ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଦିଲ୍ଲୀ ଜେଲରେ ବନ୍ଦଥିବା କଏଦୀମାନେ ନିଜ ଜୀବନସାଥୀଙ୍କ ସହ ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ବିତାଇବାର ସୁଯୋଗ ପାଇପାରିବେ। ଦିଲ୍ଲୀ ସରକାର କଏଦୀଙ୍କ ବୈବାହିକ ସମ୍ପର୍କ ଅଧିକାରକୁ ସୁରକ୍ଷା, କ୍ଷମତା ଏବଂ କଏଦୀଙ୍କ ଅଧିକାର ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ଦିଗରୁ ଯାଞ୍ଚ କରୁଛନ୍ତି। ଏ ନେଇ ଜେଲ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ରାଜ୍ୟ ଗୃହ ବିଭାଗକୁ ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ। ବରିଷ୍ଠ ସରକାରୀ ଅଧିକାରୀମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜେଲଗୁଡ଼ିକରେ ଅତ୍ୟଧିକ ଭିଡ଼ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ପ୍ରଶାସନ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ଆହ୍ୱାନ। ନିକଟରେ ଦିଲ୍ଲୀ ହାଇକୋର୍ଟରେ ଏକ ପିଟିସନ ଦାଖଲ ହୋଇଥିଲା। ଜେଲ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ଯାଞ୍ଚଠାରୁ ଦୂରରେ ବୈବାହିକ ସମ୍ପର୍କ ଏକ ମୌଳିକ ଅଧିକାର ବୋଲି କୋର୍ଟ କହିଥିଲେ।
ଏହା ଅଧୀନରେ ବୈବାହିକ ମିଳନ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୋଇଥାଏ ଯେଉଁଥିରେ ଜଣେ କଏଦୀ ତାଙ୍କ ଆଇନଗତ ଜୀବନସାଥୀଙ୍କ ସହିତ ଗୋପନୀୟତାରେ ସମୟ ବିତାଇ ପାରିବେ। ଦିଲ୍ଲୀ ସରକାରଙ୍କ ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀ କହିଛନ୍ତି, ଆମେ ସବୁ ଦିଗରୁ ଏହାର ତଦନ୍ତ କରୁଛୁ। ତେବେ ମୁଖ୍ୟ ଆହ୍ୱାନ ହେଉଛି ଆମର ସମସ୍ତ ଜେଲରେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କ୍ଷମତାଠାରୁ ଦୁଇଗୁଣ ଏବଂ ଦ୍ୱିତୀୟ ପ୍ରସଙ୍ଗ ହେଉଛି ସୁରକ୍ଷା। ଗବେଷଣାରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ବୈବାହିକ ଭ୍ରମଣ ଜେଲ ଦଙ୍ଗା, ଯୌନ ଅପରାଧ ଏବଂ ସମଲିଙ୍ଗୀ ଆଚରଣର ବାରମ୍ବାର ଅଭିଯୋଗ ହ୍ରାସ କରିପାରେ। ଏହା ସହିତ ସେମାନେ କଏଦୀମାନଙ୍କୁ ଉନ୍ନତ ଏବଂ ଉତ୍ତମ ଆଚରଣ ଆଡ଼କୁ ଯିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବ।
ନିକଟରେ ଏକ ଜନସ୍ୱାର୍ଥ ମାମଲା ରୁଜୁ ହେବା ପରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଚର୍ଚ୍ଚା ଜୋର ଧରିଛି। ରାଜ୍ୟର ଜେଲ ନିୟମକୁ ରଦ୍ଦ କରିବାକୁ ହାଇକୋର୍ଟରେ ଦାବି କରାଯାଇଛି। ଏଥିରେ ଜଣେ କଏଦୀ ନିଜ ଜୀବନସାଥୀଙ୍କୁ ଭେଟିବା ସମୟରେ ଜେଲ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ । ଆବେଦନରେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଅଧିକାଂଶ କଏଦୀ ଯୌନ ସକ୍ରିୟ ବୟସ ବର୍ଗ (୨୧-୫୦ ବର୍ଷ)ରେ ଥିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ବିବାହ ପାଇଁ ମନା କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ଯୁକ୍ତିକୁ ବିଚାରକୁ ନେଇ କୋର୍ଟ ଦିଲ୍ଲୀ ସରକାରଙ୍କୁ ୬ ସପ୍ତାହ ସମୟ ଦେଇଛନ୍ତି। ମାମଲାର ପରବର୍ତ୍ତୀ ଶୁଣାଣି ଜାନୁଆରୀ ୧୫ରେ ହେବ।
ଦିଲ୍ଲୀ ସରକାରଙ୍କ ଜଣେ ଅଧିକାରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହା ନୁହେଁ ଯେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଜଣେ କଏଦୀ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କୁ ଭେଟିପାରିବେ ନାହିଁ। ଆଇନରେ ପାରୋଲ, ଫର୍ଲୋ ଭଳି ଅନେକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି। ଯଦି ଆଇନ ଅନୁମତି ଦିଏ, ତେବେ କଏଦୀମାନେ ସେମାନଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ସମୟ ସମୟରେ ବାହାରକୁ ଆସୁଛନ୍ତି। ଜର୍ମାନୀ, ଫ୍ରାନ୍ସ, ରୁଷିଆ, ସ୍ପେନ୍, ଫିଲିପାଇନ୍ସ, କାନାଡା ଭଳି କେତେକ ଦେଶ ବୈବାହିକ ଭ୍ରମଣକୁ ଅନୁମତି ଦିଅନ୍ତି। ଗତବର୍ଷ ପଞ୍ଜାବ ପ୍ରଥମ ରାଜ୍ୟଭାବେ ଏଭଳି ସୁବିଧା ଆରମ୍ଭ କରିଥିବା ଦାବି କରିଥିଲା। ରାଜ୍ୟରେ କଏଦୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବୈବାହିକ ମିଳନକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଜେଲ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ନାଭାର ନୂଆ ଜିଲ୍ଲା ଜେଲ, ଗୋଇଣ୍ଡୱାଲ ସାହିବସ୍ଥିତ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଜେଲ ଏବଂ ଭଟିଣ୍ଡାର ମହିଳା ଜେଲରେ ବିବାହ ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଛି।
ଦିଲ୍ଲୀର ତିନୋଟି ଜେଲ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସ ତିହାର, ରୋହିଣୀ ଏବଂ ମଣ୍ଡୋଲିରେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଜେଲ ରହିଛି। ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ୩ଟି କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସର କ୍ଷମତାଠାରୁ ଅଧିକ ଭର୍ତ୍ତି କଏଦୀ ଅଛନ୍ତି। ସେଠାରେ ୧୦ ହଜାର ଲୋକଙ୍କ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଥିବାବେଳେ ରହୁଥିବା ଦୋଷୀ ଓ ବିଚାରାଧୀନ କଏଦୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ଦୁଇଗୁଣ। ୯ଟି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଜେଲ ଥିବା ଦେଶର ଅନ୍ୟତମ ବୃହତ୍ତମ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସଭାବେ ପରିଗଣିତ ତିହାରରେ ୫,୨୦୦ କଏଦୀ ରହିବାର କ୍ଷମତା ଥିବାବେଳେ ୧୨,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ କଏଦୀ ବିଭିନ୍ନ ଜେଲ୍ରେଲରେ ବନ୍ଦୀ ଅଛନ୍ତି। ୬ଟି ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ଜେଲ ଥିବା ମଣ୍ଡୋଲିରେ ୧୦୫୦ଟି କ୍ଷମତା ରହିଛି। ଏଠାରେ ପ୍ରାୟ ଦୁଇଗୁଣ କଏଦୀ ଅଛନ୍ତି। ରୋହିଣୀରେ ୩,୭୭୬ କ୍ଷମତା ବିଶିଷ୍ଟ କେବଳ ଗୋଟିଏ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ କାରାଗାର ରହିଛି। ୨୦୨୨ର ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ଏଠାରେ ୪୩୦୦ରୁ ଅଧିକ କଏଦୀ ଅଛନ୍ତି।