ନଆଦିଲ୍ଲୀ: ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ ହୋଇଥିବା ବିଲକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ପାଖରେ କେତେ କ୍ଷମତା ରହିଛି? ଏବେ ଏହି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଛି। ନିକଟରେ ୩ଟି ରାଜ୍ୟର ମାମଲା ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟକୁ ଆସିଛି। ସେହି ମାମଲାଗୁଡ଼ିକର ଶୁଣାଣି ହୋଇଛି। ପଞ୍ଜାବ ମାମଲାରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ମଧ୍ୟ ରାୟ ଶୁଣାଇଛନ୍ତି। ତାମିଲନାଡୁ, କେରଳ ଏବଂ ପଞ୍ଜାବ ସରକାର ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ପୃଥକ ପିଟିସନ୍ ଦାଖଲ କରି ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ଯେ, ଗୃହରେ ବିଲ ପାରିତ ହେବା ସତ୍ତ୍ୱେ ନିଜ ନିଜ ରାଜ୍ୟପାଳମାନେ ଏହି ବିଲ ଉପରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଉ ନାହାନ୍ତି ଏବଂ ଏହାକୁ ଅନୁମୋଦନ କରୁନାହାନ୍ତି। ନିର୍ବାଚିତ ସରକାରଙ୍କ କ୍ଷମତା କ’ଣ ଏବଂ ଏହି ବିଲକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କର କେତେ ଅଧିକାର ରହିଛି ତାହା ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଉଛି।
କ’ଣ ରହିଛି ବିବାଦ
ନଭେମ୍ବର ୬ତାରିଖରେ ପଞ୍ଜାବ ମାମଲା ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ଆସିଥିଲା। ପଞ୍ଜାବ ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ଅଭିଷେକ ମନୁ ସିଂଘଭି କହିଥିଲେ ଯେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ନିକଟକୁ ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଲ ପଠାଯାଇଛି, କିନ୍ତୁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇନାହିଁ। ଏହି କାରଣରୁ ସରକାର ଚଳାଇବାରେ ଅସୁବିଧା ହେଉଛି। ଅନିୟମିତତା ଦର୍ଶାଇ ରାଜ୍ୟପାଳ ଏହି ବିଲର ବିଚାରକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖିଛନ୍ତି।
ତାମିଲନାଡୁ ସରକାର ମଧ୍ୟ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ଏକ ପିଟିସନ ଦାଖଲ କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ ରାଜ୍ୟପାଳ ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ ବିଲ ଅନୁମୋଦନରେ ବିଳମ୍ବ କରୁଛନ୍ତି। କୋର୍ଟ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କୁ ଜବାବ ଦାଖଲ କରିବାକୁ କହିଛନ୍ତି। ଏହି ମାମଲାରେ ଅଦାଲତକୁ ସହଯୋଗ କରିବାକୁ ସେ ଆଟର୍ଣ୍ଣି ଜେନେରାଲ କିମ୍ବା ସଲିସିଟର ଜେନେରାଲଙ୍କୁ କହିଥିଲେ।
ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଏହି ମାମଲାକୁ ଗମ୍ଭୀର ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ ହୋଇଥିବା ୮ଟି ବିଲ ଉପରେ ରାଜ୍ୟପାଳ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିନାହାନ୍ତି ବୋଲି କେରଳ ସରକାର ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ପିଟିସନ୍ ଦାଖଲ କରିଛନ୍ତି ।
ଶୁଣାଣି ବେଳେ କ’ଣ କହିଲେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ
ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ପଞ୍ଜାବ ରାୟରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ରାଜ୍ୟପାଳ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ବିନା ଏହି ବିଲ୍କୁ ଅନନ୍ତକାଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଚାରାଧୀନ ରଖିପାରିବେ ନାହିଁ। ରାଜ୍ୟପାଳ ହେଉଛନ୍ତି ଜଣେ ଅନିର୍ବାଚିତ ରାଷ୍ଟ୍ରମୁଖ୍ୟ ଯିଏ ସାମ୍ବିଧାନିକ କ୍ଷମତା ରଖୁଛନ୍ତି। ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାର ସ୍ୱାଭାବିକ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ବାଧା ଦେବା ପାଇଁ ସେ ନିଜ କ୍ଷମତାର ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ ନାହିଁ।
ସଂସଦୀୟ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ କ୍ଷମତା ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧିଙ୍କ ପାଖରେ ରହିଛି ବୋଲି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କହିଥିଲେ। ବିଧାନସଭା ଅଧିବେଶନ ଉପରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ସନ୍ଦେହ କରିପାରିବେ ନାହିଁ। କୋର୍ଟ ପଞ୍ଜାବର ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ବିଚାରାଧୀନ ବିଲ ଉପରେ ବିଚାର କରି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାକୁ କହିଛନ୍ତି।
ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଡିୱାଇ ଚନ୍ଦ୍ରଚୂଡ଼ଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଗଠିତ ଖଣ୍ଡପୀଠ କହିଥିଲେ ଯେ ବିଧାନସଭା ଅଧିବେଶନ ଉପରେ ସନ୍ଦେହ ସୃଷ୍ଟି କରି ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ପାଇଁ ବିଲ ଅନୁମୋଦନ ବନ୍ଦ କରିବାର କୌଣସି ବିକଳ୍ପ ନାହିଁ। ରାଜ୍ୟପାଳ ନିଆଁ ସହ ଖେଳୁଛନ୍ତି।
ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ପଞ୍ଜାବ ରାଜ୍ୟପାଳ ବନୱାରୀଲାଲ ପୁରୋହିତଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ଥିବା ୪ଟି ବିଲ ଉପରେ ବିଚାର କରି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାକୁ କହିଥିଲେ। ପଞ୍ଜାବ ରାଜ୍ୟପାଳ ବିଧାନସଭା ଅଧିବେଶନରେ ଏହି ବିଲ ପାରିତ ହେବା ପରେ ଅସନ୍ତୋଷ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ବିଲକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖିଥିଲେ। ବିଧାନସଭା ଅଧିବେଶନ ଉପରେ କୌଣସି ପ୍ରକାର ସନ୍ଦେହ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଗଣତନ୍ତ୍ର ପାଇଁ ବିପଦ ବୋଲି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କହିଥିଲେ। ବାଚସ୍ପତିଙ୍କୁ ବିଧାନସଭାର ଅଭିଭାବକଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଇଛି।
ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ବାଚସ୍ପତିଙ୍କର ଗୃହ ବୈଠକକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖିବାର ଅଧିକାର ଅଛି, କିନ୍ତୁ ଗୃହକୁ ସ୍ଥାୟୀଭାବେ ସ୍ଥଗିତ ରଖିବା ପାଇଁ ଏହାର ଅପବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ଏହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗମ୍ଭୀର ପ୍ରସଙ୍ଗ। ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ଏଭଳି ଅଧିକାର ଦିଆଗଲେ କ’ଣ ହେବ ବୋଲି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ପ୍ରଶ୍ନ କରିଛନ୍ତି। ଯଦି ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ପାଖରେ ଏଭଳି କ୍ଷମତା ରହିଥାଏ, ତେବେ ସଂସଦୀୟ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଜାରି ରହିପାରିବ କି?
ରାଜ୍ୟପାଳ ବିଲ ରୋକି ପାରିବେ ନାହିଁ: ବିଶେଷଜ୍ଞ
ଲୋକସଭାର ପୂର୍ବତନ ମହାସଚିବ ପିଟିଡି ଆଚାରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସମ୍ବିଧାନ ନିର୍ବାଚିତ ସରକାରଙ୍କୁ ସମସ୍ତ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରିଛି। ରାଜ୍ୟର ନିର୍ବାଚିତ ସରକାରଙ୍କ ପାଖରେ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କ୍ଷମତା ରହିଛି। ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ କେବଳ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର ପରାମର୍ଶ କ୍ରମେ କାମ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଯଦି ଗୃହରେ କୌଣସି ବିଲ ପାରିତ ହୋଇ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ନିକଟକୁ ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ପଠାଯାଏ, ତେବେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ପାଖରେ ସୀମିତ ବିକଳ୍ପ ରହିଛି। ସେ ଏହାକୁ ଅନୁମୋଦନ ଦେଇପାରିବେ କିମ୍ବା ବିଧାନସଭାକୁ ପୁନର୍ବାର ବିଚାର ପାଇଁ କହିପାରିବେ କିମ୍ବା ସେ ଏହାକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନିକଟକୁ ପଠାଇପାରିବେ। ସେ କୌଣସି ବିଲକୁ ନିଜ ପାଖରେ ବିଚାରାଧୀନ ରଖିପାରିବେ ନାହିଁ। ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ସମ୍ବିଧାନ ଅନୁଯାୟୀ କାମ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ଏବଂ ସମ୍ବିଧାନରେ ନିର୍ବାଚିତ ସରକାରଙ୍କର ସମସ୍ତ ଅଧିକାର ରହିଛି।
ଯେତେବେଳେ ସରକାର ସଂଖ୍ୟାଲଘୁରେ ଥାଏ କିମ୍ବା ମିଶ୍ରିତ ସରକାର ଗଠନ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଥାଏ, ସେତେବେଳେ ରାଜ୍ୟପାଳ ନିଜ ବିବେକ ବଳରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଅନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଯଦି କୌଣସି ନିର୍ବାଚିତ ସରକାର ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ତା’ହେଲେ ତା’ର ପରାମର୍ଶ ପାଳନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ। ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ବରିଷ୍ଠ ଆଇନଜୀବୀ କେଟିଏସ୍ ତୁଳସୀ କହନ୍ତି, ସଂସଦୀୟ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ନିର୍ବାଚିତ ସରକାରଙ୍କୁ କ୍ଷମତା ଦିଆଯାଇଛି। ଯଦି ଗୃହରେ କୌଣସି ବିଲ ପାରିତ ହୁଏ ତେବେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ଏହାକୁ ସିଲ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ରାଜ୍ୟପାଳ ହେଉଛନ୍ତି ରାଜ୍ୟର ମୁଖ୍ୟ କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କୁ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର ପରାମର୍ଶ କ୍ରମେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ସେ ନିଜେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇପାରିବେ ନାହିଁ।
