ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ କେନ୍ଦ୍ର କ୍ୟାବିନେଟ ବୈଠକରେ ୨୦୨୩-୨୪ରୁ ୨୦୨୭-୨୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ପାଇଁ ୧୫୦ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଏକକାଳୀନ ବଜେଟ୍ ସହାୟତା ରେ ଭାରତରେ ମୁଖ୍ୟାଳୟ ସହିତ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବିଗ୍ କ୍ୟାଟ୍ ଆଲାଏନ୍ସ (ଆଇବିସିଏ) ପ୍ରତିଷ୍ଠାକୁ ଅନୁମୋଦନ ମିଳିଛି।
ବାଘ, ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବଡ଼ ବିଲେଇ ଏବଂ ଏହାର ଅନେକ ବିଲୁପ୍ତ ପ୍ରଜାତି ସଂରକ୍ଷଣରେ ଭାରତର ଅଗ୍ରଣୀ ଭୂମିକାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରି ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଘ୍ର ଦିବସ, ୨୦୧୯ ଅବସରରେ ତାଙ୍କ ଅଭିଭାଷଣରେ ଏସିଆରେ ଶିକାର ରୋକିବା ପାଇଁ ବିଶ୍ବ ନେତାମାନଙ୍କର ମିଳିତ ମଞ୍ଚ ପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଥିଲେ। ଏପ୍ରିଲ ୯, ୨୦୨୩ରେ ଭାରତର ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ଟାଇଗରର ୫୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ତ୍ତି ଅବସରରେ ସେ ଏହା ଦୋହରାଇଥିଲେ ଏବଂ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଭାବରେ ଏକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବିଗ୍ କ୍ୟାଟ୍ ଆଲାଏନ୍ସ ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ଯାହା ଦ୍ୱାରା ବାଘ ଏବଂ ପରିବେଶର ଭବିଷ୍ୟତ ସୁରକ୍ଷିତ ହୋଇପାରିବ। ଭାରତର ବାଘ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବଡ଼ ବିଲେଇ ପ୍ରଜାତିର ଉତ୍ତମ ସଂରକ୍ଷଣ ପଦ୍ଧତିକୁ ଅନ୍ୟ ଦେଶରେ ଅନୁକରଣ କରାଯାଇପାରେ।
ବଡ଼ ବିଲେଇ ଯଥା ବାଘ, ସିଂହ, ଚିତାବାଘ, ସ୍ନୋ ଲିଓପାର୍ଡ, ପୁମା, ଜାଗୁଆର ଏବଂ ଚିତା ଆଦି ୭ଟି ପ୍ରଜାତିର ଦେଖା ଯାଉଥିବାବେଳେ ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୫ଟି ବଡ଼ ବିଲେଇ ଯଥା ବାଘ, ସିଂହ, ଲିଓପାର୍ଡ, ସ୍ନୋ ଲିଓପାର୍ଡ ଏବଂ ଚିତା ଭାରତରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳନ୍ତି।
ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ବିଗ୍ କ୍ୟାଟ୍ ଆଲାଏନ୍ସକୁ ୯୬ଟି ବାଘ୍ର୍ୟ ସଂରକ୍ଷଣ ଦେଶ, ବାଘ ସଂରକ୍ଷଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଗ୍ରହୀ ଅଣ-ରେଞ୍ଜ ଦେଶ, ବାଘ ସଂରକ୍ଷଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ସଂରକ୍ଷଣ ସହଯୋଗୀ ଏବଂ ବୈଜ୍ଞାନିକ ସଂଗଠନ, ବାଘମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଯୋଗଦାନ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛୁକ ବ୍ୟବସାୟୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ଏବଂ କର୍ପୋରେଟ୍ ମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଏକ ବହୁରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ, ମଲ୍ଟି-ଏଜେନ୍ସି ମଞ୍ଚ ଭାବରେ ପରିକଳ୍ପନା କରାଯାଇଛି। ସଫଳ ଅଭ୍ୟାସ ଏବଂ କର୍ମଚାରୀ, ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଦ୍ୱାରା ସମର୍ଥିତ ଯାହା ବାଘ ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସକୁ ରୋକିବା ଏବଂ ଧାରାକୁ ବଦଳାଇବା ପାଇଁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଂରକ୍ଷଣ ଏଜେଣ୍ଡାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ ଉପଯୋଗ କରାଯାଇପାରିବ। ଏଥିରେ ସାମିଲ ଦେଶ ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଏକ ମଞ୍ଚରେ ଆଣିବା ପାଇଁ ବାଘ ଏଜେଣ୍ଡାରେ ନେତୃତ୍ୱ ସ୍ଥିତିରେ ଏହା ଏକ ପ୍ରଦର୍ଶନୀ ପଦକ୍ଷେପ ହେବ।
ଆଇବିସିଏ ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସଂରକ୍ଷଣ ଏଜେଣ୍ଡାକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବାରେ ପାରସ୍ପରିକ ଲାଭ ପାଇଁ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ପାରସ୍ପରିକ ସହଯୋଗ କରିବା। ଆଇବିସିଏ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟାପକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିବାରେ ଏକ ବହୁମୁଖୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ରଖିବ ଏବଂ ଜ୍ଞାନ ଆଦାନପ୍ରଦାନ, ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ, ନେଟୱାର୍କିଂ, ଓକିଲାତି, ଅର୍ଥ ଏବଂ ସମ୍ବଳ ସହାୟତା, ଗବେଷଣା ଏବଂ ବୈଷୟିକ ସହାୟତା, ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ସଚେତନତାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ। ସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶ ଏବଂ ଜୀବିକା ନିରାପତ୍ତା ପାଇଁ ବାଘମାନଙ୍କୁ ମାସ୍କଟ୍ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରି ଭାରତ ଏବଂ ବାଘ ରେଞ୍ଜ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ପରିବେଶ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପ୍ରଶମନ ଦିଗରେ ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରୟାସ ଆରମ୍ଭ କରିପାରିବେ ଏବଂ ଏକ ଭବିଷ୍ୟତକୁ ପ୍ରଶସ୍ତ କରିପାରିବେ ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଇକୋସିଷ୍ଟମ୍ ର ବିକାଶ ଜାରି ରହିବ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଏବଂ ବିକାଶ ନୀତିରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଲାଭ କରିପାରିବ।
ଆଇବିସିଏ ବାଘ ସଂରକ୍ଷଣ ଅଭ୍ୟାସଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରସାର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଏକ ସହଯୋଗୀ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ମାଧ୍ୟମରେ ସମନ୍ୱୟର ପରିକଳ୍ପନା କରେ, ବୈଷୟିକ ଜ୍ଞାନ ଏବଂ ପାଣ୍ଠିର ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସାଧାରଣ ଭଣ୍ଡାରରେ ପ୍ରବେଶ ପ୍ରଦାନ କରେ, ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ଉପରେ ବର୍ତ୍ତମାନର ପ୍ରଜାତି-ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆନ୍ତଃସରକାରୀ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ, ନେଟୱାର୍କ ଏବଂ ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ପଦକ୍ଷେପକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରେ ଏବଂ ଆମର ପରିବେଶ ଭବିଷ୍ୟତକୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରିବା ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର ପ୍ରତିକୂଳ ପ୍ରଭାବକୁ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।
ଆଇବିସିଏର ଢାଞ୍ଚା ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟାପକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରିବାରେ ଏକ ବହୁମୁଖୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ରଖିବ ଏବଂ ଜ୍ଞାନ ଆଦାନପ୍ରଦାନ, ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି, ନେଟୱାର୍କିଂ, ଓକିଲାତି, ଅର୍ଥ ଏବଂ ସମ୍ବଳ ସହାୟତା, ଗବେଷଣା ଏବଂ ବୈଷୟିକ ସହାୟତା, ବିଫଳତା ବିରୋଧରେ ବୀମା, ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ସଚେତନତାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ। ବିଭିନ୍ନ ଦେଶର ବ୍ରାଣ୍ଡ ଆମ୍ବାସାଡରମାନେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବାରେ ଅଧିକ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବେ ଏବଂ ସମଗ୍ର ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶୀଦାର ଥିବା ଯୁବକ ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ସମୁଦାୟ ସମେତ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବାଘ ସଂରକ୍ଷଣ-ଅଭିଯାନ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବେ। ଏକ ସହଯୋଗୀ କାର୍ଯ୍ୟଭିତ୍ତିକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଏବଂ ପଦକ୍ଷେପ ମାଧ୍ୟମରେ ଦେଶର ଜଳବାୟୁ ନେତୃତ୍ୱ ଭୂମିକା ଆଇବିସିଏ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ମାଧ୍ୟମରେ ସବୁଜ ଅର୍ଥନୀତି ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସମ୍ଭବ। ଏହିପରି, ବାଘ ମଞ୍ଚର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ସାହ ସକ୍ଷମ ଅଂଶୀଦାରଙ୍କ ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧିର ଚେହେରା ବଦଳାଇପାରେ।
ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ବିଗ୍ କ୍ୟାଟ୍ ଆଲାଏନ୍ସ ସାମଗ୍ରିକ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ସଂରକ୍ଷଣ ଫଳାଫଳ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଜୈବ ବିବିଧତା ନୀତିଗୁଡ଼ିକୁ ନିରନ୍ତର ବିକାଶ ଲକ୍ଷ୍ୟ (ଏସଡିଜି) ସହିତ ସମନ୍ୱିତ କରିବାର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ସ୍ୱୀକାର କରେ। ଜୈବ ବିବିଧତା ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରୟାସକୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଆବଶ୍ୟକତା ସହିତ ଯୋଡ଼ିବା ଏବଂ ଆଇବିସିଏ ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଜାତିସଂଘ ଏସଡିଜି ହାସଲ ଦିଗରେ ଯୋଗଦାନ କରୁଥିବା ନୀତିଗତ ପଦକ୍ଷେପ ପାଇଁ ଉପରୋକ୍ତ ସମର୍ଥନ କରେ। ଜୈବ ବିବିଧତା ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ କ୍ଷେତ୍ରୀୟ ନୀତି ଏବଂ ବିକାଶ ଯୋଜନା ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ସମନ୍ୱିତ କରିବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜୈବ ବିବିଧତାକୁ ମୁଖ୍ୟସ୍ରୋତରେ ସାମିଲ କରିବା; କୃଷି, ଜଙ୍ଗଲ, ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଏବଂ ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ; ସ୍ଥାୟୀ ଭୂମି-ବ୍ୟବହାର ଅଭ୍ୟାସ, ବାସସ୍ଥାନ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ପଦକ୍ଷେପ ଏବଂ ପରିବେଶ ଭିତ୍ତିକ ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ ଯାହା ଜୈବ ବିବିଧତା ସଂରକ୍ଷଣକୁ ସମର୍ଥନ କରେ ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ଖାଦ୍ୟ ନିରାପତ୍ତା, ସ୍ୱଚ୍ଛ ଜଳ ଏବଂ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ହ୍ରାସ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଏସଡିଜିରେ ଯୋଗଦାନ କରେ।
ଆଇବିସିଏ ଶାସନରେ ସଦସ୍ୟ, ଷ୍ଟାଣ୍ଡିଂ କମିଟି ଏବଂ ଏକ ସଚିବାଳୟ ରହିଛି ଯାହାର ମୁଖ୍ୟ ଦପ୍ତର ଭାରତରେ ରହିଛି। ଫ୍ରେମୱାର୍କ ଅଫ୍ ଏଗ୍ରିମେଣ୍ଟ (ଆଇନ) ମୁଖ୍ୟତଃ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସୌର ମେଣ୍ଟ (ଆଇଏସଏ) ଢାଞ୍ଚାରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି (ଆଇଏସସି) ଦ୍ୱାରା ଚୂଡ଼ାନ୍ତ କରାଯିବ। ଆଇଏସଏ ଏବଂ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଭଳି ଆୟୋଜକ ଦେଶ ରାଜିନାମା ପ୍ରସ୍ତୁତ। ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକର ମନୋନୀତ ଜାତୀୟ ଗୁରୁତ୍ବପୂଣ୍ଣ ପଏଣ୍ଟକୁ ନେଇ ଷ୍ଟିୟରିଂ କମିଟି ଗଠନ କରାଯିବ। ବୈଠକରେ ଆଇବିସିଏ ନିଜର ଡିଜି ନିଯୁକ୍ତ ନ କରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କେନ୍ଦ୍ର ପରିବେଶ, ଜଙ୍ଗଲ ଓ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ ଆଇବିସିଏ ସଚିବାଳୟର ଅନ୍ତରୀଣ ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ ଡିଜି ନିଯୁକ୍ତ କରିଛି। ମନ୍ତ୍ରୀ ସ୍ତରରେ ଆଇବିସିଏ ବୈଠକ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଏଚଏମଇଏଫସିସିର ସଭାପତିଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ।
ଆଇବିସିଏ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ (୨୦୨୩-୨୪ରୁ ୨୦୨୭-୨୮) ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ୧୫୦ କୋଟି ଟଙ୍କାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସହାୟତା ହାସଲ କରିଛି। ବର୍ଦ୍ଧିତ ପାଣ୍ଠି ପାଇଁ, ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଏବଂ ବହୁପକ୍ଷୀୟ ଏଜେନ୍ସିଗୁଡିକର ଅବଦାନ; ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଉପଯୁକ୍ତ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରାୟତ୍ତ ସଂଗଠନ, ଜାତୀୟ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଆର୍ଥିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଏବଂ ଦାତା ଏଜେନ୍ସିମାନଙ୍କଠାରୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ସଂଗ୍ରହ କରାଯିବ।
ମିଳିତ ମଞ୍ଚ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦର ସ୍ଥାୟୀ ବ୍ୟବହାର ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ଆହ୍ୱାନକୁ ହ୍ରାସ କରେ। ବାଘ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ବାସସ୍ଥାନକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ଦ୍ୱାରା ଆଇବିସିଏ ପ୍ରାକୃତିକ ଜଳବାୟୁ ଅନୁକୂଳ, ଜଳ ଏବଂ ଖାଦ୍ୟ ନିରାପତ୍ତା ଏବଂ ଏହି ପରିବେଶ ଉପରେ ନିର୍ଭରକରୁଥିବା ହଜାର ହଜାର ସମ୍ପ୍ରଦାୟର କଲ୍ୟାଣରେ ଯୋଗଦାନ ଦେଇଥାଏ। ଆଇବିସିଏ ପାରସ୍ପରିକ ଲାଭ ପାଇଁ ଦେଶମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବ ଏବଂ ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ସଂରକ୍ଷଣ ଏଜେଣ୍ଡାକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବାରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଅବଦାନ ଦେବ।