ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଗତ କିଛିବର୍ଷ ହେବ ବିରୋଧୀ ଶିବିରରୁ କ୍ରମାଗତ ଅସନ୍ତୋଷ, ଅସନ୍ତୋଷ ଓ ବୟାନବାଜି ଜାରି ରହିଛି, ଯାହା ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ବିରୋଧୀ ଏକତା ଦାବି କରୁଥିବା ଇଣ୍ଡି ମେଣ୍ଟ ଦୁର୍ବଳ ହେବାରେ ଲାଗିଛି। ମେଣ୍ଟରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକର ଅସନ୍ତୋଷ ଓ ଅସନ୍ତୋଷର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁରେ ରହିଛି କଂଗ୍ରେସ ଦଳ। ବାସ୍ତବରେ ବିରୋଧୀ ଶିବିରର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଅଂଶ ହୋଇଥିବାରୁ କଂଗ୍ରେସକୁ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳମାନଙ୍କ ସହ ଆସନ ସମନ୍ୱୟ ରଖିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲେ ହେଁ ଏହି କାମ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶେଷ ହୋଇପାରିନାହିଁ।
ଆସନ ବଣ୍ଟନର ଚିତ୍ର ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇନାହିଁ
ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ, ଡିସେମ୍ବର ୧୯ ତାରିଖରେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ବୈଠକରେ ସର୍ବସମ୍ମତିକ୍ରମେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଥିଲା ଯେ ଡିସେମ୍ବର ୩୧ ସୁଦ୍ଧା ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ସମନ୍ୱୟ ରକ୍ଷା କରି ଆସନ ବଣ୍ଟନର ଚିତ୍ର ମେଣ୍ଟ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିବ। ଜାନୁଆରୀ ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ବିରୋଧୀ ମିଳିତଭାବେ ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ପ୍ରଚାର ଆରମ୍ଭ କରିବେ। ତେବେ ଏହି ଦୁଇଟି ଯାକ କାର୍ଯ୍ୟ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶେଷ ହୋଇପାରିନାହିଁ। ଏଥିପାଇଁ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ କଂଗ୍ରେସକୁ ଦାୟୀ କରୁଛନ୍ତି।
ନିକଟରେ ଜେଡିୟୁ କଂଗ୍ରେସକୁ ଦାୟୀ କରି ମେଣ୍ଟରୁ ନିଜକୁ ଦୂରେଇ ରଖିଥିବାବେଳେ ଏହା ପରେ କଂଗ୍ରେସର ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ନେଇ ମମତା ବାନାର୍ଜୀଙ୍କ ଅସନ୍ତୋଷ ସାମ୍ନାକୁ ଆସୁଛି, ଯାହା କଂଗ୍ରେସ ପ୍ରତି ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକର ଅସନ୍ତୋଷକୁ ପ୍ରକାଶ କରୁଛି। ଏତଦ୍ ବ୍ୟତୀତ ୟୁପିରେ ସପା ଏବଂ ଦିଲ୍ଲୀ-ପଞ୍ଜାବରେ ଆପ୍ ସହ ଆସନ ବୁଝାମଣା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିବାରେ କଂଗ୍ରେସ ସକ୍ଷମ ହୋଇନାହିଁ।
ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ଅସନ୍ତୋଷ ଦେଖାଉଛନ୍ତି
କଂଗ୍ରେସ ପ୍ରତି ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକର ଏଭଳି ଆଭିମୁଖ୍ୟ ପଛରେ କେଉଁଠି ନା କେଉଁଠି ୫ଟି ରାଜ୍ୟର ନିର୍ବାଚନ ଓ ଫଳାଫଳକୁ ମଧ୍ୟ ଦାୟୀ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି। ପାଞ୍ଚଟି ରାଜ୍ୟର ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ଜେଡିୟୁ ଭଳି ଦଳ କଂଗ୍ରେସର ନିର୍ବାଚନୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ନେଇ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। କଂଗ୍ରେସର ନିର୍ବାଚନୀ ବ୍ୟସ୍ତତା ଯୋଗୁଁ ବିରୋଧୀ ମେଣ୍ଟର କାମ ଆଗେଇ ପାରୁନାହିଁ ବୋଲି ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳମାନେ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି। ସେହିପରି ହିନ୍ଦୀ ବେଲ୍ଟ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ରାଜସ୍ଥାନ ଓ ଛତିଶଗଡ଼ ଭଳି ତିନୋଟି ବଡ଼ ରାଜ୍ୟରେ କଂଗ୍ରେସର ପରାଜୟ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳମାନଙ୍କୁ କଂଗ୍ରେସ ଉପରେ ଆଧିପତ୍ୟ ରଖିବା ଏବଂ ଚାପ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେଇଛି। ଯଦି ଏହି ତିନୋଟି ବଡ଼ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରୁ ଦୁଇଟିରେ ମଧ୍ୟ କଂଗ୍ରେସ ଜିତିଥାନ୍ତା, ତା’ହେଲେ ତା’ର ବାର୍ଗେନିଂ କ୍ଷମତା ବଢ଼ିଥାନ୍ତା।
କ’ଣ କଂଗ୍ରେସର ରଣନୀତିର ଅଭାବ ରହିଛି ?
ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ କଂଗ୍ରେସର କୌଣସି ସ୍ପଷ୍ଟ ରଣନୀତି ନାହିଁ। ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ସମେତ କଂଗ୍ରେସର ଶୀର୍ଷ ନେତୃତ୍ୱ ଲଗାତାର କହୁଛନ୍ତି ଯେ ମେଣ୍ଟର ସମସ୍ତ ଦଳକୁ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ୱାର୍ଥ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି କାମ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। କିନ୍ତୁ ଆସନ ବଣ୍ଟନରେ ଏହି ନୀତି କଂଗ୍ରେସରୁ ଦେଖାଯାଉନାହିଁ। କଂଗ୍ରେସ ପକ୍ଷରୁ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଏହି ମେଣ୍ଟ ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ହେବ, ଯେଉଁଠି ବିଧାନସଭାର ନିର୍ବାଚନୀ ସମୀକରଣ କାମ କରିବ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଆସନ ବଣ୍ଟନ ସମୟରେ କଂଗ୍ରେସର ରାଜ୍ୟ ୟୁନିଟର ଚାପ ଯୋଗୁଁ ସମନ୍ୱୟରେ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି। ନିର୍ବାଚନୀ ସମନ୍ୱୟର ପ୍ରାଥମିକତା ମଧ୍ୟରେ ‘ଭାରତ ଯୋଡୋ ନ୍ୟାୟ ଯାତ୍ରା’ର ଗମ୍ଭୀରତାକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି।
କ’ଣ କଂଗ୍ରେସ କ୍ଷମତାଠାରୁ ଅଧିକ ଦାବି କରୁଛି?
ସମନ୍ୱୟରେ ଅସୁବିଧା ପଛରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ହେଉଛି କଂଗ୍ରେସର କ୍ଷମତାଠାରୁ ଅଧିକ ପାଇଁ ଇଚ୍ଛା ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ। ଏପରିକି ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ କଂଗ୍ରେସର ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିଶେଷ ନୁହେଁ, ସେଠାରେ ମଧ୍ୟ କଂଗ୍ରେସ ଆସନ ବଣ୍ଟନରେ ନିଜ ପାଇଁ ଅଧିକ ଆସନ ଖୋଜୁଛି। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ୟୁପିରେ କଂଗ୍ରେସ ୨୦୦୯ ଫଳାଫଳ ଅନୁଯାୟୀ ଆସନ ଦାବି କରୁଥିବାବେଳେ ଏସପି ଏହାକୁ ୧୧ଟି ଆସନ ପ୍ରଦାନ କରିଛି। ସେହିଭଳି ବିହାରରେ କଂଗ୍ରେସ ଅଧିକ ଆସନ ହାତେଇବା କାରଣରୁ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ମହାମେଣ୍ଟକୁ କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଯଦି ଆରଜେଡି କ୍ଷମତାକୁ ଆସିବାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୁଏ, ତା’ହେଲେ କଂଗ୍ରେସ ଏହା ପଛରେ ଅଧିକ ଆସନର ଲୋଭ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। କଂଗ୍ରେସକୁ ଗୋଟିଏ କଥା ବୁଝିବାକୁ ପଡ଼ିବ ଯେ, ଯଦି କଂଗ୍ରେସ ବିନା ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀତାରେ ଅଧିକ ଆସନ ହରାଇଥାଏ, ତା’ହେଲେ ଏହାର ସିଧାସଳଖ ଫାଇଦା ବିଜେପି ଉପରେ ପଡ଼ିବ।
ନିର୍ବାଚନକୁ ନେଇ କଂଗ୍ରେସ ଗମ୍ଭୀର ନୁହେଁ କି?
୨୦୨୪ ନିର୍ବାଚନକୁ ନେଇ କଂଗ୍ରେସ ଗମ୍ଭୀର ନୁହେଁ ବୋଲି ସହଯୋଗୀ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଛନ୍ତି । କଂଗ୍ରେସ ୫ ବର୍ଷ ଧରି ମାଟିରେ ଜୀବିତ ଦେଖାଯାଉନାହିଁ। ଅପରପକ୍ଷରେ ବିଜେପି ଜିତିବା ହେଉ ବା ହାରିବା, ସ୍ଥଳଭାଗରେ ସକ୍ରିୟ ରହିଛି। ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ବିଧାନସଭାରେ ପରାଜୟ ସତ୍ତ୍ୱେ ବିଜେପି ଶାସକ ଦଳ ଟିଏମସିକୁ ଟକ୍କର ଦେବା ଜାରି ରଖିଛି। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ବିରୋଧୀ ମେଣ୍ଟର ମୁଖ୍ୟ ଦଳ ହୋଇଥିବାରୁ କଂଗ୍ରେସ ଯେତିକି ଗମ୍ଭୀରତା ଦେଖାଇବା ଦରକାର ତାହା ଦେଖାଯାଉନାହିଁ।
ଏଥିପାଇଁ ବିଳମ୍ପ ନୀତି ଦାୟୀ କି?
ଆସନ ବଣ୍ଟନରେ ବିଳମ୍ବ ପଛରେ କଂଗ୍ରେସ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଥିବା ବିଳମ୍ପ ନୀତି ମନୋଭାବ ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି। କଂଗ୍ରେସ ଭିତରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାର ଅନେକ ସ୍ତର ରହିଛି। ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକର ଶୀର୍ଷ ନେତୃତ୍ୱ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଉଥିବାବେଳେ ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଥିବାବେଳେ କଂଗ୍ରେସରେ ଏହା ଏକାଧିକ ସ୍ତରରେ ହୋଇଥାଏ। ବର୍ତ୍ତମାନର ସମନ୍ୱୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାଉପରେ ନଜର ପକାଇଲେ କଂଗ୍ରେସ ହାଇକମାଣ୍ଡଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ମେଣ୍ଟ କମିଟି ପ୍ରଥମେ ଅନେକ ସପ୍ତାହ ଧରି ରାଜ୍ୟ ୟୁନିଟ୍ ସହ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲା ଏବଂ ଏହାପରେ ଏହି କମିଟି ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟର ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳମାନଙ୍କ ସହ ବିଚାର ବିମର୍ଶ କରୁଛି। ଏସବୁ ସ୍ଥାନରେ ସମନ୍ୱୟର ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ହାଇକମାଣ୍ଡ ନେବେ। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତରରେ ବିଚାର ବିମର୍ଶ ଓ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଯୋଗୁଁ ଅନେକ ସମୟରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ହରାଉଛନ୍ତି। କିଛିଦିନ ତଳେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ମମତା ବାନାର୍ଜୀ କଂଗ୍ରେସ ମେଣ୍ଟ କମିଟି ସହ କଥା ହେବାକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ ଏବଂ କହିଥିଲେ ଯେ ସେ କେବଳ କଂଗ୍ରେସର ଶୀର୍ଷ ନେତୃତ୍ୱଙ୍କ ସହ କଥା ହେବେ।
ଅସ୍ତିତ୍ୱ ପାଇଁ ଲଢ଼େଇ ଏକ ବଡ଼ କାରଣ ନୁହେଁ କି?
ସମନ୍ୱୟରେ ସମସ୍ୟା ପଛର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ହେଉଛି କଂଗ୍ରେସର ରାଜ୍ୟ ୟୁନିଟ୍ ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳମାନଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ଲଢ଼େଇ। ଅଧିକାଂଶ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳର ଆଧିପତ୍ୟ ଗୋଟିଏ କିମ୍ବା ଦୁଇଟି ରାଜ୍ୟରେ ସୀମିତ ରହିଛି। ଯେଉଁଠି ସେହି ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଅଛନ୍ତି, ସେଠାରେ ସେମାନେ କଂଗ୍ରେସକୁ ଅଧିକ ଆସନ ଦେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନୁହଁନ୍ତି।
ୟୁପିରେ ଅଖିଳେଶ ଯାଦବ ହୁଅନ୍ତୁ କିମ୍ବା ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ମମତା ବାନାର୍ଜୀ ହୁଅନ୍ତୁ କିମ୍ବା ଦିଲ୍ଲୀ ଓ ପଞ୍ଜାବରେ ଅରବିନ୍ଦ କେଜ୍ରିୱାଲଙ୍କ ଦଳ। ବାସ୍ତବରେ ଅଧିକାଂଶ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ କଂଗ୍ରେସର ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଉପରେ ନିଜର ଭିତ୍ତିଭୂମି ସ୍ଥାପନ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଛନ୍ତି, ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଏହି ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କରେ କଂଗ୍ରେସ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହେଲେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକୁ ଏହାର କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ଏହି ଲୋକଙ୍କ ସମ୍ମୁଖରେ ବିପଦ ରହିଛି।
ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ କଂଗ୍ରେସ ଆଗରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି। ସମନ୍ୱୟ ନାଁରେ ଯଦି କଂଗ୍ରେସ ରାଜ୍ୟରେ ନିଜ ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ ପାଇଁ ବଳିଦାନ ଜାରି ରଖିବ, ତେବେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଏହାର ଭିତ୍ତିଭୂମି ଶେଷ ହେବ ଏବଂ କ୍ଷମତାକୁ ଫେରିବା କଷ୍ଟକର ହେବ ବୋଲି କଂଗ୍ରେସର ରାଜ୍ୟ ୟୁନିଟ୍ ଅନୁଭବ କରୁଛି। ୟୁପି ପରେ ବିହାର, ବଙ୍ଗଳା, ଦିଲ୍ଲୀ ଓ ପଞ୍ଜାବ ଏହାର ବଡ଼ ଉଦାହରଣ।
ଇତିହାସର ଗୌରବରେ ବଞ୍ଚିଛି କଂଗ୍ରେସ: ବିଶେଷଜ୍ଞ
ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ସହ ଆଲୋଚନାରେ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ସମସ୍ୟା ହେଉଛି କଂଗ୍ରେସ ନିଜର ଭୂମିକା ଏବଂ ସେହି ଦଳଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ଥିର କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହେଉନାହିଁ। ସାଧାରଣତଃ ୟୁପିଏରେ କଂଗ୍ରେସ କିମ୍ବା ଏନଡିଏରେ ବିଜେପି ଭଳି ମେଣ୍ଟରେ ଗୋଟିଏ ଦଳ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। କିନ୍ତୁ ଏବେ ସ୍ଥିତି ଭିନ୍ନ, ଏଠାରେ ସବୁ ଦଳ ସମାନ। ଯେମିତି ଟିଏମସି, ଡିଏମକେ ଇତ୍ୟାଦି। କେବଳ ସେତିକି ନୁହେଁ ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ କଂଗ୍ରେସ ବିଜେପି ସହ ଲଢୁଛି ସେଠାରେ କଂଗ୍ରେସ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ନ ଥିବାବେଳେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳମାନେ ବିଜେପିକୁ ଅଟକାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି।
ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ କଂଗ୍ରେସ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଆସ୍ଥାର ଅଭାବ ଦେଖାଦେଇଛି। ଏଥିପାଇଁ କଂଗ୍ରେସର ନିଜସ୍ୱ ରାଜନୀତି ମଧ୍ୟ ଦାୟୀ। ଖଡଗେ ମେଣ୍ଟ ଚାହୁଁଛନ୍ତି କିନ୍ତୁ ଗୋଟିଏ ଗୋଷ୍ଠୀ ନିଜ ସର୍ତ୍ତରେ ମେଣ୍ଟ ଚାହୁଁଛନ୍ତି। ସେ ରାହୁଲଙ୍କୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବାରେ ଲାଗିଛନ୍ତି। କଂଗ୍ରେସର ସମସ୍ୟା ହେଉଛି ଏହା ଏବେ ବି ଇତିହାସର ଅହଂକାରରେ ବଞ୍ଚିଛି।