ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କେନ୍ଦ୍ର ଜଳ ଶକ୍ତି ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଭି. ସୋମନ୍ନା ଆଜି ରାଜ୍ୟ ସଭାରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ପାନୀୟ ଜଳ ସଂକଟ ଏବଂ ଭୂତଳ ଜଳ ସମସ୍ୟାକୁ ନେଇ ଲିଖିତ ଉତ୍ତର ରଖିଛନ୍ତି । କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସୂଚନା ମୁତାବକ, ଅଗଷ୍ଟ 2019 ଠାରୁ, ଭାରତ ସରକାର ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ପରିବାରକୁ ନଳ ଯୋଗେ ଜଳ ଯୋଗାଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛନ୍ତି ।
ଓଡ଼ିଶା ସମେତ ସବୁ ରାଜ୍ୟ/କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ସହଭାଗିତାରେ ଜଳ ଜୀବନ ମିଶନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଉଛି। ‘ପାନୀୟ ଜଳ’ ଏକ ରାଜ୍ୟ ବିଷୟ, ତେଣୁ ମିଶନ ଅଧୀନରେ ପାନୀୟ ଜଳ ଯୋଗାଣ ଯୋଜନା ସମେତ ପାନୀୟ ଜଳ ଯୋଗାଣ ଯୋଜନାଗୁଡ଼ିକର ଯୋଜନା, ଅନୁମୋଦନ, କାର୍ଯ୍ୟାନ୍ୱୟନ, ପରିଚାଳନା ଏବଂ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଦାୟିତ୍ୱ ରାଜ୍ୟ/କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ନ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଛି । ଭାରତ ସରକାର ବୈଷୟିକ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଛନ୍ତି।
ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ପାନୀୟ ଜଳ ଯୋଗାଣ ସ୍ଥିତି ନିରନ୍ତର ତଦାରଖ କରାଯାଉଛି। କ୍ଷେତ୍ର ମୂଲ୍ୟାୟନ ଏବଂ ରେକର୍ଡ ଆଧାରରେ, ଓଡ଼ିଶାର କିଛି ବ୍ଲକ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ପାନୀୟ ଜଳ ଅଭାବର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଛି। ଏସବୁ ବ୍ଲକରେ ଭୂତଳ ଜଳ ହ୍ରାସ ସହିତ ଲୌହ, ଫ୍ଲୋରାଇଡ୍, ଲୁଣିଆ ଏବଂ ଜୀବାଣୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଅଶୁଦ୍ଧତା ସମେତ ଦୂଷିତ ଜଳ ଉତ୍ସ ଭଳି ସମସ୍ୟା ରହିଛି ।
ଏସବୁ ସମସ୍ୟାର ମୁକାବିଲା କରିବା ଏବଂ ସମସ୍ତ ପ୍ରଭାବିତ ଜନବସତିକୁ ନିରାପଦ ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପାନୀୟ ଜଳ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ଏବଂ ପାନୀୟ ଜଳ ବିଭାଗ, ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ଆଧାରିତ ମେଗା ପାଇପ୍ ଜଳ ଯୋଗାଣ ଯୋଜନା, ଏକକ ଗ୍ରାମ ଏବଂ ବହୁ-ଗ୍ରାମ ପାଇପ୍ ଜଳ ଯୋଗାଣ ପ୍ରକଳ୍ପ, ସୌରଶକ୍ତି ଚାଳିତ ପାଇପ୍ ଜଳ ଯୋଗାଣ ପ୍ରକଳ୍ପ ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାର ବିଭିନ୍ନ ଜିଲ୍ଲାରେ ସୌର ଡୁଆଲ୍ ପମ୍ପ ସ୍ଥାପନ, ଲୁହା ଅପସାରଣ ପ୍ଲାଣ୍ଟ ଏବଂ ଡି-ଫ୍ଲୋରାଇଡେସନ୍ ପ୍ଲାଣ୍ଟ ଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛି।
ଏସବୁ ପଦକ୍ଷେପରେ ଅନ୍ୟ ବିଭାଗମାନଙ୍କ ସହଯୋଗ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଉଛି। ଏହାବ୍ୟତୀତ, ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଏବଂ ନିରାପଦ ପାନୀୟ ଜଳ ଉପଲବ୍ଧତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଭୂତଳ ଜଳ ପୁନଃଭରଣା ବା ରିଚାର୍ଜ ଢାଞ୍ଚା ନିର୍ମାଣ, ଜଳାଶୟର ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଏବଂ ବର୍ଷା ଜଳ ଅମଳ ଭଳି ଉତ୍ସ ସ୍ଥାୟୀତ୍ୱ ପଦକ୍ଷେପ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ୟ ବିଭାଗମାନଙ୍କ ସହଯୋଗରେ ନିଆଯାଇଛି।
ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣ ସମସ୍ୟା, ଠିକାଦାରଙ୍କ ଅବହେଳା, ଏନଏଚ, ଏନଏଚଏଆଇ, ଆରଏଣ୍ଡବି, ଆରଡି, ଜଙ୍ଗଲ, ରେଳବାଇ ଭଳି ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରୁ ଆରଓଡବ୍ଲୁ ମଞ୍ଜୁରିରେ ବିଳମ୍ବ ଭଳି ଅନେକ କାରଣ ଯୋଗୁଁ ଓଡ଼ିଶାରେ ମୋଟ 705ଟି ବହୁ-ଗ୍ରାମ ପାଇପ୍ ଜଳ ଯୋଗାଣ ଯୋଜନା ବିଳମ୍ବିତ ହୋଇଛି। ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଏସବୁ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ଲାଗି ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛନ୍ତି।
ଏଥିରେ ଉପଯୁକ୍ତ ସଂସ୍ଥାଗତ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ସାମିଲ ରହିଛି । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ ଉନ୍ନୟନ କମିଶନର ତଥା ଅତିରିକ୍ତ ମୁଖ୍ୟ ସଚିବଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏକ କମିଟି ଗଢ଼ାଯାଇଛି ଯେଉଁଥିରେ ଅଂଶୀଦାର ବିଭାଗର ସଚିବମାନେ ସଦସ୍ୟ ଅଛନ୍ତି । ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ଓ ପାନୀୟ ଜଳ ଯୋଗାଣ କମିଶନର ତଥା ସଚିବଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଅନ୍ୟ ଏକ କମିଟି ଗଢ଼ାଯାଇଛି ଯେଉଁଥିରେ ସମସ୍ତ ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟଯନ୍ତ୍ରୀ ସଦସ୍ୟ ରହିଛନ୍ତି ।
ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଜିଲ୍ଲାପାଳଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ମାସିକ ଭିତ୍ତିରେ ଜିଲ୍ଲାସ୍ତରୀୟ ସମନ୍ୱୟ ବୈଠକ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଛି ଯାହା ଦ୍ୱାରା ବିଳମ୍ବିତ ମଞ୍ଜୁରି ଏବଂ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ଶୀଘ୍ର ସମାଧାନ କରାଯାଇପାରିବ। ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଖିଲାପୀ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଜୋରିମାନା ଲାଗୁ କରିବା ଏବଂ ପ୍ରଗତିକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା ପାଇଁ ନିରୀକ୍ଷଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି।
ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ନୂଆପଡା, ବରଗଡ଼, ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଏବଂ ଗଜପତିର କିଛି ଅଂଶ ସମେତ ଜିଲ୍ଲାର କିଛି ଜନବସତିରେ ଫ୍ଲୋରାଇଡ୍, ଲୌହଅଂଶ, ଲବଣତା ଏବଂ ଜୀବାଣୁଜନିତ ପ୍ରଦୂଷଣ ସହ ଜଡିତ ପାନୀୟ ଜଳର ଗୁଣବତ୍ତା ସମସ୍ୟା ପରିଲକ୍ଷିତ ହୋଇଛି। ଏହି ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଅନେକ ପ୍ରତିକାରମୂଳକ ଏବଂ ପ୍ରତିରୋଧକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛନ୍ତି ଯଥା:
- ଲୌହଅଂଶ ଅପସାରଣ ପ୍ଲାଣ୍ଟ (IRP), ଡି-ଫ୍ଲୋରାଇଡେସନ୍ ପ୍ଲାଣ୍ଟ ଏବଂ ଜଳ ଉତ୍ସର ନିୟମିତ ବିଶୋଧନ
- ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ସ୍ଥାୟୀ ଏବଂ ନିରାପଦ ପାନୀୟ ଜଳ ଯୋଗାଣ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଜାରି ରହିଥିବା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ ଆଧାରିତ ମେଗା ପାଇପ୍ ଜଳ ଯୋଗାଣ ଯୋଜନା, ଏକକ ଏବଂ ବହୁ-ଗ୍ରାମ ପାଇପ୍ ଜଳ ଯୋଗାଣ ପ୍ରକଳ୍ପ, ସୌରଶକ୍ତି ଚାଳିତ ପାଇପ୍ ଜଳ ଯୋଗାଣ ପ୍ରକଳ୍ପ ଏବଂ ସୌରଶକ୍ତି ଚାଳିତ ଡୁଆଲ ପମ୍ପ ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଉଛି, ବିଶେଷକରି ଗୁରୁତର ଭାବରେ ପ୍ରଦୂଷିତ ଭୂତଳ ଜଳ ଉତ୍ସ ଥିବା ଅଞ୍ଚଳରେ।
- ନିରାପଦ ଜଳ ପରିଚାଳନା ଅଭ୍ୟାସ ଉପରେ ନିୟମିତ ଭାବରେ ଜନସଚେତନତା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜନ କରିବା ଏବଂ କ୍ଷେତ୍ର ପରୀକ୍ଷା କିଟ୍ (ଏଫଟିକେ) ବ୍ୟବହାର ମାଧ୍ୟମରେ ଜଳ ଗୁଣବତ୍ତା ସର୍ବେକ୍ଷଣକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ପାଇଁ ଗ୍ରାମ ଜଳ ଏବଂ ପରିମଳ କମିଟିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାକୁ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇଛି।
ଦୁର୍ବଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାରମ୍ବାର ଜଳ ଅଭାବକୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏହି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପଦକ୍ଷେପ ଯୋଜନା କରାଯାଇଛି। ଏଥିରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ଭୂପୃଷ୍ଠ ଜଳ-ଭିତ୍ତିକ ମେଗା ପାଇପ୍ ଜଳ ଯୋଗାଣ ଯୋଜନା/ଏକକ/ବହୁ ଗ୍ରାମ ପାଇପ୍ ଜଳ ଯୋଗାଣ ଯୋଜନାକୁ ପ୍ରାଥମିକତାର ସହ ସମାପ୍ତି ଏବଂ ଅଚଳ ନଳକୂପ/ଅଚଳ ପାଇପ୍ ଜଳ ଯୋଗାଣ ପ୍ରକଳ୍ପର ମରାମତି ଏବଂ ଅଚଳ ନଳକୂପ ସ୍ଥାନରେ ନୂତନ ନଳକୂପ ସ୍ଥାପନ ଭଳି ଅସ୍ଥାୟୀ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
