ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ବିନା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ, ମାନବ ଜୀବନ ଦିଗହୀନ ଏବଂ ଅର୍ଥହୀନ। ଯେପରି ଗୁଳି ବିନା ବନ୍ଧୁକ ଅଦରକାରୀ, ସେହିଭଳି ଯେଉଁମାନଙ୍କର ଜୀବନରେ କୌଣସି ଲକ୍ଷ୍ୟ ନାହିଁ ସେମାନେ ଜୀବିତ, କିନ୍ତୁ ଏଣେତେଣେ ଘୁରି ବୁଲୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ କୌଣସି ଲାଭ ମିଳେ ନାହିଁ। ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ଥିର କରିବାର ରାସ୍ତା ସହଜ ନୁହେଁ, ଏଥିରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଅନେକ ଥର ବିଫଳ ହୁଏ। ତାଙ୍କୁ ବିଫଳତାର ମଧ୍ୟ ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡିବ। ଅନେକ ଥର ଏପରି ପରିସ୍ଥିତି ଆସେ ଯେତେବେଳେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ପରାଜୟର ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡେ, କିନ୍ତୁ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, କେଉଁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ପରାଜୟ ପରେ ମଧ୍ୟ ବାଜି ଜିତାଯାଇପାରିବ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା…
ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଯିଏ ନିଜ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରେ କିନ୍ତୁ ତଥାପି ହାରିଯାଏ, ସେପରି ବ୍ୟକ୍ତି ବିଜେତାଙ୍କ ଠାରୁ ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଯିଏ ବିନା ଉଦ୍ୟମରେ ସର୍ଟକଟ୍ ଦ୍ୱାରା ବିଜୟ ହାସଲ କରେ, ସେହି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଭଲ, ଯିଏ ନିଜ ଗନ୍ତବ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ କରେ ଏବଂ ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହାର ମାନିନଥାଏ।
ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, କିଛି ନକରିବା ଅପେକ୍ଷା କିଛି କରିବା ଭଲ। ପ୍ରକୃତ ସଫଳତା ସଂଘର୍ଷ ବିନା ଆସେ ନାହିଁ। ଲକ୍ଷ୍ୟସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ଅନେକ ଅସୁବିଧାକୁ ଦୂର କରିବାକୁ ପଡିବ। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯେଉଁମାନେ ହାରିବା ପରେ ପରେ ମଧ୍ୟ ହାର ମାନନ୍ତି ନାହିଁ, ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ହୃଦୟ ସହିତ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି, ଯଦିଓ ଏପରି ବ୍ୟକ୍ତି ବିଫଳ ହୁଅନ୍ତି, ସେ ହାରିଯାଇଥିବା ଖେଳକୁ ଜିତନ୍ତି। କାରଣ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ କଦାପି ବୃଥା ହୁଏ ନାହିଁ। ଯଦି ବର୍ତ୍ତମାନରେ ନାହିଁ, ତେବେ ଭବିଷ୍ୟତରେ ସେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ତାଙ୍କର ପରିଶ୍ରମର ଫଳ ପାଇବେ।
ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଅନେକ ଲୋକ ଚେଷ୍ଟା ନକରି ସଫଳତା ହାସଲ କରନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଏଥିପାଇଁ ଅର୍ଥ ଦେବାକୁ ପଡେ, କାରଣ ଏହିପରି ବିଜୟ ଶୂନ୍ୟ ଅଟେ। ଏକାସାଙ୍ଗରେ, ଯିଏ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପଥରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜିନିଷକୁ ଅତି ନିକଟତର କରିଥାଏ। ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ, ସେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଅତିକ୍ରମ କରି ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି, ସଚ୍ଚୋଟତା ସହିତ କରାଯାଇଥିବା ତାଙ୍କର କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉପଯୋଗୀ। ଏହିପରି ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ସର୍ବତ୍ର ପ୍ରଶଂସା ପାଆନ୍ତି।