ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ କେନ୍ଦ୍ର କ୍ୟାବିନେଟ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ କ୍ଷେତ୍ର ଯୋଜନା ‘ସ୍କିଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ (ଏସଆଇପି)’ କୁ 2026 ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜାରି ରଖିବା ଏବଂ ପୁନର୍ଗଠନ କରିବା ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ମଞ୍ଜୁରି ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି। 2022-23ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ 2025-26 ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିବ ଏବଂ ଏଥିରେ 8,800 କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ପାଇଁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି।
ଏହି ଅନୁମୋଦନ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ଚାହିଦା ଆଧାରିତ, ପ୍ରଯୁକ୍ତି ସମର୍ଥ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ଅନୁକୂଳ ତାଲିମକୁ ସମନ୍ବିତ କରିବା ଜରିଆରେ ଏକ କୁଶଳୀ ଓ ଭବିଷ୍ୟ ଉନ୍ମୁଖି କାର୍ଯ୍ୟବଳ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଲାଗି ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ଦର୍ଶାଉଛି।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କୌଶଳ ବିକାଶ ଯୋଜନା 4.0 (ପିଏମକେଭିୱାଇ 4.0), ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜାତୀୟ ଆପ୍ରେଣ୍ଟିସିପ୍ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଜନା (ପିଏମ-ଏନଏପିଏସ), ଏବଂ ଜନ ଶିକ୍ଷଣ ସଂସ୍ଥାନ (ଜେଏସଏସ) ଯୋଜନା- ଭଳି ତିନୋଟି ପ୍ରମୁଖ ଉପାଦାନକୁ ଏବେ ‘ସ୍କିଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ’ର ମିଳିତ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ କ୍ଷେତ୍ର ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ଏକତ୍ର କରାଯାଇଛି। ଏହି ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଢାଞ୍ଚାଗତ କୌଶଳ ବିକାଶ, ଚାକିରିରେ ତାଲିମ ଏବଂ ଗୋଷ୍ଠୀ ଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଉଭୟ ସହରାଞ୍ଚଳ ଓ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଯୁବବର୍ଗ ତଥା ଅବହେଳିତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଉଚ୍ଚମାନର ଧନ୍ଦାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ପାଇପାରିବେ। ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଏବଂ ଉଦ୍ୟମିତା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ତିନୋଟି ପ୍ରମୁଖ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ 2.27 କୋଟିରୁ ଅଧିକ ହିତାଧିକାରୀ ଅଛନ୍ତି।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କୌଶଳ ବିକାଶ ଯୋଜନା 4.0:
କୌଶଳ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ପିଏମକେଭିୱାଇ) 4.0 ସ୍ୱଳ୍ପକାଳୀନ ତାଲିମ (ଏସଟିଟି) ମାଧ୍ୟମରେ ଏନଏସକ୍ୟୁଏଫ୍ ସଂଲଗ୍ନ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ତାଲିମ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ, ଯେଉଁଥିରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପ (ଏସପି) ଏବଂ ପୂର୍ବ ଶିକ୍ଷଣର ମାନ୍ୟତା (ଆରପିଏଲ) ମାଧ୍ୟମରେ ପୁନଃକୌଶଳ ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ସାମିଲ ରହିଛି । ଏହାର ଲକ୍ଷ୍ୟବଦ୍ଧ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କ ବୟସ 15-59 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥାଏ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କୌଶଳ ବିକାଶ ଯୋଜନା 4.0 (ପିଏମକେଭିୱାଇ 4.0) ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ତାଲିମକୁ ଉଦ୍ୟୋଗ ଭିତ୍ତିକ କରିବା ପାଇଁ ଯୁଗାନ୍ତକାରୀ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଛି, ଯାହା ଅଧିକ ସୁଲଭତା ସହିତ ଜାତୀୟ ପ୍ରାଥମିକତା ସହିତ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଛି। ଏହି ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଛି ସ୍ୱଳ୍ପକାଳୀନ ଦକ୍ଷତା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟରେ ଚାକିରିରେ ତାଲିମ (ଓଜେଟି)ର ଏକୀକରଣ, ଯାହା ପ୍ରଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ବାସ୍ତବ-ଦୁନିଆର ସୁଯୋଗ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ଅଭିଜ୍ଞତା ହାସଲ କରିବା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ। ବିକଶିତ ଶିଳ୍ପ ଚାହିଦା ଏବଂ ନୂତନ ଯୁଗର ପ୍ରଯୁକ୍ତିର ଆଗମନ ସହିତ ତାଳ ଦେଇ, ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ, 5ଜି ଟେକ୍ନୋଲୋଜି, ସାଇବର ସୁରକ୍ଷା, ଗ୍ରୀନ୍ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍, ଡ୍ରୋନ୍ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ଉପରେ 400ରୁ ଅଧିକ ନୂତନ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଉଦୀୟମାନ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତ ଦକ୍ଷତା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇଛି।
ମିଶ୍ରିତ ଏବଂ ନମନୀୟ ଶିକ୍ଷଣ ମଡେଲ ବର୍ତ୍ତମାନ ଡିଜିଟାଲ ବିତରଣକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରେ, ଯାହା ତାଲିମକୁ ଅଧିକ ନମନୀୟ ଏବଂ ମାପନୀୟ କରେ। ଲକ୍ଷ୍ୟବଦ୍ଧ, ଶିଳ୍ପ-ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ କୌଶଳ ପ୍ରଦାନ କରିବା, ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ଉଚ୍ଚ-ଚାହିଦା ବିଶିଷ୍ଟ ଚାକିରିରେ ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ତାଲିମ ଦେବା, ପୁନଃକୌଶଳ ବିକାଶ ଏବଂ ନିଯୁକ୍ତି ସାମର୍ଥ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ସକ୍ଷମ କରିବା ପାଇଁ, ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ 7.5 ରୁ 30 ଘଣ୍ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମାଇକ୍ରୋ-କ୍ରେଡେନ୍ସିଆଲ୍ ଏବଂ ଜାତୀୟ ବୃତ୍ତିଗତ ମାନକ (ଏନ୍ଓଏସ୍) ଆଧାରିତ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରେ।
ବିଦ୍ୟମାନ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ସର୍ବାଧିକ ଉପଯୋଗ କରିବା ଏବଂ ଗୁଣାତ୍ମକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣକୁ ସମ୍ପ୍ରସାରିତ କରିବା ପାଇଁ, ଆଇଆଇଟି, ଏନଆଇଟି ଏବଂ ଜବାହର ନବୋଦୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ, କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ସୈନିକ ସ୍କୁଲ, ଏକଲବ୍ୟ ଆଦର୍ଶ ଆବାସିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ପିଏମ୍ ଶ୍ରୀ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ଟୁଲ୍ ରୁମ୍, ଏନଆଇଏଲଇଟି, ସିଆଇପିଇଟି ଇତ୍ୟାଦି ସମେତ ପ୍ରମୁଖ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକରେ ଦକ୍ଷତା କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି। ପିଏମକେଭିୱାଇ 4.0 ଏକାଧିକ ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାରେ ଉପଲବ୍ଧ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ସହିତ ଶିଳ୍ପ-ସମନ୍ୱିତ ତାଲିମକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ, ଯାହା କୌଶଳକୁ ଅଧିକ ସମାବେଶୀ ଏବଂ ସୁଲଭ କରିଥାଏ। ଶିକ୍ଷଣ ଫଳାଫଳକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ 600 ରୁ ଅଧିକ ପ୍ରଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଏବଂ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ପୁସ୍ତିକାକୁ ଆଠଟି ଆଞ୍ଚଳିକ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଛି।
ଗୁଣାତ୍ମକ ତାଲିମ ଏବଂ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ, 1 ଲକ୍ଷ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନକାରୀ ଏବଂ ପ୍ରଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଏକ ଜାତୀୟ ପୁଲ୍ ବିକଶିତ କରାଯାଉଛି, ଯାହା ତାଲିମ କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ମାନକୀକରଣ ଏବଂ ବିଶେଷଜ୍ଞତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରୁଛି। ଶିଳ୍ପ ଭାଗିଦାରୀ ନିଯୁକ୍ତି ଟ୍ରେନ୍ ନିୟୋଜନ (ଆରଟିଡି) ତାଲିମ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଯୁକ୍ତି ସୁଯୋଗର ଉପଲବ୍ଧତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ।
ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଏହି ଯୋଜନା ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଗତିଶୀଳତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଥାଏ, ଯାହା ଭାରତୀୟ ଶ୍ରମିକମାନେ ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରରେ ସ୍ୱୀକୃତିପ୍ରାପ୍ତ କୌଶଳ ସହିତ ସଜ୍ଜିତ ହେବା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ। ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶ ସହିତ ଗତିଶୀଳତା ଭାଗିଦାରୀ ରାଜିନାମା (ଏମଏମପିଏ) ଏବଂ ଏମ.ଓ.ୟୁ. କରିଛି ଏବଂ ଆବଶ୍ୟକ କ୍ଷେତ୍ରୀୟ ଦକ୍ଷତା ବ୍ୟବଧାନ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଛି। ଏହି ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ, ଆମର କାର୍ଯ୍ୟବଳ ପାଇଁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଗତିଶୀଳତା ସୁଯୋଗକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ କ୍ଷେତ୍ର ଦକ୍ଷତା, ମିଳିତ ସାର୍ଟିଫିକେଟ୍, ଭାଷା ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ସଫ୍ଟ ସ୍କିଲରେ ତାଲିମ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି।
ପିଏମକେଭିୱାଇ 4 ଅଧୀନରେ, ଆନ୍ତଃମନ୍ତ୍ରିସ୍ତରୀୟ ସମନ୍ୱୟକୁ ଆଗେଇ ନେବା ପାଇଁ ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସରକାରୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦକ୍ଷତା ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକର ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରୁଛି। ଏହି ଯୋଜନା ବିଭିନ୍ନ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଏବଂ ଉଦ୍ୟମୀତା ଯୋଜନାର ଦକ୍ଷତା ଉପାଦାନକୁ ପୂରଣ କରିଥାଏ, ଯାହା ସର୍ବାଧିକ ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ସମ୍ବଳ ଦକ୍ଷତାକୁ ପୂରଣ କରିଥାଏ। ଲଘୁ, କ୍ଷୁଦ୍ର ଏବଂ ମଧ୍ୟମ ଉଦ୍ୟୋଗ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଅଧୀନରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ବିଶ୍ୱକର୍ମା, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଘରଃ ମୁଫ୍ତ ବିଜଲି ଯୋଜନା, ଏବଂ ନୂତନ ଓ ଅକ୍ଷୟ ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଜାତୀୟ ସବୁଜ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ମିଶନ, ନଲ୍ ଜଲ ମିତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି ପ୍ରମୁଖ ସହଭାଗିତା ରହିଛି।
ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ପ୍ରକ୍ରିୟାଗତ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଅଣାଯାଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ କ୍ଷେତ୍ରୀୟ ଦକ୍ଷତା ବ୍ୟବଧାନ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଭଲ ଭାବରେ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ପାଇଁ ଚାହିଦା ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ରଣନୀତିର ପୁନଃବିନ୍ୟାସ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ପିଏମକେଭିୱାଇ 4.0ରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସଂସ୍କାର ହେଉଛି “ବ୍ୟବସାୟିକ ସୁଗମତା” ଆଭିମୁଖ୍ୟ, ଯାହା ଅନୁପାଳନ ବୋଝକୁ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଭାବେ ହ୍ରାସ କରିଛି, ଏହି ଯୋଜନାରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣକୁ ଅଧିକ ସୁବ୍ୟବସ୍ଥିତ ଏବଂ ଦକ୍ଷ କରିଛି।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜାତୀୟ ଆପ୍ରେଣ୍ଟିସିପ୍ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଜନା (ପିଏମ-ଏନଏପିଏସ):
ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଏବଂ ଉଦ୍ୟମିତା ଉପରେ ଜାତୀୟ ନୀତି, 2015 ଭାରତରେ କୁଶଳୀ ମାନବ ସମ୍ବଳ ସୃଷ୍ଟି ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଉପାଦାନ ଭାବରେ ଶିକ୍ଷାନବୀଶ ବା ଆପ୍ରେଣ୍ଟିସିପ୍ ତାଲିମ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥାଏ। ଚାକିରି ଲାଗି ଧନ୍ଦାମୂଳକ ତାଲିମ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷାନବୀଶ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିପାରେ, ଯେଉଁଠାରେ ଯୁବକମାନେ ପ୍ରକୃତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ଦକ୍ଷତା ହାସଲ କରିପାରିବେ ଏବଂ ସେହି ସମୟରେ ନିଜକୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଦେବା ପାଇଁ କିଛି ଷ୍ଟାଇପେଣ୍ଡ ଉପାର୍ଜନ କରିପାରିବେ। ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରରେ ମଧ୍ୟ ଶିକ୍ଷାନବୀଶଙ୍କୁ ଦକ୍ଷତା ଅର୍ଜନ ଏବଂ ଶିଖିବା ସମୟରେ ରୋଜଗାର ପାଇଁ ସର୍ବୋତ୍ତମ ମଡେଲ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜାତୀୟ ଆପ୍ରେଣ୍ଟିସିପ୍ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଜନା (ପି.ଏମ୍.-ଏନ୍.ଏ.ପି.ଏସ୍.) ଶିକ୍ଷାରୁ କାମକୁ ସହଜ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ସମର୍ଥନ କରିଥାଏ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଶିକ୍ଷାନବୀଶମାନେ ବାସ୍ତବ-ଦୁନିଆ ସୁଯୋଗ ମାଧ୍ୟମରେ ଶିଳ୍ପ-ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦକ୍ଷତା ହାସଲ କରିବା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ। ଭାରତରେ ଉଭୟ ଶିକ୍ଷାନବିସ ଏବଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନକୁ ସହାୟତା କରିବା ପାଇଁ, କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ତାଲିମ ଅବଧି ସମୟରେ ପ୍ରତି ଶିକ୍ଷାନବିସଙ୍କୁ ମାସିକ 1500 ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ 25 ପ୍ରତିଶତ ଷ୍ଟାଇପେଣ୍ଡ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଲାଭ ହସ୍ତାନ୍ତର (ଡିବିଟି) ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ। ଏହି ଯୋଜନା 14 ରୁ 35 ବର୍ଷ ବୟସର ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପରିକଳ୍ପନା କରାଯାଇଛି, ଯାହା ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଜନସଂଖ୍ୟାର ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ସୁଯୋଗର ସମାବେଶୀ ପ୍ରବେଶ ନିଶ୍ଚିତ କରେ।
ଏନ୍.ଏ.ପି.ଏସ୍. ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ, ରୋବୋଟିକ୍ସ, ବ୍ଲକ୍ ଚେନ୍, ଗ୍ରୀନ୍ ଏନର୍ଜି ଏବଂ ଇଣ୍ଡଷ୍ଟ୍ରି 4 ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଭଳି ଉଦୀୟମାନ କ୍ଷେତ୍ର ସମେତ ପ୍ରଚଳିତ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶିକ୍ଷାନବୀଶ ସୁଯୋଗକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ। ଏହା ଦକ୍ଷତା ପଦକ୍ଷେପକୁ ଭବିଷ୍ୟତର ନିଯୁକ୍ତି ବଜାର ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ଧାରା ସହିତ ଯୋଡ଼ିଥାଏ। ଏହି ଯୋଜନା କ୍ଷୁଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ, ବିଶେଷ କରି ଲଘୁ, କ୍ଷୁଦ୍ର ଏବଂ ମଧ୍ୟମ ଉଦ୍ୟୋଗ (ଏମ୍.ଏସ୍.ଏମ୍.ଇ.), ଏବଂ ଆକାଂକ୍ଷୀ ଜିଲ୍ଲା ଓ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଅଞ୍ଚଳ ଭଳି ଅଣସଂରକ୍ଷିତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅବସ୍ଥିତ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକରେ ଶିକ୍ଷାନବୀଶମାନଙ୍କ ପଞ୍ଜୀକରଣକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ।
ଜନ ଶିକ୍ଷଣ ସଂସ୍ଥା (ଜେଏସଏସ) ଯୋଜନା:
ଜନଶିକ୍ଷା ସଂସ୍ଥାନ (ଜେଏସଏସ) ଯୋଜନା ହେଉଛି ଏକ ଗୋଷ୍ଠୀ-କୈନ୍ଦ୍ରିକ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ପଦକ୍ଷେପ, ଯାହା ବିଶେଷ କରି ମହିଳା, ଗ୍ରାମୀଣ ଯୁବକ ଓ ଆର୍ଥିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବଞ୍ଚିତ ବର୍ଗଙ୍କ ପାଇଁ ଧନ୍ଦାମୂଳକ ତାଲିମକୁ ସୁଲଭ, ନମନୀୟ ଏବଂ ସମାବେଶୀ କରିବା ପାଇଁ ପରିକଳ୍ପନା କରାଯାଇଛି ଏବଂ ଏହା 15-45 ବର୍ଷ ବୟସ ବର୍ଗଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରିଥାଏ। ସ୍ୱଳ୍ପ ବ୍ୟୟରେ, ନମନୀୟ କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀ ସହିତ ଘର ପାଖରେ ତାଲିମ ପ୍ରଦାନ କରି, ଜେଏସଏସ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ସୁଯୋଗ ସେହିମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚାଇଥାଏ ଯେଉଁମାନେ ଏହାର ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି। ଏହା ଉଭୟ ସ୍ୱ-ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ମଜୁରୀ ଆଧାରିତ ଜୀବିକା ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ। ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ବ୍ୟତୀତ, ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସାମାଜିକ ସଶକ୍ତିକରଣ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ସ୍ୱଚ୍ଛତା, ଆର୍ଥିକ ସାକ୍ଷରତା, ଲିଙ୍ଗଗତ ସମାନତା ଏବଂ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ। ସମାବେଶୀ କୌଶଳକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା ପାଇଁ ପିଏମ ଜନମନ, ସମାଜରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଆଜୀବନ ଶିକ୍ଷଣକୁ ବୁଝିବା ଆଦି ଯୋଜନା ସହିତ ଜେଏସଏସ ଜଡ଼ିତ।
ଜାତୀୟ ଢାଞ୍ଚା ସହିତ ସମନ୍ୱିତ, ସ୍କିଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରମାଣୀକରଣ ଜାତୀୟ ଦକ୍ଷତା ଯୋଗ୍ୟତା ଫ୍ରେମୱାର୍କ (ଏନଏସକ୍ୟୁଏଫ) ସହିତ ମ୍ୟାପ୍ ହୋଇଛି ଏବଂ ଡିଜିଲକର ଓ ଜାତୀୟ କ୍ରେଡିଟ୍ ଫ୍ରେମୱାର୍କ (ଏନସିଆରଏଫ୍) ସହିତ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ଭାବରେ ସମନ୍ୱିତ ହୋଇଛି। ଏହା ଦକ୍ଷତା ବିକାଶର ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ସ୍ୱୀକୃତି ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଏବଂ ନିଯୁକ୍ତି ତଥା ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷାରେ ସହଜ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ସକ୍ଷମ କରିଥାଏ।
ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବିକଶିତ ହେଉଥିବା ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ କୌଶଳ ସହିତ ଭାରତର ଶ୍ରମଶକ୍ତିକୁ ସଜ୍ଜିତ କରିବାରେ ସ୍କିଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ। ଶିଳ୍ପ-ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ତାଲିମ, ଉଦୀୟମାନ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଗତିଶୀଳତା ପଦକ୍ଷେପକୁ ଏକୀକୃତ କରି, ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଏକ ଉଚ୍ଚ କୁଶଳୀ ଏବଂ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟବଳ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି। ଆର୍ଥିକ ସଶକ୍ତିକରଣର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ବାହକ ଭାବେ, ସ୍କିଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି, ଉଦ୍ୟମିତା ଏବଂ ଉତ୍ପାଦକତା ବୃଦ୍ଧିରେ ଯୋଗଦାନ କରିଥାଏ। ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଏବଂ ଉଦ୍ୟମିତା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଧନ୍ଦାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା, ଶିକ୍ଷାନବୀଶ ବା ଆପ୍ରେଣ୍ଟିସିପ୍ ସୁଯୋଗକୁ ସମ୍ପ୍ରସାରିତ କରିବା ଏବଂ ଆଜୀବନ ଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା ପାଇଁ ସଂକଳ୍ପବଦ୍ଧ ରହିଛି। ଏହାଦ୍ୱାରା ଭାରତର ଶ୍ରମଶକ୍ତି ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବା ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ଆଧାରିତ ନିଯୁକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ଅଗ୍ରଣୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ଭାବେ ଭାରତ ଅବସ୍ଥାପିତ ହେବା ସୁନିଶ୍ଚିତ ହୋଇପାରିବ।