ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫି (ସଂଶୋଧନ) ଆଇନ, ୨୦୨୩ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ସୂଚନା ଓ ପ୍ରସାରଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫି (ପ୍ରମାଣୀକରଣ) ନିୟମ, ୧୯୮୩ କୁ ବାଦ ଦେଇ ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫି (ପ୍ରମାଣୀକରଣ) ନିୟମ, ୨୦୨୪ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରିଛି। ସାର୍ବଜନୀନ ପ୍ରଦର୍ଶନ ନିମନ୍ତେ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରମାଣ ପତ୍ର ପ୍ରଦାନର ସମଗ୍ର ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ଏବଂ ସଂଶୋଧନ କରିବା ପାଇଁ ସେଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟାପକ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇଛି।
ପୃଷ୍ଠଭୂମି:
ଭାରତୀୟ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଶିଳ୍ପ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଏବଂ ସର୍ବାଧିକ ଜାଗତିକ ଶିଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ। ଏଥିରେ ବାର୍ଷିକ ୪୦ରୁ ଅଧିକ ଭାଷାରେ ୩,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମିତ ହୁଏ।
ମାନ୍ୟବର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପରିକଳ୍ପନା ଅନୁଯାୟୀ, ସମୃଦ୍ଧ ଐତିହ୍ୟ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିବିଧତା ଭାରତର ଶକ୍ତି ହୋଇଥିବାରୁ ଆମର ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ସ୍ତରର କଣ୍ଟେଣ୍ଟ୍ ବା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରସ୍ତୁତି କେନ୍ଦ୍ରରେ ପରିଣତ ହେବାର ପ୍ରଚୁର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି।
ମାନନୀୟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପରିକଳ୍ପନାକୁ ଆଗେଇ ନେଇ ମାନ୍ୟବର ସୂଚନା ଓ ପ୍ରସାରଣ ମନ୍ତ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ଭାରତୀୟ ସିନେମାକୁ ଭାରତର ସାମର୍ଥ୍ୟ, ସଂସ୍କୃତି, ସମାଜ ଏବଂ ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଯୋଗଦାନକାରୀ ବୋଲି ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ। ସ୍ୱଚ୍ଛତା, ବ୍ୟବସାୟିକ ସୁଗମତା ସହିତ ଭାରତୀୟ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଶିଳ୍ପର ସଶକ୍ତିକରଣ ଏବଂ ଗୋପନୀୟତା ବିପଦରୁ ଏହାର ସୁରକ୍ଷା ଦ୍ୱାରା ଭାରତରେ କଣ୍ଟେଣ୍ଟ୍ ସୃଷ୍ଟି ଇକୋସିଷ୍ଟମର ଅଭିବୃଦ୍ଧିରେ ସହାୟତା ମିଳିବ ଏବଂ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ କଳାକାର ଓ କାରିଗରଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବାରେ ମଧ୍ୟ ସହାୟକ ହେବ। ଏହି ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ୪୦ ବର୍ଷ ପରେ ୨୦୨୩ରେ ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫି ଆଇନର ଐତିହାସିକ ସଂଶୋଧନ ଅଣାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନ ସଂଶୋଧିତ ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫି (ସାର୍ଟିଫିକେସନ୍) ନିୟମ, ୨୦୨୪କୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷମତା ମିଳିଛି।
ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫି (ସାର୍ଟିଫିକେସନ୍) ନିୟମ, ୨୦୨୪:
ଉଦୀୟମାନ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଏବଂ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉନ୍ନତି ସହିତ ତାଳ ଦେଇ ଡିଜିଟାଲ ଯୁଗ ପାଇଁ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ସାର୍ଟିଫିକେସନ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସୁବ୍ୟବସ୍ଥିତ ଏବଂ ଆଧୁନିକୀକରଣ କରିବା ଏହି ନୂତନ ନିୟମର ଲକ୍ଷ୍ୟ। ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାତା, ସିନେମା ମାଲିକ, ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ଅଧିକାର ସଂଗଠନ, ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ସଂଗଠନ, ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥା, ସାଧାରଣ ଜନତା ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଂଶୀଦାରମାନଙ୍କ ସହିତ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏବଂ ସିବିଏଫସି ବ୍ୟାପକ ବିଚାର ବିମର୍ଶ କରିଛନ୍ତି, ଯାହା ଆମ ମାନ୍ୟବର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ‘‘ସବକା ସାଥ, ସବକା ବିକାଶ, ସବକା ବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ସବକା ପ୍ରୟାସ’’ ଉକ୍ତିରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଛି।
ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫି (ପ୍ରମାଣୀକରଣ) ନିୟମ, ୨୦୨୪ରେ ଅଣାଯାଇଥିବା ସୁଧାରରେ ମୁଖ୍ୟ ଦିଗଗୁଡ଼ିକ ହେଲା:
ଅନଲାଇନ ପ୍ରମାଣୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରିବା ସହିତ ଏହାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ସଂଯୋଜିତ କରିବା ପାଇଁ ନିୟମର ବ୍ୟାପକ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ସ୍ୱଚ୍ଛତା, ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟିକ ସୁଗମତାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ।
ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରମାଣୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଲାଗି ପାଇଁ ସମୟ-ସୀମା ହ୍ରାସ କରିବ ଏବଂ ସମସ୍ତ କାରବାର ସମୟକୁ କମାଇବା ପାଇଁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଡିଜିଟାଲ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ।
ଏ ସଂକ୍ରାନ୍ତରେ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଜାରି ହୋଇଥିବା ମାର୍ଗଦର୍ଶିକା ଅନୁଯାୟୀ, ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର/ଫିଚର ଫିଲ୍ମରେ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସୁବିଧା ପାଇଁ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ପ୍ରଦାନ ନିମନ୍ତେ ଆକ୍ସେସିବଲିଟି ସୁବିଧା ରହିବ।
ବୟସ ଭିତ୍ତିକ ପ୍ରମାଣ ପତ୍ର ପ୍ରଦାନ : ବର୍ତ୍ତମାନର ୟୁଏ ବର୍ଗକୁ ୧୨ ବର୍ଷ ପରିବର୍ତ୍ତେ ତିନୋଟି ବୟସ ଆଧାରିତ ବର୍ଗରେ ପୁନର୍ବାର ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ଯଥା ସାତ ବର୍ଷ (ୟୁଏ ୭+), ତେର ବର୍ଷ (ୟୁଏ୧୩+) ଏବଂ ଷୋହଳ ବର୍ଷ (ୟୁଏ ୧୬+)। ଏହି ବୟସ ଭିତ୍ତିକ ସଙ୍କେତକ କେବଳ ସୁପାରିସଯୋଗ୍ୟ ହେବ। ପିଲାମାନେ ଏପରି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଦେଖିବା ଉଚିତ କି ନାହିଁ ତାହା ପିତାମାତା କିମ୍ବା ଅଭିଭାବକ ବିଚାର କରିବେ। କମ ବୟସର ଦର୍ଶକମାନେ ବୟସ-ଉପଯୁକ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ୟୁଏ ମାର୍କର ସହିତ ବୟସ ଭିତ୍ତିକ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ପ୍ରଦାନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯିବ। ପିଲାଙ୍କ ଭଳି ଦୁର୍ବଳ ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ଉପଭୋକ୍ତା ପସନ୍ଦର ନୀତି ସହିତ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ସନ୍ତୁଳିତ କରିବାରେ ଏହା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବ।
ସିବିଏଫସି ବୋର୍ଡ ଏବଂ ସିବିଏଫସିର ପରାମର୍ଶଦାତା ପ୍ୟାନେଲରେ ମହିଳାଙ୍କ ଅଧିକ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ରହିବ। ବୋର୍ଡରେ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ସଦସ୍ୟ ମହିଳା ହେବେ ଏବଂ ଅଧା ମହିଳା ହେବେ।
ସ୍ୱଚ୍ଛତା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସମସ୍ତ ଇଚ୍ଛାଧୀନତାକୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ପ୍ରାଥମିକତା ସ୍କ୍ରିନିଂ ବ୍ୟବସ୍ଥା। ବ୍ୟବସାୟିକ ସୁଗମତା ସହ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ରିଲିଜ୍ କରିବାର ପୂର୍ବ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଯୋଗୁଁ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାତାମାନେ କୌଣସି ତତ୍ପରତା ଅନୁଭବ କଲେ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା ପାଇଁ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରଦର୍ଶନକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରାଥମିକତା ସ୍କ୍ରିନିଂର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି।
ପ୍ରମାଣପତ୍ରର ସ୍ଥାୟୀ ବୈଧତା: ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ବୋର୍ଡ ଅଫ୍ ଫିଲ୍ମ ସାର୍ଟିଫିକେସନ୍ (ସିବିଏଫସି)ର ପ୍ରମାଣପତ୍ରର ସ୍ଥାୟୀ ବୈଧତା ପାଇଁ ପ୍ରମାଣପତ୍ରର ବୈଧତା ଉପରେ ଲାଗିଥିବା ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ମାତ୍ର ୧୦ ବର୍ଷ ପାଇଁ ହଟାଇ ଦିଆଯାଇଛି।
ଟେଲିଭିଜନ ପାଇଁ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ଶ୍ରେଣୀ ପରିବର୍ତ୍ତନ: ଟେଲିଭିଜନ ପ୍ରସାରଣ ପାଇଁ ସମ୍ପାଦିତ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ପୁନଃପ୍ରମାଣୀକରଣ, କାରଣ ଟେଲିଭିଜନରେ କେବଳ ଅବାଧ ସାର୍ବଜନୀନ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଶ୍ରେଣୀର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯାଇପାରିବ।
୧୯୮୩ ମସିହାରେ ସରକାର ପ୍ରଥମେ ଏହି ନିୟମଗୁଡ଼ିକୁ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ଆକାରରେ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହାକୁ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇଛି। ତେବେ ଗତ ୪୦ ବର୍ଷ ଧରି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା, ଦର୍ଶକ ଜନସଂଖ୍ୟା, ବିଷୟବସ୍ତୁ ବିତରଣ ପଦ୍ଧତିରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଉନ୍ନତିକୁ ସ୍ୱୀକାର କରି ଆମ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଶିଳ୍ପର କ୍ରମାଗତ ବିକଶିତ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଉନ୍ନତ ଭାବରେ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହିତ ନୂତନ ନିୟମ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଉଛି।
ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରମାଣପତ୍ର ପ୍ରଦାନ ସହ ଜଡ଼ିତ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ବ୍ୟାପକ ସମାଧାନ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ପ୍ରାୟ ୪୦ ବର୍ଷ ପରେ ଗତବର୍ଷ ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫି ଆଇନ, ୧୯୫୨ରେ ସଂଶୋଧନ କରିଥିଲେ। ନୂତନ ସିନେମାଟୋଗ୍ରାଫି (ପ୍ରମାଣୀକରଣ) ନିୟମ, ୨୦୨୪ର ବିଜ୍ଞପ୍ତିରେ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ପ୍ରଦାନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସରଳ, ଅଧିକ ସମସାମୟିକ ଏବଂ ସର୍ବୋତ୍ତମ ବୈଶ୍ୱିକ ଅଭ୍ୟାସ ଅନୁଯାୟୀ କରିବାର ଯାତ୍ରାକୁ ପ୍ରଶଂସା କରାଯାଇଛି।
ଏହି ଅପଡେଟ୍ ନିୟମଗୁଡିକ ଏକ ଅଧିକ ଦକ୍ଷ, ସ୍ୱଚ୍ଛ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରମାଣପତ୍ର ପ୍ରଦାନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ, ଯାହା ଭାରତୀୟ ସିନେମାର ନିରନ୍ତର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସଫଳତାକୁ ସମର୍ଥନ କରିବ।