ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ମାର୍ଚ୍ଚ 2026 ସୁଦ୍ଧା ଦେଶକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନକ୍ସଲ ମୁକ୍ତ କରିବାର ଦୃଢ଼ସଂକଳ୍ପ ନେଇ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଏକ ବ୍ୟାପକ ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି। ଆଲୋଚନା, ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ସମନ୍ୱୟର ଏକୀକୃତ ନୀତି ଆପଣାଇ ସରକାର ଆଇନର ପ୍ରଭାବୀ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା, କ୍ଷମତା ନିର୍ମାଣ ଏବଂ ସାମାଜିକ ସମନ୍ୱୟ ଉପରେ ନିରନ୍ତର ଧ୍ୟାନ ଦେଉଛନ୍ତି। ଏହାର ପ୍ରଭାବରେ ଦେଶରେ ନକ୍ସଲ ହିଂସାରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ହ୍ରାସ ଦେଖା ଦେଇଛି। 2014ରୁ 2024 ମଧ୍ୟରେ ଦେଶରେ ନକ୍ସଲ ହିଂସା ଘଟଣା 16,463ରୁ ହ୍ରାସ ପାଇ 7,744 ରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ନକ୍ସଲଙ୍କ ସହ ମୁକାବିଲାରେ ସହିଦ ହେଉଥିବା ସୁରକ୍ଷାକର୍ମୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା 1,851 ରୁ କମି 509 ରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ନକ୍ସଲ ଆକ୍ରମଣରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରୁଥିବା ସାଧାରଣ ନାଗରିକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟ 4,766 ରୁ ହ୍ରାସ ପାଇ 1,495 ରେ ପହଞ୍ଚିଛି।
କେବଳ 2025ରେ ସୁରକ୍ଷା କର୍ମୀଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନରେ 270 ନକ୍ସଲ ନିହତ ହେବା ସହିତ 680 ଜଣଙ୍କୁ ଗିରଫ କରାଯାଇଛି ଏବଂ 1225 ଜଣ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିଛନ୍ତି। ଅପରେସନ ବ୍ଲାକ ଫରେଷ୍ଟ ଭଳି ଅଭିଯାନ କାରଣରୁ ଛତିଶଗଡ଼ ଏବଂ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବହୁସଂଖ୍ୟାରେ ନକ୍ସଲ ଆତ୍ମସମର୍ପଣ କରିବା ସହିତ ମୁଖ୍ୟସ୍ରୋତକୁ ଫେରିଛନ୍ତି।
ଗତ 10 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଦେଶର ନକ୍ସଲ ପ୍ରଭାବିତ ଅଞ୍ଚଳରେ 576 ଥାନା ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିବା ବେଳେ ବିଗତ 6 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ 336ଟି ସୁରକ୍ଷା ଶିବିର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି। ନକ୍ସଲ ପ୍ରଭାବିତ ଜିଲ୍ଲା ସଂଖ୍ୟା 2014ରେ 126ରୁ ହ୍ରାସ ପାଇ 2024ରେ ମାତ୍ର 18ରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ସେହିପରି 68ଟି ରାତ୍ରିକାଳୀନ ଅବତରଣ ହେଲିପ୍ୟାଡ୍ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି। ଆଧୁନିକ ପ୍ରଯୁକ୍ତିର ପ୍ରୟୋଗ ନକ୍ସଲ ମୁକାବିଲାକୁ ଅଧିକ ଦକ୍ଷ କରିପାରିଛି। ନକ୍ସଲମାନଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତି ଜବତ ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି। ଏନଆଇଏ 40 କୋଟି, ଇଡି 12 କୋଟି ଏବଂ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ 40 କୋଟି ଟଙ୍କାର ନକ୍ସଲ ସମ୍ପତ୍ତି ଜବତ କରିଛନ୍ତି। ସୁରକ୍ଷା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଖର୍ଚ୍ଚ (ଏସଆରଇ) ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ, ଗତ 11 ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ବାମପନ୍ଥୀ ଉଗ୍ରବାଦୀ-ପ୍ରଭାବିତ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ 3,331 କୋଟି ଟଙ୍କା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ପୂର୍ବ ଦଶନ୍ଧି ତୁଳନାରେ 155% ବୃଦ୍ଧି। ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭିତ୍ତିଭୂମି ଯୋଜନା (ଏସଆଇଏସ) ରାଜ୍ୟ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବାହିନୀ, ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଗୁଇନ୍ଦା ଶାଖାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଏବଂ ସୁଦୃଢ଼ ପୋଲିସ ଷ୍ଟେସନ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ 991 କୋଟି ଟଙ୍କା ମଞ୍ଜୁର କରିଛି।
2017-18 ପରଠାରୁ, 1,741 କୋଟି ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ପ୍ରକଳ୍ପ ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇଛି, ଏବଂ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ 445 କୋଟି ଟଙ୍କା ଜାରି କରାଯାଇଛି। ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସହାୟତା (ଏସ୍.ସି.ଏ.) ଅଧୀନରେ, ନକ୍ସଲପ୍ରଭାବିତ ଜିଲ୍ଲାଗୁଡ଼ିକରେ ବିକାଶମୂଳକ ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ 3,769 କୋଟି ଟଙ୍କା ଜାରି କରାଯାଇଥିଲା। 2014ରୁ 2025 ମଧ୍ୟରେ 12 ହଜାର କିଲୋମିଟର ସଡ଼କ ନିର୍ମାଣ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କରାଯାଇଛି। ମୋଟ୍ 17,589 କିଲୋମିଟର ସଡ଼କ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ 20,815 କୋଟି ଟଙ୍କା ମଞ୍ଜୁର କରାଯାଇଛି। ମାଓବାଦ ପ୍ରଭାବିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦୁଇଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ 6200 କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ ଅର୍ଥ ବ୍ୟୟ କରାଯାଇ 4900ରୁ ଅଧିକ ଟୁଜି ମୋବାଇଲ ଟାୱାର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି। ଏହାଛଡ଼ା 8,527 ଫୋର୍ ଜି ଟାୱାର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି। ସେହିପରି ଏସବୁ ଜିଲ୍ଲାରେ 1007 ବ୍ୟାଙ୍କ, 937 ଏଟିଏମ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି। କୌଶଳ ବିକାଶ ଯୋଜନାରେ 495 କୋଟି ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟରେ 48ଟି ଆଇଟିଆଇ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ, ଭାରତର ନକ୍ସଲବାଦ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼େଇ ସୁରକ୍ଷା, ବିକାଶ ଏବଂ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଏକ ବ୍ୟାପକ ଅଭିଯାନରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି।
