ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ମଙ୍ଗଳବାର ୧୫ତମ ବ୍ରିକ୍ସ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ଯୋଗ ଦେବାକୁ ବାହାରିଛନ୍ତି। ଭାରତୀୟ ସମୟ ଅନୁଯାୟୀ ସନ୍ଧ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୫ଟା ୧୫ରେ ସେ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ ପହଞ୍ଚିବେ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଅଗଷ୍ଟ ୨୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାର ଜୋହାନ୍ସବର୍ଗ ସହରରେ ରହିବେ। ଏହି ସମୟରେ ସେ କିଛି ସଦସ୍ୟ ଦେଶ ସହ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଆଲୋଚନା ମଧ୍ୟ କରିବେ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦିଙ୍କ ସହ ଏକ ବ୍ୟବସାୟିକ ପ୍ରତିନିଧି ଦଳ ମଧ୍ୟ ଯାଉଛନ୍ତି। ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରାଳୟ ଅଗଷ୍ଟ ୨୧ରେ ଏହି ସୂଚନା ଦେଇଛି। ଏହା ପୂର୍ବରୁ ୨୦୧୮ ଜୁଲାଇରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ଗସ୍ତ କରିଥିଲେ।
ବ୍ରିକ୍ସ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ଚୀନରାଷ୍ଟ୍ରପତି ସି ଜିନପିଙ୍ଗ ମଧ୍ୟ ଯୋଗ ଦେବେ। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ପିଏମ ମୋଦି ତାଙ୍କୁ ଭେଟିପାରନ୍ତି। ବ୍ରିକ୍ସ ଗ୍ରୁପରେ ଭାରତ ବ୍ୟତୀତ ଚୀନ, ରୁଷିଆ, ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ଓ ବ୍ରାଜିଲ ମଧ୍ୟ ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି। ଏହାପରେ ମୋଦି ଅଗଷ୍ଟ ୨୫ରେ ଗ୍ରୀସ ଗସ୍ତରେ ଯିବେ।
ବ୍ରିକ୍ସ ସଦସ୍ୟ ହେବା ପାଇଁ ଦୌଡ଼ରେ ୪୦ ଦେଶ
୧୪ ବର୍ଷ ତଳେ ୨୦୦୯ରେ ଗଠିତ ଗୋଷ୍ଠୀ ବ୍ରିକ୍ସର ବୈଠକ ଏଥର ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି। ଏହାର ଏକମାତ୍ର କାରଣ ହେଉଛି ଏହି ସଂଗଠନର ସଦସ୍ୟ ହେବା ପାଇଁ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଚାଲିଛି। ପ୍ରାୟ ୪୦ଟି ଦେଶ ଏହି ସଂଗଠନରେ ସାମିଲ ହେବାକୁ ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।
ଏଥିରେ ସାଉଦି ଆରବ, ତୁର୍କୀ, ପାକିସ୍ତାନ ଓ ଇରାନ ରହିଛି। ଏହି ବୈଠକର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ହେବ ଗୋଷ୍ଠୀର ସମ୍ପ୍ରସାରଣ। ତେବେ ଏହାର ୫ଟି ସଦସ୍ୟ ଦେଶ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସହମତିରେ ପହଞ୍ଚି ପାରି ନାହାନ୍ତି।
ଏଥରର ବୈଠକରେ ୪୫ଟି ଅତିଥି ରାଷ୍ଟ୍ର ଯୋଗ ଦେଇପାରିବେ। ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ ପରେ ଆଫ୍ରିକା ଆଉଟରିଚ୍ ଏବଂ ବ୍ରିକ୍ସ ପ୍ଲସ୍ ଡାଏଲଗ୍ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ। ଏଥିରେ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରୁ ନିମନ୍ତ୍ରିତ ଅନ୍ୟ ଦେଶ ସାମିଲ ହେବେ। ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ ସଚିବ ବିନୟ କ୍ୱାତ୍ରାଙ୍କ କହିବାନୁଯାୟୀ, ବ୍ରିକ୍ସ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥନୈତିକ ପୁନରୁଦ୍ଧାର, ଭୂ-ରାଜନୈତିକ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଏବଂ ଆତଙ୍କବାଦ ମୁକାବିଲା ଉପରେ ଆଲୋଚନା ହେବ।
ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ କାହିଁକି ବୈଠକ ହେଉଛି?
ବ୍ରିକ୍ସ ସଂଗଠନରେ ୫ଟି ସଦସ୍ୟ ଦେଶ ରହିଛନ୍ତି। ଏଥିରେ ବ୍ରାଜିଲ୍, ରୁଷିଆ, ଭାରତ, ଚୀନ୍ ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ରହିଛନ୍ତି। ବ୍ରିକ୍ସ ଦେଶମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏକ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ ହୋଇଥାଏ, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ସବୁ ଦେଶର ନେତାମାନେ ଏକାଠି ହୁଅନ୍ତି। ଏଥିପାଇଁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏହି ୫ଟି ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଓ ଆୟୋଜକ ବଦଳିବାରେ ଲାଗିଛି।
କାହିଁକି ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ ପାଇଁ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ଯାଉନାହାନ୍ତି ପୁଟିନ୍
ରଏଟର୍ସର ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ପୁଟିନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଅପରାଧିକ ଅଦାଲତ (ଆଇସିସି)ରେ ଯୁଦ୍ଧ ଅପରାଧ ପାଇଁ ଏକ ମାମଲା ରୁଜୁ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ଗିରଫ ପରୱାନା ମଧ୍ୟ ଜାରି କରାଯାଇଛି। ଏହା ଅନୁଯାୟୀ ଆଇସିସିର ସଦସ୍ୟ ଥିବା ସମସ୍ତ ଦେଶର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ହେଉଛି ଏହାର ଆଦେଶ ପାଳନ କରିବା। ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ଆଇସିସିର ଅନ୍ୟତମ ସଦସ୍ୟ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଯଦି ପୁଟିନ୍ ଜୋହାନ୍ସବର୍ଗ ଆସନ୍ତି, ତେବେ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ସରକାର ସଦସ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ହୋଇଥିବାରୁ ପୁଟିନଙ୍କୁ ଗିରଫ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ତେଣୁ ବ୍ରିକ୍ସ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ଯୋଗଦେବା ପାଇଁ ପୁଟିନ୍ ଜୋହାନ୍ସବର୍ଗ ଯିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ଉଭୟ ଦେଶ ପରସ୍ପର ମଧ୍ୟରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି। ତେବେ ସେମାନେ ଭର୍ଚୁଆଲଭାବେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିପାରିବେ। ଆଇସିସି ଚଳିତ ବର୍ଷ ମାର୍ଚ୍ଚରେ ପୁଟିନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଗିରଫ ପରୱାନା ଜାରି କରିଥିଲା। ୟୁକ୍ରେନ୍ ଆକ୍ରମଣ ସମୟରେ ବେଆଇନଭାବେ ୟୁକ୍ରେନର ପିଲାମାନଙ୍କୁ ରୁଷକୁ ପ୍ରତ୍ୟାର୍ପଣ କରିଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଛି। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ରୁଷିଆ ଦାବି କରିଛି ଯେ ଯଦି ସେ ଆଇସିସିର ସଦସ୍ୟ ନୁହଁନ୍ତି, ତେବେ ପୁଟିନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ୱାରେଣ୍ଟକୁ ମଧ୍ୟ ବେଆଇନ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯିବ।
ଚଳିତ ବର୍ଷ ଜାନୁଆରୀରେ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକା ଏହି ସଂଗଠନକୁ ଆୟୋଜନ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆସିଥିଲା। ତେଣୁ ଅଗଷ୍ଟ ୨୨ରୁ ୨୪ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାର ଜୋହାନ୍ସବର୍ଗରେ ବ୍ରିକ୍ସ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ। ଏହାପରେ ୨୦୨୪ରେ ବ୍ରିକ୍ସ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ ଆୟୋଜନ କରିବ ରୁଷ୍ ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦି-ସି ଜିନପିଙ୍ଗଙ୍କ ସାକ୍ଷାତ୍କୁ ନେଇ ସସପେନ୍ସ
ଅବଶ୍ୟ ବ୍ରିକ୍ସ ବୈଠକରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ଓ ସି ଜିନପିଙ୍ଗ ଯୋଗ ଦେଉଛନ୍ତି। ତଥାପି ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସୀମାରେ ଚାଲିଥିବା ଉତ୍ତେଜନା ମଧ୍ୟରେ ସେମାନେ ଏକାଠି ବୈଠକ କରିବେ ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ।
ଦକ୍ଷିଣ ଆଫ୍ରିକାରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ଚୀନ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଦୂତ ଚେନ୍ ଜିଆଓଡାଙ୍ଗ୍ କହିଛନ୍ତି, ‘ମୁଁ ନିଶ୍ଚିତ ଯେ ଦୁଇ ଦେଶର ମୁଖ୍ୟମାନେ ସିଧାସଳଖ ଆଲୋଚନା ଓ ବୈଠକ କରିବେ। ତେବେ ଭାରତର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ ତରଫରୁ ଏଭଳି କୌଣସି ସଙ୍କେତ ମିଳିନାହିଁ।’
ବ୍ରିକ୍ସ କାହିଁକି ଭାରତ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ
ଭାରତର ବୈଦେଶିକ ନୀତି ବିଶ୍ୱର ଯେ କୌଣସି ଗୋଟିଏ ଦେଶର ଆଧିପତ୍ୟ ବିରୁଦ୍ଧରେ ରହିଛି। ଭାରତ ଏକ ବହୁଧ୍ରୁବୀ ବିଶ୍ୱକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଛି। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ବ୍ରିକ୍ସ ଭାରତ ପାଇଁ ଜରୁରୀ। ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ନିଜ ପ୍ଲାଟଫର୍ମରୁ ଭାରତ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶମାନଙ୍କର ଆଧିପତ୍ୟ ବିରୋଧରେ ଖୋଲାଖୋଲିଭାବେ କହିପାରେ ଏବଂ ଏହାକୁ ଅନ୍ୟ ସଦସ୍ୟ ଦେଶମାନଙ୍କର ସମର୍ଥନ ମିଳିଥାଏ। ଏହି ସଂଗଠନରେ ସାମିଲ ହୋଇ ଭାରତ ଡବ୍ଲୁଟିଓ, ବିଶ୍ୱବ୍ୟାଙ୍କ ଏବଂ ଆଇଏମଏଫ ଭଳି ଅନେକ ବଡ଼ ସଂଗଠନରେ ବିକଶିତ ଦେଶମାନଙ୍କର ଆଧିପତ୍ୟକୁ ଖୋଲାଖୋଲି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରୁଛି।
