ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରମୁଖ ସଚିବ ଡକ୍ଟର ପି. କେ. ମିଶ୍ର କ୍ଷତି ଏବଂ ହାନିର ଆକଳନ ପାଇଁ ବୀମା ଉତ୍ପାଦ/ବଣ୍ଡ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ପ୍ରୟାସ ଏବଂ ପ୍ରମୁଖ ଘଟଣାକ୍ରମ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି। ୨୦ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ଜାତୀୟ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପ୍ରଶମନ ପ୍ରାଧିକରଣ (ଏନଡିଏମଏ) ପକ୍ଷରୁ ଆୟୋଜିତ କର୍ମଶାଳା -‘‘ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବିପତ୍ତି ବୀମା କାହିଁକି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ-ପ୍ରମୁଖ ଧାରଣା ଏବଂ ଲାଭ’’ରେ ଅଭିଭାଷଣ ରଖି ସେ ଜୋର୍ ଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ, ଉଦୀୟମାନ ଧାରା ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବିପଦ ବୀମା ପ୍ରୟୋଗରେ ଅଭିନବତ୍ୱ ଆଣିବା ଏବଂ ଅଧିକ ନମନୀୟ, ଦକ୍ଷ ଏବଂ ସମାବେଶୀ ବୀମା ସମାଧାନ ଦିଗରେ ବୈଶ୍ୱିକ ଧାରାରେ ସାମିଲ ହେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ସମ୍ଭାବନାକୁ ଦର୍ଶାଉଛି।
ଭାରତ ସମେତ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ବିପର୍ଯ୍ୟୟର ବାରମ୍ବାରତା ଏବଂ ତୀବ୍ରତା ବୃଦ୍ଧି ଉପରେ ଚିନ୍ତା ପ୍ରକଟ କରି ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ର ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ର ଏବଂ ସଂସ୍ଥାରେ ବୀମା କଭରେଜ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ପାଇଁ ଏକ ରଣନୀତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ବୀମା କଭରେଜ୍ ସମ୍ପ୍ରସାରଣରେ ଏହି ଉଦୀୟମାନ ଧାରା ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ, ସେ ଦୁଇଟି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ। ପ୍ରଥମତଃ, ଆମେ କିପରି ପ୍ରଭାବୀ ଢଙ୍ଗରେ ଜନସଂଖ୍ୟାର ସେହି ବର୍ଗଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିପାରିବା ଯେଉଁମାନଙ୍କ ବୀମା କିଣିବା କଷ୍ଟକର? ଏହା ସୁଲଭତା ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଥାଏ – ଅଧିକ ସୁଲଭ ମୂଲ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ, ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଦାବି ସମାଧାନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସରଳ କରିବା ମାଧ୍ୟମରେ ଆମେ କିପରି ବୀମାର ପ୍ରସାରକୁ ବ୍ୟାପକ କରିପାରିବା? ସେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ ବୀମା କେବଳ ଉପଲବ୍ଧ ନୁହେଁ ବରଂ ସବୁଠାରୁ ଦୁର୍ବଳ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ସୁଲଭ ହେବା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଆହ୍ୱାନ ଯାହାର ମୁକାବିଲା ଆମକୁ କରିବାକୁ ପଡିବ।
ଦ୍ୱିତୀୟତଃ, ବୀମା ସମ୍ପ୍ରସାରଣରେ ସରକାରଙ୍କ ଭୂମିକା କ’ଣ ହେବା ଉଚିତ? ବୀମା ବଜାରର ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ସୁଗମ କରିବା ଲାଗି ସରକାର ଏକ ଉତ୍ପ୍ରେରକ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ, ନା କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ ବୀମା କ୍ରୟ ଭଳି ଅଧିକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବା ଉଚିତ? ସରକାର କିପରି ସରକାରୀ-ଘରୋଇ ଭାଗିଦାରୀ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଉଚିତ ଯାହା ବୀମା ସେବା ଏବଂ ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରସାରକୁ ଉନ୍ନତ କରିବ? ଏହି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡିକ ବୀମା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ହସ୍ତକ୍ଷେପର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିରତା ସହିତ ସିଧାସଳଖ ଜଡିତ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି।
ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ଏବଂ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ବିଷୟରେ ବିସ୍ତୃତ ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ସେ ୨୦୧୬ ମସିହାର ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବିପଦ ହ୍ରାସ (ଡିଆରଆର୍) ଉପରେ ଏକ ସର୍ବ-ସମାବେଶୀ ଦଶ ସୂତ୍ରୀ ଏଜେଣ୍ଡା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଅନୁପ୍ରାଣିତ ହୋଇ ସେ ବିଶେଷ ଭାବେ କହିଥିଲେ ଯେ, ଗରିବ ପରିବାରଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ ମଧ୍ୟମ ଉଦ୍ୟୋଗ, ବହୁରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ନିଗମ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବିପଦଠାରୁ ସୁରକ୍ଷା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ।
ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ର ଦୁଇଟି ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ସରକାରୀ ସମର୍ଥିତ ବୀମା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଫସଲ ବୀମା ଯୋଜନା (ପିଏମଏଫବିୱାଇ) ଏବଂ ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ।
ଦୁର୍ବଳ ଜନସଂଖ୍ୟାକୁ ବିପଦଠାରୁ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରି ଭାରତର ସାମାଜିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବା ଲକ୍ଷ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ର କହିଛନ୍ତି ଯେ ପିଏମଏଫବିୱାଇ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ର ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥାଏ, କୃଷକମାନଙ୍କୁ ସୁଲଭ ମୂଲ୍ୟର ଫସଲ ବୀମା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ କାରଣରୁ ଫସଲ ନଷ୍ଟରୁ ସେମାନଙ୍କର ଆୟ ସୁରକ୍ଷିତ ରହିଥାଏ। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ଯୋଜନା କୃଷକମାନଙ୍କ ଜୀବିକା ନିର୍ବାହରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଶମନ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ।
ଆର୍ଥିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବଞ୍ଚିତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବୀମା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ ଗୁଣାତ୍ମକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବାର ଉପଲବ୍ଧତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ ଏବଂ ପକେଟରୁ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ। ସେ ବିଷୟରେ ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ର କହିଥିଲେ ଯେ ଏହି ଦୁଇଟି ପଦକ୍ଷେପ ସାମାଜିକ ସମାନତା, ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତର୍ଭୂକ୍ତୀକରଣ ଏବଂ ଘରୋଇ ସ୍ତରର ବିପଦ ପରିଚାଳନାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଲାଗି ସରକାରଙ୍କ ବ୍ୟାପକ ଏଜେଣ୍ଡାର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଫସଲ ବୀମା ଯୋଜନା ଏବଂ ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ ଭଳି ବର୍ତ୍ତମାନର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ସଫଳତାକୁ ଆଧାର କରି ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ର ଏହି ବୀମାଭୁକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବଧାନକୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ବଡ଼ ଧରଣର ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବିପଦ ବୀମା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବାକୁ ସୁପାରିସ କରିଥିଲେ। ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ଏଥିରେ ପରିବାର, କ୍ଷୁଦ୍ର ବ୍ୟବସାୟ, ଉପଯୋଗିତା, ଭିତ୍ତିଭୂମି ସେବା ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତରର ସରକାରୀ-ସ୍ଥାନୀୟ, ରାଜ୍ୟ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ର ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶୀଦାରଙ୍କ ପାଇଁ ଭିନ୍ନ ବୀମା ଉତ୍ପାଦ ଏବଂ ସେବାଗୁଡିକର ଡିଜାଇନ୍ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହେବ।
ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକର ଆର୍ଥିକ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାରେ ଥିବା ପ୍ରମୁଖ ଆହ୍ୱାନକୁ ରେଖାଙ୍କିତ କରି ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ର ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ଯେକୌଣସି ବୀମା ମଡେଲର ସଫଳତା ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାବରେ ବିପଦ ବଣ୍ଟନ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଯେଉଁମାନେ ପ୍ରିମିୟମ ପଇଠ କରନ୍ତି, ସେମାନେ ଏହାକୁ ନିଜ ବିପଦକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବାର ଏକ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଏବଂ ବ୍ୟୟବହୁଳ ଉପାୟ ଭାବେ ଦେଖିବେ। ଏହା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା କେବଳ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ନୁହେଁ, ବରଂ ପେ-ଆଉଟ ପାଇଁ ଦାୟୀ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଆର୍ଥିକ ସାମର୍ଥ୍ୟ ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ବଡ଼ ରିସ୍କ ପୁଲର ସୁବିଧା ପାଇପାରିବେ।
ଡଃ ମିଶ୍ର ଦୃଢ଼ ଭାବେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବିପଦ ପାଇଁ ବିଶ୍ୱସ୍ତରରେ ବିବିଧ ବୀମା ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକର ବିକାଶ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ ହେଉଛି। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହି ପ୍ରୟାସରେ ଏନଡିଏମଏ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ସେବା ବିଭାଗ (ଡିଓଏଫଏସ) ବିଶ୍ୱ ତଥା ଘରୋଇ, ଘରୋଇ ଏବଂ ସରକାରୀ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକୁ ଏହି ଆର୍ଥିକ ଢାଞ୍ଚା ବିଷୟରେ ଗଭୀର ଅନ୍ତର୍ଦୃଷ୍ଟି ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ବିବିଧ ପ୍ରସାର ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବୀମା ବଜାର ନିର୍ମାଣ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ।
ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ର ତାଙ୍କ ଅଭିଭାଷଣ ଶେଷରେ, ‘ବିବିଧ ବୀମା ସମାଧାନ’ ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ଦେବା ସହିତ ଏହାର ମୂଳରେ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟିତ୍ୱକୁ ରଖିବା ଏବଂ ଗୋଟିଏ ନିରନ୍ତର ବିସ୍ତାରିତ ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ବୀମା ଯୋଗାଇ ଦେବା ତଥା ବର୍ଦ୍ଧିତ ଓ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ରିସ୍କ୍ ପୁଲକୁ ବଜାୟ ରଖିବା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ।
ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗୃହ ସଚିବ ଶ୍ରୀ ଗୋବିନ୍ଦ ମୋହନ, ଏନଡିଏମଏ ସଦସ୍ୟ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସିଂ, ଏନଡିଏମଏ ଉପଦେଷ୍ଟା ସାଫି ଏକ ରିଜୱି, ଏନଆଇଡିଏମ କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ରତ୍ନୁ ପ୍ରମୁଖଙ୍କ ସମେତ ବୀମା ଉଦ୍ୟୋଗର ପେସାଦାରମାନେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ।