Tag: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ କିପରି ଶାସନ କରାଯିବା ଉଚିତ ତାହା ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ହିସାବରେ ଯେଉଁ ପିତାମାତା ପିଲାମାନଙ୍କୁ ନିଜେ ବିଦ୍ୟା ଶିକ୍ଷା ନ ଦିଅନ୍ତି ସେମାନେ ପିଲାଙ୍କ ଶତ୍ରୁ ବୋଲି କୁହାଯିବ। ବାପା ହେଉଛନ୍ତି ବାହାର ଶତ୍ରୁ ଏବଂ ମାତା ହେଉଛନ୍ତି ଗୃହ ଶତ୍ରୁ। ସେଥିପାଇଁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ବାପାମା ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ।

ସେହିପରି ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବେଶୀ ଆଦର କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। କାରଣ ଏପରି ଆଦର କଲେ ପିଲାମାନେ ବେଖାତିର ହୋଇ ଯାଆନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଏକ ବଦଗୁଣ ବିକଶିତ ହୋଇଯାଏ। ସେଥିପାଇଁ ପିତାମାତା ଏବଂ ଗୁରୁ, ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଆଦର ନ କରି ଶାସନ କରନ୍ତୁ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଜୀବନରେ ସୁଖ ଏବଂ ସୁବିଧା ପାଇବା ପାଇଁ ଦେବୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ତାଙ୍କ ଅନୁଗ୍ରହ ବିନା ଜୀବନ ଯନ୍ତ୍ରଣାଦାୟକ ରହିଥାଏ। ଯାହା ଉପରେ ମା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଦୟା ଥାଏ, ତାଙ୍କର କେବେବି ଧନ ଅଭାବ ହୁଏ ନାହିଁ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ମଧ୍ୟ ଧନ ବିଷୟରେ ଅନେକ କଥା କୁହାଯାଇଛି। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଜାଣିଶୁଣି କିମ୍ବା ଅଜାଣତରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଏପରି ଭୁଲ୍ କରନ୍ତି, ଯାହା ଧନର ଦେବୀଙ୍କୁ କ୍ରୋଧିତ କରେ। କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ପରେ ମଧ୍ୟ ସକରାତ୍ମକ ଫଳାଫଳ ମିଳେନାହିଁ, ଧିରେ ଧିରେ ଧନୀମାନେ ମଧ୍ୟ ଦାରିଦ୍ର୍ୟର ସୀମାକୁ ଆସିଥାନ୍ତେ। କେଉଁ ଭୁଲ ଯୋଗୁଁ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ କ୍ରୋଧିତ ହୁଅନ୍ତି, ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା…

ଅର୍ଥ ବ୍ୟୟ:

ଯେଉଁଠାରେ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ, ସେଠାରେ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ବାସ କରେ। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମାତା ଧନଦାତ୍ରୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ବହୁତ ଚତୁର ଅଟନ୍ତି। ଯେଉଁମାନେ ନିଜର ସମ୍ପତ୍ତି ଦେଖାନ୍ତି ଏବଂ ଅନାବଶ୍ୟକ ଜିନିଷରେ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରନ୍ତି, ସେମାନେ ନିଜର ବିନାଶର ରାସ୍ତା ବାଛନ୍ତି। ଆୟ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ଅର୍ଥ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବା ହେଉଛି ସମସ୍ୟାକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିବା। ଯେଉଁମାନେ ଟଙ୍କାକୁ ସମ୍ମାନ କରନ୍ତି ନାହିଁ ସେମାନଙ୍କୁ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ କେବେବି ଆଶୀର୍ବାଦ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ।

ସମୟର ମୂଲ୍ୟ:

ଜୀବନର ଅଗ୍ରଗତିରେ ସମୟର ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ରହିଛି। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଯିଏ ସମୟକୁ ମୂଲ୍ୟ ବୋଲି ଭାବନ୍ତି ନାହିଁ, ସେ ନିଜ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରନ୍ତି ନାହିଁ, ସେ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଜୀଙ୍କର ସମର୍ଥନ ପାଆନ୍ତି ନାହିଁ। ସମୟ ନଷ୍ଟ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଉପରେ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ କ୍ରୋଧିତ ହୁଅନ୍ତି ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ସାରା ଜୀବନ ଧନ ପାଇବା ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷ କରିବାକୁ ପଡେ।

ବ୍ୟବହାର:

ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ବୟଜ୍ୟେଷ୍ଠ, ବିଦ୍ୱାନ ଏବଂ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଅସମ୍ମାନ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରୁ ହାତ ଉଠାନ୍ତି। ଯେଉଁ ଘରେ ପ୍ରତିଦିନ ଝଗଡା ହୁଏ, ଯେଉଁମାନେ ନିଜ ପିତାମାତାଙ୍କ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ଶବ୍ଦ ପ୍ରୟୋଗ କରନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଦୁର୍ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି, ସେମାନେ ସର୍ବଦା ଧନ ପାଇବା ପାଇଁ ଛଟପଟ ହୁଅନ୍ତି। ସେମାନେ ସୁଖ କିମ୍ବା ଶାନ୍ତି ପାଆନ୍ତି ନାହିଁ।

ଖରାପ ଅଭ୍ୟାସ:

ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯିଏ କ୍ରୋଧ, ଅହଂକାର, ଜୁଆ, ପ୍ରତାରଣା ଭଳି ଖରାପ ଅଭ୍ୟାସରେ ଅଭ୍ୟସ୍ତ, ସେ କେବେବି ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଏ ନାହିଁ। କୁହାଯାଏ ଯେ, ଯେତେବେଳେ ଧନ ଆସେ, ଏହି ଖରାପ ଅଭ୍ୟାସ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ନିଜ ଆଡକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଥାଏ, ଯିଏ ସେମାନଙ୍କ ଆଡକୁ ଆକର୍ଷିତ ହୁଏ, ସେ ବିନାଶ ରାସ୍ତାକୁ ଆସେ। ଯିଏ ଏହାକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରେ, ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ସର୍ବଦା ତାଙ୍କ ପାଖରେ ବାସ କରିବେ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ କହିଛନ୍ତି ଜଣେ ମଣିଷ ଜୀବନ କାଳ ମଧ୍ୟରେ କଣ କଲେ ତାହାର ସମ୍ମାନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ହିସାବରେ ଯଦି ଜଣେ ସମାସ୍କନ୍ଧ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହିତ ବନ୍ଧୁତ୍ବ ସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି ତେବେ ତାହା ଶୋଭା ପାଇବ। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭଲ ଭାବର ଆଦାନ ପ୍ରଦାନ ହୋଇପାରିବ। ସେହିପରି ଜଣେ ସରକାର ବା ରାଜାଙ୍କ ସେବା କରିବା ସବୁଠାରୁ ଭଲ, ସମ୍ମାନ ଅଛି। କାରଣ ଏହିମାନଙ୍କ ପାଖରେ କାମ କଲେ ଆପଣଙ୍କର ଜୀବୀକା ହରାଇବାର ସମ୍ଭାବନା କମ ଥାଏ।

ସେହିପରି ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ବ୍ୟବସାୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯଦି ଆପଣ ଉପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି ତେବେ ତାହା ଦ୍ବାରା ସମ୍ମାନ ଓ ବ୍ୟବସାୟ ବଢିବ। ସାଧାରଣତଃ ବ୍ୟବସାୟ କଲେ ସମସ୍ତ ଜାତିଧର୍ମବର୍ଣ୍ଣ ନିର୍ବିଶେଷରେ ସମାନ ବ୍ୟବହାର ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ଉଚିତ। କାରଣ ସେମାନେ ହିଁ ଆପଣଙ୍କର ବ୍ୟବସାୟକୁ ଆଗକୁ ନେବେ।

ସେହିପରି ଗୁଣବତୀ ସ୍ତ୍ରୀର ବ୍ୟବହାର ଘରର ଶୋଭା ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ। କାରଣ ତାଙ୍କ ସହିତ ମିଳାମିଶା କଲେ ତାଙ୍କର ଉଚିତ ବ୍ୟବହାର ସାଇପଡିଶାଙ୍କ ଦ୍ବାରା ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଥାଏ। ସେଥିପାଇଁ ଯେଉଁ ସ୍ତ୍ରୀର ଗୁଣ ଭଲ ସେ ସବୁବେଳେ ପ୍ରିୟଭାଜନ ହୋଇଥାଏ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ମଣିଷର ସଫଳତାରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଗୋଟିଏ ଖରାପ ଗୁଣ କିଛି ପରିମାଣରେ ବିଫଳ ହେବାର କାରଣ ଅଟେ। ଯେତେବେଳେ ସେ ଏହି ଅବସାଦର ଶିକାର ହୁଅନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କର ସଫଳତା ମଧ୍ୟ ବିଫଳତାର ରୂପ ନେଇଥାଏ। ଏହା ଏପରି ଏକ ଗୁଣ ଯେ ଯଦି ସଠିକ୍ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ନହୁଏ, ତେବେ ଏହା ବିଘ୍ନ ହୋଇଯାଏ।

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଏହି ବିବୃତ୍ତିର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ବିନାଶ ଏବଂ ସଫଳତାର ରହସ୍ୟ ତାଙ୍କ ଭାଷଣରେ ଲୁଚି ରହିଛି। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ମାନବ ଜିଭରୁ ତିକ୍ତ ଏବଂ ମଧୁର ଶବ୍ଦ ବାହାରିଥାଏ। ଜିଭରେ ଏତେ ଶକ୍ତି ଅଛି ଯେ ଖରାପ କାମ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଏବଂ ସମ୍ପର୍କ କାଟିବାର କ୍ଷମତା ଅଛି। ଯଦି ଜଣେ ଧନୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଭାଷଣରେ ତିକ୍ତତା ଥାଏ, ତା’ହେଲେ ତାଙ୍କଠାରୁ କୌଣସି ଗରିବ ଲୋକ ପାଖରେ ରୁହନ୍ତି ନାହିଁ। କିନ୍ତୁ ଯିଏ ମଧୁର କଥା କୁହନ୍ତି ଏବଂ ଗରୀବ ହେବା ପରେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କ ଭାଷଣକୁ ସଂଯମ କରନ୍ତି ସେ ପୂଜନୀୟ ହୁଅନ୍ତି।

ସଂଯମ ଭାଷଣ ଉପରେ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଟଙ୍କା ସହିତ ନୁହେଁ ବରଂ ଶବ୍ଦ ସହିତ କଞ୍ଜୁସ ହେବା ଉଚିତ୍। କେବଳ ଯେତିକି ଉପଯୋଗୀ କଥା କୁହନ୍ତୁ, ଅନାବଶ୍ୟକ କିମ୍ବା ଅପମାନଜନକ ଶବ୍ଦ କହିବା ଅପେକ୍ଷା ଚୁପ୍ ରହିବା ଭଲ।

ଜଣେ ଜ୍ଞାନୀ ବ୍ୟକ୍ତି ସର୍ବଦା ମଧ୍ୟମ ଭାବରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରନ୍ତି, କାରଣ ସେ ବହୁତ ଭଲ ଭାବରେ ଜାଣନ୍ତି ଯେ ତାଙ୍କର ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ ତାଙ୍କ ଭାବମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଖରାପ କରିପାରେ। ମୁଖର ଶବ୍ଦ ଫେରିପାରିବ ନାହିଁ। ତିକ୍ତ ଶବ୍ଦ ଅନ୍ୟକୁ ଆଘାତ କରିବା ସହିତ ବ୍ୟକ୍ତିର ବିନାଶ ଘଟାଏ। ସଫଳତାକୁ ବିଫଳତାରେ ପରିଣତ କରିବାର ବକ୍ତବ୍ୟର ଶକ୍ତି ଅଛି।

ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଯାହାର ବକ୍ତବ୍ୟରେ ସନ୍ତୁଳନ ବଜାୟ ରଖିବାର ଶକ୍ତି ଅଛି, ସେ ସମ୍ମାନର ସହିତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ସଫଳତା ହାସଲ କରନ୍ତି। କହିବା ପୂର୍ବରୁ ଜଣେ ୧୦୦ ଥର ଚିନ୍ତା କରିବା ଉଚିତ୍। ଶବ୍ଦର ଆକ୍ରମଣ ଏପରି ଯେ ଏହା ମୃତ୍ୟୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୃଦୟରେ ବିଦ୍ଧ ହୋଇ ରହିଥାଏ। ଯେଉଁମାନେ ଭାଷଣକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରନ୍ତି, ସେମାନେ ବିଶ୍ୱ ଜିତିବାର କ୍ଷମତା ରଖିଛନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯେଉଁମାନେ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ, ସେମାନେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ସଫଳତା ପାଇବେ। ପ୍ରତିଦିନ ସକାଳୁ ଉଠିବା ପରେ, ଯଦି ଆପଣ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଏହି ୫ ଟି କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣ ନିଶ୍ଚିତ ସଫଳତା ପାଇବେ।

ଶୀଘ୍ର ଉଠିବା: ଯଦି ଆପଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ତେବେ ଏହି ୨୪ ଘଣ୍ଟାର ଗୋଟିଏ ମୁହୂର୍ତ୍ତକୁ ମଧ୍ୟ ନଷ୍ଟ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଏଥିପାଇଁ ବିଳମ୍ବିତ ରାତ୍ରି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉଜାଗର ରୁହନ୍ତୁ ନାହିଁ ଏବଂ ସକାଳୁ ଶୀଘ୍ର ଉଠନ୍ତୁ। ଏହା ଦ୍ଵାରା ଆପଣ ଦିନର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଠିକ୍ ସମୟରେ ସମାପ୍ତ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେବେ।

ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ: ଚାଣକ୍ୟ କୁହନ୍ତି ଯେ, ସକାଳେ ଉଠିବା ପରେ ସମୟ ନଷ୍ଟ କର ନାହିଁ, ଅଳସୁଆ ଛାଡିଦିଅନ୍ତୁ ଏବଂ ସେହି ଦିନର କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଣାଳୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ। ଯେଉଁମାନେ ପୁରା ଦିନର ଯୋଜନା ଅନୁଯାୟୀ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି, ସେମାନେ ସଫଳତାର ପ୍ରଥମ ସୋପାନ ଅତିକ୍ରମ କରନ୍ତି।

ଆଜିର କାର୍ଯ୍ୟ, ଆଜି କରନ୍ତୁ: ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ହଜିଯାଇଥିବା ଟଙ୍କା ପୁନରୁଦ୍ଧାର ହୋଇପାରିବ, କିନ୍ତୁ ଅତୀତ କୌଣସି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଫେରି ଆସିବ ନାହିଁ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଆସନ୍ତାକାଲି ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖନ୍ତୁ ନାହିଁ, ଯଦି ଆପଣ ସମୟକୁ ସମ୍ମାନ କରନ୍ତି ତେବେ ଆପଣ ପ୍ରତ୍ୟେକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସଫଳତା ପାଇବେ।

ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ପାନୀୟ: ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଆଜିର ବ୍ୟସ୍ତ ବହୁଳ ଜୀବନରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜର ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ପାନୀୟର ଯତ୍ନ ନିଏ ନାହିଁ, ଯଦି ସେ ଠିକ୍ ସମୟରେ ଏବଂ ଭଲ ପୁଷ୍ଟିକର ଖାଦ୍ୟ ଖାଏ, ତେବେ ସେ ଫିଟ୍ ଏବଂ ସୁସ୍ଥ ରହିବେ। ଉତ୍ସାହ ସହିତ ସଫଳତା ଆଡକୁ ଗତି କରିବେ।

ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦିଅନ୍ତୁ: ଯଦି ଶରୀର ଅସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ତେବେ କୌଣସି ଲକ୍ଷ୍ୟ ପୂରଣ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ। ଯଦି ଆପଣ ସ୍ୱପ୍ନକୁ ଅର୍ଥପୂର୍ଣ୍ଣ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ତେବେ ଯୋଗ ଏବଂ ବ୍ୟାୟାମ ପାଇଁ ପ୍ରତିଦିନ ସକାଳେ କିଛି ସମୟ ନିଅନ୍ତୁ। ଯଦି ଆପଣ ସୁସ୍ଥ ରୁହନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶକ୍ତି ସହିତ କାମ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହେବେ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ କହିଛନ୍ତି ଯ, ଜୀବନ କାଳ ମଧ୍ୟରେ ଯେତେବେଳେ ଭାଗ୍ୟ ଖରାପ ପଡେ ସେବେବେଳେ କେହି ଅନାନ୍ତି ନାହିଁ। ସେମାନଙ୍କର ବ୍ୟବହାରରେ ମଧ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଯାଏ। ସେ ମାତ୍ର ଚାରୋଟି ଉଦାହରଣ ଦେଇ ଏହାର ବିସ୍ତୃତ ତଥ୍ୟ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଛନ୍ତି।

୧- ଧନହୀନ ପୁରୁଷକୁ ବେଶ୍ୟା- ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯେତେେବଳେ ପୁରୁଷଙ୍କଠାରୁ ପଇସା ସରିଯାଏ ସେତେବେଳେ ବେଶ୍ୟା ତାଙ୍କୁ ତ୍ୟାଗ କରିଥାଏ। ପଇସା ଥିବା ବେଳେ ସେ ପୁରା ନିଜର ହୋଇ ବାନ୍ଧି ରଖିବାକୁ ଚେଷ୍ଠା କରେ। ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ସବୁ ପଇସା ମାରି ନେବା।

୨- ଶକ୍ତିହୀନ ରାଜାକୁ ପ୍ରଜା- ସେହିପରି ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଜା ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଥିବେ ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଜା ତାଙ୍କୁ ଖାତିର କରି ରହିବେ। ହେଲେ ଯେତେବେଳ ରାଜା ଶକ୍ତିହୀନ ହେବେ ସେତେବେଳେ ସେହି ପ୍ରଜାମାନେ ଦୂରେଇ ଯିବେ। ଏପରିକି ହଇରାଣ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ପଛେଇବେ ନାହିଁ।

୩- ଫଳହୀନ ବୃକ୍ଷକୁ ପକ୍ଷୀ- ଯେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଛରେ ଫଳଫୁଲରେ ଭର୍ତ୍ତି ଥିବ, ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କର ଆଦର ସେହି ଗଛ ପ୍ରତି ରହିବ। ହେଲେ ଯେଉଁଦିନ ଗଛଟି ପତ୍ରଝଡା ଦେବ ସେତେବେଳେ ସେହି ଗଛରୁ ପକ୍ଷୀ ବାହାରି ଯାଇ ଅନ୍ୟଠି ବସା ବାନ୍ଧିବ।

୪- ଭୋଜନ ପରେ ଅତିଥି ଗୃହସ୍ଥଙ୍କୁ ପରିତ୍ୟାଗ- ଯେତେବେଳେ ଘରକୁ ଅତିଥି ଆସନ୍ତି ସେତେବେଳେ ଗୃହସ୍ଥ ତାଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ସେବା କରି ଆତିଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରାଥାଏ। ସୁସ୍ବାଦୁ ଭୋଜନରେ ଆପାୟିତ କରିଥାଏ। ଭୋଜନ ସରିବା ପରେ ପରେ ଅତିଥି ଗୃହସ୍ଥଙ୍କୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରି ଚାଲି ଯାଆନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ବିଭିନ୍ନ ପଶୁପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ଠାରୁ ମଧ୍ୟ କିଛି ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ସେଥିରେ ସେ କୁକୁଡାଠାରୁ କିପରି ଚାରୋଟି ଗୁଣ ମଣିଷମାନେ ଶିକ୍ଷା କରିବା ଦରକାର ତାହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ କୁକୁଡାଠାରୁ ସକାଳୁ ଉଠିବା ମଣିଷମାନେ ଶିଖିବା ଉଚିତ। ଏଥିସହିତ ବିପଦର କିପରି ମୁକାବିଲା କରାଯାଏ ତାହା କୁକୁଡାକୁ ଭଲ ଭାବରେ ଜଣା। ତାହା ମଧ୍ୟ ଶିକ୍ଷା କରିବା ଉଚିତ।

ସେହିପରି ଆଉ ଦୁଇଟି ଗୁଣ ହେଲା ଖାଦ୍ୟକୁ ଭାଗ କରି ଖାଇବା ଏବଂ ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିବା। କୁକୁଡାମାନେ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ବେଳେ ଅନ୍ୟ କୁକୁଡା ସହିତ ଭାଗ କରି ଖାଆନ୍ତି। କଜିଆ କରନ୍ତି ନାହିଁ। ସେହିପରି କୁକୁଡାମାନେ ସାଧାରଣତଃ ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ଖୋଜିବାକୁ ଭଲ ପାଆନ୍ତି। ଏହି ଗୁଣଗୁଡିକ ସାଧାରଣ ମଣିଷ ମଧ୍ୟ ଶିଖିବା ଉଚିତ ବୋଲି ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି, ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ମଣିଷ ଯାହା ବି କରୁ ତାହା ସୀମା ଭିତରେ ରହି କରିବା ଉଚିତ। ଯଦି ଅତି ଭଲ କରୁଛି ବୋଲି ଦେଖାଇ ହେବେ ତେବେ ତାହା ବହୁ କ୍ଷତି ହେବ ଏଥିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ। ଅତି ସବୁବେଳେ ଖରାପ ବୋଲି ସେ ବିଭିନ୍ନ ଉଦାହରଣ ଦେଇ କହିଛନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ମତରେ ରାବଣ ଅତି ଗର୍ବ କରିବାରୁ ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ଲଙ୍କା ଧ୍ବଂସ ପାଇଗଲା, ଦୁର୍ଯୋଧନ ଅତି ମାନ କରିବାରୁ କୌରବ ଶତ ଭ୍ରାତା ନିହତ ହେଲେ। ବଳି ରାଜା ଅତି ଦାନୀ ହେବାରୁ ପାତାଳଗାମୀ ହେଲେ। ସେଥିପାଇଁ ଅତି ମାତ୍ରାର କାର୍ଯ୍ୟ ସବୁ ବେଳେ ବର୍ଜନୀୟ। ସେଥିପାଇଁ କୁହାଯାଇଛି

ଅତିଦର୍ପେ ହତା ଲଙ୍କା, ଅତିମାନେ ଚ କୌରବାଃ

ଅତିଦାନାଦ୍ ବଳିର୍ବଧଃ, ଅତି ସର୍ବତ୍ର ବର୍ଜୟତେ

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କର ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ କେଉଁ ସମୟରେ କିଏ ମିତ୍ର ବା ସାଥୀ ହେବ ତାହାର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ଏ ନେଇ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ପ୍ରବାସରେ ବିଦ୍ୟା ହେବ ଆପଣଙ୍କର ସାଥୀ। ଅର୍ଥାତ ବିଦେଶକୁ ଗଲେ ସେଠାରେ ଆପଣଙ୍କର ପରିଚୟ ବିଦ୍ୟା ହିଁ ହେବ। ତା ମାଧ୍ୟମରେ ଆପଣ ସେଠାରେ କିଛି କରିପାରିବେ।

ସେହିପରି ଘରେ ଆପଣଙ୍କର ସାଥୀ ହେଲେ ଧର୍ମପତ୍ନୀ। କାରଣ ପତ୍ନୀଙ୍କ ସହିତ ଆପଣ ନିଃସଙ୍କୋଚରେ କିଛି ଆଲୋଚନା କରିପାରିବେ। ରୋଗ ହେଲେ ଆପଣଙ୍କର ସାଥୀ ହେବ ଔଷଧ। କାରଣ ତା ବିନା ଆପଣଙ୍କର ରୋଗ ଭଲ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ନାହିଁ।

ତେବେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମୃତ୍ୟୁ ବେଳେ ଆପଣଙ୍କର ସାଥୀ ହେବ କେବଳ ଆପଣଙ୍କର ଧର୍ମକର୍ମ। ଆପଣ ଜୀବନ କାଳ ମଧ୍ୟରେ କେତେ ଧର୍ମ କରିଛନ୍ତି କେତେ ଭଲ କର୍ମ କରିଛନ୍ତି ତାହା ହିଁ ଆପଣଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ରହିବ। ସେଥିପାଇଁ ଜୀବନ କାଳ ମଧ୍ୟରେ ଧର୍ମକର୍ମ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ବୋଲି ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଉପଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ଅନେକ କଥା କହିଛନ୍ତି ଯାହା ସାଧାରଣ ଜୀବନରେ ବେଶ୍ ଉପାଦେୟ ଅଟେ। ସେ ନାରୀମାନଙ୍କ ଉପରେ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଅନେକ କଥା କହିଛନ୍ତି, ଯାହା ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବେଶ ଉପାଦେୟ। ସେହିପରି ଚାଣକ୍ୟ ନାରୀରର ଋତୁଶ୍ରାବକୁ ନେଇ ସୁନ୍ଦର କଥା କହିଛନ୍ତି।

ଅନେକ ନାରୀ ଋତୁ ଶ୍ରାବ ବେଳେ ଛୁଆଁ, ଏକାକୀ ରହିବା ପ୍ରଭୃତି କାର୍ଯ୍ୟ କରି ଥାନ୍ତି। ହେଲେ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ନାରୀରର ମାସିକା ଋତୁ ଶ୍ରାବ ହେଲେ ତାହାର ଶରୀର ଶୁଦ୍ଧ ହୁଏ। ଏଥିସହିତ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟଗତ ସମସ୍ୟା କିଛି ରହେ ନାହିଁ। ଯଦି ଏହା ଠିକରେ ନ ହୁଏ ତେବେ ନାନାଦି ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହେବ।

ଏହାକୁ କେତେକ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ପାଉଁଶରେ କଂସା ମାଜିଲେ ତାହା ପରିଷ୍କାର ହୁଏ, ପିତ୍ତଳ ଜିନିଷକୁ ଖଟାରେ ମାଜିଲେ ତାହା ପରିଷ୍କାର ହୁଏ, ନଦୀର ଜଳ ପ୍ରବାହିତ ହେଲେ ଜଳ ପରିଷ୍କାର ହୁଏ। ଠିକ୍ ସେହିପରି ନାରୀର ଋତୁଶ୍ରାବ ହେଲେ ସେ ପରିସ୍କାର ବା ଶୁଦ୍ଧ ହୋଇଥାଏ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ କେଉଁ ଲୋକଙ୍କୁ କେବେ ବି ବିଶ୍ବାସ କରିବ ନାହିଁ ତାହାର ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ଅନୁସାରେ ଯେଉଁମାନେ ସାକ୍ଷାତରେ ସବୁବେଳେ ମିଠା କଥା କହନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ବର୍ଜନ କରନ୍ତୁ।

କାରଣ ମିଠା କଥା କହି ଆପଣଙ୍କ ବିଶ୍ବାସକୁ ସେମାନେ ହରଣ କରନ୍ତି। ଆଉ ଠିକ୍ ସମୟରେ ପଛରୁ ଛୁରାଘାତ କରିଥାନ୍ତି। ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଲୋକେ ଆପଣଙ୍କୁ ବିଶ୍ବାସ ଜନ୍ମମାଇ ଆପଣଙ୍କର ଗୁପ୍ତ କଥା ହାତେଇ ନିଅନ୍ତି। ପରବର୍ତ୍ତି ସମୟରେ ଆପଣଙ୍କୁ ଘାଟାରେ ପକାନ୍ତି।

ସେଥିପାଇଁ ମିଷ୍ଟଭାଷୀ ଲୋକଙ୍କଠାରୁ ସବୁବେଳେ ଦୂରେଇ ରହନ୍ତୁ। କଦାପି ସେମାନଙ୍କୁ ବିଶ୍ବାସକୁ ନିଅନ୍ତୁ ନାହିଁ। ହଁ ଆପଣ ତାଙ୍କ ସହିତ ସଂପର୍କ ରଖିପାରନ୍ତି, ହେଲେ ଗଭୀର ସଂପର୍କ ରଖନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଏମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ପୂର୍ଣ ବିଷ ମାଠିଆ ଉପରେ ଥିବା କିଛି ଅମୃତ ସଦୃଶ୍ୟ।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ବାସସ୍ଥାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ସଂପର୍କରେ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ସେ କହିଛନ୍ତି ଏପରି ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନ ଅଛି ଯାହାକୁ ବର୍ଜନ କରିବା ଉଚିତ। ଅର୍ଥାତ ସେପରି ସ୍ଥାନରେ ବାସ କରିବା ଅନୁଚିତ। ସେହି ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନ ହେଲା, ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ରହିଲେ ସମ୍ମାନ ମିଳିବ ନାହିଁ , ଯେଉଁଠି ଜୀବିକା ଅର୍ଜନ କରିବାର ସୁବିଧା ନାହିଁ, ଯେଉଁଠାରେ ବିଦ୍ୟା ଅର୍ଜନ କରିବାର ସୁବିଧା ନାହିଁ, ଯେଉଁଠାର ଲୋକେ ବନ୍ଧୁଭାବାପନ୍ନ ନୁହଁନ୍ତି। ଏପରି ସ୍ଥାନକୁ ବର୍ଜନ କରିବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି।

ଆପଣଙ୍କ ବାସସ୍ଥାନ ଏପରି ହେବା ଉଚିତ ଯେଉଁଠାରେ ସମ୍ମାନର ସହ ବଞ୍ଚି ହେବ। ଯେଉଁଠାରେ ନିଜର ଏବଂ ପିଲାମାନଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ସୁବିଧା ଥିବ। ଯଦି ନିଜ ପାଖରେ ପଢିବା ପାଇଁ କୌଣସି ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ ତେବେ ସେଠାରେ ରହିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ଯେଉଁ ସ୍ଥାନରେ ଅଶିକ୍ଷିତ ଏବଂ ଅସଭ୍ୟମାନେ ଅଛନ୍ତି ସେହି ସ୍ଥାନରୁ ମଧ୍ୟ ଦୂରରେ ରୁହନ୍ତୁ। କାରଣ ସେସବୁ ପରିବେଶରେ ଆପଣ କିମ୍ବା ଆପଣଙ୍କ ପିଲାମାନେ କେବେ ବି ଭଲ ଶିକ୍ଷା ହାସଲ କରିପାରିବେ ନାହିଁ। ବଂର କୁଶିକ୍ଷା ମିଳିବାର ସମ୍ଭାବନା ବେଶୀ ଥାଏ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ କାର୍ଯ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ଦୁଃଖ ଏବଂ ସୁଖ ଅନୁଭବ କରେ। ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିର ୧୩ ତମ ଅଧ୍ୟାୟରେ ମଣିଷର ସେହି ଅଭ୍ୟାସ ବିଷୟରେ କହିଛନ୍ତି, ଯେଉଁ କାରଣରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ରହିଥିବା କାର୍ଯ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ। ଏହା ହେଉଛି ମାନବ ଜୀବନର ସମସ୍ୟାର ମୂଳ, ଯିଏ ଏହାକୁ ପରାସ୍ତ କରେ, ସଙ୍କଟ ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ସୁଖର ଭାବନା କମିଯାଏ ନାହିଁ। ଅନ୍ୟ ପଟେ, ଯଦି ଏହି ଜିନିଷ ବ୍ୟକ୍ତି ଉପରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇଥାଏ, ସଫଳତା ବହୁ ଦୂରକୁ ଚାଲିଯାଏ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା କେଉଁ ଜିନିଷ ଚାଣକ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି, ଯାହା ଅସୁବିଧାର କାରଣ ହୋଇଥାଏ।

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଶ୍ଳୋକ ମାଧ୍ୟମରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସମସ୍ୟାର ମୂଳ କାରଣ ହେଉଛି ତାଙ୍କ ମନ। ଯଦି କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିର ମନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ନଥାଏ, ତେବେ ସେ କଦାପି ଖୁସି ଏବଂ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ। ମନର ଚଞ୍ଚଳତା ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଦୁନିଆର ସମସ୍ତ ଆରାମ ଏବଂ ସୁବିଧା ସତ୍ତ୍ୱେ ଅସୁବିଧାରେ ପକାଇଥାଏ। ଏହିପରି ଲୋକମାନଙ୍କର ହେଉଥିବା କାର୍ଯ୍ୟ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯେଉଁମାନଙ୍କର ମନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାର କ୍ଷମତା ନାହିଁ, ସେମାନେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବାର ମଧ୍ୟରେ କିମ୍ବା ଏକାକୀ ଖୁସି ନୁହଁନ୍ତି।

ଏହିପରି ଲୋକମାନେ କଦାପି ଖୁସି ରହନ୍ତି ନାହିଁ:

ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଯିଏ ନିଜ ମନ ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ହରାଇଛି, ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସମ୍ପର୍କ ତାଙ୍କୁ ଦୁଃଖ ଦେଇଥାଏ। କାରଣ ସେ ଲୋକଙ୍କ ସଫଳତା ପାଇଁ ଇର୍ଷା କରନ୍ତି, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ସେ କେବେ ଖୁସି ହୋଇପାରନ୍ତି ନାହିଁ। ଏହିପରି ଲୋକମାନେ କାମ କରିବା ଭଳି ଅନୁଭବ କରନ୍ତି ନାହିଁ ଏବଂ ସେମାନେ ବିଫଳତାର ନିକଟତର ହୁଅନ୍ତି। ଏହି ସମୟରେ, ଏକାକୀତା ତାଙ୍କୁ ଭିତରକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ। ଏକାକୀ ରହିବା ପରେ, ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି ଅନୁଭବ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରେ ଯେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ ତାଙ୍କ ବିପକ୍ଷରେ ଅଛି।

ଯଦି ଆପଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ତେବେ ଏହି କାମ କରନ୍ତୁ:

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯିଏ ପ୍ରତାରଣା ଏବଂ ଖରାପ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଲିପ୍ତ ଥାଏ ସେ ମା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଏ ନାହିଁ ଏବଂ ସେ ଲକ୍ଷ୍ୟରୁ ବିଚ୍ୟୁତ ହୁଏ। ଜଣଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ, ଭଲ ବନ୍ଧୁ, ଅନୁଶାସନ, ମନ ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରହିବା ଉଚିତ୍। ଏବଂ ଯାହା ମିଳୁଛି, ତାହା ଯଥେଷ୍ଟ ବୋଲି ଅନୁଭବ କରିବା ଉଚିତ। ଏହି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକ ହେତୁ, ଆପଣ କେବଳ ଧନ ପାଇବ ନାହିଁ, ସମାଜରେ ଆପଣଙ୍କର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ମଧ୍ୟ ବଢିବ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ପଥ ଅନୁସରଣ କଲେ ଲୋକଙ୍କ ସବୁଠାରୁ କଠିନ କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସହଜରେ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଆଚରଣରୁ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ଵର ପରିଚୟ ମିଳିଥାଏ। ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଯେମିତି ଆଚରଣ ଭାବରେ, ସେମିତି ଫଳାଫଳ ଭୋଗିଥାଏ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଯେତେ ଖରାପ ସମୟ ଆସୁନା କାହିଁକି, ସେହି ପରିସ୍ଥିତିରେ ମଣିଷ ଦ୍ୱାରା କେଉଁ ପ୍ରକାରର ସ୍ଵଭାବ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ, ତାହା ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି। ଅନ୍ୟଥା ନିଜ ଲୋକ ହିଁ ଫାଇଦା ନେବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ଶ୍ଳୋକରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯେଉଁମାନେ ବହୁତ ସରଳ, ସିଧା-ସାଧା, ସେମାନଙ୍କୁ ସମାଜରେ ଅନେକ ସମସ୍ୟା ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡିବ। ସରଳ ଲୋକଙ୍କୁ ଚାଣକ୍ୟ ଜଙ୍ଗଲର ସେହି ଗଛ ସହିତ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି, ଯାହା କାଟିବା ସହଜ ଅଟେ। ସିଧା ଗଛ ପ୍ରଥମେ କାଟାଯାଉଛି, କାରଣ ଏହା କମ୍ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ଆବଶ୍ୟକ କରେ।

ଜରୁରୀରୁ ଅଧିକ ସରଳ ମଧ୍ୟ କ୍ଷତିକାରକ ଅଟେ। ପରିସ୍ଥିତି ଅନୁଯାୟୀ, ମଣିଷ ଚତୁର ଏବଂ ଚତୁରତା ଦେଖାଇବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, ଅନ୍ୟଥା ନିଜ ଲୋକ ଛାଡନ୍ତୁ ପର ଲୋକ ମଧ୍ୟ ଫାଇଦା ନେବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି।

ଅତ୍ୟଧିକ ନିରୀହ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଦୁର୍ବଳ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଅଧିକ ସିଧା ସାଧା ପ୍ରକୃତିକୁ ମୂର୍ଖତା ଶ୍ରେଣୀରେ ଚାଣକ୍ୟ ବିବେଚନା କରିଛନ୍ତି। ସେ କୁହନ୍ତି ଯେ, ଯଦି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କ ଖରାପ ଦିନରେ ପ୍ରକୃତି ପରିତ୍ୟାଗ କରେ ନାହିଁ, ତେବେ ତାଙ୍କୁ ସବୁବେଳେ ଅସୁବିଧାରେ ଯିବାକୁ ପଡିବ। ଏହି କାରଣରୁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଜୀବନରେ ତାଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ଏବଂ ଏହି ସ୍ୱାର୍ଥପର ଦୁନିଆରେ ନିଜକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବା ଉଚିତ୍।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ସ୍ବର୍ଗ ସୁଖ ଲାଭ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସଂପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ମତରେ ପୃଥିବୀରେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକେ ସ୍ବର୍ଗ ସୁଖ ମଧ୍ୟ ପାଇଥାନ୍ତି। ତେବେ ସମସ୍ତେ ନୁହଁନ୍ତି। କିଛି ଲୋକ ଅଛନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ଏହି ଭାଗ୍ୟଶାଳୀ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ଆସୁଛନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ରହିଛି ଯେ ଯାହାଙ୍କ ସନ୍ତାନର ପିତୃଭକ୍ତି ରହିଛି, ଯାହାର ଦାମ୍ପତ୍ୟ ଜୀବନ ମଧୁର ଅଛି, ଯିଏ ନିଜ ଧନସଂପତ୍ତିରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଠ ଅଛି ସେ ସ୍ବର୍ଗ ସୁଖ ଲାଭ କରିପାରିବ। ଅର୍ଥାତ ଆପଣଙ୍କର ପିଲାମାନେ ଯଦି ଦୁଷ୍ଟ ନ ହୋଇ ପିତୃଭକ୍ତ ହେବେ ତେବେ ଆପଣଙ୍କର କୌଣସି ଚିନ୍ତା ରହିବ ନାହିଁ। ସେହିପରି ଆପଣଙ୍କ ଧର୍ମପତ୍ନୀଙ୍କ ସହିତ ଯଦି ଭଲ ସଂପର୍କ ଅଛି ତେବେ ସୁଖରେ ରହିବେ। କାରଣ ପତିପତ୍ନୀ ମଧ୍ୟରେ ଯଦି ଅପଡ ହେଲା ତେବେ ସେହି ଘରେ ସବୁବେଳେ କଳିଝଗଡା ଲାଗି ରହିବ।

ସେହିପରି ସଂପତ୍ତି ପ୍ରତି ଯଦି ଲୋଭ ରହିଲା ତେବେ ଆପଣଙ୍କର ସୁଖ ଚାଲିଗଲା ବୋଲି ଭାବି ନିଅନ୍ତୁ। କାରଣ ସଂପତ୍ତି ଲୋଭ ହିଁ ଦୁଃଖର ଅନ୍ୟତମ କାରଣ। ସେଥିପାଇଁ ଭଗବାନ ଯେତିକି ସଂପତ୍ତି ଦେଇଛନ୍ତି ବା ଦେଉଛନ୍ତି ତାହାକୁ ନେଇ ସନ୍ତୁଷ୍ଠ ରୁହନ୍ତୁ। ଅସତ୍ ଉପାୟରେ ସଂପତ୍ତି ଅର୍ଜନ କଲେ ପରିମାଣ ବଢିପାରେ ହେଲେ ସୁଖ ରହିବ ନାହିଁ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ମଣିଷକୁ ଚିହ୍ନିବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଉପାୟମାନ ତାଙ୍କ ରଚିତ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ସୁନ୍ଦର ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ସେଥିରେ ରହିଛି ଆପଣଙ୍କ ସହିତ ଯେଉଁମାନେ ସବୁବେଳେ ପାଖେ ପାଖେ ରୁହନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ କିପରି ଚିହ୍ନିବେ। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅଛନ୍ତି ଚାକର, ବନ୍ଧୁ, ମିତ୍ର ଏବଂ ଧର୍ମପତ୍ନୀ।  ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ହିସାବରେ ଆପଣଙ୍କ ଚାକର କେତେ ବିଶ୍ବସ୍ଥ ତାହା ଜାଣିବା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ କରି ନିରକ୍ଷଣ କରନ୍ତୁ। ଦେଖିବେ ସେ ଯଦି ଠିକ ଭାବେ ମନ ଲଗାଇ କାମ କରେ ତେବେ ଜାଣିବେ ଯେ, ସେ ଜଣେ ସଚ୍ଚୋଟ ବ୍ୟକ୍ତି।

ସେହିପରି ଆପଣଙ୍କର ସଂପର୍କୀୟ କିମ୍ବା ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବଙ୍କୁ ଚିହ୍ନିବା ପାଇଁ ଉପାୟ ମଧ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି। ତାହା ହେଲା ଯଦି ଦୁଃଖ ସମୟରେ ଆପଣଙ୍କର ସଂପର୍କୀୟମାନେ ପାଖରେ ନ ରୁହନ୍ତି ତେବେ ସେମାନେ ଠିକ୍ ନୁହଁନ୍ତି ବୋଲି ଧରିବାକୁ ପଡିବ। ଆପଣଙ୍କର ମିତ୍ରକୁ ମଧ୍ୟ ଯଦି ବିପଦ ସମୟରେ ନ ଦେଖନ୍ତି ବା ସାହାର୍ଯ୍ୟ ନ କରନ୍ତି ତେବେ ସେ ପ୍ରକୃତ ମିତ୍ର ବୋଲି କୁହାଯିବ ନାହିଁ।

ନିଜର ଧର୍ମପତ୍ନୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଚିହ୍ନିବାର ଉପାୟ ସଂପର୍କରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ହିସାବରେ ଯେତେବେଳେ ଆପଣଙ୍କ ପାଖରୁ ଧନ ଶେଷ ହୋଇଯାଏ କିମ୍ବା କର୍ମ ଚାଲିଯାଏ ସେତେବେଳେ ସ୍ତ୍ରୀ କଣ ଜଣାପଡେ। ଏହି ସମୟରେ ଯଦି ସ୍ତ୍ରୀ ଆପଣଙ୍କର ପାଖରେ ରୁହନ୍ତି ନାହିଁ, ମନୋବଳକୁ ଦୃଢ ନ କରି ଚିଡିଚିଡା ପ୍ରକୃତିର ହୁଅନ୍ତି ତେବେ ଜାଣିବେ ସେ ଠିକ୍ ନୁହଁନ୍ତି। ଯଦି ସ୍ବାମୀଙ୍କର ଦୁଃଖ ସୁଖରେ ସ୍ତ୍ରୀ ସାଥ୍ ଦେଲା ତେବେ ସେ ହିଁ ପ୍ରକୃତରେ ଧର୍ମପତ୍ନୀ ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟା।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ମଣିଷ କିପରି ସୁଖରେ ରହିବ  ସେଥିପାଇଁ ସେ ପାଞ୍ଚୋଟି ଉପାୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ଏଥିରେ ସାବଧାନ ରହିବା ସହିତ ଶିଷ୍ଟାଚାର ମଧ୍ୟ ଜଡିତ ରହିଛି। ଜାଣନ୍ତୁ ସେହି ପାଞ୍ଚୋଟି ଜିନିଷ କଣ?…

୧- ଜମି, ଘର, ଅସ୍ଥାବର ସଂପତ୍ତି କାରବାର ବେଳେ ସାବଧାନ ରହିବେ। ଲାଜ ନ କରି ଖୋଲାଖୋଲି ଭାବେ ଆଇନି ମୁତିବିକ କାମ କରନ୍ତୁ। ନଚେତ ପଛରେ ସାରା ଜୀବନ ପସ୍ତାଇବେ।

୨- ଟଙ୍କା କାରବାର କରିବା ବେଳେ ତାହା ଭଲ ଭାବରେ ଗଣତି କରି ନିଅନ୍ତୁ। ଲାଜରେ କିମ୍ବା ସମ୍ମାନ ଦେଖେଇ ହେବା ପାଇଁ ପକେଟରେ ଭର୍ତ୍ତି କରି ପଳାନ୍ତୁ ନାହିଁ। ପରେ ଭୁଲ ରହିଲେ ବନ୍ଧୁତା ମଧ୍ୟରେ ବିଭେଦ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ନିଶ୍ଚିତ।

୩- ବିଦ୍ୟା ଅଧ୍ୟୟନ ସମୟରେ କୌଣସି ବିଷୟ ବୁଝି ନ ପାରିଲେ ତାହାକୁ ବାରମ୍ବାର ପଚାରି ବୁଝନ୍ତୁ। ଲାଜରେ ନ ପଚାରିଲେ ତାହା କାଳକାଳ ପାଇଁ ଅବୁଝା ରହିଯିବ।

୪- ଆହାର ସମୟରେ ଲାଜ ନ କରି ଖାଇବା ପାଇଁ ଇଚ୍ଛା ଥିଲେ ମାଗି ଖାଆନ୍ତୁ। ଖାଇବା ସମୟରେ ନିଜ ଋଚି ଅନୁସାରେ ଖାଦ୍ୟ ମାଗନ୍ତୁ। ଖାଇବାରେ ନିଶ୍ଚିତ ସୁଖ ମିଳିବ।

୫- ଲାଜ ନ କରି ସମାଜର ରୀତିନୀତି ଠିକ୍ ଭାବେ ପାଳନ କରନ୍ତୁ। ଅନେକ ଲାଜରେ ଗୁରୁଜନମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ କିମ୍ବା ନମସ୍କାର କରନ୍ତି ନାହିଁ। ଏପରି କଲେ ସମାଜରେ ଆପଣ ନିନ୍ଦିତ ହେବେ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ନବଜାତକ ଉପରେ କିଛି ତଥ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି। ତାହା ହେଲା ଯେ, ଯେତେବେଳେ ଛୁଆଟିଏ ଜନ୍ମ ନିଏ ସେତେବେଳେ ସେ ପାଞ୍ଚୋଟି ଜିନିଷ ଧରି ଜନ୍ମ ନେଇଥାଏ। ତାହା ହେଲା ଆୟୁ, କର୍ମ, ଧନ, ବିଦ୍ୟା ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁ। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ମତରେ ଏହି ପାଞ୍ଚୋଟି ପୂର୍ବ ଜନ୍ମର ଫଳ ସହିତ ଜଡିତ ଥାଏ।

ଅର୍ଥାତ ପୂର୍ବ ଜନ୍ମରେ ସେ ଯେପରି କର୍ମ କରିଥିବ ସେହିପରି ଭାବେ ଏହି ପାଞ୍ଚୋଟି ଜିନିଷ ନେଇ ଜନ୍ମ ନେବ। ଏହାର ଅର୍ଥ ହେଲା ହେ ମାନବ ସମାଜ ତୁମେ ବର୍ତ୍ତମାନ ସତ କର୍ମ କର, ଯାହାଦ୍ବାରା ଆର ଜନ୍ମରେ ତୁମର ଏହି ପାଞ୍ଚୋଟି ଜିନିଷ ବେଶ ସୁଦୃଢ ହୋଇ ବିକଶିତ ହେବ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଯୋଗ୍ୟ ଏବଂ ଅଯୋଗ୍ୟକୁ ନେଇ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ସୁନ୍ଦର ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ଯାହା ପ୍ରତିଟି ମଣିଷର ଜ୍ଞାନ ବୃଦ୍ଧିରେ ନିଶ୍ଚିତ ସହାୟକ ହେବ। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ମତରେ ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ କୁଶାସନ ଚାଲିଥିବ ସେଠାରେ ରାଜା ଥାଇ ଯାହା ନ ଥାଇ ମଧ୍ୟ ସେଇୟା। କାରଣ ରାଜା ଥାଇ ଯଦି ଶାସନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଠିକ ହୋଇପାରୁ ନାହିଁ, ତେବେ ସେଠାରେ ରାଜାଙ୍କର ଆବଶ୍ୟକତା କିଛି ନାହିଁ।

ସେହିପରି ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି କୁମିତ୍ରଠାରୁ ମିତ୍ର ନ ରହିବା ଭଲ। ଅର୍ଥାତ ଯଦି ଆପଣଙ୍କର କୁମିତ୍ର ଅଛନ୍ତି ତେବେ କଥା ସରିଲା। ସେହିପରି ଲୋକ ରହିବା ଯାହା ବରଂ ବିଲକୁଲ ମିତ୍ର ନ ରହିବା ସବୁଠୁ ଭଲ। ସେହିପରି ଜଣେ ଗୁରୁଙ୍କର ଯଦି ଅଯୋଗ୍ୟ ଶିଷ୍ୟଟିଏ ରହିଲା ତେବେ ତାଙ୍କର କୌଣସି ଶିଷ୍ୟ ନ ରହିବା ଭଲ। ଚାଣକ୍ୟ ଆହୁରି କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯଦି ଦୁଷ୍ଟ ସ୍ତ୍ରୀଟିଏ ଆପଣଙ୍କ କପାଳକୁ ଜୁଟିଲା ତେବେ ଭଲ ହୁଅନ୍ତା ଆପଣଙ୍କର ସ୍ତ୍ରୀ ନ ରହିବା।