ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ର ବିକ୍ରମ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରରେ ଥିବା ଚେଷ୍ଟେ ପେଲୋଡ୍ ଚନ୍ଦ୍ରର ତାପମାତ୍ରାକୁ ନେଇ ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ ପଠାଇଛି। ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠ ଥର୍ମୋଫିଜିକାଲ ପରୀକ୍ଷଣ ଅନୁଯାୟୀ, ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠର ତାପମାତ୍ରା ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଗଭୀରତାରେ ଯଥେଷ୍ଟ ପାର୍ଥକ୍ୟ ରହିଛି।
ଚନ୍ଦ୍ରର ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁ ପୃଷ୍ଠରେ ତାପମାତ୍ରା ପ୍ରାୟ ୫୦ ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ ରହିଛି। ସେହିପରି ମାଇନସ୍ ୧୦ ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ ତାପମାତ୍ରା ୮୦ ମିଲିମିଟର ଗଭୀରତାରେ ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଛି। ଏହି ଗଛରେ ୧୦ଟି ତାପମାତ୍ରା ସେନ୍ସର ରହିଛି, ଯାହା ୧୦ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଅର୍ଥାତ୍ ୧୦୦ ମିଲିମିଟର ଗଭୀରତାରେ ପହଞ୍ଚିପାରେ।
ଅହମ୍ମଦାବାଦର ଫିଜିକାଲ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଲାବୋରେଟୋରୀ ସହଯୋଗରେ ଭିଏସଏସସିର ସ୍ପେସ୍ ଫିଜିକ୍ସ ଲାବୋରେଟୋରି ପକ୍ଷରୁ ଚାସ୍ତେ ପେଲୋଡ୍ ବିକଶିତ କରାଯାଇଛି।
ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁର ତାପମାତ୍ରା ଜାଣିବା ଦ୍ୱାରା କ’ଣ ଲାଭ ମିଳିଥାଏ ?
ଇସ୍ରୋ ମୁଖ୍ୟ ଏସ ସୋମନାଥ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସେ ଚନ୍ଦ୍ରର ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁକୁ ବାଛିଥିଲେ କାରଣ ଏହା ଭବିଷ୍ୟତରେ ମନୁଷ୍ୟକୁ ବସବାସ କରିବାର କ୍ଷମତା ରଖିପାରେ। ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁରେ ଅଳ୍ପ ସମୟ ପାଇଁ ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣ ରହିଥାଏ। ଏବେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ସେଠାକାର ତାପମାତ୍ରା ସମେତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜିନିଷ ବିଷୟରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ସୂଚନା ପଠାଉଥିବାବେଳେ ଏବେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଜାଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବେ ଯେ ଚନ୍ଦ୍ରର ଦକ୍ଷିଣ ମେରୁର ମାଟିରେ ପ୍ରକୃତରେ କେତେ କ୍ଷମତା ରହିଛି।
ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ସହ ମୋଟ ୭ଟି ପେଲୋଡ୍ ପଠାଯାଇଛି
ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ମିଶନର ତିନୋଟି ଭାଗ ରହିଛି । ପ୍ରୋପଲସନ ମଡ୍ୟୁଲ, ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ଏବଂ ରୋଭର । ସେମାନଙ୍କ ଉପରେ ସମୁଦାୟ ୭ଟି ପେଲୋଡ୍ ରହିଛି । ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ର ପ୍ରୋପଲସନ ମଡ୍ୟୁଲରେ ଶେପ୍ ନାମକ ଏକ ପେଲୋଡ୍ ଲଗାଯାଇଛି । ଏହା ଚନ୍ଦ୍ରକୁ ପରିକ୍ରମା କରୁଛି ଏବଂ ପୃଥିବୀରୁ ଆସୁଥିବା ବିକିରଣକୁ ଯାଞ୍ଚ କରୁଛି ।
ଲ୍ୟାଣ୍ଡରରେ ତିନୋଟି ପେଲୋଡ୍ ରହିଛି । ରମ୍ଭା, ଚାସ୍ତେ ଓ ଇଲସା । ପ୍ରଜ୍ଞାନଙ୍କ ଉପରେ ଦୁଇଟି ପେଲୋଡ୍ ରହିଛି । ଆମେରିକାର ମହାକାଶ ଏଜେନ୍ସି ନାସା ପକ୍ଷରୁ ଲେଜର ରେଟ୍ରୋରିଫ୍ଲେକ୍ଟର ଆରେ ନାମରେ ଏକ ଉପକରଣ ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ଏହାକୁ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ର ଲ୍ୟାଣ୍ଡରରେ ଲଗାଯାଇଛି। ଏହା ଚନ୍ଦ୍ରଠାରୁ ପୃଥିବୀର ଦୂରତା ମାପିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।
ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରର ସଫ୍ଟ ଲ୍ୟାଣ୍ଡିଂ ୪ଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ହୋଇଛି
ଇସ୍ରୋ ୩୦ କିଲୋମିଟର ଉଚ୍ଚତାରୁ ଅଗଷ୍ଟ ୨୩ ତାରିଖ ସନ୍ଧ୍ୟା ୫ଟା ୪୪ରେ ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ଅବତରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ୨୦ ମିନିଟ୍ ମଧ୍ୟରେ ଯାତ୍ରା ଶେଷ କରିଥିଲା ।
ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ୪୦ ଦିନରେ ପୃଥିବୀକୁ ୨୧ ଥର ଏବଂ ଚନ୍ଦ୍ରକୁ ୧୨୦ ଥର ପରିକ୍ରମା କରିଛି । ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ ୫୫ ଲକ୍ଷ କିଲୋମିଟର ଯାତ୍ରା କରି ଚନ୍ଦ୍ରକୁ ୩.୮୪ ଲକ୍ଷ କିଲୋମିଟର ଦୂରତା ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା ।
୧. ରଫ୍ ବ୍ରେକିଂ ପର୍ଯ୍ୟାୟ:
ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ଅବତରଣ ସ୍ଥଳଠାରୁ ୭୫୦ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଥିଲା। ଉଚ୍ଚତା ୩୦ କିଲୋମିଟର ଏବଂ ବେଗ ଘଣ୍ଟାପ୍ରତି ୬,୦୦୦ କିଲୋମିଟର ।
ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସାଢ଼େ ୧୧ ମିନିଟ୍ ଧରି ଚାଲିଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ବିକ୍ରମ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରର ସେନସରକୁ କ୍ୟାଲିବ୍ରେଟ୍ କରାଯାଇଥିଲା ।
ଲ୍ୟାଣ୍ଡରକୁ ୩୦ କିଲୋମିଟର ଉଚ୍ଚତାରୁ ୭.୪ କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆଡ଼ୁଆ ଅବସ୍ଥାରେ ଅଣାଯାଇଥିଲା ।
୨. ଆଟିଚ୍ୟୁଡ୍ ହୋଲ୍ଡିଂ ପର୍ଯ୍ୟାୟ:
ବିକ୍ରମ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠର ଫଟୋ ଉଠାଇ ଏହାକୁ ପୂର୍ବରୁ ଥିବା ଫଟୋ ସହ ତୁଳନା କରିଥିଲେ ।
ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୨ ସମୟରେ ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟ ୩୮ ସେକେଣ୍ଡ ଥିବାବେଳେ ଏଥର ଏହା ୧୦ ସେକେଣ୍ଡକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି ।
ମାତ୍ର ୧୦ ସେକେଣ୍ଡରେ ଚନ୍ଦ୍ରରୁ ବିକ୍ରମ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରର ଉଚ୍ଚତା ୭.୪ କିଲୋମିଟରରୁ ୬.୮ କିଲୋମିଟରକୁ ଖସି ଆସିଥିଲା ।
୩. ଫାଇନ୍ ବ୍ରେକିଂ ପର୍ଯ୍ୟାୟ:
ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟ ୧୭୫ ସେକେଣ୍ଡ ଧରି ଚାଲିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରର ବେଗ ହୋଇଯାଇଥିଲା ।
ବିକ୍ରମ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରଙ୍କ ସ୍ଥିତି ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଠିଆ ଥିଲା ।
ଭୂପୃଷ୍ଠରୁ ବିକ୍ରମ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରର ଉଚ୍ଚତା ପ୍ରାୟ ୧ କିଲୋମିଟର ଥିଲା ।
4. ଟର୍ମିନାଲ ଅବତରଣ:
ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରକୁ ପ୍ରାୟ ୧୫୦ ମିଟର ଉଚ୍ଚତାକୁ ଅଣାଯାଇଥିଲା ।
ସବୁ କିଛି ଠିକ୍ ଥିବାବେଳେ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ସଫ୍ଟ ଲ୍ୟାଣ୍ଡିଂ କରାଯାଇଥିଲା ।
ଚନ୍ଦ୍ରକୁ ଏହା ଥିଲା ଭାରତର ତୃତୀୟ ଅଭିଯାନ, ପ୍ରଥମ ମିଶନରେ ଜଳ ଆବିଷ୍କାର ହୋଇଥିଲା
୨୦୦୮ରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୧ ଉତକ୍ଷେପଣ କରାଯାଇଥିଲା । ଏଥିରେ ଏକ ପ୍ରୋବ୍ର କ୍ରାସ୍ ଲ୍ୟାଣ୍ଡିଂ କରାଯାଇଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ପାଣି ଠାବ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାପରେ ୨୦୧୯ରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୨ ଚନ୍ଦ୍ର ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଅବତରଣ କରିପାରିନଥିଲା । ୨୦୨୩ ଅଗଷ୍ଟ ୨୩ତାରିଖରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଅବତରଣ କରିଥିଲା । ସୁରକ୍ଷିତଭାବେ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ଏକ ବାର୍ତ୍ତା ପଠାଇଛି । ସେ କହିଛନ୍ତି, ମୁଁ ମୋ ଗନ୍ତବ୍ୟସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚିଛି ।
୧୪ ଦିନର ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ଅଭିଯାନ
ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ଅଭିଯାନ ୧୪ ଦିନର । ବାସ୍ତବରେ ୧୪ ଦିନ ରାତି ଓ ୧୪ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଆଲୋକ ରହିଥାଏ । ଏଠାରେ ରାତି ହେଲେ ତାପମାତ୍ରା -୧୦୦ ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସରୁ କମ୍ ହୋଇଯାଏ । ଚନ୍ଦ୍ରଯାନର ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ଓ ରୋଭର ନିଜ ସୌର ପ୍ୟାନେଲରୁ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ କରୁଛନ୍ତି । ତେଣୁ ସେମାନେ ୧୪ ଦିନ ବିଜୁଳି ଉତ୍ପାଦନ କରିବେ, କିନ୍ତୁ ବିଦ୍ୟୁତ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ରାତିରେ ବନ୍ଦ ହୋଇଯିବ। ବିଦ୍ୟୁତ ଉତ୍ପାଦନ ନହେଲେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ପ୍ରବଳ ଥଣ୍ଡା ସହିପାରିବ ନାହିଁ ଏବଂ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହେବ ।
