ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସାମାଜିକ-ଅର୍ଥନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବଞ୍ଚିତ ସ୍କୁଲଝିଅମାନଙ୍କ ଡିଜିଟାଲ ସଶକ୍ତିକରଣ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଯୋଜନା ଆଣିପାରନ୍ତି। ଅନେକ ରାଜ୍ୟ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ମାଗଣା ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ଦେବାକୁ ଯୋଜନା କରୁଛନ୍ତି। ଏଭଳି ଯୋଜନାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା କିମ୍ବା ଅଭାବୀ ସ୍କୁଲ ଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ଦେବା ପାଇଁ ଆଉ ଏକ ଯୋଜନା ଆଣିବାକୁ ମଧ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର ବିଚାର କରୁଛି। ଶିକ୍ଷାର ବାର୍ଷିକ ସ୍ଥିତି ରିପୋର୍ଟ (ଗ୍ରାମୀଣ) ୨୦୨୩- ବିୟଣ୍ଡ ବେସିକ୍ସରୁ ଏହା ମଧ୍ୟ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ୧୪-୧୮ ବର୍ଷ ବୟସର ପ୍ରାୟ ୯୦% ଯୁବକଙ୍କ ଘରେ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ଅଛି ଏବଂ ସମାନ ସଂଖ୍ୟକ ଯୁବକ ଏହାକୁ କିପରି ବ୍ୟବହାର କରିବେ ତାହା ଜାଣନ୍ତି। ଝିଅଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଦୁଇଗୁଣରୁ ଅଧିକ ପୁଅ (୪୩.୭%) ପାଖରେ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ଅଛି (୧୯.୮%)। ଏହି ଡିଜିଟାଲ ବ୍ୟବଧାନକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଗମ୍ଭୀର ଅଛନ୍ତି।
୨୦୧୭ ତୁଳନାରେ ୨୦୨୩ରେ ଡିଜିଟାଲ ସାକ୍ଷରତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି
ଏବେ ସାକ୍ଷରତା କେବଳ ପଢ଼ିବା ଓ ଲେଖିବାରେ ସୀମିତ ନାହିଁ। ଆଜିର ଯୁଗରେ ଡିଜିଟାଲ ସାକ୍ଷରତାର ଏକ ନୂଆ ଅଧ୍ୟାୟ ମଧ୍ୟ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଛି। ଏବେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍, କମ୍ପ୍ୟୁଟର, ଲାପଟପ୍ ଜରିଆରେ ପାଠ ପଢ଼ୁଛନ୍ତି। ୨୦୧୭ରେ ୭୩% ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବାବେଳେ ୨୦୨୩ରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୯୦.୫୦%କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରାଳୟର ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ବ୍ୟବହାର ୨୬ ପ୍ରତିଶତରୁ ୮୫ ପ୍ରତିଶତକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ଏବଂ ୯୦ ପ୍ରତିଶତ ଯୁବକ ଏବେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି, ଯାହା କି ୭ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ମାତ୍ର ୨୮ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା। ତେବେ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ମାତ୍ର ୨୦ ପ୍ରତିଶତ ଝିଅଙ୍କ ପାଖରେ ନିଜସ୍ୱ ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ରହିଛି। ସେମାନେ ନିଜ ପିତାମାତାଙ୍କ ଫୋନ୍ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି। ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ ଭଳି ରାଜ୍ୟ ରହିଛି ଯେଉଁମାନେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ମାଗଣା ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ୍ ଦେବାକୁ ଯୋଜନା କରୁଛନ୍ତି।
ପାଠପଢ଼ା ସହ କାମ କରୁଥିବା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ପାଇଛି
ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରାଳୟର ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀକହିଛନ୍ତି ଯେ ସର୍ଭେରେ ଅନେକ ସକାରାତ୍ମକ ତଥ୍ୟ ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଛି, ୧୪-୧୮ ବର୍ଷ ବୟସବର୍ଗର ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ନାମଲେଖା ୮୬.୮୦% କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ସେହିପରି ୧୪ ବର୍ଷର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ନାମଲେଖା ମଧ୍ୟ ୯୬.୧୦ ପ୍ରତିଶତକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏଥିସହିତ ଘର ବାହାରେ କାମ କରୁଥିବା ଏହି ବୟସ ବର୍ଗର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟ ବହୁତ ହ୍ରାସ ପାଉଛି। ଘର ବାହାରେ କାମ କରୁଥିବା ଗ୍ରାମୀଣ ଯୁବକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୨୦୧୭ରେ ୪୧.୬% ଥିବାବେଳେ ଏବେ ଏହା ୩୩.୩%କୁ ଖସି ଆସିଛି। ଘର ବାହାରେ କାମ କରୁଥିବା ଝିଅଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୪୫.୧%ରୁ ୨୮%କୁ ଖସି ଆସିଛି। ଏମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ଏଭଳି ଯୁବକ, ଯେଉଁମାନେ ଘର ବାହାରେ ପାଠ ପଢ଼ୁଥିଲେ ଏବଂ ବାଧ୍ୟ ହୋଇ ସେମାନଙ୍କୁ ପାଠପଢ଼ା ସହ କିଛି କାମ କରିବାକୁ ପଡ଼ୁଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଏବେ କେବଳ ପାଠପଢ଼ାରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଉଥିବା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।
