ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ପାହାଡ଼ି ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପରେ TBM ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି। 9.11 ମିଟର ବ୍ୟାସ ବିଶିଷ୍ଟ ସିଙ୍ଗଲ୍-ସିଲ୍ଡ ପଥର TBM ଦ୍ୱାରା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇ ଉଭୟ ଗତି ଏବଂ ସଠିକତା ପାଇଁ ଭାରତର ନିର୍ମାଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ନୂତନ ଉଦାହରଣ ବୋଲି ରେଳ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଅଶ୍ୱିନୀ ବୈଷ୍ଣବ କହିଛନ୍ତି।
ଯୋଗ ସହର ଋଷିକେଶରୁ ତପୋ ସହର କର୍ଣ୍ଣପ୍ରୟାଗ ଯାତ୍ରା ଏବେ ମାତ୍ର ଦୁଇ ଘଣ୍ଟାରେ ସମାପ୍ତ ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ଦେବଭୂମିରେ ‘ଶିବ’ ଏବଂ ‘ଶକ୍ତି’ଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦରେ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ଦୀର୍ଘ ରେଳ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ନିର୍ମାଣରେ ଏକ ସଫଳ ସଫଳତା ହାସଲ କରିଛି। ୧୨୫ କିଲୋମିଟରରୁ ଅଧିକ ଲମ୍ବ ଋଷିକେଶ-କର୍ଣ୍ଣପ୍ରୟାଗ ରେଳ ପ୍ରକଳ୍ପ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ପ୍ରାକୃତିକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ, ତୀର୍ଥସ୍ଥଳ ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ପୁନଃପରିଭାଷିତ କରିବାକୁ ଯାଉଛି।
ପ୍ରତିବର୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଭକ୍ତ ଯମୁନେତ୍ରୀ, ଗଙ୍ଗୋତ୍ରୀ, କେଦାରନାଥ ଏବଂ ବଦ୍ରିନାଥ ଦର୍ଶନ ପାଇଁ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରାରେ ଯାଆନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଭୌଗୋଳିକ ଗଠନ ଏବଂ ସୀମିତ ସଂଯୋଗୀକରଣ ସର୍ବଦା ଯାତ୍ରୀ ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ପାଇଁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଏହି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଗୁଡ଼ିକୁ ଦୂର କରିବା ଏବଂ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ଦୁର୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ରେଳ ନେଟୱାର୍କ ସହିତ ସଂଯୋଗ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇ ଋଷିକେଶ-କର୍ଣ୍ଣପ୍ରୟାଗ ରେଳ ପ୍ରକଳ୍ପ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବା ସହିତ, କୋଟି କୋଟି ଭକ୍ତଙ୍କ ଚାରିଧାମ ଦର୍ଶନ କରିବାର ଇଚ୍ଛା ପୂରଣ ହେବ।
ଋଷିକେଶ-କର୍ଣ୍ଣପ୍ରୟାଗ ରେଳ ପ୍ରକଳ୍ପ ହିମାଳୟର ଏକ କଷ୍ଟକର ଏବଂ ଭୌଗୋଳିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଅଞ୍ଚଳ (ଭୂମିକମ୍ପ ଜୋନ୍ IV)ରେ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଛି। ଏହି ରେଳ ଲାଇନରେ ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ଦୀର୍ଘତମ 14.577 କିଲୋମିଟର (47825 ଫୁଟ) ରେଳ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଯାହା ଦେବପ୍ରୟାଗ ଏବଂ ଜନସୁ ମଧ୍ୟରେ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଛି।
16 ଏପ୍ରିଲ୍ 2025ରେ ରେଳମନ୍ତ୍ରୀ ଅଶ୍ୱିନୀ ବୈଷ୍ଣବ ଏବଂ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ପୁଷ୍କର ସିଂହ ଧାମି 14.58 କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ସୁଡ଼ଙ୍ଗ T-8 ର ଖନନ କାର୍ଯ୍ୟ ଉଦଘାଟନ କରିଥିଲେ ଯାହା ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ଲମ୍ବା ରେଳ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ। ଏହା ସହିତ, ଯୋଜନାବଦ୍ଧ 38 ଟି ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ଖନନ କାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟରୁ 28 ଟି ସମାପ୍ତ ହୋଇଛି। ପ୍ରକଳ୍ପର ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ 2026 ଶେଷ ସୁଦ୍ଧା ସମାପ୍ତ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି ଏବଂ 2027 ମଧ୍ୟଭାଗ ସୁଦ୍ଧା ଏହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ଆସ କରାଯାଉଛି।
ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପରେ ଟନେଲ୍ ବୋରିଂ ମେସିନ୍ (TBM) ଭଳି ଆଧୁନିକ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି ଯାହା ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ନିର୍ମାଣରେ ଅଭୂତପୂର୍ବ ପ୍ରଗତି ହାସଲ କରିଛି। ଅଗଷ୍ଟ 2024ରେ, ‘ଶିବ’ ଏବଂ ‘ଶକ୍ତି’ ଟନେଲ୍ ବୋରିଂ ମେସିନ୍ ଗୋଟିଏ ମାସରେ 1080.11 ରନିଂ ମିଟର ଟନେଲ୍ ଖୋଳି ଏକ ନୂତନ ରେକର୍ଡ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପରେ ରେଳ ସେତୁ ନମ୍ବର 8 ହେଉଛି ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂର ଆଉ ଏକ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ କାର୍ଯ୍ୟ।
ଯୋଗ ସହିତ ତପ ର ସଂଯୋଗ
ଋଷିକେଶ-କର୍ଣ୍ଣପ୍ରୟାଗ ରେଳ ପ୍ରକଳ୍ପ ହେଉଛି ଏକ 125.2 କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ବ୍ରଡ ଗେଜ୍ ରେଳ ଲାଇନ ଯାହା ଯୋଗ ନଗରୀ ଋଷିକେଶକୁ କର୍ଣ୍ଣପ୍ରୟାଗ ସହିତ ସଂଯୋଗ କରିବ। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ଭାରତୀୟ ରେଳବାଇର ଚାରିଧାମ ରେଳ ପ୍ରକଳ୍ପର ଏକ ଅଂଶ, ଯାହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ଚାରୋଟି ପବିତ୍ର ତୀର୍ଥସ୍ଥଳକୁ ରେଳ ନେଟୱର୍କ ଦ୍ୱାରା ସଂଯୋଗ କରିବା। ଏହି ରେଳ ଲାଇନର ମୋଟ ମୂଲ୍ୟ 16 ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ ହେବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପର ସବୁଠାରୁ ବିଶେଷ କଥା ହେଉଛି ଏହାର 83 ପ୍ରତିଶତ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ଦେଇ ଯିବ ଯେଉଁଥିରେ 17ଟି ମୁଖ୍ୟ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ଏବଂ 12ଟି ଏସ୍କେପ୍ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏହାର ମୋଟ ଲମ୍ବ 213 କିଲୋମିଟର ଯାହା ମଧ୍ୟରୁ 193 କିଲୋମିଟର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ସମାପ୍ତ ହୋଇଛି।
ଏହି ରେଳ ମାର୍ଗ 5ଟି ଜିଲ୍ଲା କୁ ସଂଯୋଗ କରିବ
ଋଷିକେଶରୁ କର୍ଣ୍ଣପ୍ରୟାଗକୁ ସଡ଼କ ପଥରେ 6-7 ଘଣ୍ଟା ସମୟ ଲାଗେ ଯାହା ପାଗ ଏବଂ ଭୂସ୍ଖଳନ ଯୋଗୁଁ ଆହୁରି ବଢ଼ିପାରେ। ଚାରଧାମ ରେଳ ପ୍ରକଳ୍ପ ଅଧୀନରେ ନିର୍ମିତ ଋଷିକେଶ-କର୍ଣ୍ଣପ୍ରୟାଗ ରେଳ ଲାଇନ ଏହି ଦୂରତାକୁ ପ୍ରାୟ ଦୁଇ ଘଣ୍ଟାରେ ଅତିକ୍ରମ କରିବ। ଏହା ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀ, ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଯାତ୍ରାକୁ ଦ୍ରୁତ, ସୁରକ୍ଷିତ ଏବଂ ସୁବିଧାଜନକ କରିବ। ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡରେ ପ୍ରବଳ ବର୍ଷା, ତୁଷାରପାତ ଏବଂ ଭୂସ୍ଖଳନ ଯୋଗୁଁ ପ୍ରାୟତଃ ରାସ୍ତା ଅବରୋଧ ହୋଇଯାଏ। ଏହା ମୌସୁମୀ ଏବଂ ଶୀତ ଋତୁରେ ପ୍ରାୟତଃ ଘଟେ। ପ୍ରକଳ୍ପର 83 ପ୍ରତିଶତ ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ମଧ୍ୟ ଦେଇ ଗତି କରୁଛି ଯାହା ଏହାକୁ ପାଣିପାଗ ପ୍ରତିରୋଧୀ ରଖିବ ଏବଂ ସୁଗମ ସଂଯୋଗୀକରଣ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀ ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନେ ବର୍ଷସାରା ଚାରିଧାମ ପରିଦର୍ଶନ କରିପାରିବେ।
ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ପାଞ୍ଚଟି ପ୍ରମୁଖ ଜିଲ୍ଲା – ଡେରାଡୁନ, ତେହେରୀ ଗରୱାଲ୍, ତିହଡ଼ି ଗରୱାଲ୍, ରୁଦ୍ରପ୍ରୟାଗ ଏବଂ ଚାମୋଲିକୁ ରେଳ ନେଟୱର୍କ ସହିତ ସଂଯୋଗ କରିବ। ଯୋଗ ସହର ଋଷିକେଶ, ମୁନି କି ରେଟି, ଦେବପ୍ରୟାଗ, ଶ୍ରୀନଗର, ରୁଦ୍ରପ୍ରାୟାଗ, ଗୌଚର ଏବଂ କର୍ଣ୍ଣପ୍ରୟାଗ ଭଳି ସହର ଏବଂ ଛୋଟ ବଡ଼ ବଜାର ରେଳ ଦ୍ୱାରା ସଂଯୋଗ ହେବ। ଏହା ଦ୍ୱାରା ଦୁର୍ଗମ ପାହାଡ଼ି ଅଞ୍ଚଳର ଲୋକମାନେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା, ଶିକ୍ଷା, ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ବଜାର ଚାହିଦା ସହଜରେ ପାଇପାରିବେ। ଚାରଧାମ ରେଳ ପ୍ରକଳ୍ପର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଯମୁନୋତ୍ରୀ, ଗଙ୍ଗୋତ୍ରୀ, କେଦାରନାଥ ଏବଂ ବଦ୍ରିନାଥକୁ ରେଳ ନେଟୱାର୍କ ସହିତ ସଂଯୋଗ କରିବା।
ଆର୍ଥିକ ଏବଂ ସାମାଜିକ ଲାଭ
ଋଷିକେଶ-କର୍ଣ୍ଣପ୍ରୟାଗ ରେଳ ପ୍ରକଳ୍ପ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡରେ ପର୍ଯ୍ୟଟନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାକୁ ଯାଉଛି। ଚାରିଧାମ ଯାତ୍ରା ବ୍ୟତୀତ, ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ଋଷିକେଶ, ହରିଦ୍ୱାର ଏବଂ ଆଉଲି ଭଳି ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳୀରେ ପହଞ୍ଚିବା ସହଜ ହୋଇଯିବ। ଏହା ସ୍ଥାନୀୟ ବାଣିଜ୍ୟ, ହୋଟେଲ ଶିଳ୍ପ ଏବଂ ପରିବହନ ସେବାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ ଏବଂ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ଦୁର୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳରେ ନୂତନ ବ୍ୟବସାୟ କେନ୍ଦ୍ରର ବିକାଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ। ଦେବପ୍ରୟାଗ, ଶ୍ରୀନଗର, ରୁଦ୍ରପ୍ରୟାଗ ଏବଂ ଗୌଚର ଭଳି ସହରରେ ଆର୍ଥିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ଯାହା ଫଳରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ନିଯୁକ୍ତି ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହେବ।
