ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ କେନ୍ଦ୍ର କ୍ୟାବିନେଟ ବୈଠକରେ ୨୦୨୩-୨୪ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ଠାରୁ ୨୦୨୫-୨୬ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତିନି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ୭୫ ଲକ୍ଷ ଏଲପିଜି ସଂଯୋଗ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳା ଯୋଜନା (ପିଏମୟୁୱାଇ)ର ସମ୍ପ୍ରସାରଣ କରିବାକୁ ଅନୁମୋଦନ ମିଳିଛି। ଅତିରିକ୍ତ ୭୫ ଲକ୍ଷ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳା ସଂଯୋଗ ସହିତ ପିଏମୟୁୱାଇ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୧୦.୩୫ କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ।
ଉଜ୍ଜ୍ୱଳା ୨.୦ର ପ୍ରଚଳିତ ପଦ୍ଧତି ଅନୁଯାୟୀ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳା ହିତାଧିକାରୀଙ୍କୁ ପ୍ରଥମ ରିଫିଲ୍ ବା ଟାଙ୍କିରେ ଗ୍ୟାସ ଭର୍ତ୍ତି ଏବଂ ଚୁଲା ମଧ୍ୟ ମାଗଣାରେ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯିବ।
ପିଏମୟୁୱାଇ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କୁ ବାର୍ଷିକ ୧୨ଟି ରିଫିଲ୍ ପାଇଁ ୧୪.୨ କିଲୋଗ୍ରାମ ଏଲପିଜି ସିଲିଣ୍ଡର ପିଛା ୨୦୦ ଟଙ୍କା ସବସିଡି ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଛି । ପିଏମ୍ୟୁୱାଇ ଜାରି ନ ରଖିଲେ ଯୋଗ୍ୟ ଗରିବ ପରିବାର ଏହି ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ସେମାନଙ୍କର ଉପଯୁକ୍ତ ଲାଭ ପାଇପାରିବେ ନାହିଁ।
ଧୂଆଁମୁକ୍ତ ରୋଷେଇ ମାଧ୍ୟମରେ ମହିଳାଙ୍କ ଜୀବନଧାରଣ ହେଉଛି ସହଜ
ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ (ଡବ୍ଲ୍ୟୁଏଚଓ) ଅନୁଯାୟୀ, ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରାୟ ୨୪୦ କୋଟି ଲୋକ (ଯାହା କି ବିଶ୍ୱଜନସଂଖ୍ୟାର ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ) ରୋଷେଇ ପାଇଁ କିରୋସିନ, ଜୈବଜାଳେଣି (ଯଥା କାଠ, ପଶୁ ଗୋବର ଏବଂ ଫସଲ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁ) ଏବଂ କୋଇଲା ଦ୍ୱାରା ଇନ୍ଧନ ଯୋଗାଉଥିବା ଖୋଲା ଚୁଲି କିମ୍ବା ଅକ୍ଷମ ଚୁଲା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରନ୍ତି । ଏହା ଦ୍ୱାରା କ୍ଷତିକାରକ ଘରୋଇ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ହୋଇଥାଏ। ଏହି ପ୍ରଦୂଷଣ ୨୦୨୦ରେ ବାର୍ଷିକ ୩.୨ ନିୟୁତ ମୃତ୍ୟୁର କାରଣ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ୨,୩୭,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ମୃତକ ୫ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବୟସର ଶିଶୁ ଥିଲେ । ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ଏବଂ ପ୍ରଦୂଷଣମୁକ୍ତ ଭବିଷ୍ୟତ ହାସଲ କରିବା, ବିଶେଷକରି ମହିଳା ଏବଂ ଶିଶୁମାନଙ୍କ ଯନ୍ତ୍ରଣାକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଘରୋଇ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ଆବଶ୍ୟକ।
ଅତୀତରେ ଭାରତରେ, ବିଶେଷକରି ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଗରିବ ସମୁଦାୟମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ହେଉଥିବା ପ୍ରତିକୂଳ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରଭାବ ବିଷୟରେ ସଚେତନ ନ ହୋଇ ପାରମ୍ପରିକ ଇନ୍ଧନ ଯଥା ଜାଳେଣି କାଠ, କୋଇଲା ଏବଂ ଗୋବର ଘସି ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ । ଫଳରେ ସେମାନେ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ କାରଣ ଜାଣି ନପାରି ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଥିଲେ। ନିମୋନିଆ, ଫୁସଫୁସ କର୍କଟ, ଇସ୍କେମିକ୍ ହୃତପିଣ୍ଡ ଏବଂ ଗମ୍ଭୀର ଶ୍ୱାସ ରୋଗ ଭଳି ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଯୋଗୁଁ ମୃତ୍ୟୁ ଆଶଙ୍କା ଅଧିକ ରହୁଥିଲା । ଅନ୍ୟପଟେ ରୋଷେଇ ପାଇଁ ଅଣ-ନବୀକରଣଯୋଗ୍ୟ କାଠ ଇନ୍ଧନ ଦ୍ୱାରା ଏକ ଗିଗାଟନ୍ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ନିର୍ଗମନ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଘରୋଇ କଠିନ ଜାଳେଣି ଜଳିବା ଦ୍ୱାରା କଳା ୫୮ ପ୍ରତିଶତ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ନିର୍ଗମନ ହୋଇଥାଏ। କଠିନ ଜୈବ ଜାଳେଣିର ଅସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦହନ ହେତୁ ଘରୋଇ ବାୟୁ ପ୍ରଦୂଷଣ ମଧ୍ୟ ବହୁ ମାତ୍ରାରେ ବଢ଼ିଥାଏ।
ଗବେଷଣାରୁ ଏହା ମଧ୍ୟ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଏହା ଏକ ଲିଙ୍ଗଗତ ସମସ୍ୟା: ଝିଅ ଏବଂ ମହିଳାମାନେ କଠିନ ଇନ୍ଧନ ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସିବା ଭଳି ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି । କଠିନ ଇନ୍ଧନରେ ରୋଷେଇ କରିବା ଦ୍ୱାରା ମିଳିତ ଜାତିସଂଘର ପାଞ୍ଚଟି ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ପ୍ରଗତି ମଧ୍ୟ ବିଳମ୍ବିତ ହୋଇଥାଏ।
ପିଏମୟୁୱାଇ ଯୋଜନା ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ଏବଂ ସାମାଜିକ ସ୍ତରରେ ସଶକ୍ତ କରିଛି । ଏଲପିଜି ସହଜରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେବା ଫଳରେ, ମହିଳାମାନେ ଆଉ ଜାଳେଣି କାଠ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ପାରମ୍ପରିକ ଇନ୍ଧନ ସଂଗ୍ରହ କରିବାର ଦାୟିତ୍ୱରେ ବୋଝରେ ପଡ଼ୁନାହାନ୍ତି ଯେଉଁଥିପାଇଁ ପ୍ରାୟତଃ ଲମ୍ବା ଏବଂ କଠିନ ଯାତ୍ରା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । ଏହି ନୂତନ ସୁବିଧା ସେମାନଙ୍କୁ ସାମାଜିକ ଜୀବନରେ ଅଧିକ ସକ୍ରିୟ ଭାବରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆୟ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ସୁଯୋଗ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଏ।
ଏହାବ୍ୟତୀତ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳା ଯୋଜନା ମହିଳାମାନଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ନିରାପତ୍ତା ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଛି, କାରଣ ସେମାନଙ୍କୁ ଜାଳେଣି କାଠ କିମ୍ବା ଇନ୍ଧନ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ପାଇଁ ଆଉ ନିଛାଟିଆ ଏବଂ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଅସୁରକ୍ଷିତ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଯିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ ।
ଏଲପିଜି କଭରେଜ କୁ ବିସ୍ତାର କରିବା ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ
- ପହଲ (ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ହସ୍ତନ୍ତରିତ ଲାଭ): ରିହାତି ମୂଲ୍ୟରେ ଏଲପିଜି ସିଲିଣ୍ଡର ଯୋଗାଇବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ବଜାର ମୂଲ୍ୟରେ ବିକ୍ରି କରାଯାଇଛି ଏବଂ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ସବସିଡି ସିଧାସଳଖ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟକୁ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ ମାଧ୍ୟମରେ ଟ୍ରାନ୍ସଫର କରାଯାଇଛି । ଏହା ଦ୍ୱାରା “ନକଲି” ଆକାଉଣ୍ଟ ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଘରୋଇ ସିଲିଣ୍ଡରର ବେଆଇନ ବ୍ୟବହାର ହ୍ରାସ ପାଇଛି, ଯାହା ଦ୍ୱାରା କେବଳ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ହିତାଧିକାରୀମାନେ ଏହାର ଲାଭ ପାଇପାରିବେ ।
- ସବସିଡି ତ୍ୟାଗ : ସବସିଡିକୁ ଜୋରଜବରଦସ୍ତ ହଟାଇବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଲୋକଙ୍କୁ ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ଭାବେ ସବସିଡି ସମର୍ପଣ କରିବାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରାଯାଇଥିଲା। ବ୍ୟାପକ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ମାଧ୍ୟମରେ, ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ସ୍ୱେଚ୍ଛାକୃତ ଭାବରେ ସବସିଡି ଛାଡିଥିଲେ, ଯାହା ଏଲପିଜି ସିଲିଣ୍ଡର କିଣିବାରେ ପ୍ରକୃତରେ ସହାୟତା ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ସବସିଡି ପାଇବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା ।
- ୨୦୨୦ରେ କୋଭିଡ୍-୧୯ ମହାମାରୀ ଲକଡାଉନ୍ ସମୟରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗରିବ କଲ୍ୟାଣ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ମାଗଣା ସିଲିଣ୍ଡର ଭରିବା ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ପିଏମୟୁୱାଇ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କୁ ୧୪.୧୭ କୋଟି ଏଲପିଜି ରିଫିଲ୍ ନିମନ୍ତେ ୯୬୭୦.୪୧ କୋଟି ଟଙ୍କାର ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା ।
- ପିଏମୟୁୱାଇ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କ ମୁଣ୍ଡପିଛା ବ୍ୟବହାର ୨୦୧୮-୧୯ରେ ୩.୦୧ ଥିବା ବେଳେ ୨୦୨୨-୨୩ରେ ଏହା ୩.୭୧କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ପିଏମୟୁୱାଇ ହିତାଧିକାରୀମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ (୨୦୨୨-୨୩) ବର୍ଷକୁ ୩୫ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଏଲପିଜି ରିଫିଲ୍ ନେଇଛନ୍ତି।
