ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ବନ୍ଧୁ ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ଉପରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ। ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯେଉଁ ବନ୍ଧୁକୁ ଲୋକଙ୍କୁ ଏଡାଇବା ଉଚିତ୍, କାରଣ ସେମାନେ କେବଳ ଆପଣଙ୍କ ସମୟ ନଷ୍ଟ କରନ୍ତି ନାହିଁ ବରଂ ଦୁଃଖ ମଧ୍ୟ ଦେଇଥାନ୍ତି।
ମୂର୍ଖଶିଷ୍ୟୋପଦେଶେନ ଦୁଷ୍ଟାସ୍ତ୍ରୀଭରନେଣ ଚ ଦୁଃଖିତେ ସମ୍ପ୍ରୟୋଗେଣ ପଣ୍ଡିତୋऽପ୍ୟବସିଦତି-
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଏହି ଶ୍ଳୋକରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ମୂର୍ଖ, ମନ୍ଦ ମହିଳା ଏବଂ ଅସୁସ୍ଥ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହଭାଗିତା ସର୍ବଦା ପୁରୁଷ ପାଇଁ ଦୁଃଖ ଆଣିଥାଏ। ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଦୂରରେ ରହିବା ଭଲ।
ଚାଣକ୍ୟ ଶ୍ଳୋକରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ମୂର୍ଖ ଶିଷ୍ୟଙ୍କୁ ଉପଦେଶ ଦେବା, ଜଣେ ଚରିତ୍ରହୀନ ମହିଳାଙ୍କୁ ପ୍ରତିପୋଷଣ କରିବା ଏବଂ ଦୁଃଖୀ ଏବଂ ଅସୁସ୍ଥ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହ ରହିବା ଜଣେ ଜ୍ଞାନୀ ଏବଂ ପଣ୍ଡିତଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ କଷ୍ଟ ଦେଇଥାଏ।
ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ପରାମର୍ଶ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯିବା ଉଚିତ, ଯିଏ ଆପଣଙ୍କର କଥା ଅନୁସରଣ କରିବ। ମୂର୍ଖମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦେବା କେବଳ ଜଣଙ୍କର ସମୟ ନଷ୍ଟ କରେ ନାହିଁ ବରଂ ଏହା ସେମାନଙ୍କର ଭାବମୂର୍ତ୍ତିକୁ ମଧ୍ୟ କ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ କରିଥାଏ। କାରଣ ମୂର୍ଖମାନେ ନିଜ କଥା ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କାହାର ଶବ୍ଦ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ।
ସେହିଭଳି, ଯେଉଁମାନେ ଭଲ ଜୀବନ ସାଥୀ ପାଆନ୍ତି ନାହିଁ, ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନ ସର୍ବଦା ଅସୁବିଧାରେ ଗତି କରେ। ଯେଉଁମାନଙ୍କ ଆଚରଣ ଏବଂ ଚରିତ୍ର ଭଲ ନୁହେଁ, ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଦୂରରେ ରୁହନ୍ତୁ, ସେମାନେ ଅଗ୍ରଗତିରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି।
ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ଦୁଃଖୀ ଏବଂ ରୋଗୀ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜେ ଅସୁବିଧାରେ ରୁହନ୍ତି, ସେ ନିଜ ପରି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଗଢନ୍ତି। କାରଣ ଏହି ଲୋକମାନେ ସର୍ବଦା ନକାରାତ୍ମକ ଶକ୍ତିରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ। ସେମାନଙ୍କ ବନ୍ଧୁତାରେ ମଣିଷ ମଧ୍ୟ ସେପରି ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାରେ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡେ।
ଅଗ୍ରଗତି ପାଇବା ପାଇଁ ଚାଣକ୍ୟ କଠିନ ପରିଶ୍ରମକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଭାବରେ ବିବେଚନା କରିଛନ୍ତି। ଯଦି ଆପଣ ଆପଣଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ଏହି ଲୋକଙ୍କୁ ଆପଣଙ୍କ ଜୀବନରୁ ବାହାର କରନ୍ତୁ।
