Categories
ଜାତୀୟ ଖବର ବିଶେଷ ଖବର ସଂସ୍କୃତି

ମହାକୁମ୍ଭ ୨୦୨୫କୁ ବିଶ୍ୱ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କେନ୍ଦ୍ର ଭାବେ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ: ଜାଣନ୍ତୁ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ମହାକୁମ୍ଭ ୨୦୨୫କୁ କେବଳ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ସମାବେଶ ପାଇଁ ନୁହେଁ ବରଂ ବିଶ୍ୱ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ପାଇଁ ଏକ ଐତିହାସିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ପରିଣତ କରିବାକୁ ଯାଉଛି। ଏହି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅବସରରେ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଉଭୟ ଘରୋଇ ଓ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରୁଛି। ମହାକୁମ୍ଭ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଧାର୍ମିକ ସମାବେଶ, ଯାହା ଭାରତର ଚାରିଟି ସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏରେ ପ୍ରତି ୧୨ ବର୍ଷରେ ଆୟୋଜନ କରାଯାଏ। ଜାନୁଆରୀ ୧୩ ରୁ ଫେବୃୟାରୀ ୨୬, ୨୦୨୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ପ୍ରୟାଗରାଜରେ ମହାକୁମ୍ଭ-୨୦୨୫ ଅର୍ଥାତ୍ ପୂର୍ଣ୍ଣ କୁମ୍ଭ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଛି। ବିଶ୍ୱର ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ, ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଏବଂ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିବା ଆଶା କରାଯାଉଥିବା ଏହି ମେଗା ଇଭେଣ୍ଟ ଭାରତର ସାଂସ୍କୃତିକ, ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଐତିହ୍ୟ ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସମ୍ଭାବନାକୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିବାର ଏକ ଅନନ୍ୟ ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରୁଛି।

ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ମହାକୁମ୍ଭରେ ୫୦୦୦ ବର୍ଗଫୁଟ ପରିମିତ ସ୍ଥାନ ଅତୁଳନୀୟ ଭାରତ ପାଭିଲିୟନ ସ୍ଥାପନ କରିଛି, ଯାହା ବିଦେଶୀ ପର୍ଯ୍ୟଟକ, ପଣ୍ଡିତ, ଗବେଷକ, ଫଟୋଗ୍ରାଫର, ସାମ୍ବାଦିକ, ପ୍ରବାସୀ ସମୁଦାୟ, ଭାରତୀୟ ପ୍ରବାସୀ ଇତ୍ୟାଦିଙ୍କୁ ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନ କରିବ। ଭାରତର ସମୃଦ୍ଧ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟ ଏବଂ କୁମ୍ଭମେଳାର ମହତ୍ତ୍ୱକୁ ଦର୍ଶାଇ ଏହି ପ୍ୟାଭିଲିୟନ୍ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଅନୁଭୂତି ପ୍ରଦାନ କରିବ। ଏହି ପ୍ୟାଭିଲିୟନରେ ଦେଖୋ ଅପନା ଦେଶ ପିପୁଲ୍ସ ଚଏସ୍ ପୋଲ ମଧ୍ୟ ରହିବ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନେ ଭାରତରେ ସେମାନଙ୍କ ପ୍ରିୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳୀକୁ ଭୋଟ୍ ଦେଇପାରିବେ।

ମହାକୁମ୍ଭରେ ଯୋଗ ଦେଉଥିବା ବିଦେଶୀ ପର୍ଯ୍ୟଟକ, ଇନଫ୍ଲୁଏନ୍‌ସର୍ସ, ସାମ୍ବାଦିକ ଏବଂ ଫଟୋଗ୍ରାଫରଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏକ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଟୋଲ୍ ଫ୍ରି ଟୁରିଷ୍ଟ ଇନ୍‌ଫୋଲାଇନ୍ (୧୮୦୦୧୧୧୩୬୩ ବା ୧୩୬୩) ସ୍ଥାପନ କରିଛି। ଇଂରାଜୀ ଏବଂ ହିନ୍ଦୀ ବ୍ୟତୀତ ଟୋଲ୍ ଫ୍ରି ଇନଫୋଲାଇନ୍ ବର୍ତ୍ତମାନ ଦଶ (୧୦) ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଭାଷା ଏବଂ ତାମିଲ, ତେଲୁଗୁ, କନ୍ନଡ଼, ବଙ୍ଗଳା, ଆସାମୀ ଏବଂ ମରାଠୀ ସମେତ ଭାରତୀୟ ସ୍ଥାନୀୟ ଭାଷାରେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି। ଏହି ସେବା ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପାଇଁ ଅନୁଭୂତିକୁ ସରଳ ଏବଂ ଅଧିକ ଆନନ୍ଦଦାୟକ କରିବା ପାଇଁ ସହାୟତା, ସୂଚନା ଏବଂ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ ପ୍ରଦାନ କରିବ।

ଆଗାମୀ ମହାକୁମ୍ଭ-୨୦୨୫ କୁ ନେଇ ଚର୍ଚ୍ଚା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏକ ବଡ଼ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିଛି। କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଅନୁଭୂତି ଏବଂ ମୁହୂର୍ତ୍ତକୁ ବାଣ୍ଟିବା ସହିତ ଲୋକଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ #ମହାକୁମ୍ଭ 2025 ଏବଂ #ସ୍ପିରିଚୁଆଲ୍ ପ୍ରୟାଗରାଜ୍ ଭଳି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ହ୍ୟାସଟ୍ୟାଗ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି। ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ପ୍ରତିଯୋଗିତା, ଆଇଟିଡିସି, ୟୁପି ଟୁରିଜିମ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନ ସହିତ ମିଳିତ ପୋଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଦୃଶ୍ୟମାନତାକୁ ବଢ଼ାଇବ ଏବଂ ଲୋକଙ୍କୁ ଏହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଉତ୍ସବ ଦେଖିବାକୁ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରିବ।

ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ରାଜ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଉନ୍ନୟନ ନିଗମ (ୟୁପିଏସଟିଡିସି), ଆଇଆରସିଟିସି ଏବଂ ଆଇଟିଡିସି ଭଳି ପ୍ରମୁଖ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଅଂଶୀଦାରଙ୍କ ସହ ମିଶି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର କ୍ୟୁରେଟେଡ୍ ଟୁର୍ ପ୍ୟାକେଜ୍ ଏବଂ ବିଳାସପୂର୍ଣ୍ଣ ଆବାସ ବିକଳ୍ପ ପ୍ରଦାନ କରୁଛି। ଆଇଟିଡିସି ପ୍ରୟାଗରାଜର ଟେଣ୍ଟ ସିଟିରେ ୮୦ଟି ବିଳାସପୂର୍ଣ୍ଣ ଆବାସ ସ୍ଥାପନ କରିଥିବା ବେଳେ ଆଇଆରସିଟିସି ତୀର୍ଥଯାତ୍ରୀ ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ରହିବା ପାଇଁ ବିଳାସପୂର୍ଣ୍ଣ ଟେଣ୍ଟ ମଧ୍ୟ ଯୋଗାଇ ଦେଉଛି। ଏହି ପ୍ୟାକେଜଗୁଡିକ ଏକ ଡିଜିଟାଲ ପୁସ୍ତିକାରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେବ, ଯାହାକୁ ଅଧିକ ପ୍ରସାର କରିବା ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ମିଶନ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ ବ୍ୟାପକ ଭାବରେ ପ୍ରସାରିତ କରାଯାଇଛି।

ମହାକୁମ୍ଭରେ ଯୋଗ ଦେଉଥିବା ପର୍ଯ୍ୟଟକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ଯାତ୍ରା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଭାରତର ଏକାଧିକ ସହରରୁ ପ୍ରୟାଗରାଜକୁ ବିମାନ ଯୋଗାଯୋଗ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ଆଲାଏନ୍ସ ଏୟାର ସହ ସହଭାଗୀତା ସ୍ଥାପନ କରିଛି। ଏହାଦ୍ୱାରା ଘରୋଇ ଓ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପାଇଁ ସହଜରେ ପ୍ରବେଶ ସୁବିଧା ହେବ ଏବଂ ସେମାନେ ସହଜରେ ଓ ସୁବିଧାରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ପହଞ୍ଚିପାରିବେ।

ଏହି ବିରଳ ସୁଯୋଗକୁ ସଫଳ କରିବା ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ମହାକୁମ୍ଭର ଭବ୍ୟତା ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ସାରକୁ ଧରିରଖିବା ନିମନ୍ତେ ଏକ ବଡ଼ ଧରଣର ଫଟୋସୁଟ୍ ଏବଂ ଭିଡିଓଗ୍ରାଫି ପ୍ରକଳ୍ପ ହାତକୁ ନେବ। ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଓ ଜାତୀୟ ଗଣମାଧ୍ୟମ ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ ଏହି ଦୃଶ୍ୟକୁ ବ୍ୟାପକ ଭାବରେ ସେୟାର କରାଯିବ, ଯେଉଁଥିରେ ମହାକୁମ୍ଭର ଭବ୍ୟତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯିବ। ଏହା ସହିତ ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ତଥା ସାଂସ୍କୃତିକ ଗନ୍ତବ୍ୟସ୍ଥଳ ଭାବରେ ପ୍ରୟାଗରାଜର ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସମ୍ଭାବନା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରାଯିବ।

Categories
ଆଜିର ଖବର ରାଜ୍ୟ ଖବର

ଚିଲିକା ହ୍ରଦରେ ଅମୃତ ଧରୋହର କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି ଯୋଜନାରେ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପ୍ରଦାନ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପରିବେଶ, ଜଙ୍ଗଲ ଓ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ (ଏମଓଇଏଫ୍ ଏବଂ ସିସି) ସହଯୋଗରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ (ପୂର୍ବ) ଡ. ସାଗନିକ ଚୌଧୁରୀଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ଚିଲିକା ହ୍ରଦର ସ୍ଥାନୀୟ ସଦସ୍ୟ, ଡଙ୍ଗା ମାଲିକ ଏବଂ ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ ୬ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୨୪ରେ ଅମୃତ ଧରୋହର କ୍ଷମତା ନିର୍ମାଣ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ପଞ୍ଚମ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଆରମ୍ଭ କରିଛି। ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ, ଏମ୍ ଓ ଇଏଫ୍ ଆଣ୍ଡ ସିସିର ବୈଜ୍ଞାନିକ ‘ଇ’, ଆଇଆଇଟିଟିଏମ୍ ଭୁବନେଶ୍ୱରର ନୋଡାଲ ଅଫିସର ତଥା ମୁଖ୍ୟ ଡ. ଏମ୍ ଡି ସାବିର ହୁସେନ୍, ଚିଲିକା ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଡିଭିଜନର ଡିଏଫଓ ତଥା ଚିଲିକା ଉନ୍ନୟନ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ (ସିଡିଏ) ର ଅତିରିକ୍ତ ସିଇଓ ଡ. ଅମ୍ଳାନ ନାୟକ ଏବଂ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ସିଡିଏ ଓ ଜଙ୍ଗଲ ବିଭାଗର ଅନ୍ୟ ଅଧିକାରୀମାନେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ।

ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ ୧୫ ଦିନ ଲେଖାଏଁ ଦୁଇଟି ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଯଥା ଅଲଟରନେଟିଭ ଲାଇଭଲିହୁଡ୍ ପ୍ରୋଗ୍ରାମ (ଏଏଲପି) ଏବଂ ପରିବେଶ ନାଭିକ ସାର୍ଟିଫିକେଟ (ପିଏନସି) ଆୟୋଜନ କରାଯିବ। ଚିଲିକା ଉନ୍ନୟନ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ (ସିଡିଏ) ସହାୟତାରେ ଚିଲିକା ହ୍ରଦ ଓ ଏହାର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳର ସ୍ଥାନୀୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟରୁ ମୋଟ ୬୦ ଜଣ ପ୍ରତିଯୋଗୀ (ପ୍ରତ୍ୟେକ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ପାଇଁ ୩୦ ଜଣ) ଙ୍କୁ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇ ତାଲିମ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରକୃତି-ମାର୍ଗଦର୍ଶକ ଭାବେ ସାର୍ଟିଫିକେଟ୍ ଦିଆଯାଇଥିଲା।

ଏମଓଇଏଫ୍ ଆଣ୍ଡ ସିସିର ଅମୃତ ଧରୋହର  ଇନିସିଏଟିଭ୍ ଅଧୀନରେ ସାରା ଦେଶରେ ରାମସାର ସ୍ଥଳୀଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରକୃତି-ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସମ୍ଭାବନାକୁ ଉପଯୋଗ କରି ସ୍ଥାନୀୟ ସମୁଦାୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଜୀବିକା ସୁଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଚାଲିଥିବା ପ୍ରୟାସର ଏହା ଏକ ଅଂଶ । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସୁଲତାନପୁର ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ, ସିରପୁର ଆର୍ଦ୍ରଭୂମି, ଯଶବନ୍ତ ସାଗର, ଭିତରକନିକା ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ ଏବଂ ଚିଲିକା ହ୍ରଦ ଭଳି ପାଞ୍ଚଟି ପ୍ରାଥମିକ ରାମସାର ସ୍ଥାନ ଚିହ୍ନଟ କରାଯାଇଥିଲା। ସୁଲତାନପୁର ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ, ସିରପୁର ଆର୍ଦ୍ରଭୂମି ଏବଂ ଯଶବନ୍ତ ସାଗର ପାଇଁ ପ୍ରଥମ ତିନୋଟି ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଡିସେମ୍ବର ୨୦୨୩ ରେ ସଫଳତାର ସହ ଶେଷ ହୋଇଛି ଏବଂ ଚତୁର୍ଥ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଯାହା ୫ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୨୪ ରେ ଉଦଘାଟିତ ହୋଇଥିଲା ତାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ଚାଲିଛି ।

Categories
ଆଜିର ଖବର ଜାତୀୟ ଖବର

‘ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ’ ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ୱେବିନାର ଆୟୋଜିତ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଅଖଣ୍ଡ ଭାରତ ସଂକଳ୍ପକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ନେଇ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ‘ଏକ ଭାରତ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭାରତ’ ଅଭିଯାନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଉଛି। ଏହି ଅଭିଯାନ ଅନ୍ତର୍ଗତ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ପର୍କର ସୂତ୍ରକୁ ଯୋଡ଼ିବା ଲାଗି ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି। ଏହି କ୍ରମରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ଓଡ଼ିଶା ମଧ୍ୟରେ ରହିଥିବା ପ୍ରାଚୀନ ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ଉଜାଗର କରିବା ଲାଗି ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜନ କରାଯାଉଛି।

ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ‘ଦେଖୋ ଆପନା ଦେଶ’ ପ୍ରୟାସ ଜରିଆରେ ବିଭିନ୍ନ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀ, ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଆଧାରିତ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଉପରେ ୱେବିନାର ଆୟୋଜନ କରାଯାଉଛି। ଇତିମଧ୍ୟରେ ‘‘ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଗାଇଡମାନଙ୍କ ସହିତ ୭୫ଟି ଲକ୍ଷ୍ୟସ୍ଥଳୀ’’ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ ’ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗମ ମନ୍ଦିର’ ଉପରେ ଏକ ୱେବିନାର ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହାକୁ କ୍ଷେତ୍ରୀୟ ସ୍ତରର ଗାଇଡ ଉମେଶ ନାମଦେବ ଯାଦବ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ।

ଏହି ୱେବିନାରରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ, ଲୋକପ୍ରିୟ, ଧାର୍ମିକ ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ସ୍ଥାନ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଥିଲା। ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ତ୍ରୈମ୍ବକେଶ୍ବର, ଭୀମାଶଙ୍କର, ପାରାଲି, ବୈଜନାଥ, ଘୃଷ୍ଣେଶ୍ବର ଏବଂ ଔନ୍ଧ ନାଗନାଥ ଭଳି ପ୍ରମୁଖ ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ ପୀଠ ରହିଛି। ଏଠାରେ ଅନାଦି କାଳରୁ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କୁ ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ ସ୍ବରୂପରେ ପୂଜା କରାଯାଉଛି। ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ୧୨ଟି ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ ସମ୍ପର୍କରେ ପୁରାଣରେ ବିସ୍ତୃତ ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା ରହିଛି। ଏସବୁ ଶୈବ ପୀଠ ଭାରତର ସମୃଦ୍ଧ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଇତିହାସ ଓ ପରମ୍ପରା ସହ ନିବିଡ଼ ଭାବେ ଜଡ଼ିତ।

ତ୍ରୈମ୍ବକେଶ୍ବର ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ ନାସିକ ଠାରୁ ୨୮ କିମି ଦୂର ଦକ୍ଷିଣ ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ ରହିଛି। ଏହା ସିଂହସ୍ଥ ମେଳା (କୁମ୍ଭ ମେଳା)ର ୪ଟି ପ୍ରମୁଖ ସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ। ଏଠାରେ ଆୟୋଜିତ ହେଉଥିବା ମେଳାରେ ସାରା ଦେଶରୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ଯୋଗ ଦେଇଥାନ୍ତି।

ଭୀମାଶଙ୍କର ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କର ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ପୀଠ ଯାହାକି ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ସହ୍ୟାଦ୍ରୀ ପର୍ବତ ମାଳାରେ ଅବସ୍ଥିତ। ପୁଣେ ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏହି ଶୈବ ପୀଠ ଦେଶର ପ୍ରମୁଖ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ।

ଘୃଷ୍ଣେଶ୍ବର ବା ଘୁଷ୍ମେଶ୍ବର ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ ପୀଠ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଔରଙ୍ଗାବାଦରେ ରହିଛି। ଏହି ମନ୍ଦିର ଏକାଦଶ-ଦ୍ବାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ। ବର୍ତ୍ତମାନର ମନ୍ଦିରକୁ ରାଣୀ ଅହଲ୍ୟା ବାଈ ହୋଲକର ପୁନନିର୍ମାଣ କରାଇଥିଲେ। ଏହି ପୀଠ ଠାରୁ ୟୁନେସ୍କୋ ବିଶ୍ବ ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳୀ ଅଜନ୍ତା-ଏଲୋରା ଗୁମ୍ଫା ଅଳ୍ପ ଦୂରରେ ରହିଛି।

ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଏବଂ ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଅଧୀନ ଜାତୀୟ ଇ ଗଭର୍ଣ୍ଣାନ୍ସ ବିଭାଗର ବୈଷୟିକ ସହଭାଗିତାରେ ଦେଖୋ ଅପନା ଦେଶ ୱେବିନାର ସିରିଜ ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଛି। ଏହି ୱେବିନାରର ଅଧିବେଶନଗୁଡ଼ିକ ଏବେ https://www.youtube.com/channel/UCbzIbBmMvtvH7d6Zo_ZEHDA/featured  ଏବଂ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଅଧୀନ ସମସ୍ତ ସାମାଜିକ ଗଣମାଧ୍ୟମ ହ୍ୟାଣ୍ଡଲରେ ଉପଳବ୍ଧ ରହିଛି।