ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ବନ ସୁରକ୍ଷା ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍-୨୦୨୩ ଆଜି ଲୋକସଭାର ଅନୁମୋଦନ ଲାଭ କରିଛି। ଏହି ବିଲ୍କୁ କେନ୍ଦ୍ର ଜଙ୍ଗଲ, ପରିବେଶ ଓ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ମନ୍ତ୍ରୀ ଭୂପେନ୍ଦ୍ର ଯାଦବ ଲୋକସଭାରେ ଆଜି ଆଗତ କରିଥିଲେ। ଏହାକୁ ସଂସଦର ଯୁଗ୍ମ କମିଟି ବିଚାରକୁ ନେବା ପରେ ମନ୍ତ୍ରୀ ବିଲ୍କୁ ଅନୁମୋଦନ କରିବାକୁ ଗୃହର ଅନୁମତି ଲୋଡି ଥିଲେ। ବିଲ୍ ଉପରେ ସଦସ୍ୟମାନେ ଆଲୋଚନା କରିବା ପରେ ଏହା ଗୃହୀତ ହୋଇଥିଲା।
ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ୧୯୮୦ ବନ ସୁରକ୍ଷା ଆଇନ ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଏଥିରେ ସଂରକ୍ଷିତ ଜଙ୍ଗଲକୁ ଅଣ ସଂରକ୍ଷିତ କରିବା, ଜଙ୍ଗଲ ଜମିକୁ ଅଣ ଜଙ୍ଗଲ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ କାମରେ ଲଗାଇବା, ଜଙ୍ଗଲ ଜମି ଲିଜ୍ ବା ଅନ୍ୟ ଆକାରରେ ଘରୋଇ ସଂସ୍ଥା/ ବ୍ୟକ୍ତି ବିଶେଷଙ୍କୁ ଦେବା ଏବଂ ଜଙ୍ଗଲାଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଭାବେ ଉଠିଥିବା ଗଛଲତାକୁ ସଫା କରି ନୂଆ ବନୀକରଣ କରିବା ଆଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଠାରୁ ଆଗୁଆ ଅନୁମତି ନେବାରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିଲା। ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଏହି ଆଇନର ପ୍ରୟୋଗ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଜଙ୍ଗଲ ଜମି ପାଇଁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରହିଥିଲା। ୧୯୯୬ ଡିସେମ୍ବର ୧୨ ରାୟ ପରେ ଏହି ଆଇନ ରାଜସ୍ୱ ଜଙ୍ଗଲ ଜମି ରେକର୍ଡରେ ଜଙ୍ଗଲ ଜମି ଭାବେ ଉଲ୍ଲେଖ ଥିବା ଭୂମି କିମ୍ବା ଅଭିଧାନିକ ଭାବରେ ଜଙ୍ଗଲ ଭଳି ଦେଖାଯାଉଥିବା ଜମି ପାଇଁ ଏହି ଆଇନ ପ୍ରୟୋଗ କରାଗଲା।
ଏବେ ଅନେକ ଜଙ୍ଗଲ ଜମି ଘରବାଡି, ଗୃହନିର୍ମାଣ, ବସତି, ଅନୁଷ୍ଠାନ, ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ ଆଦି କାମରେ ଲାଗିଛି। ସେଥିପାଇଁ ସମ୍ପୃକ୍ତ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ଠାରୁ ପ୍ରାକ୍ ଅନୁମତି ନିଆଯାଉଛି । ଏହା ଫଳରେ ଜଙ୍ଗଲ ଜମି ଅଣ ଜଙ୍ଗଲ କାମରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଆଇନର ପ୍ରୟୋଗ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାରେ ଭିନ୍ନତା ଆସୁଛି। ବିଶେଷକରି ରେକର୍ଡଭୁକ୍ତ ଜଙ୍ଗଲ ଜମି ଓ ବୃକ୍ଷରୋପଣ ତଥା ଉଦ୍ୟାନ କୃଷି ଆଦି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ଆଇନର ପ୍ରୟୋଗ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ହେଉଛି।
ତେବେ ଜଳବାୟୁ ପରବର୍ତ୍ତନ ଓ ପ୍ରଦୂଷଣ ବୃଦ୍ଧି କାରଣରୁ ବେସରକାରୀ ଜାଗାରେ ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରି ସବୁଜିମା ବଢାଇବା, ରେଳ ଓ ସଡକପଥ ନିର୍ମାଣ, ସୀମାନ୍ତରେ ସଡକ ନିର୍ମାଣ ଓ ବୃକ୍ଷରୋପଣ ଆଦି କାମରେ ଜଙ୍କଗ ଜମି ବ୍ୟବହାରରେ ପୁରୁଣା ଆଇନ କେତେକାଂଶରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିଲା । ତେଣୁ ସେଥିରେ ସ୍ପଷ୍ଟତା ଆଣିବା ଏବଂ ଜଙ୍ଗଲର ସୁରକ୍ଷାକୁ ଅଗ୍ରାଧିକାର ଦେବା ପାଇଁ ଏହି ସଂଶୋଧନ ଅଣାଯାଇଛି। ଏହି ସଂଶୋଧିତ ବିଲରେ ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟ ପରିସର ଓ ଅଧିକାର କ୍ଷେତ୍ର ବ୍ୟାପକ ହୋଇଛି। ଏଥିରେ ବନ ସଂରକ୍ଷଣ ଓ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନ ଉଭୟ ଆଇନଗତ ମାନ୍ୟତା ପାଇଛି। ସର୍ବୋପରି ପୂର୍ବ ଆଇନରେ ଥିବା ସବୁ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ଓ ଅସ୍ପଷ୍ଟତାକୁ ସଂଶୋଧିତ ଆଇନରେ ଦୂର କରାଯାଇଛି। ସଂଶୋଧିତ ଆଇନରେ ଜାତୀୟ ସ୍ୱାର୍ଥ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସରକାର ଜମିର କିସମ ବଦଳାଇ ଜଙ୍ଗଲ ଜମିକୁ ଅଣଜଙ୍ଗଲ କାମରେ ଲଗାଇ ପାରିବେ ଓ ଅଣଜଙ୍ଗଲ ଜମିରେ ବନୀକରଣ କରିପାରିବେ।
ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ସଂଶୋଧିତ ଆଇନରେ ଜଙ୍ଗଲ ଜମିର ଅଣ ଜଙ୍ଗଲ ବ୍ୟବହାର ସ୍ଥଳ ବିଶେଷରେ କରିହେବ। ଏଥିପାଇଁ ସମ୍ପୃକ୍ତ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ଅନୁମତି ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ। ବିଭିନ୍ନ ବିକାଶମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଉଭୟ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଜଙ୍ଗଲ ଜମିର ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ। ଚିଡିଆଖାନା ନିର୍ମାଣ, ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ପରିଚାଳନା ଆଦି କାମ ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗ ଓ ସମ୍ପୃକ୍ତ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ଅନୁମତି ନେଇ ଜଙ୍ଗଲ ଜମିକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବାର ବାଟ ପରିସ୍କାର ହୋଇଛି। ଜଙ୍ଗଲାଞ୍ଚଳରେ ରହୁଥିବା ଲୋକ ନିଜର ଜୀବନଜୀବିକା ପାଇଁ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଜଙ୍ଗଲ ଜମିକୁ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ। ତେବେ ସେମାନେ ଜଙ୍ଗଲ ଓ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀଙ୍କର କୌଣସି କ୍ଷତି କରିପାରିବେ ନାହିଁ।
ଏହି ସଂଶୋଧିତ ବିଲ୍ରେ ଜଙ୍ଗଲର ସଂରକ୍ଷଣ ଓ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଦନ ବା ବୃଦ୍ଧି-ଉଭୟକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି। ଏହା ଫଳରେ ଜଙ୍ଗଲର ଉତ୍ପାଦକତା ବଢିବ, ଜଙ୍ଗଲାଞ୍ଚଳ ବାହାରେ ଲୋକେ ଗଛ ଲଗାଇ କୃତ୍ରିମ ଜଙ୍ଗଲ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବେ ଏବଂ ଲୋକଙ୍କୁ ଜୀବିକା ଯୋଗାଣ ସହିତ ଜଙ୍ଗଲ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ସୁଦୃଢ ହୋଇପାରିବ।