ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥ ଓ କର୍ପୋରେଟ୍ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀମତୀ ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣ ଆଜି ସଂସଦରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ୨୦୨୪-୨୫ ଉପସ୍ଥାପନ କରି କହିଥିଲେ ଯେ ଉତ୍ପାଦକତା ଏବଂ ଫସଲ ବିବିଧତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଏବଂ କୃଷି ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ଭଳି ସରକାରୀ ପଦକ୍ଷେପ ଦ୍ୱାରା ଭାରତର କୃଷି କ୍ଷେତ୍ର ସାମ୍ପ୍ରତିକ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ସ୍ଥିରତା ଦେଖାଇଛି।
ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଅନୁଯାୟୀ, ‘କୃଷି ଏବଂ ଆନୁଷଙ୍ଗିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ’ ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତିର ମେରୁଦଣ୍ଡ ଅଟେ, ଯାହା ଜାତୀୟ ଆୟ ଏବଂ ନିଯୁକ୍ତିରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଯୋଗଦାନ ଦେଇଥାଏ। ବିଗତ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ( ୨୦୧୬-୧୭ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରୁ ୨୦୨୨-୨୩ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ) କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ବାର୍ଷିକ ହାରାହାରି ୫ ପ୍ରତିଶତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଛି। ୨୦୨୪-୨୫ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷର ଦ୍ୱିତୀୟ ତ୍ରୟମାସରେ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ୩.୫ ପ୍ରତିଶତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଛି। କୃଷି ଓ ଆନୁଷଙ୍ଗିକ କ୍ଷେତ୍ରର ଗ୍ରସ ଭାଲ୍ୟୁ ଆଡେଡ୍ (ଜିଭିଏ) ୨୦୧୫ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ୨୪.୩୮ ପ୍ରତିଶତ ଥିବାବେଳେ ୨୦୨୩ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଏହା ୩୦.୨୩ ପ୍ରତିଶତକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଅର୍ଥନୀତିରେ ସାମଗ୍ରିକ ଜିଭିଏର ୨୦ ପ୍ରତିଶତ ଅଂଶ ସହିତ କୃଷିର କ୍ରମାଗତ ଏବଂ ସ୍ଥିର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଖାପାଖି ୫ ପ୍ରତିଶତ, ଜିଭିଏରେ ୧ ପ୍ରତିଶତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଯୋଗଦାନ କରିବ।
ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ଭେରେ ଅଟକଳ କରାଯାଇଛି ଯେ ୨୦୨୪ରେ ଖରିଫ ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ୧୬୪୭.୦୫ ଲକ୍ଷ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ (ଏଲଏମଟି)ରେ ପହଞ୍ଚିବ, ଯାହା ପୂର୍ବ ବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ୮୯.୩୭ ଲକ୍ଷ ମେଟ୍ରିକ ଟନ୍ ଅଧିକ। ସମୀକ୍ଷା ଅନୁଯାୟୀ, ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ବାର୍ଷିକ କୃଷି ଆୟ ୫.୨୩ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।
ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ଭେରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ସରକାର କୃଷକ ଆୟ ଦ୍ୱିଗୁଣିତ (ଡିଏଫଆଇ) ରିପୋର୍ଟ ୨୦୧୬ର ସୁପାରିସ ଆଧାରରେ କୃଷି ଉତ୍ପାଦକତା ଏବଂ କୃଷକ ଆୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ପଦକ୍ଷେପ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରୁଛନ୍ତି। ଫସଲ ଓ ପଶୁସମ୍ପଦ ଉତ୍ପାଦକତା ବୃଦ୍ଧି, ଫସଲର ତୀବ୍ରତା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ମୂଲ୍ୟର ଫସଲ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ରଣନୀତି ବିଷୟରେ ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ଜାତୀୟ ନିରନ୍ତର କୃଷି ମିଶନ (ଏନଏମଏସଏ) ଅଧୀନରେ ସରକାର ‘ପର ଡ୍ରପ ମୋର କ୍ରପ୍’ (ପିଡିଏମସି) ଭଳି ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରୁଛନ୍ତି। ଏସବୁ ପଦକ୍ଷେପ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି ଉତ୍ପାଦକତା ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ବିକଳ୍ପ ଏବଂ ଜୈବିକ ସାର ବ୍ୟବହାର। ଏହାଛଡ଼ା ଡିଜିଟାଲ କୃଷି ମିଶନ ଏବଂ ଇ-ଜାତୀୟ କୃଷି ବଜାର (ଇ-ନାମ) ଭଳି ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳା ବିକାଶ ପାଇଁ ଅଭିନବ କୃଷି ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ ପଦକ୍ଷେପର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି। ଏହାବ୍ୟତୀତ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କିଷାନ ସମ୍ମାନ ନିଧି (ପିଏମ-କିଷାନ) ମାଧ୍ୟମରେ ସରକାର କୃଷକମାନଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ଆୟ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି।
ସର୍ବନିମ୍ନ ସହାୟକ ମୂଲ୍ୟ
ଅର୍ଥନୈତିକ ସମୀକ୍ଷା ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦୧୮-୧୯ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବଜେଟରେ ସରକାର ଏହି ଫସଲର ହାରାହାରି ମୂଲ୍ୟ ଅତି କମ୍ରେ ଦେଢ଼ ଗୁଣ ସ୍ତରରେ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ। ଏହି ସବୁ ପଦକ୍ଷେପ ଅଧୀନରେ ସରକାର ପୁଷ୍ଟିକର ଶସ୍ୟ (ଶ୍ରୀଅନ୍ନ), ଡାଲି ଏବଂ ତୈଳବୀଜର ଏମଏସପି ବୃଦ୍ଧି କରିଛନ୍ତି। ୨୦୨୪-୨୫ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ପାଇଁ ହରଡ଼ ଓ ବାଜରାର ଏମଏସପି ଉତ୍ପାଦନର ହାରାହାରି ମୂଲ୍ୟର ଯଥାକ୍ରମେ ୫୯ ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ୭୭ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଛି। ଏହାବ୍ୟତୀତ ମସୁର ଡାଲିର ଏମଏସପି ୮୯ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଥିବା ବେଳେ ସୋରିଷର ଏମଏସପି ୯୮ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି।
ଜଳସେଚନ ବିକାଶ
ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ଭେରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଜଳସେଚନ ସୁବିଧା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ସରକାର ଜଳସେଚନ ବିକାଶ ଏବଂ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପଦ୍ଧତିକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଉଛନ୍ତି। ଜଳ ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ୨୦୧୬ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରୁ ସରକାର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କୃଷି ସିଞ୍ଚାଇ ଯୋଜନା (ପିଏମକେଏସୱାଇ) ଅଧୀନରେ ‘ପର ଡ୍ରପ ମୋର କ୍ରପ’ (ପିଡିଏମସି) ପଦକ୍ଷେପ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରୁଛନ୍ତି। ପିଡିଏମସି ଅଧୀନରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ଜଳସେଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସ୍ଥାପନ ପାଇଁ ମୋଟ ପ୍ରକଳ୍ପ ମୂଲ୍ୟର ୫୫ ପ୍ରତିଶତ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ ଅନ୍ୟ ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ୪୫ ପ୍ରତିଶତ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ । ୨୦୧୬ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରୁ ୨୦୨୪ (ଡିସେମ୍ବର ୨୦୨୪) ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ପିଡିଏମସି ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ୨୧,୯୬୮.୭୫ କୋଟି ଟଙ୍କା ଆବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଛି, ଯାହା କି ୯୫.୫୮ ଲକ୍ଷ ହେକ୍ଟର କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରୁଛି, ଯାହା କି ପ୍ରାକ୍-ପିଡିଏମସି ସମୟ ତୁଳନାରେ ୧୦୪.୬୭ ପ୍ରତିଶତ ଅଧିକ ଅଟେ । କ୍ଷୁଦ୍ର ଜଳସେଚନ ପାଣ୍ଠି (ଏମଆଇଏଫ) ଅଧୀନରେ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଅଭିନବ ପ୍ରକଳ୍ପ ପାଇଁ ଋଣ ଉପରେ ୨ ପ୍ରତିଶତ ରିହାତି ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଛି। ୪୭୦୯ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଋଣ ମଞ୍ଜୁର ହୋଇଥିବା ବେଳେ ସେଥିରୁ ୩୬୪୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି।
ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ
ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣର ଅର୍ଥନୈତିକ ସମୀକ୍ଷା ସୂଚାଉଛି ଯେ ୨୦୨୪ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ କୃଷି ଖାଦ୍ୟ ରପ୍ତାନି ମୂଲ୍ୟ, ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୃତ ଖାଦ୍ୟ ରପ୍ତାନି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ, ୪୬.୪୪ ବିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାରରେ ପହଞ୍ଚିଛି, ଯାହା ଭାରତର ମୋଟ ରପ୍ତାନିର ୧୧.୭ ପ୍ରତିଶତ ଅଟେ । ୨୦୧୮ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଭାରତର ପ୍ରକ୍ରିୟାକୃତ ଖାଦ୍ୟ ରପ୍ତାନି ୧୪.୯ ପ୍ରତିଶତ ଥିବା ବେଳେ ୨୦୨୪ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଏହା ୨୩.୪ ପ୍ରତିଶତକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଶିଳ୍ପକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କିଷାନ ସମ୍ପଦ ଯୋଜନା (ପିଏମକେଏସୱାଇ)ର ଲକ୍ଷ୍ୟ ରହିଛି । ୨୦୨୪ ଅକ୍ଟୋବର ୩୧ ସୁଦ୍ଧା ୧୦୭୯ଟି ପିଏମ୍କେଏସ୍ୱାଇ ପ୍ରକଳ୍ପ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଛି। ଅକ୍ଟୋବର ୩୧, ୨୦୨୪ ସୁଦ୍ଧା ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ପାଇଁ ଉତ୍ପାଦନ ସଂଯୁକ୍ତ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଜନା (ପିଏଲଆଇଏସଏଫପି) ଅଧୀନରେ ୧୭୧ଟି ଆବେଦନ ଅନୁମୋଦନ କରାଯାଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ ୮୯୧୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ବିନିଯୋଗ ଏବଂ ୧୦୮୪.୦୧ କୋଟି ଟଙ୍କାର ପଦକ୍ଷେପ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଅକ୍ଟୋବର ୩୧, ୨୦୨୪ ସୁଦ୍ଧା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମାଇକ୍ରୋ ଫୁଡ୍ ପ୍ରୋସେସିଂ ଏଣ୍ଟରପ୍ରାଇଜେସ୍ (ପିଏମଏଫଏମଇ) ଯୋଜନାରେ 407819 ଆବେଦନ ମିଳିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ୧୦୮୫୮୦ ଆବେଦନକାରୀଙ୍କୁ ୮.୬୩ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ଋଣ ବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଛି। ଏହାବ୍ୟତୀତ ୩୬ଟି ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ୬୭୨ ଜଣ ମାଷ୍ଟର ଟ୍ରେନର, ୧୧୨୦ ଜଣ ଜିଲ୍ଲାସ୍ତରୀୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଓ ୮୭୪୭୭ ଜଣ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କୁ ତାଲିମ ଦିଆଯାଇଛି।
ଖାଦ୍ୟ ପରିଚାଳନା
ସାର୍ବଜନୀନ ବଣ୍ଟନ ବ୍ୟବସ୍ଥା (ପିଡିଏସ୍)ର ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ସରକାର ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ଶତ ପ୍ରତିଶତ ଇ-କେୱାଇସି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାକୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିବଦ୍ଧ। ଏହା ୱାନ୍ ନେସନ୍, ୱାନ୍ ରାସନ କାର୍ଡ (ଓଏନଓଆରସି) ଯୋଜନା ସହ ସମାନ, ଯାହା ହିତାଧିକାରୀଙ୍କୁ ଯେକୌଣସି ସ୍ଥାନରୁ ଉପଭୋକ୍ତା ଇ-କେୱାଇସି ଆକସେସ୍ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥାଏ। ହିତାଧିକାରୀମାନେ ଯେକୌଣସି ଫେୟାର ପ୍ରାଇସ୍ ସପ୍ (ଏଫପିଏସ୍)ରେ ସେମାନଙ୍କ ବାୟୋମେଟ୍ରିକ୍ ଯାଞ୍ଚ କରିପାରିବେ। କ୍ଷୁଦ୍ର କୃଷକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସରକାର ଅମଳ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଋଣ ପାଇଁ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ନେଗୋସିଏବଲ୍ ୱେରହାଉସ୍ ରିସିପ୍ଟ (ଇ-ଏନ୍ଡବ୍ଲ୍ୟୁଆର୍) ଆଧାରିତ ପ୍ଲେଜ୍ ଫାଇନାନ୍ସିଂ (ସିଡିଏଚ୍ଏସ୍-ଏନ୍ପିଏଫ୍) ପାଇଁ କ୍ରେଡିଟ୍ ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ସ୍କିମ୍ କୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଛନ୍ତି। ଏହି ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ କୃଷକମାନେ ଇ-ଏନଡବ୍ଲ୍ୟୁଆର ଅଧୀନରେ ଗୋଦାମରେ ସଂରକ୍ଷିତ କୃଷି ଓ ଉଦ୍ୟାନ କୃଷି ସାମଗ୍ରୀ ଉପରେ ଋଣ ନେଇପାରିବେ। ବ୍ୟାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏହି ଯୋଜନାରେ ଋଣ ଏବଂ ବିପଦ କଭରେଜ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି। ଇ-ଏନଡବ୍ଲ୍ୟୁଆର ଅଧୀନରେ ଏହି ଯୋଜନା ଅମଳ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଋଣ ପ୍ରଦାନ ବୃଦ୍ଧି କରିବ ଏବଂ କୃଷକଙ୍କ ଆୟରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବାରେ ସହାୟକ ହେବ।