ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତ ଏବଂ କାନାଡା ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ତିକ୍ତ ହୋଇଥିବାର ଦେଖାଯାଉଛି। ଏହା ପଛରେ ସବୁଠାରୁ ବଡ କାରଣ ହେଉଛି ଖାଲିସ୍ତାନୀ ବିଚ୍ଛିନ୍ନତାବାଦୀ ହରଦୀପ ସିଂ ନିଜ୍ଜରଙ୍କ ହତ୍ୟା ସହ ଜଡିତ ପ୍ରସଙ୍ଗ, ଯାହା ଉପରେ କାନାଡା ଭାରତ ବିରୋଧରେ ଭିତ୍ତିହୀନ ଅଭିଯୋଗ ଆଣିଛି। ନିକଟରେ କାନାଡା ସରକାର ଭାରତୀୟ ହାଇ କମିଶନରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଗମ୍ଭୀର ଅଭିଯୋଗ ଆଣି କହିଥିଲେ ଯେ, ସେମାନେ ନିଜ୍ଜର ହତ୍ୟାରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଅଛନ୍ତି।
ଏହା ପରେ ଭାରତ ସରକାର ଏହାର ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ଫେରାଇ ଆଣିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ ଏବଂ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯ ସୁଦ୍ଧା ଭାରତ ଛାଡିବାକୁ ୬ ଜଣ କାନାଡିୟ କୂଟନୀତିଜ୍ଞଙ୍କୁ ଅଲ୍ଟିମାଟମ୍ ମଧ୍ୟ ଦେଇଥିଲେ। ତେବେ ଏସବୁ ମଧ୍ୟରେ ମଙ୍ଗଳବାର ଦିନ କାନାଡାର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ମେଲାନି ଜଲିଙ୍କ ଏକ ବିବୃତ୍ତି ବାହାରିଛି ଯେଉଁଥିରେ ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ତାଙ୍କ ଦେଶ ଭାରତ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇବାକୁ ଚିନ୍ତା କରୁଛି। ତେଣୁ ଆସନ୍ତୁ ପରିସଂଖ୍ୟାନ ସାହାଯ୍ୟରେ ବୁଝିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା ଯେ ଯଦି ଏହିପରି କିଛି ଘଟେ ତେବେ କେଉଁ ଦେଶ ଅଧିକ କ୍ଷତି ସହିବ?
ଭାରତ ଏବଂ କାନାଡା ମଧ୍ୟରେ ୭୦ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ବାଣିଜ୍ୟ ଚାଲିଛି। ଯଦି ଆମେ ୨୦୨୨-୨୩ ବର୍ଷ ବିଷୟରେ କଥା ହେବା, ତେବେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ୮.୩ ବିଲିୟନ ଡ଼ଲାରର ବାଣିଜ୍ୟ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ପରବର୍ତ୍ତୀ ବର୍ଷରେ ୮.୪ ବିଲିୟନ ଡ଼ଲାରକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା। ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତର ରପ୍ତାନି ୪.୬ ବିଲିୟନ ଡ଼ଲାରକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିବାବେଳେ ଭାରତର ଆମଦାନୀ ୩.୮ ବିଲିୟନ ଡ଼ଲାରରେ ରହିଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ଅର୍ଥନୈତିକ ବିବାଦ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ ଏଡ଼ାଇ ଦିଆଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ଯେ ଯଦି ଏହିପରି କିଛି ଘଟେ ତେବେ ଏହା ଉଭୟ ପକ୍ଷ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ।
ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, କାନାଡାର ପେନ୍ସନ୍ ପାଣ୍ଠି ଭାରତରେ ପ୍ରାୟ ୬ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ବିନିଯୋଗ କରିଛି। ୨୦୧୩ ରୁ ୨୦୨୩ ମଧ୍ୟରେ, ଏହି ପାଣ୍ଠି ରିଅଲ୍ ଇଷ୍ଟେଟ୍, ଆର୍ଥିକ ସେବା, ଶିଳ୍ପ ପରିବହନ ଏବଂ ଭିତ୍ତିଭୂମି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବହୁ ବିନିଯୋଗ କରିଥିଲା। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ୬୦୦ ଟି କାନାଡିୟ କମ୍ପାନୀ ଭାରତରେ ବ୍ୟବସାୟ କରୁଥିବାବେଳେ ୩୦ରୁ ଅଧିକ ଭାରତୀୟ କମ୍ପାନୀ କାନାଡାରେ ୪୦,୪୪୬ କୋଟି ଟଙ୍କା ବିନିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି। ଏଥିରେ ୧୭ ହଜାର ଲୋକ କାମ କରନ୍ତି।
ଭାରତ ଏବଂ କାନାଡା ମଧ୍ୟରେ କି ପ୍ରକାର ବାଣିଜ୍ୟ?:
ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତ ଏବଂ କାନାଡା ମଧ୍ୟରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମ୍ପର୍କ ମଜବୁତ ଅଟେ। ଭାରତ ମୁଖ୍ୟତଃ କାନାଡାକୁ ରତ୍ନ, ଅଳଙ୍କାର, ମୂଲ୍ୟବାନ ପଥର, ଔଷଧ, ପ୍ରସ୍ତୁତ ପୋଷାକ, ଜୈବ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଏବଂ ହାଲୁକା ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ସାମଗ୍ରୀ ରପ୍ତାନି କରିଥାଏ। ଏଥି ସହିତ ଭାରତ କାନାଡାରୁ ଡାଲି, ନ୍ୟୁଜ୍ ପ୍ରିଣ୍ଟ, ଆଜବେଷ୍ଟସ, ପୋଟାଶ, ଲୁହା ସ୍କ୍ରାପ, ତମ୍ବା, ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ଆମଦାନୀ କରିଥାଏ। କାନାଡାର ଜାତୀୟ ନିବେଶ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଏବଂ ସୁବିଧା ଏଜେନ୍ସି (ନିବେଶ ଭାରତ) ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତରେ ବିଦେଶୀ ନିବେଶକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କାନାଡା ୧୮ ତମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି। ୨୦୨୦-୨୧ ରୁ ୨୦୨୨-୨୩ ମଧ୍ୟରେ କାନାଡା ଭାରତରେ ମୋଟ ୩.୩୧ ବିଲିୟନ ଡଲାର ବିନିଯୋଗ କରିଛି। ତେବେ, ଏହି ବିନିଯୋଗ ଭାରତର ମୋଟ ଏଫଡିଆଇର ମାତ୍ର ୦.୫% (ଅଧା ପ୍ରତିଶତ), ଯାହା କାନାଡା ସହିତ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମ୍ପର୍କର ଏକ ଛୋଟ କିନ୍ତୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ ଅଟେ।
ଭବିଷ୍ୟତର ଆହ୍ୱାନଗୁଡ଼ିକ କ’ଣ?:
ଯଦି ଭାରତ ଏବଂ କାନାଡା ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା କୂଟନୈତିକ ତିକ୍ତତା ଜାରି ରହେ ତେବେ ଏହା ଉଭୟ ଦେଶର ଅର୍ଥନୀତି ଉପରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ। ବିଶେଷକରି ବ୍ୟବସାୟିକ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗ ଏବଂ ଆମଦାନୀ-ରପ୍ତାନି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବଡ ହ୍ରାସ ଦେଖାଯାଇପାରେ। ଏହି ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି ଉଭୟ ଦେଶକୁ ଆର୍ଥିକ ରଣନୀତି ଉପରେ ବିଚାର କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ଏବଂ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବିପଦକୁ ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ।
