ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ବିଦେଶରେ ଯେକୌଣସି ଦେଶର ଆଇନଗତ ନାଗରିକ ଭାବରେ ନିଜକୁ ପ୍ରମାଣ କରିବା ପାଇଁ ଆପଣଙ୍କୁ ପାସପୋର୍ଟ ଦରକାର। ଯଦି ଆପଣ ନିଜ ଦେଶ ବାହାରେ ଥିବା କୌଣସି ଦେଶରେ ଯିବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି, ତେବେ ପାସପୋର୍ଟ ରହିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଅଟେ। ଏହା ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଜାରି କରାଯାଇଛି ଏବଂ ଏହା ଏକ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ଯାହା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଆପଣଙ୍କର ପରିଚୟ ଦେଖାଏ। ତେଣୁ ଆପଣ ଏହା ବିନା ବିଦେଶ ଯିବାକୁ ଚିନ୍ତା ମଧ୍ୟ କରିପାରିବେ ନାହିଁ। କିନ୍ତୁ ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି ଦୁନିଆରେ ତିନି ଜଣ ଲୋକ ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ପାସପୋର୍ଟ ବିନାକୌଣସି ଦେଶକୁ ଯାଇପାରିବେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ କେହି ଅଟକାଇବେ ନାହିଁ। ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ସେହି ତିନିଜଣ ବଡ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବିଷୟରେ….
ବ୍ରିଟେନର ରାଜା ଚାର୍ଲ୍ସ:
ଏହି ୩ ବିଶେଷ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ନାମ ହେଉଛି ବ୍ରିଟେନର ରାଜା ଚାର୍ଲ୍ସ। ରାଣୀ ଏଲିଜାବେଥଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ, ଚାର୍ଲ୍ସ ବ୍ରିଟେନର ରାଜା ହେଲେ ଏବଂ ସେ ରାଜା ହେବା ମାତ୍ରେ ଚାର୍ଲ୍ସଙ୍କ ସଚିବ ତାଙ୍କ ଦେଶର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ତଥା ବିଶ୍ଵର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟକୁ ଜଣାଇଲେ ଯେ ଚାର୍ଲ୍ସ ବର୍ତ୍ତମାନ ରାଜା ହୋଇଛନ୍ତି। ବ୍ରିଟେନ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟାରୀ ଭାବରେ, ତେଣୁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରୋଟୋକଲର ଯତ୍ନ ନେବାକୁ ପଡିବ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ କୌଣସି ବାଧା ବିନା ଯେକୌଣସି ସ୍ଥାନକୁ ଯିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯିବ।
ଅନ୍ୟ ଏକ ନାମ ହେଉଛି ଜାପାନର ସମ୍ରାଟ ଏବଂ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ:
ଜାପାନର ସମ୍ରାଟ ଏବଂ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କର ବିଶେଷ ଅଧିକାର ଅଛି ଯେ, ସେମାନେ ପାସପୋର୍ଟ ବିନା ଯେକୌଣସି ଦେଶରେ ପ୍ରବେଶ କରିପାରିବେ। ସେମାନେ କାହିଁକି ଏହି ସୁବିଧା ପାଇଛନ୍ତି ବୋଲି ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଛି। ବାସ୍ତବରେ, ଜାପାନର କୂଟନୈତିକ ରେକର୍ଡଗୁଡିକ ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ, ୧୯୭୧ ମସିହାରୁ ସେମାନଙ୍କ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ରାଟ ଏବଂ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ବିଶେଷ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେହି ଦିନଠାରୁ ଏହା ଜାରି ରହିଛି।
ତୃତୀୟଟି ହେଲା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି:
ବାସ୍ତବରେ, ଯେତେବେଳେ ବି ଦେଶର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କିମ୍ବା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଅନ୍ୟ ଦେଶ ଗସ୍ତରେ ଯାଆନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ସେ ତାଙ୍କ ସହ କୂଟନୈତିକ ପାସପୋର୍ଟ ରଖନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଏହା ସତ୍ତ୍ୱେ ଆୟୋଜକ ଦେଶ ତାଙ୍କୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦେଇଥାଏ ଯେ, ସେ ପାସପୋର୍ଟ ବିନା ସେହି ଦେଶରେ ପ୍ରବେଶ କରିପାରିବେ। ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ଅନ୍ତର୍ଗତ ସମସ୍ତ ପ୍ରୋଗ୍ରାମରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ। ଏହି ସମୟରେ ଆୟୋଜକ ଦେଶର କୌଣସି ଅଧିକାରୀ ତାଙ୍କଠାରୁ ପାସପୋର୍ଟ ମାଗିବେ ନାହିଁ। ଭାରତରେ ଏହି ସ୍ଥିତି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ, ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏବଂ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ।
ପାସପୋର୍ଟର ଇତିହାସ:
ବିଶ୍ୱରେ ପାସପୋର୍ଟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆରମ୍ଭ ହେବାର ୧୦୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟ ବିତିଗଲାଣି। ବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ, ଯେତେବେଳେ ଗୋଟିଏ ଦେଶରୁ ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ଲୋକମାନେ ଗୁପ୍ତ ଭାବରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ, ସେତେବେଳେ ଅନେକ ବଡ ସମସ୍ୟା ଉପୁଜିଲା ଏବଂ ଏହାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ବିଶ୍ଵର ଦେଶମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଚୁକ୍ତି ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଗୋଟିଏ ଦେଶର ନାଗରିକ ଅନ୍ୟ ଏକ ଦେଶକୁ ଯାଆନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କର ଏକ ମଜବୁତ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ରହିବ। ସେହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ମଧ୍ୟ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଚାଲିଥିଲା, ତେଣୁ ସମସ୍ତ ଦେଶ ବୁଝିଲେ ଯେ, ପାସପୋର୍ଟ ଭଳି ଏକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ତା’ପରେ ୧୯୨୦ରେ ଲିଗ୍ ଅଫ୍ ନେସନ୍ସ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଗମ୍ଭୀର ଭାବରେ ବିଚାର କଲେ ଏବଂ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ପାସପୋର୍ଟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଲାଗୁ କରିବାକୁ ଉଦ୍ୟମ ଆରମ୍ଭ କଲେ। ଆମେରିକା ଏହାର ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଥିଲା, ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ୧୯୨୪ ମସିହାରେ, ଆମେରିକା ଏହାର ନୂତନ ପାସପୋର୍ଟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଜାରି କଲା। ଏହା ପରେ, ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଧୀରେ ଧୀରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲା।
