ହେମାଙ୍ଗ ପ୍ରସାଦ ରାଉଳ
ବ୍ରହ୍ମପୁର୍: ବ୍ରହ୍ମପୁରକୁ ସ୍ୱଚ୍ଛ ପରିମଳ ଓ ପ୍ରଦୂଷଣ ମୁକ୍ତ ପରିବେଶ କରିବାର କେତେ କେତେ ସ୍ୱପ୍ନ ଓ ସଂକଳ୍ପ ଫିକା ପଡ଼ିଯିବା ପରେ ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ ସିଂ ରାଠୋର ମହାନଗର କମିଶନର ସାହେବ ସାନିଟେସନ ଫୋରମ୍ ଗଠନ କରି ନିଜ ଦାୟିତ୍ୱ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ କାନ୍ଧରେ ଲଦିଦେଇ କର୍ତ୍ତବ୍ୟପରାୟଣତାର ଏକ ବାହାଦୁରୀ ନେବାର ଯେଉଁ ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି ଏହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ହାସ୍ୟାସ୍ପଦ। ବ୍ରହ୍ମପୁର ସିଟି ସାନିଟେସନ ଫୋରମ୍ ଇଂରାଜୀରେ ଶୁଣିବାକୁ ଯେତିକି ଭଲ ଲାଗୁଛି ଆବର୍ଜନା ସଫା କରିବା ନାମରେ ଦଳେ ବିଚାରବନ୍ତ ମଣିଷଙ୍କୁ ଗୋଟାଗୋଟି କରି ପ୍ରତିମାସରେ ଦୁଇଟି ବୈଠକ ହେଉଛି କିନ୍ତୁ ଗାଁ ପରିମଳ ଧୋବା ତୁଠରୁ ନ୍ୟାୟରେ ପ୍ରତି ସ୍ଥାନ, ପ୍ରତି ବଜାର ଓ ବସ୍ଷ୍ଟାଣ୍ଡରେ ପରିମଳର ନଗ୍ନ ରୂପ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି।
ଆଜିକାଲି ଗଣ ଓ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ବିଶେଷ ଭାବରେ ସହର ବିକାଶ ଚିନ୍ତାକରି ଅପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଆନନ୍ଦ ପାଉଥିବା ମାତ୍ର ହାତଗଣତି ମଣିଷଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ସଂକଳ୍ପ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଇ. ତେଜେଶ୍ୱର ରାଓ, ଆର୍ଯ୍ୟଭଟ୍ଟର ମୁଖ୍ୟ ତଥା ‘ଫୋରମ୍ ଫର ଗଂଜାମ’ର ଆବାହକ ସୁଧୀର ରାଉତ, ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କ ନେତା ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର ଖାଡ଼ଙ୍ଗାଙ୍କଠାରୁ ନେଇ ପରିବେଶପ୍ରେମୀ ମାନଓ କୁମାର ପାତ୍ର, ମହିଳା ସମାଜସେବୀ ସବିତା ସାହୁକାର, ସ୍ୱରାଜ ସୁବୁଦ୍ଧି ପରି କିଛି ଲୋକଙ୍କ ହାତରେ ସାନିଟେସନ ଫୋରମ୍ର ଭାଗ୍ୟ ସହ ସହର ପରିମଳର ଭାଗ୍ୟ ଭିତରେ ଅନେକ ବ୍ୟବଧାନ। କାରଣ ଏଇ ସୀମିତ ସଂଖ୍ୟକ ମଣିଷମାନେ ଆଜିକାଲି ବେଶ୍ ତତ୍ପରତା ପ୍ରକାଶ କରି ଅନେକ ମୂଲ୍ୟବାନ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଅଣ୍ଟା ଭିଡ଼ିଛନ୍ତି। ଯଦି ଏଇମାନେ କେତେ ଦିନ କେତେ ଲୋକଙ୍କୁ ସାନିଟେସନ୍ର ବାର୍ତ୍ତା ଦେବେ।
ପ୍ରଥମତଃ ଭାଷାକୁ ମାରିଦେଇ ଇଂରାଜୀରେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସାନିଟେସନ ଫୋରମ୍ର ପରିକଳ୍ପନା ବିଚାର କରିଲା କିଏ? ଏହା ଏକ ପ୍ରାଥମିକ ପ୍ରଶ୍ନ। ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଅନେକ ଆନ୍ଦୋଳନ ଚାଲିଛି ଏପରିକି ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହରରେ ମଧ୍ୟ ଏକ ଆନ୍ଦୋଳନ ଭାଷା ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ମୁଣ୍ଡ ଟେକିଥିଲା। ସୁତରାଂ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସ୍ୱଚ୍ଛ ପରିମଳ ସଂଗଠନ ଟିଏ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲେ ଶ୍ରୁତିମଧୁର ହୋଇଥାନ୍ତା। ଆଜିକାଲି ଫୋରମ୍ ନାମର ଚାହିଦାବେଶୀ। ଫୋରମ୍ କରି ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥ ଓ ନିଜର ପ୍ରଶସ୍ତିଗାନ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଏକଜୁଟ କରି ସାହିତ୍ୟ, ସଂସ୍କୃତି, କଳା, ପରିବେଶ, ସମାଜସେବାର ଅନେକ ନେତା ତିଆରି ହୁଅନ୍ତି କିନ୍ତୁ ଏମାନଙ୍କ ମହତ୍ତ୍ୱ ଆକାଂକ୍ଷା ବିଚାର ଶେଷରେ ବନ୍ଧା ପଡ଼ିଯାଏ ମାନପତ୍ର, ଉପଢ଼ୌକନ ଓ ଫୁଲତୋଡ଼ାରେ। ବୋଧହୁଏ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସାନିଟେସନ ଫୋରମ୍ର ଧର୍ମ ପାଳନ କରୁଥିବା କିଛି ମଣିଷ ମନରେ ଏପରି ମିଠା ସ୍ୱପ୍ନ ଯେ ନଥିବ କିଏବା କହିବ?
ବ୍ରହ୍ମପୁର ସାନିଟେସନ ଫୋରମ୍ର ମିଠା ଚାଖିବାକୁ ଯାଇ ଆମେ ଏକ ଅନୁସନ୍ଧାନମୂଳକ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରକାଶ କରୁଛୁ। ଏଇ ଫୋରମ୍ କେବଳ ଏକ ପ୍ରହେଳିକା। କବିଙ୍କ ଭାଷାରେ ତୃଷାର୍ତ୍ତ ଶ୍ରାବଣ ବା ଅମାବାସ୍ୟାର ଚନ୍ଦ୍ର। ବ୍ରହ୍ମପୁରକୁ ଆବର୍ଜନା କୁଣ୍ଡରେ ଥୋଇ ଦଳେ ପଦାଧିକାରୀ ନିଜ ଉତ୍ତର ଦାୟିତ୍ୱରୁ ଖସିଯାଇ ତଥାକଥିତ ଆତ୍ମଡ଼ିଣ୍ଡିମ ପ୍ରଚାର ପ୍ରସାରରେ ସହର ବିକାଶଧାରାରେ ନାମ ଯୋଡ଼ିଥିବା ମଣିଷଙ୍କୁ ଡ଼କାଇ ତାଙ୍କ କାନ୍ଧରେ ବନ୍ଧୁକ ଥୋଇ ଗୁଲଗୁଲା ଖାଇବାରେ ମହାନଗର କମିଶନର ସିଦ୍ଧହସ୍ତ।
ବ୍ରହ୍ମପୁର ଆଜି ହତଶ୍ରୀ। ରାସ୍ତାଘାଟ ଓ ଡ଼୍ରେନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଶହେ ପ୍ରତିଶତ ଦାରୁଣ ରୂପର ସ୍ୱାକ୍ଷର ବହନ କରୁଥିବାବେଳେ ହଜାର ହଜାର ପାଇଖାନା ରୂପ ନେଉଥିବା ମୁକ୍ତ ଡ଼୍ରେନ୍ ଗୁଡ଼ିକରେ ସକାଳୁ ସକାଳୁ ମହମହ ହୋଇ ମଳ ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ବାସୁଥିବା ବେଳେ ମଳାସୁରକୁ ମହାନଗର ମନେ ପକାଇ ଅରଣ୍ୟ ରୋଦନ କାହିଁକି? ହେଲ୍ପଲାଇନ୍ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଆପ୍ ମାଧ୍ୟମରେ କିଏ ଜଣାଇବ କାହାକୁ, ଶୁଣିବ କିଏ? ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହର ପରିମଳ ଓ ପର୍ଯ୍ୟାବରଣ ସାନିଟେସନ ଫୋରମ ଯଦି ସୁଧାରିଦେବ କରୋନାର ଆତ୍କ ମଣିଷ ମନରୁ ଲିଭିଯିବ। କିଛି ଅବସରବାଦୀ ମଣିଷଙ୍କ ପାଇଁ ଫୋରମ୍ ଗଠନ କରିବା ମଧ୍ୟ ଏକ ନିତିଦିନିଆ ଘଟଣା।
ମିଡ଼ିଆରେ ଚିତ୍ର ଛପାଇ ନାମ ଦେଖାଇ କୌଣସି ସମ୍ମାନ ଓ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନାର ସ୍ୱପ୍ନିଳ ଦୁନିଆରେ ମସଗୁଲ ଚିତ୍ର ଦେଖୁଥିବା ଚରିତ୍ରଙ୍କୁ ତିଆରି କରିବାରେ ଯଦିଚ ଗଣମାଧ୍ୟମର ଶ୍ରେୟ ଯିବ ତଥାପି ଗଣମାଧ୍ୟମର ଅନୁସନ୍ଧାନ ମୂଳକ ରିପୋର୍ଟ ଟିଏ ଫୁଟି ଉଠିଲେ ଏପରି ଫୋରମ୍ ଗୁଡ଼ିକର ବାସ୍ତବତା କେତେ ସହରବାସୀ ଅନୁଭବ କରନ୍ତେ। ଏଇ ସହର କେବଳ ବୁଢ଼ୀ ଠାକୁରାଣୀ ଭରସାରେ ଚାଲିଚି। ଏକ ପ୍ରକାର ଅଭିଭାବକ ଶୂନ୍ୟ ସହର ବ୍ରହ୍ମପୁରରେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ପରିମଳ, ପରିବେଶ, ରାସ୍ତାଘାଟ ଶ୍ରୀହୀନ। ସେପଟେ ଫୋରମ୍ଗୁଡ଼ିକ ବକ୍ଷ ବିସ୍ତାର କରି ବିକାଶ ଚିତ୍ର ଭିତରେ ଦେଖୁଛନ୍ତି ଦିବା ସ୍ୱପ୍ନ ଏକ ବିଡ଼ମ୍ବନା।
ବ୍ରହ୍ମପୁର ସାନିଟେସନ ଫୋରମ୍ ଗଠନ ପାଇଁ ଆହୁତ ହୋଇଥିଲା ବୈଠକ। ଯୋଗଦେଇଥିଲେ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ସଂଗଠନ, ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ, ସମାଜସେବୀ ଓ ଗଣମାଧ୍ୟମ। ଲକ୍ଷ୍ୟଥିଲା ପରିମଳ ମୁକ୍ତ ସ୍ୱଚ୍ଛ ସହର ବ୍ରହ୍ମପୁର। ତା’ପର ଦିନ ସୁଧୀର ରାଉତଙ୍କ କାନ୍ଧରେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସାନିଟେସନ ଫୋରମ୍ ରଖିଦେଇ ନୂଆ ନୂଆ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ନେଇ ମାସିକ ଓ ପାକ୍ଷିକ ବୈଠକ ପାଇଁ ନୀତି ମଧ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରାଗଲା। ଗୋଟିଏ ବୈଠକରେ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ଆବାହକଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଓ ଅନ୍ୟ ବୈଠକ ସରକାରୀ ବାବୁଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ କିନ୍ତୁ ଯେତିକି ପୁରୁଣା ହେଲା ୩ ମାସ ଭିତରେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସାନିଟେସନ ଫୋରମ୍ର ପ୍ରକୃତ ତଥ୍ୟ ପଦାକୁ ଆସିଲା। ଏଇ ଫୋରମ୍ ଆଜି ମୋବାଇଲ୍ ଯନ୍ତ୍ର ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ପରି ମନେହୁଏ। ସୁଧୀର ରାଉତ, ଇଟି ରାଓଙ୍କ ମାର୍ଗଦର୍ଶନରେ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଆପ୍ ସାହାରା କରି ସ୍ୱଚ୍ଛ ବ୍ରହ୍ମପୁରର ପରିକଳ୍ପନା କିନ୍ତୁ ଏହାର ବାସ୍ତବ ଚିତ୍ର ଭିନ୍ନ ଧରଣର। ସଦସ୍ୟମାନେ ଏକ ପ୍ରକାର ନିଜେ ସଚେତନ ରହି ଅନ୍ୟକୁ ସଚେତନତାର ବାର୍ତ୍ତା ଦେବାକୁ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଆପ୍ ସ୍ୱର ସହ ସ୍ୱର ମିଶାଇବାକୁ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଲେ କିନ୍ତୁ ଏଇ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଆପ୍ ଯେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ପରିମଳକୁ ସୁଧାରି ଏକ ସ୍ୱଚ୍ଛ ପର୍ଯ୍ୟାବରଣର ଭବ୍ୟ ସୁନ୍ଦର ସହର ଭେଟିଦେବ ଏହା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୁଲ ପ୍ରମାଣିତ।
ସହରରେ ସକାଳୁ ସକାଳୁ ଗାଡ଼ି ବୁଲୁଛି। କୁଢ଼ କୁଢ଼ ଅଳିଆ ଆବର୍ଜନାର କୁଣ୍ଡଧରି। ସେପଟେ ବିଚ ରାସ୍ତା ମଝିରେ ମାଛ ମାଂସର ବଜାର ମେଲାଇ ପୁତି ଗନ୍ଧମୟ ପରିବେଶରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଅତିଷ୍ଠ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଉଛି। ବ୍ରହ୍ମପୁର ସହରରେ ମାଛ ମାଂସ ବଜାର ରାଜପଥରେ କୁଢ଼ କୁଢ଼। ଏହା ସହ ମଦ ଦୋକାନ ଆଗରେ ମଦୁଆଙ୍କ ଭିଡ଼ ଦୌରାତ୍ମ୍ୟ। ଏଇ ନିକଟରେ ଜିଲ୍ଲାପାଳ ଦୁଇତିନୋଟି ମଦ ଦୋକାନକୁ ଦଣ୍ଡିତ କରିଛନ୍ତି। ଏଇ ସହରର ପ୍ରକୃତ ରୂପଆଗରେ ବ୍ରହ୍ମପୁର ସାନିଟେସନର ବିଚାର ସ୍ୱଚ୍ଛତାର ଅମଳିନ ବାର୍ତ୍ତା ଦେବ କିପରି ବୋଲି ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀଙ୍କ ମନରେ ପ୍ରଶ୍ନ।
ସହରସାରା ସ୍ୱଚ୍ଛତାର ବାର୍ତ୍ତା ଦେବାକୁ କିଏ କେଉଁ ରୂପରେ ପ୍ରୟାସ କରୁଛନ୍ତି ଅନ୍ୟପଟରେ ସହରବାସୀ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଗାଁଟିଏ କରିଦେବା ପରି ନିଜ ନିଜ ଦୁଆର ମୁହଁକୁ ଆବର୍ଜନା କୁଣ୍ଡରେ ପରିଣତ କରି ଚାଲିଛନ୍ତି। ପଲିଥିନ ଯେପରି ଚାଦର ଉପରେ ସହର। ଏବେବି ପଲିଥିନ ଓ ଜରି କାଗଜରେ ଡ଼୍ରେନ୍ ଗୁଡ଼ିକ ରୁଦ୍ଧି ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି। ସାମାନ୍ୟ ବର୍ଷାରେ ଏଇ ଭିତରୁ ଯେଉଁ ଦୁର୍ଗନ୍ଧ ବାହାରୁଛି ଏଇ ସ୍ଥାନରୁ ଆଉ ଏକ କରୋନା ପରି ରାକ୍ଷସ ଜନ୍ମ ଏ ସହରରେ ନନେବ କିଏ ବା କହିବ?