Tag: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ କେଉଁ ଲୋକଙ୍କୁ କେବେ ବି ବିଶ୍ବାସ କରିବ ନାହିଁ ତାହାର ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ଅନୁସାରେ ଯେଉଁମାନେ ସାକ୍ଷାତରେ ସବୁବେଳେ ମିଠା କଥା କହନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ବର୍ଜନ କରନ୍ତୁ।

କାରଣ ମିଠା କଥା କହି ଆପଣଙ୍କ ବିଶ୍ବାସକୁ ସେମାନେ ହରଣ କରନ୍ତି। ଆଉ ଠିକ୍ ସମୟରେ ପଛରୁ ଛୁରାଘାତ କରିଥାନ୍ତି। ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକେ ଆପଣଙ୍କୁ ବିଶ୍ବାସ ଜନ୍ମମାଇ ଆପଣଙ୍କର ଗୁପ୍ତ କଥା ହାତେଇ ନିଅନ୍ତି। ପରବର୍ତ୍ତି ସମୟରେ ଆପଣଙ୍କୁ ଘାଟାରେ ପକାନ୍ତି।

ସେଥିପାଇଁ ମିଷ୍ଟଭାଷୀ ଲୋକଙ୍କଠାରୁ ସବୁବେଳେ ଦୂରେଇ ରହନ୍ତୁ। କଦାପି ସେମାନଙ୍କୁ ବିଶ୍ବାସକୁ ନିଅନ୍ତୁ ନାହିଁ। ହଁ ଆପଣ ତାଙ୍କ ସହିତ ସଂପର୍କ ରଖିପାରନ୍ତି, ହେଲେ ଗଭୀର ସଂପର୍କ ରଖନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଏମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ପୂର୍ଣ ବିଷ ମାଠିଆ ଉପରେ ଥିବା କିଛି ଅମୃତ ସଦୃଶ୍ୟ।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ବାସସ୍ଥାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ସଂପର୍କରେ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ସେ କହିଛନ୍ତି ଏପରି ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନ ଅଛି ଯାହାକୁ ବର୍ଜନ କରିବା ଉଚିତ। ଅର୍ଥାତ ସେପରି ସ୍ଥାନରେ ବାସ କରିବା ଅନୁଚିତ। ସେହି ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନ ହେଲା, ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ରହିଲେ ସମ୍ମାନ ମିଳିବ ନାହିଁ , ଯେଉଁଠି ଜୀବିକା ଅର୍ଜନ କରିବାର ସୁବିଧା ନାହିଁ, ଯେଉଁଠାରେ ବିଦ୍ୟା ଅର୍ଜନ କରିବାର ସୁବିଧା ନାହିଁ, ଯେଉଁଠାର ଲୋକେ ବନ୍ଧୁଭାବାପନ୍ନ ନୁହଁନ୍ତି। ଏପରି ସ୍ଥାନକୁ ବର୍ଜନ କରିବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି।

ଆପଣଙ୍କ ବାସସ୍ଥାନ ଏପରି ହେବା ଉଚିତ ଯେଉଁଠାରେ ସମ୍ମାନର ସହ ବଞ୍ଚି ହେବ। ଯେଉଁଠାରେ ନିଜର ଏବଂ ପିଲାମାନଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ସୁବିଧା ଥିବ। ଯଦି ନିଜ ପାଖରେ ପଢିବା ପାଇଁ କୌଣସି ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ ତେବେ ସେଠାରେ ରହିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଅଶିକ୍ଷିତ ଏବଂ ଅସଭ୍ୟମାନେ ଅଛନ୍ତି ସେହି ସ୍ଥାନରୁ ମଧ୍ୟ ଦୂରରେ ରୁହନ୍ତୁ। କାରଣ ସେସବୁ ପରିବେଶରେ ଆପଣ କିମ୍ବା ଆପଣଙ୍କ ପିଲାମାନେ କେବେ ବି ଭଲ ଶିକ୍ଷା ହାସଲ କରିପାରିବେ ନାହିଁ। ବଂର କୁଶିକ୍ଷା ମିଳିବାର ସମ୍ଭାବନା ବେଶୀ ଥାଏ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ କାର୍ଯ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ଦୁଃଖ ଏବଂ ସୁଖ ଅନୁଭବ କରେ। ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିର ୧୩ ତମ ଅଧ୍ୟାୟରେ ମଣିଷର ସେହି ଅଭ୍ୟାସ ବିଷୟରେ କହିଛନ୍ତି, ଯେଉଁ କାରଣରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ରହିଥିବା କାର୍ଯ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ। ଏହା ହେଉଛି ମାନବ ଜୀବନର ସମସ୍ୟାର ମୂଳ, ଯିଏ ଏହାକୁ ପରାସ୍ତ କରେ, ସଙ୍କଟ ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ସୁଖର ଭାବନା କମିଯାଏ ନାହିଁ। ଅନ୍ୟ ପଟେ, ଯଦି ଏହି ଜିନିଷ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇଥାଏ, ସଫଳତା ବହୁ ଦୂରକୁ ଚାଲିଯାଏ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା କେଉଁ ଜିନିଷ ଚାଣକ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି, ଯାହା ଅସୁବିଧାର କାରଣ ହୋଇଥାଏ।

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଶ୍ଳୋକ ମାଧ୍ୟମରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସମସ୍ୟାର ମୂଳ କାରଣ ହେଉଛି ତାଙ୍କ ମନ। ଯଦି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିର ମନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ନଥାଏ, ତେବେ ସେ କଦାପି ଖୁସି ଏବଂ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ। ମନର ଚଞ୍ଚଳତା ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଦୁନିଆର ସମସ୍ତ ଆରାମ ଏବଂ ସୁବିଧା ସତ୍ତ୍ୱେ ଅସୁବିଧାରେ ପକାଇଥାଏ। ଏହିପରି ଲୋକମାନଙ୍କର ହେଉଥିବା କାର୍ଯ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯେଉଁମାନଙ୍କର ମନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାର କ୍ଷମତା ନାହିଁ, ସେମାନେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବାର ମଧ୍ୟରେ କିମ୍ବା ଏକାକୀ ଖୁସି ନୁହଁନ୍ତି।

ଏହିପରି ଲୋକମାନେ କଦାପି ଖୁସି ରହନ୍ତି ନାହିଁ:

ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଯିଏ ନିଜ ମନ ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ହରାଇଛି, ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କ ତାଙ୍କୁ ଦୁଃଖ ଦେଇଥାଏ। କାରଣ ସେ ଲୋକଙ୍କ ସଫଳତା ପାଇଁ ଇର୍ଷା କରନ୍ତି, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ସେ କେବେ ଖୁସି ହୋଇପାରନ୍ତି ନାହିଁ। ଏହିପରି ଲୋକମାନେ କାମ କରିବା ଭଳି ଅନୁଭବ କରନ୍ତି ନାହିଁ ଏବଂ ସେମାନେ ବିଫଳତାର ନିକଟତର ହୁଅନ୍ତି। ଏହି ସମୟରେ, ଏକାକୀତା ତାଙ୍କୁ ଭିତରକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ। ଏକାକୀ ରହିବା ପରେ, ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି ଅନୁଭବ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରେ ଯେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ ତାଙ୍କ ବିପକ୍ଷରେ ଅଛି।

ଯଦି ଆପଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ତେବେ ଏହି କାମ କରନ୍ତୁ:

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯିଏ ପ୍ରତାରଣା ଏବଂ ଖରାପ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲିପ୍ତ ଥାଏ ସେ ମା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଏ ନାହିଁ ଏବଂ ସେ ଲକ୍ଷ୍ୟରୁ ବିଚ୍ୟୁତ ହୁଏ। ଜଣଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ, ଭଲ ବନ୍ଧୁ, ଅନୁଶାସନ, ମନ ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରହିବା ଉଚିତ୍। ଏବଂ ଯାହା ମିଳୁଛି, ତାହା ଯଥେଷ୍ଟ ବୋଲି ଅନୁଭବ କରିବା ଉଚିତ। ଏହି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକ ହେତୁ, ଆପଣ କେବଳ ଧନ ପାଇବ ନାହିଁ, ସମାଜରେ ଆପଣଙ୍କର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ମଧ୍ୟ ବଢିବ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ପଥ ଅନୁସରଣ କଲେ ଲୋକଙ୍କ ସବୁଠାରୁ କଠିନ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସହଜରେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଆଚରଣରୁ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵର ପରିଚୟ ମିଳିଥାଏ। ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଯେମିତି ଆଚରଣ ଭାବରେ, ସେମିତି ଫଳାଫଳ ଭୋଗିଥାଏ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଯେତେ ଖରାପ ସମୟ ଆସୁନା କାହିଁକି, ସେହି ପରିସ୍ଥିତିରେ ମଣିଷ ଦ୍ୱାରା କେଉଁ ପ୍ରକାରର ସ୍ଵଭାବ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ, ତାହା ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି। ଅନ୍ୟଥା ନିଜ ଲୋକ ହିଁ ଫାଇଦା ନେବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ଶ୍ଳୋକରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯେଉଁମାନେ ବହୁତ ସରଳ, ସିଧା-ସାଧା, ସେମାନଙ୍କୁ ସମାଜରେ ଅନେକ ସମସ୍ୟା ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡିବ। ସରଳ ଲୋକଙ୍କୁ ଚାଣକ୍ୟ ଜଙ୍ଗଲର ସେହି ଗଛ ସହିତ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି, ଯାହା କାଟିବା ସହଜ ଅଟେ। ସିଧା ଗଛ ପ୍ରଥମେ କାଟାଯାଉଛି, କାରଣ ଏହା କମ୍ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ଆବଶ୍ୟକ କରେ।

ଜରୁରୀରୁ ଅଧିକ ସରଳ ମଧ୍ୟ କ୍ଷତିକାରକ ଅଟେ। ପରିସ୍ଥିତି ଅନୁଯାୟୀ, ମଣିଷ ଚତୁର ଏବଂ ଚତୁରତା ଦେଖାଇବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, ଅନ୍ୟଥା ନିଜ ଲୋକ ଛାଡନ୍ତୁ ପର ଲୋକ ମଧ୍ୟ ଫାଇଦା ନେବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି।

ଅତ୍ୟଧିକ ନିରୀହ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଦୁର୍ବଳ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଅଧିକ ସିଧା ସାଧା ପ୍ରକୃତିକୁ ମୂର୍ଖତା ଶ୍ରେଣୀରେ ଚାଣକ୍ୟ ବିବେଚନା କରିଛନ୍ତି। ସେ କୁହନ୍ତି ଯେ, ଯଦି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କ ଖରାପ ଦିନରେ ପ୍ରକୃତି ପରିତ୍ୟାଗ କରେ ନାହିଁ, ତେବେ ତାଙ୍କୁ ସବୁବେଳେ ଅସୁବିଧାରେ ଯିବାକୁ ପଡିବ। ଏହି କାରଣରୁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଜୀବନରେ ତାଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ଏବଂ ଏହି ସ୍ୱାର୍ଥପର ଦୁନିଆରେ ନିଜକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ଉଚିତ୍।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ସ୍ବର୍ଗ ସୁଖ ଲାଭ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସଂପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ମତରେ ପୃଥିବୀରେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକେ ସ୍ବର୍ଗ ସୁଖ ମଧ୍ୟ ପାଇଥାନ୍ତି। ତେବେ ସମସ୍ତେ ନୁହଁନ୍ତି। କିଛି ଲୋକ ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ଏହି ଭାଗ୍ୟଶାଳୀ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ଆସୁଛନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ରହିଛି ଯେ ଯାହାଙ୍କ ସନ୍ତାନର ପିତୃଭକ୍ତି ରହିଛି, ଯାହାର ଦାମ୍ପତ୍ୟ ଜୀବନ ମଧୁର ଅଛି, ଯିଏ ନିଜ ଧନସଂପତ୍ତିରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଠ ଅଛି ସେ ସ୍ବର୍ଗ ସୁଖ ଲାଭ କରିପାରିବ। ଅର୍ଥାତ ଆପଣଙ୍କର ପିଲାମାନେ ଯଦି ଦୁଷ୍ଟ ନ ହୋଇ ପିତୃଭକ୍ତ ହେବେ ତେବେ ଆପଣଙ୍କର କୌଣସି ଚିନ୍ତା ରହିବ ନାହିଁ। ସେହିପରି ଆପଣଙ୍କ ଧର୍ମପତ୍ନୀଙ୍କ ସହିତ ଯଦି ଭଲ ସଂପର୍କ ଅଛି ତେବେ ସୁଖରେ ରହିବେ। କାରଣ ପତିପତ୍ନୀ ମଧ୍ୟରେ ଯଦି ଅପଡ ହେଲା ତେବେ ସେହି ଘରେ ସବୁବେଳେ କଳିଝଗଡା ଲାଗି ରହିବ।

ସେହିପରି ସଂପତ୍ତି ପ୍ରତି ଯଦି ଲୋଭ ରହିଲା ତେବେ ଆପଣଙ୍କର ସୁଖ ଚାଲିଗଲା ବୋଲି ଭାବି ନିଅନ୍ତୁ। କାରଣ ସଂପତ୍ତି ଲୋଭ ହିଁ ଦୁଃଖର ଅନ୍ୟତମ କାରଣ। ସେଥିପାଇଁ ଭଗବାନ ଯେତିକି ସଂପତ୍ତି ଦେଇଛନ୍ତି ବା ଦେଉଛନ୍ତି ତାହାକୁ ନେଇ ସନ୍ତୁଷ୍ଠ ରୁହନ୍ତୁ। ଅସତ୍ ଉପାୟରେ ସଂପତ୍ତି ଅର୍ଜନ କଲେ ପରିମାଣ ବଢିପାରେ ହେଲେ ସୁଖ ରହିବ ନାହିଁ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ମଣିଷକୁ ଚିହ୍ନିବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟମାନ ତାଙ୍କ ରଚିତ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ସୁନ୍ଦର ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ସେଥିରେ ରହିଛି ଆପଣଙ୍କ ସହିତ ଯେଉଁମାନେ ସବୁବେଳେ ପାଖେ ପାଖେ ରୁହନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ କିପରି ଚିହ୍ନିବେ। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅଛନ୍ତି ଚାକର, ବନ୍ଧୁ, ମିତ୍ର ଏବଂ ଧର୍ମପତ୍ନୀ।  ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ହିସାବରେ ଆପଣଙ୍କ ଚାକର କେତେ ବିଶ୍ବସ୍ଥ ତାହା ଜାଣିବା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ କରି ନିରକ୍ଷଣ କରନ୍ତୁ। ଦେଖିବେ ସେ ଯଦି ଠିକ ଭାବେ ମନ ଲଗାଇ କାମ କରେ ତେବେ ଜାଣିବେ ଯେ, ସେ ଜଣେ ସଚ୍ଚୋଟ ବ୍ୟକ୍ତି।

ସେହିପରି ଆପଣଙ୍କର ସଂପର୍କୀୟ କିମ୍ବା ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବଙ୍କୁ ଚିହ୍ନିବା ପାଇଁ ଉପାୟ ମଧ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି। ତାହା ହେଲା ଯଦି ଦୁଃଖ ସମୟରେ ଆପଣଙ୍କର ସଂପର୍କୀୟମାନେ ପାଖରେ ନ ରୁହନ୍ତି ତେବେ ସେମାନେ ଠିକ୍ ନୁହଁନ୍ତି ବୋଲି ଧରିବାକୁ ପଡିବ। ଆପଣଙ୍କର ମିତ୍ରକୁ ମଧ୍ୟ ଯଦି ବିପଦ ସମୟରେ ନ ଦେଖନ୍ତି ବା ସାହାର୍ଯ୍ୟ ନ କରନ୍ତି ତେବେ ସେ ପ୍ରକୃତ ମିତ୍ର ବୋଲି କୁହାଯିବ ନାହିଁ।

ନିଜର ଧର୍ମପତ୍ନୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଚିହ୍ନିବାର ଉପାୟ ସଂପର୍କରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ହିସାବରେ ଯେତେବେଳେ ଆପଣଙ୍କ ପାଖରୁ ଧନ ଶେଷ ହୋଇଯାଏ କିମ୍ବା କର୍ମ ଚାଲିଯାଏ ସେତେବେଳେ ସ୍ତ୍ରୀ କଣ ଜଣାପଡେ। ଏହି ସମୟରେ ଯଦି ସ୍ତ୍ରୀ ଆପଣଙ୍କର ପାଖରେ ରୁହନ୍ତି ନାହିଁ, ମନୋବଳକୁ ଦୃଢ ନ କରି ଚିଡିଚିଡା ପ୍ରକୃତିର ହୁଅନ୍ତି ତେବେ ଜାଣିବେ ସେ ଠିକ୍ ନୁହଁନ୍ତି। ଯଦି ସ୍ବାମୀଙ୍କର ଦୁଃଖ ସୁଖରେ ସ୍ତ୍ରୀ ସାଥ୍ ଦେଲା ତେବେ ସେ ହିଁ ପ୍ରକୃତରେ ଧର୍ମପତ୍ନୀ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟା।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ମଣିଷ କିପରି ସୁଖରେ ରହିବ  ସେଥିପାଇଁ ସେ ପାଞ୍ଚୋଟି ଉପାୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ଏଥିରେ ସାବଧାନ ରହିବା ସହିତ ଶିଷ୍ଟାଚାର ମଧ୍ୟ ଜଡିତ ରହିଛି। ଜାଣନ୍ତୁ ସେହି ପାଞ୍ଚୋଟି ଜିନିଷ କଣ?…

୧- ଜମି, ଘର, ଅସ୍ଥାବର ସଂପତ୍ତି କାରବାର ବେଳେ ସାବଧାନ ରହିବେ। ଲାଜ ନ କରି ଖୋଲାଖୋଲି ଭାବେ ଆଇନି ମୁତିବିକ କାମ କରନ୍ତୁ। ନଚେତ ପଛରେ ସାରା ଜୀବନ ପସ୍ତାଇବେ।

୨- ଟଙ୍କା କାରବାର କରିବା ବେଳେ ତାହା ଭଲ ଭାବରେ ଗଣତି କରି ନିଅନ୍ତୁ। ଲାଜରେ କିମ୍ବା ସମ୍ମାନ ଦେଖେଇ ହେବା ପାଇଁ ପକେଟରେ ଭର୍ତ୍ତି କରି ପଳାନ୍ତୁ ନାହିଁ। ପରେ ଭୁଲ ରହିଲେ ବନ୍ଧୁତା ମଧ୍ୟରେ ବିଭେଦ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ନିଶ୍ଚିତ।

୩- ବିଦ୍ୟା ଅଧ୍ୟୟନ ସମୟରେ କୌଣସି ବିଷୟ ବୁଝି ନ ପାରିଲେ ତାହାକୁ ବାରମ୍ବାର ପଚାରି ବୁଝନ୍ତୁ। ଲାଜରେ ନ ପଚାରିଲେ ତାହା କାଳକାଳ ପାଇଁ ଅବୁଝା ରହିଯିବ।

୪- ଆହାର ସମୟରେ ଲାଜ ନ କରି ଖାଇବା ପାଇଁ ଇଚ୍ଛା ଥିଲେ ମାଗି ଖାଆନ୍ତୁ। ଖାଇବା ସମୟରେ ନିଜ ଋଚି ଅନୁସାରେ ଖାଦ୍ୟ ମାଗନ୍ତୁ। ଖାଇବାରେ ନିଶ୍ଚିତ ସୁଖ ମିଳିବ।

୫- ଲାଜ ନ କରି ସମାଜର ରୀତିନୀତି ଠିକ୍ ଭାବେ ପାଳନ କରନ୍ତୁ। ଅନେକ ଲାଜରେ ଗୁରୁଜନମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ କିମ୍ବା ନମସ୍କାର କରନ୍ତି ନାହିଁ। ଏପରି କଲେ ସମାଜରେ ଆପଣ ନିନ୍ଦିତ ହେବେ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ନବଜାତକ ଉପରେ କିଛି ତଥ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି। ତାହା ହେଲା ଯେ, ଯେତେବେଳେ ଛୁଆଟିଏ ଜନ୍ମ ନିଏ ସେତେବେଳେ ସେ ପାଞ୍ଚୋଟି ଜିନିଷ ଧରି ଜନ୍ମ ନେଇଥାଏ। ତାହା ହେଲା ଆୟୁ, କର୍ମ, ଧନ, ବିଦ୍ୟା ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁ। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ମତରେ ଏହି ପାଞ୍ଚୋଟି ପୂର୍ବ ଜନ୍ମର ଫଳ ସହିତ ଜଡିତ ଥାଏ।

ଅର୍ଥାତ ପୂର୍ବ ଜନ୍ମରେ ସେ ଯେପରି କର୍ମ କରିଥିବ ସେହିପରି ଭାବେ ଏହି ପାଞ୍ଚୋଟି ଜିନିଷ ନେଇ ଜନ୍ମ ନେବ। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଲା ହେ ମାନବ ସମାଜ ତୁମେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସତ କର୍ମ କର, ଯାହାଦ୍ବାରା ଆର ଜନ୍ମରେ ତୁମର ଏହି ପାଞ୍ଚୋଟି ଜିନିଷ ବେଶ ସୁଦୃଢ ହୋଇ ବିକଶିତ ହେବ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଯୋଗ୍ୟ ଏବଂ ଅଯୋଗ୍ୟକୁ ନେଇ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ସୁନ୍ଦର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ଯାହା ପ୍ରତିଟି ମଣିଷର ଜ୍ଞାନ ବୃଦ୍ଧିରେ ନିଶ୍ଚିତ ସହାୟକ ହେବ। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ମତରେ ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ କୁଶାସନ ଚାଲିଥିବ ସେଠାରେ ରାଜା ଥାଇ ଯାହା ନ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ସେଇୟା। କାରଣ ରାଜା ଥାଇ ଯଦି ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଠିକ ହୋଇପାରୁ ନାହିଁ, ତେବେ ସେଠାରେ ରାଜାଙ୍କର ଆବଶ୍ୟକତା କିଛି ନାହିଁ।

ସେହିପରି ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି କୁମିତ୍ରଠାରୁ ମିତ୍ର ନ ରହିବା ଭଲ। ଅର୍ଥାତ ଯଦି ଆପଣଙ୍କର କୁମିତ୍ର ଅଛନ୍ତି ତେବେ କଥା ସରିଲା। ସେହିପରି ଲୋକ ରହିବା ଯାହା ବରଂ ବିଲକୁଲ ମିତ୍ର ନ ରହିବା ସବୁଠୁ ଭଲ। ସେହିପରି ଜଣେ ଗୁରୁଙ୍କର ଯଦି ଅଯୋଗ୍ୟ ଶିଷ୍ୟଟିଏ ରହିଲା ତେବେ ତାଙ୍କର କୌଣସି ଶିଷ୍ୟ ନ ରହିବା ଭଲ। ଚାଣକ୍ୟ ଆହୁରି କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯଦି ଦୁଷ୍ଟ ସ୍ତ୍ରୀଟିଏ ଆପଣଙ୍କ କପାଳକୁ ଜୁଟିଲା ତେବେ ଭଲ ହୁଅନ୍ତା ଆପଣଙ୍କର ସ୍ତ୍ରୀ ନ ରହିବା।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ଶ୍ରେଷ୍ଠତା କଣ ଏବଂ ଏହା କିପରି କରାଯାଏ ସେ ସଂପର୍କରେ ଅବଗତ କରାଇଛନ୍ତି। ସେଥିପାଇଁ ସେ ପାଞ୍ଚୋଟି ପ୍ରସଂଗକୁ ଉତଥାପନ କରିଛନ୍ତି। ସେଗୁଡିକ ହେଲା

ଅଭ୍ୟାସରୁ ବିଦ୍ୟାର ଶ୍ରେଷ୍ଠତା– ସାଧାରଣତଃ ବିଦ୍ୟା ଅଧ୍ୟୟନ କରିଦେଲେ ଯେ ସବୁକିଛି ହୋଇଗଲା ତାହା ନୁହେଁ। ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଢିଥିବା ପାଠକୁ ଅଭ୍ୟାସ ନ କରିଛନ୍ତି ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଦ୍ୟାର ଶ୍ରେଷ୍ଠତା ପ୍ରତିପାଦନ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ଆଉ ଶ୍ରେଷ୍ଠତା ଜାଣିବା ପରେ ତାହାକୁ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବିନିଯୋଗ କରାଯାଇପାରିବ।

ଆଚରଣରୁ ବଂଶର ଶ୍ରେଷ୍ଠତା– ମଣିଷ ଆଚରଣରୁ ତାହାର ବଂଶର ଶ୍ରେଷ୍ଠତା ବିଷୟରେ ଜାଣିହେବ ବୋଲି ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି। ଯଦି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଆଚରଣରେ ଖରାପ ପରିଲକ୍ଷିତ ହୁଏ, ତେବେ ଭାବି ନେବ ଯେ ଏହାଙ୍କ ବଂଶ ପରଂପରା ଭଲ ନୁହେଁ।

ଗୁଣାବଳୀରୁ ମାନବିକତା– ମଣିଷ ସହିତ ଚାଳିଚଳନ କରିବା ପରେ ତାହାର ଗୁଣ କଣ ଅନ୍ୟମାନେ ଜାଣିପାରିବେ। ଆଉ ଏହି ଗୁଣ ବିଷୟରେ ଅବଗତ ହେବା ପରେ ତାହାର ମାନବିକତାର ଶ୍ରେଷ୍ଠତା କେତେ ମାପି ହେବ।

ଚାହାଣୀରୁ କ୍ରୋଧ– ମଣିଷର ଚାହାଣୀରୁ କେତେ କ୍ରୋଧ ରହିଛି ତାହା ଜଣାପଡିବ ବୋଲି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ମାନବ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ବେଶ ଭଲ ଉପଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ଯାହା ସାଧାରଣ ଜୀବନରେ ପ୍ରତିଟି ମଣିଷ ତାହାକୁ ମାନିବା ଉଚିତ। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ହିସାବରେ ଜଣେ ନିଜର ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରତି ଯତ୍ନ ନେବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ। ଯେତେ ଜରୁରୀ କାମ ଥାଉ ନା କାହିଁକି ଦିନରେ ଥରୁଟିଏ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରତି ନଜର ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ। କାରଣ ଆପଣ ଯେତେଦିନ ସୁସ୍ଥ୍ୟ ରହିବେ ସେତେଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୃତ୍ୟୁ ଦୂରେଇ ରହିବ।

ଯଦି ଆପଣ ବଞ୍ଚି ରହିବେ ତେବେ ଧର୍ମକର୍ମ ଏବଂ ପରିବାରର ମଙ୍ଗଳ କରିବେ। ହେଲେ ମରିଗଲେ କିଛି କରିପାରିବେ ନାହିଁ। ନିଜେ ଅସୁସ୍ଥ୍ୟ ରହି ରୋଗ ବ୍ୟାଧିରେ ପଡିରହିଲେ ଆପଣ କାହାର କାମରେ ଆସିବେ ନାହିଁ। କାହାର ଉପକାରଟିଏ ମଧ୍ୟ କରିପାରିବେ ନାହିଁ। କେବଳ ଆପଣଙ୍କ ରୋଗ କଥା ଚିନ୍ତା କରି ଶେଷରେ ଦେହତ୍ୟାଗ କରିବେ। ତେଣୁ ବଞ୍ଚିଥିଲେ କିଛି କରିବେ, ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟର ଯତ୍ନ ନେବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ। ସେଥିପାଇଁ ଚାଣ୍ୟକ ଏ ନେଇ ସଂସ୍କୃତରେ ଯାହା କହିଛନ୍ତି ତାହାର ଓଡିଆ ହେଲା..

ସୁସ୍ଥ୍ୟ ଓ ନିରୋଗ ରହିଥିବ ଯେତେ ଦିନ। ସଂସାରରେ କରିପାରିବ ନାନା ଧର୍ମ କର୍ମ ।।

ସୁସ୍ଥ ରହିବାକୁ ତେଣୁ କର ହେ ଯତନ। ଦୀର୍ଘାୟୁ ହୋଇଣ କର ଜଗତ କଲ୍ୟାଣ ।।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ମଣିଷର ସଫଳତାରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଗୋଟିଏ ଖରାପ ଗୁଣ କିଛି ପରିମାଣରେ ବିଫଳ ହେବାର କାରଣ ଅଟେ। ଯେତେବେଳେ ସେ ଏହି ଅବସାଦର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କର ସଫଳତା ମଧ୍ୟ ବିଫଳତାର ରୂପ ନେଇଥାଏ। ଏହା ଏପରି ଏକ ଗୁଣ ଯେ ଯଦି ସଠିକ୍ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ନହୁଏ, ତେବେ ଏହା ବିଘ୍ନ ହୋଇଯାଏ।

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଏହି ବିବୃତ୍ତିର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ବିନାଶ ଏବଂ ସଫଳତାର ରହସ୍ୟ ତାଙ୍କ ଭାଷଣରେ ଲୁଚି ରହିଛି। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ମାନବ ଜିଭରୁ ତିକ୍ତ ଏବଂ ମଧୁର ଶବ୍ଦ ବାହାରିଥାଏ। ଜିଭରେ ଏତେ ଶକ୍ତି ଅଛି ଯେ ଖରାପ କାମ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଏବଂ ସମ୍ପର୍କ କାଟିବାର କ୍ଷମତା ଅଛି। ଯଦି ଜଣେ ଧନୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଭାଷଣରେ ତିକ୍ତତା ଥାଏ, ତା’ହେଲେ ତାଙ୍କଠାରୁ କୌଣସି ଗରିବ ଲୋକ ପାଖରେ ରୁହନ୍ତି ନାହିଁ। କିନ୍ତୁ ଯିଏ ମଧୁର କଥା କୁହନ୍ତି ଏବଂ ଗରୀବ ହେବା ପରେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ଭାଷଣକୁ ସଂଯମ କରନ୍ତି ସେ ପୂଜନୀୟ ହୁଅନ୍ତି।

ସଂଯମ ଭାଷଣ ଉପରେ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଟଙ୍କା ସହିତ ନୁହେଁ ବରଂ ଶବ୍ଦ ସହିତ କଞ୍ଜୁସ ହେବା ଉଚିତ୍। କେବଳ ଯେତିକି ଉପଯୋଗୀ କଥା କୁହନ୍ତୁ, ଅନାବଶ୍ୟକ କିମ୍ବା ଅପମାନଜନକ ଶବ୍ଦ କହିବା ଅପେକ୍ଷା ଚୁପ୍ ରହିବା ଭଲ।

ଜଣେ ଜ୍ଞାନୀ ବ୍ୟକ୍ତି ସର୍ବଦା ମଧ୍ୟମ ଭାବରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରନ୍ତି, କାରଣ ସେ ବହୁତ ଭଲ ଭାବରେ ଜାଣନ୍ତି ଯେ ତାଙ୍କର ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ ତାଙ୍କ ଭାବମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଖରାପ କରିପାରେ। ମୁଖର ଶବ୍ଦ ଫେରିପାରିବ ନାହିଁ। ତିକ୍ତ ଶବ୍ଦ ଅନ୍ୟକୁ ଆଘାତ କରିବା ସହିତ ବ୍ୟକ୍ତିର ବିନାଶ ଘଟାଏ। ସଫଳତାକୁ ବିଫଳତାରେ ପରିଣତ କରିବାର ବକ୍ତବ୍ୟର ଶକ୍ତି ଅଛି।

ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଯାହାର ବକ୍ତବ୍ୟରେ ସନ୍ତୁଳନ ବଜାୟ ରଖିବାର ଶକ୍ତି ଅଛି, ସେ ସମ୍ମାନର ସହିତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ସଫଳତା ହାସଲ କରନ୍ତି। କହିବା ପୂର୍ବରୁ ଜଣେ ୧୦୦ ଥର ଚିନ୍ତା କରିବା ଉଚିତ୍। ଶବ୍ଦର ଆକ୍ରମଣ ଏପରି ଯେ ଏହା ମୃତ୍ୟୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୃଦୟରେ ବିଦ୍ଧ ହୋଇ ରହିଥାଏ। ଯେଉଁମାନେ ଭାଷଣକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରନ୍ତି, ସେମାନେ ବିଶ୍ୱ ଜିତିବାର କ୍ଷମତା ରଖିଛନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ମଣିଷ ଜୀବନ କାଳ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ। ହେଲେ କେତେବେଳେ ସଫଳ ହୁଏ କେତେବେଳେ ବିଫଳ ହୁଏ। ହେଲେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡିକରୁ ସଫଳତା ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ଭଲ ଉପଦେଶଟିଏ ଦେଇଛନ୍ତି। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ମଣିଷ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ବେଳେ ସେ ସିଂହ ଠାରୁ କିଛି ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିବା ଉଚିତ।

ଏହାକୁ ପ୍ରାଞ୍ଜଳ ଭାବେ ଏହା କୁହାଯାଇ ପାରେ ଯେ, ସିଂହ ଯେତେବେଳେ ଶିକାର କରେ ସେତେବେଲେ ସେ ଭାବି ଚିନ୍ତି କରିଥାଏ। ସେ ଶିକାରଟି ଛୋଟ ହେଉ କିମ୍ବା ବଡ। ହେଲେ ଶୀକାର କରିବା ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରଥମେ ସିଂହ କିଛି ସମୟ ଛକି କରି ରୁହେ। ଶିକାର କରିବାକୁ ଥିବା ଜନ୍ତୁର ଗତିବିଧିକୁ ସେ ଭଲଭାବେ ନୀରିକ୍ଷଣ କରେ। ସେ ଶିକାର ବେଳେ କେବେ ବି ବ୍ୟସ୍ତ ହୁଏ ନାହିଁ। ସମୟକୁ ଅପେକ୍ଷା କରେ। କିଛି ସମୟ ନୀରିକ୍ଷଣ କରିବା ପରେ ସେ ଯେତେବେଳେ ନିଶ୍ଚିତ ହୁଏ ସେତେବେଳେ ମାଡି ବସେ।

ଏହାର ଅର୍ଥ ଆପଣ କୌଣସି କାମ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ବ୍ୟସ୍ତ ହୁଅନ୍ତୁ ନାହିଁ। ପ୍ରଥମେ ଭାବି ଚିନ୍ତି ଭଲ ଭାବରେ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରନ୍ତୁ। ସମୟକୁ ଅପେକ୍ଷା କରନ୍ତୁ, ଯେତେବେଳେ ଆପଣ ଉପଲବ୍ଧି କରିବେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଠିକ ସମୟ, ସେତେବେଳେ କାମ ଉପରେ ଲମ୍ପ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତୁ।

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି..

ଯେଉଁ କର୍ମ କରିବାକୁ ହୋଇଛ ଉଦ୍ୟତ। ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ଥିର ରଖି ତାହାକୁ କରିବ ସମାପ୍ତ।।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ସ୍ୱାମୀ ଏବଂ ସ୍ତ୍ରୀ ପରସ୍ପର ପାଇଁ ପରିପୂରକ। କିନ୍ତୁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଏପରି କିଛି ବିଶେଷ ଜିନିଷ ଅଛି ଯାହା ଭୁଲରେ ମଧ୍ୟ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ସ୍ତ୍ରୀ କହିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ସେଗୁଡିକ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିବା ସମୟରେ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡିବ।

ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ଏହିସବୁ କଥା କହିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ ପତ୍ନୀ:

ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ବିବାହ ପରେ ମହିଳାମାନେ ନିଜ ବାପା ଘର ଲୋକଙ୍କୁ ଶ୍ଵଶୁର ଘରର ମନ୍ଦ କଥା ଏବଂ ଶ୍ଵଶୁର ଘର ଲୋକଙ୍କୁ ନିଜ ବାପା ଘରର ଟେକ ବିଷୟରେ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ କୁହନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଏହା ଦୁଇ ପରିବାର ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟର ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ। ଏହା ମଧ୍ୟ ସ୍ୱାମୀ-ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସମ୍ପର୍କ ଉପରେ ଖରାପ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ ଏବଂ ଦାମ୍ପତ୍ୟ ଜୀବନରେ ଦୁଃଖ ଆସେ।

ଦାନର ଫଳ କେବଳ ସେତେବେଳେ ମିଳେ, ଯେତେବେଳେ ଗୋଟିଏ ହାତରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ଦାନ ଅନ୍ୟ ହାତକୁ ଜଣା ନଥାଏ। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଯେ, ଦାନକୁ କେବେ ପ୍ରଶଂସା କରନ୍ତୁ ନାହିଁ, ଏଥିରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଶେଷ ହୁଏ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଯଦି ପତ୍ନୀ ଦାନ କରନ୍ତି, ତେବେ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ।

ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ପତ୍ନୀ ନିଜ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ରୋଜଗାରର କିଛି ଅଂଶକୁ ସଞ୍ଚୟ ଭାବରେ ରଖିବା ଉଚିତ ଏବଂ ଏହା ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ କହିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ପରିବାରର କଠିନ ସମୟରେ ଏହି ଟଙ୍କା ଉପଯୋଗୀ ହୋଇଥାଏ। ଯଦି ଆପଣ ଏହା କରନ୍ତି ନାହିଁ, ତେବେ ସଞ୍ଚୟ କୌଣସି କାରଣରୁ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇପାରେ।

ବିବାହିତ ଜୀବନକୁ ସଫଳ କରିବା ପାଇଁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତୁ:

ପତ୍ନୀମାନେ ନିଜ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ପୁରୁଷ ସହିତ ତୁଳନା କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଏହା କରିବା ଦ୍ୱାରା ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ମାନ ସମ୍ମାନକୁ ଆଘାତ ଲାଗିଥାଏ ଏବଂ ବିବାହିତ ଜୀବନରେ ଟେନସନ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ। ଏହି ଜିନିଷ ସ୍ୱାମୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ।

ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଉଭୟ ସ୍ୱାମୀ-ସ୍ତ୍ରୀ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ଭଦ୍ର ବ୍ୟବହାର କରିବା ଉଚିତ୍। ନମ୍ରତା ସହିତ ଜଣେ ହୃଦୟକୁ ଶାସନ କରିପାରିବ। ଭଦ୍ର ବ୍ୟବହାର କ୍ରୋଧକୁ ଦୂର କରିଥାଏ, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ନିଜ ମଧ୍ୟରେ ଝଗଡା ହେବାର ସମ୍ଭାବନା କମ୍ ଥାଏ।

ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, କ୍ରୋଧକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କଲେ ବିବାହିତ ଜୀବନ ସଫଳ ହୁଏ। ଯେତେବେଳେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି କ୍ରୋଧିତ ହୁଏ, ସେ ଭଲ ଏବଂ ମନ୍ଦ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ କରିପାରିବ ନାହିଁ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ସମ୍ପର୍କ ମଧ୍ୟରେ ମତଭେଦ ହୋଇପାରେ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ସାଧାରଣ ମଣିଷ ତା ଜୀବନ କାଳ ମଧ୍ୟରେ କଣ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ ତାହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ହିସାବରେ ମଣିଷ ସତ୍ ବାଟରେ ଯିବା ପାଇଁ ସତ୍ କର୍ମ କରିବା ଉଚିତ। ସେଥିପାଇଁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କେତୋଟି ଉପଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି।

ପ୍ରଥମ କଥା ହେଲା ସତ୍ ପାତ୍ରରେ କନ୍ୟାଦାନ କରିବା ମଣିଷର ବଡ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ। ସେହିପରି କନ୍ୟା ଓ ପୁତ୍ରକୁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା ଉଚିତ। ଝିଅକୁ ଶିକ୍ଷିତା କରି ସତ ପାତ୍ରରେ କନ୍ୟାଦାନ କରିବା ମଣିଷର ବା ପିତାମାତାଙ୍କର ଏକ ବଡ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ।

ସେହିପରି ଶତ୍ରୁଙ୍କୁ ବିପଦରେ ପକାଇବା ଏବଂ ମିତ୍ରଙ୍କୁ ସଠିକ ରାସ୍ତା ଦେଖାଇବା ହେଉଛି ମଣିଷର ଭଲ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଶତ୍ରୁକୁ ଏପରି ବିପଦ ଭିତରେ ପକାଇ ଦିଅନ୍ତୁ ଯେପରି ସେ ସେହି କାମରେ ଲାଗି ରହିବ। ଆପଣଙ୍କ ପଛରେ ଲାଗିବା ପାଇଁ ଆଉ ସମୟ ପାଇବ ନାହିଁ। ଅନ୍ୟପଟେ ମିତ୍ରଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ସଠିକ ମାର୍ଗ ଦର୍ଶନ କରାଇବା ମଣିଷ ଜୀବନରେ ବଡ ଧର୍ମ ଅଟେ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ କହିଛନ୍ତି ଜଣେ ମଣିଷ ଜୀବନ କାଳ ମଧ୍ୟରେ କଣ କଲେ ତାହାର ସମ୍ମାନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ହିସାବରେ ଯଦି ଜଣେ ସମାସ୍କନ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହିତ ବନ୍ଧୁତ୍ବ ସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି ତେବେ ତାହା ଶୋଭା ପାଇବ। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭଲ ଭାବର ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ ହୋଇପାରିବ। ସେହିପରି ଜଣେ ସରକାର ବା ରାଜାଙ୍କ ସେବା କରିବା ସବୁଠାରୁ ଭଲ, ସମ୍ମାନ ଅଛି। କାରଣ ଏହିମାନଙ୍କ ପାଖରେ କାମ କଲେ ଆପଣଙ୍କର ଜୀବୀକା ହରାଇବାର ସମ୍ଭାବନା କମ ଥାଏ।

ସେହିପରି ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ବ୍ୟବସାୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯଦି ଆପଣ ଉପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି ତେବେ ତାହା ଦ୍ବାରା ସମ୍ମାନ ଓ ବ୍ୟବସାୟ ବଢିବ। ସାଧାରଣତଃ ବ୍ୟବସାୟ କଲେ ସମସ୍ତ ଜାତିଧର୍ମବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମାନ ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ଉଚିତ। କାରଣ ସେମାନେ ହିଁ ଆପଣଙ୍କର ବ୍ୟବସାୟକୁ ଆଗକୁ ନେବେ।

ସେହିପରି ଗୁଣବତୀ ସ୍ତ୍ରୀର ବ୍ୟବହାର ଘରର ଶୋଭା ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ। କାରଣ ତାଙ୍କ ସହିତ ମିଳାମିଶା କଲେ ତାଙ୍କର ଉଚିତ ବ୍ୟବହାର ସାଇପଡିଶାଙ୍କ ଦ୍ବାରା ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଥାଏ। ସେଥିପାଇଁ ଯେଉଁ ସ୍ତ୍ରୀର ଗୁଣ ଭଲ ସେ ସବୁବେଳେ ପ୍ରିୟଭାଜନ ହୋଇଥାଏ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆର୍ଥିକ ସଫଳତା ପାଇବା ପାଇଁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଅନେକ କୌଶଳ ଦେଇଛନ୍ତି। ଯଦି ଆପଣ ଦାରିଦ୍ର୍ୟରୁ ଦୂରେଇ ରହିବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି, ତେବେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କର ଏହି ବାକ୍ୟଗୁଡିକ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତୁ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ନୀତି ଶାସ୍ତ୍ରୀରେ ଧନ ଉପରେ କ’ଣ କୁହାଯାଇଛି?

ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଜଣେ ବୁଦ୍ଧିମାନ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଭୋଗିବାକୁ ପଡିବ। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଆପଣ ଯେତେ ବୁଦ୍ଧିମାନ ହୁଅନ୍ତୁ ନା କାହିଁକି, ଯଦି ଧନ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ କିମ୍ବା ଆପଣ ଜଣେ ମୂର୍ଖ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣଙ୍କୁ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡିବ। ସେଥିପାଇଁ ଆପଣଙ୍କର ଧନ ରକ୍ଷା କରନ୍ତୁ ଏବଂ ମୂର୍ଖମାନଙ୍କୁ ଉପଦେଶ ଦିଅନ୍ତୁ ନାହିଁ, କାରଣ ଏହା ଉଭୟ ସମୟ ଏବଂ ଅର୍ଥ ହରାଇଥାଏ।

ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଅର୍ଥ ସମ୍ମାନ ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧି ଦେଇଥାଏ। ଖୁସି ଏବଂ ଧନୀ ହେବାକୁ, ଆପଣଙ୍କ ରୋଜଗାରର କିଛି ଅଂଶ ଦାନ ପାଇଁ ବାହାର କରନ୍ତୁ।

ଜୀବନରେ ସୁଖ-ସମୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଅର୍ଥର ଅଭାବକୁ ଏଡାଇବା ପାଇଁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ଥିର କରିବାକୁ ପଡିବ। ଯେଉଁମାନେ ଠିକ୍ ସମୟରେ ସେମାନଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ପୂରଣ କରନ୍ତି, ସେମାନେ ଜିତନ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସ୍ଥିତିରେ ସଫଳ ହୁଅନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ପୁରୁଷମାନେ ସେମାନଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୋଜଗାର କାହାକୁ କହିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। କାରବାରରେ କ୍ଷତି ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଯେତେ ନିକଟତର ହୁଅନ୍ତୁ ନା କାହିଁକି ଏହି ଜିନିଷକୁ ଗୁପ୍ତ ରଖନ୍ତୁ। ଏହି କାରଣରୁ, ସମ୍ମାନ ଏବଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୁଏ ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତି ଦୁଃଖରେ ଘେରି ରହିଥାଏ।

ସୁରକ୍ଷା, ଦାନ ଏବଂ ବିନିଯୋଗ ଭାବରେ ଧନ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି, ସଙ୍କଟ ସମୟରେ ଖୁସିରେ ବଞ୍ଚନ୍ତି। ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବାରେ ସନ୍ତୁଳନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, ଅତି ସତର୍କତାର ସହିତ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରନ୍ତୁ, ଏଥିପାଇଁ ଆପଣଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ସୀମିତ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। କେବଳ ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଯାୟୀ ଖର୍ଚ୍ଚ କରନ୍ତୁ।

କଠିନ ପରିଶ୍ରମରେ ଅର୍ଜିତ ଧନ ହିଁ ଭଲ, କାରଣ ଅନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ଅର୍ଜିତ ଟଙ୍କା ଅଧିକ ଦିନ ତିଷ୍ଠି ନଥାଏ। ଏହିପରି ରୋଜଗାର ହେତୁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ପରେ କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପଡିପାରେ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ମଣିଷ କିପରି ସୁଖରେ ରହିବ  ସେଥିପାଇଁ ସେ ପାଞ୍ଚୋଟି ଉପାୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ଏଥିରେ ସାବଧାନ ରହିବା ସହିତ ଶିଷ୍ଟାଚାର ମଧ୍ୟ ଜଡିତ ରହିଛି। ଜାଣନ୍ତୁ ସେହି ପାଞ୍ଚୋଟି ଜିନିଷ କଣ

୧- ଜମି, ଘର, ଅସ୍ଥାବର ସଂପତ୍ତି କାରବାର ବେଳେ ସାବଧାନ ରହିବେ। ଲାଜ ନ କରି ଖୋଲାଖୋଲି ଭାବେ ଆଇନି ମୁତିବିକ କାମ କରନ୍ତୁ। ନଚେତ ପଛରେ ସାରା ଜୀବନ ପସ୍ତାଇବେ।

୨- ଟଙ୍କା କାରବାର କରିବା ବେଳେ ତାହା ଭଲ ଭାବରେ ଗଣତି କରି ନିଅନ୍ତୁ। ଲାଜରେ କିମ୍ବା ସମ୍ମାନ ଦେଖେଇ ହେବା ପାଇଁ ପକେଟରେ ଭର୍ତ୍ତି କରି ପଳାନ୍ତୁ ନାହିଁ। ପରେ ଭୁଲ ରହିଲେ ବନ୍ଧୁତା ମଧ୍ୟରେ ବିଭେଦ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ନିଶ୍ଚିତ।

୩- ବିଦ୍ୟା ଅଧ୍ୟୟନ ସମୟରେ କୌଣସି ବିଷୟ ବୁଝି ନ ପାରିଲେ ତାହାକୁ ବାରମ୍ବାର ପଚାରି ବୁଝନ୍ତୁ। ଲାଜରେ ନ ପଚାରିଲେ ତାହା କାଳକାଳ ପାଇଁ ଅବୁଝା ରହିଯିବ।

୪- ଆହାର ସମୟରେ ଲାଜ ନ କରି ଖାଇବା ପାଇଁ ଇଚ୍ଛା ଥିଲେ ମାଗି ଖାଆନ୍ତୁ। ଖାଇବା ସମୟରେ ନିଜ ଋଚି ଅନୁସାରେ ଖାଦ୍ୟ ମାଗନ୍ତୁ। ଖାଇବାରେ ନିଶ୍ଚିତ ସୁଖ ମିଳିବ।

୫- ଲାଜ ନ କରି ସମାଜର ରୀତିନୀତି ଠିକ୍ ଭାବେ ପାଳନ କରନ୍ତୁ। ଅନେକ ଲାଜରେ ଗୁରୁଜନମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ କିମ୍ବା ନମସ୍କାର କରନ୍ତି ନାହିଁ। ଏପରି କଲେ ସମାଜରେ ଆପଣ ନିନ୍ଦିତ ହେବେ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ବନ୍ଧୁ ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ଉପରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ। ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯେଉଁ ବନ୍ଧୁକୁ ଲୋକଙ୍କୁ ଏଡାଇବା ଉଚିତ୍, କାରଣ ସେମାନେ କେବଳ ଆପଣଙ୍କ ସମୟ ନଷ୍ଟ କରନ୍ତି ନାହିଁ ବରଂ ଦୁଃଖ ମଧ୍ୟ ଦେଇଥାନ୍ତି।

ମୂର୍ଖଶିଷ୍ୟୋପଦେଶେନ ଦୁଷ୍ଟାସ୍ତ୍ରୀଭରନେଣ ଚ ଦୁଃଖିତେ ସମ୍ପ୍ରୟୋଗେଣ ପଣ୍ଡିତୋऽପ୍ୟବସିଦତି-

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଏହି ଶ୍ଳୋକରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ମୂର୍ଖ, ମନ୍ଦ ମହିଳା ଏବଂ ଅସୁସ୍ଥ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହଭାଗିତା ସର୍ବଦା ପୁରୁଷ ପାଇଁ ଦୁଃଖ ଆଣିଥାଏ। ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଦୂରରେ ରହିବା ଭଲ।

ଚାଣକ୍ୟ ଶ୍ଳୋକରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ମୂର୍ଖ ଶିଷ୍ୟଙ୍କୁ ଉପଦେଶ ଦେବା, ଜଣେ ଚରିତ୍ରହୀନ ମହିଳାଙ୍କୁ ପ୍ରତିପୋଷଣ କରିବା ଏବଂ ଦୁଃଖୀ ଏବଂ ଅସୁସ୍ଥ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହ ରହିବା ଜଣେ ଜ୍ଞାନୀ ଏବଂ ପଣ୍ଡିତଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ କଷ୍ଟ ଦେଇଥାଏ।

ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ପରାମର୍ଶ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯିବା ଉଚିତ, ଯିଏ ଆପଣଙ୍କର କଥା ଅନୁସରଣ କରିବ। ମୂର୍ଖମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦେବା କେବଳ ଜଣଙ୍କର ସମୟ ନଷ୍ଟ କରେ ନାହିଁ ବରଂ ଏହା ସେମାନଙ୍କର ଭାବମୂର୍ତ୍ତିକୁ ମଧ୍ୟ କ୍ଷୁର୍ଣ୍ଣ କରିଥାଏ। କାରଣ ମୂର୍ଖମାନେ ନିଜ କଥା ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କାହାର ଶବ୍ଦ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ।

ସେହିଭଳି, ଯେଉଁମାନେ ଭଲ ଜୀବନ ସାଥୀ ପାଆନ୍ତି ନାହିଁ, ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନ ସର୍ବଦା ଅସୁବିଧାରେ ଗତି କରେ। ଯେଉଁମାନଙ୍କ ଆଚରଣ ଏବଂ ଚରିତ୍ର ଭଲ ନୁହେଁ, ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ଦୂରରେ ରୁହନ୍ତୁ, ସେମାନେ ଅଗ୍ରଗତିରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ଦୁଃଖୀ ଏବଂ ରୋଗୀ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜେ ଅସୁବିଧାରେ ରୁହନ୍ତି, ସେ ନିଜ ପରି ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଗଢନ୍ତି। କାରଣ ଏହି ଲୋକମାନେ ସର୍ବଦା ନକାରାତ୍ମକ ଶକ୍ତିରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ। ସେମାନଙ୍କ ବନ୍ଧୁତାରେ ମଣିଷ ମଧ୍ୟ ସେପରି ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାରେ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡେ।

ଅଗ୍ରଗତି ପାଇବା ପାଇଁ ଚାଣକ୍ୟ କଠିନ ପରିଶ୍ରମକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଭାବରେ ବିବେଚନା କରିଛନ୍ତି। ଯଦି ଆପଣ ଆପଣଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ଏହି ଲୋକଙ୍କୁ ଆପଣଙ୍କ ଜୀବନରୁ ବାହାର କରନ୍ତୁ।