ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ନୂଆଦିଲ୍ଲୀଠାରେ “ଜଳବାୟୁ ସହନଶୀଳ କୃଷି ପାଇଁ ପାରମ୍ପରିକ କିସମ ମାଧ୍ୟମରେ ବର୍ଷା ଜଳସେଚିତ ଅଞ୍ଚଳରେ କୃଷି-ଜୈବ ବିବିଧତାର ପୁନରୁଦ୍ଧାର” ଶୀର୍ଷକ ବହୁ-ଅଂଶୀଦାର ସମ୍ମିଳନୀ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଯାଇଛି। ଏହି ସମାବେଶକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରି କୃଷି ଓ କୃଷକ କଲ୍ୟାଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର କେନ୍ଦ୍ର ସଚିବ ଡ. ଦେବେଶ ଚତୁର୍ବେଦୀ ପାରମ୍ପରିକ କିସମର କୃଷି ଏବଂ ଉଦ୍ୟାନ କୃଷିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଛନ୍ତି। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ତାଙ୍କ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ କୃଷି ଏବଂ ଉଦ୍ୟାନ କୃଷି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିଭିନ୍ନ ଯୋଜନା ଯଥା ଏନଏମଏନଏଫ, କୃଷକ ଉତ୍ପାଦକ ସଂଗଠନ (ଏଫପିଓ), ବିହନ ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଏବଂ ଏନଏଫଏସଏମ ମାଧ୍ୟମରେ ପାରମ୍ପରିକ କିସମର କୃଷିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାକୁ ଆଗ୍ରହୀ। ପାରମ୍ପରିକ କିସମର ମହତ୍ତ୍ୱ ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଏଥିରେ ଉନ୍ନତ ସ୍ୱାଦ, ସୁଗନ୍ଧ, ରଙ୍ଗ, ରୋଷେଇର ଗୁଣବତ୍ତା ଏବଂ ପୁଷ୍ଟିକର ସମୃଦ୍ଧି ଇତ୍ୟାଦି ଅନନ୍ୟ ଗୁଣ ରହିଛି। ସେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ଏହି କିସମଗୁଡ଼ିକୁ କ୍ଲଷ୍ଟରରେ ଚାଷ କରାଯିବା ଉଚିତ ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାପ୍ତି ପାଇଁ ବିକ୍ରୟ କରାଯିବା ଉଚିତ କାରଣ ଏପରି ଗୁଣକୁ ଭଲ ପାଉଥିବା ଅନେକ କ୍ରେତା ଅଛନ୍ତି। ସେ ଏପରି କ୍ରେତାଙ୍କ ଉଦାହରଣ ମଧ୍ୟ ଦେଇଥିଲେ।
ଡକ୍ଟର ଫୈଜ ଅହମ୍ମଦ କିଦୱାଇ କହିଛନ୍ତି ଯେ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟ ଓ ଯୋଜନା ଦ୍ୱାରା ପୁଞ୍ଜିନିବେଶର ପ୍ରକାର ବିଶ୍ଳେଷଣ କରି ବର୍ଷା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ପାଇଁ ଜାତୀୟ ବର୍ଷା ସିଞ୍ଚିତ କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରାଧିକରଣ (ଏନଆରଏଏ) ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା। ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଧିକ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶ କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା। ଏଥିସହିତ ସେମାନଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତା ଓ ଦୁର୍ବଳତା ତୁଳନାରେ ନିବେଶର ପରିମାଣ ଯେପରି କମ୍ ହେବ ତାହା ମଧ୍ୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା।
ଆଇସିଏଆର-ଆଇଆଇଓଆରର ପୂର୍ବତନ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଡ. କେଏସ୍ ବରପ୍ରସାଦଙ୍କ ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ବିଶେଷଜ୍ଞ ପାରମ୍ପରିକ କିସମକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ସେ କହିଥିଲେ, ଦେଶରେ ପ୍ରାୟ ୫୦% ଅଞ୍ଚଳରେ ବର୍ଷା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରାଯାଏ, ଯେଉଁଠାରେ କୃଷକମାନେ ଅନୌପଚାରିକ ବିହନ ପ୍ରଣାଳୀରୁ ପ୍ରାୟ ୬୦% ବିହନ ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ କରନ୍ତି। କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଉପକୃତ କରିବା ପାଇଁ ମୁକ୍ତ କିସମ ଓ ପାରମ୍ପରିକ କିସମ ଏକାଠି ରହିପାରିବେ। ଆଇସିଏଆର-ଏନବିପିଜିଆରର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଡ. କେଏସ୍ ବରପ୍ରସାଦ ଓ ଜ୍ଞାନେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ମୂଳ ସ୍ଥାନରେ ସଂରକ୍ଷଣର ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ଏହି କିସମର ବ୍ୟବହାର ମାଧ୍ୟମରେ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ସରକାରୀ ନୀତିର ଅଧିକ ସହଯୋଗ ପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ।
ଓଡ଼ିଶା ଓ ତାମିଲନାଡ଼ୁ ସମେତ ୧୦ଟି ରାଜ୍ୟର ସଫଳ ଚାଷୀ, ବିହନ ସଂରକ୍ଷକ ଓ ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିନିଧିମାନେ ଦେଶୀ ବିହନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ସହ ପାରମ୍ପରିକ କିସମର ସଂରକ୍ଷଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେମାନଙ୍କର ସଫଳତା ଓ ବିଫଳତାର କାହାଣୀ ବଖାଣିଥିଲେ। ଗୋଷ୍ଠୀ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ବିହନ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ କରିବା, ଭିତ୍ତିଭୂମି ଓ ଏମଏସପିରେ ସରକାରୀ ସହାୟତାର ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ବିହନ ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରୟାସରେ ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରର ସଂଗଠନଗୁଡିକର ସମ୍ପୃକ୍ତି ଉପରେ ଆଲୋଚନାରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରାଯାଇଥିଲା।
ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କୃଷି ଅଧିକ ଅସୁରକ୍ଷିତ ହେଉଥିବା ବେଳେ ପାରମ୍ପରିକ କିସମ ଲୋପ ପାଉଥିବାରୁ ବର୍ଷା ଭିତ୍ତିକ ଅଞ୍ଚଳ ଉପରେ ଆଲୋଚନା ଓ ନୀତିଗତ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଏହି କର୍ମଶାଳାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା। ବ୍ୟବହାର ମାଧ୍ୟମରେ ପାରମ୍ପରିକ କିସମର ସଂରକ୍ଷଣର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ସମସ୍ତ ଅଂଶୀଦାର ଏକମତ ହୋଇଥିଲେ। ବୈଠକରେ ମତପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ଯେ, ବିବିଧତାର ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଏବଂ ଏହାକୁ ମୁଖ୍ୟସ୍ରୋତକୁ ଆଣିବାରେ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କିପରି ସମର୍ଥନ କରୁଛନ୍ତି ତାହାର ଉଦାହରଣ ତାମିଲନାଡୁ, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାରୁ ମିଳିଛି। କୃଷି ଓ କୃଷକ କଲ୍ୟାଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ନିକଟରେ ଦାଖଲ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଆକ୍ସନ ପ୍ଲାନ୍ ଏବଂ ସୁପାରିସ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିଲା। ପାରମ୍ପରିକ କିସମକୁ ବଜାର ସହ ଯୋଡିବା ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ କୃଷି ଯୋଜନାରେ ଏହାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ମଧ୍ୟ ସମ୍ଭବ। ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଖଦଡ଼ ଶସ୍ୟ ବା ମିଲେଟର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ପାଇଁ ଆପଣାଯାଇଥିବା ରଣନୀତି ଉପରେ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପାଇଁ ଏନଆରଏଏ ଏହାର ବିଚାରବିମର୍ଶ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଜାରି ରଖିବ।
ଭାରତର ୬୧% କୃଷକ ଦେଶର ୫୦% ଜମିରେ ବର୍ଷା ଭିତ୍ତିକ କୃଷି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିବାବେଳେ ଏହି ପ୍ରଣାଳୀକୁ ବଜାୟ ରଖିବାରେ ପାରମ୍ପରିକ କିସମର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଉପରେ କର୍ମଶାଳା ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲା। ମାଟିର ଉର୍ବରତା ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଭଳି ଆହ୍ୱାନପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିସ୍ଥିତି ଦ୍ୱାରା ପରିଚିତ ବୃଷ୍ଟିପାତ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡିକ ଅନୌପଚାରିକ ବିହନ ପ୍ରଣାଳୀ – କୃଷକ-କୃଷକ ବିନିମୟ ଏବଂ ଗୋଷ୍ଠୀ-ପରିଚାଳିତ ବିହନ ବ୍ୟାଙ୍କ ଉପରେ ଅଧିକ ନିର୍ଭର କରିଥା’ନ୍ତି। ଭାରତର ପ୍ରାୟ ଅଧା ବିହନ ଆବଶ୍ୟକତା ଏଭଳି ବ୍ୟବସ୍ଥା ମାଧ୍ୟମରେ ପୂରଣ ହୋଇଥାଏ, ଯାହା ସେଗୁଡ଼ିକର ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ପ୍ରୋତ୍ସାହନର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରେ।
ଜାତୀୟ ବର୍ଷା ସିଞ୍ଚିତ କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରାଧିକରଣ (ଏନଆରଏଏ) ପକ୍ଷରୁ ରିଭିଟାଲାଇଜିଂ ରେନଫେଡ୍ ଏଗ୍ରିକଲ୍ଚର ନେଟୱର୍କ (ଆରଆରଏଏନ୍) ଏବଂ ଜଳଛାୟା ସହାୟତା ସେବା ଓ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ନେଟୱର୍କ (ୱାସାନ୍)ର ମିଳିତ ସହଯୋଗରେ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ଏହି ବହୁ-ଅଂଶୀଦାର ସମ୍ମିଳନୀ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଥିଲା।