Tag: ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ୧୯୪୩ ମସିହାରେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ପଶଗୁରା ଥାନା ଅନ୍ତର୍ଗତ ଶାହପୁରା ପୋଟା ଗାଁ। ଜଣେ ବୁଣାକାର ନିଜ ପରିବାରକୁ ଦିନକୁ ଦୁଇ ଥର ଭୋଜନ ମଧ୍ୟ ଦେଇପାରୁନଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଦେହକୁ ଏତେ ଭୋକ ଲାଗିଥିଲା ଯେ ସେ ପାଗଳଙ୍କ ଭଳି ବୁଲୁଥିଲେ। ଦିନେ ତାଙ୍କ ମୃତଦେହ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର କାନସାଇ ନଦୀରୁ ମିଳିଥିଲା। ଅନେକ ଦିନ ଧରି ପତ୍ନୀ ଦୁଇ ପୁଅଙ୍କୁ ଖାଇବାକୁ ଦେଇ ନ ପାରିବାରୁ ସାନ ପୁଅକୁ ମଧ୍ୟ କାନସାଇ ନଦୀରେ ଭସାଇ ଦେଇଥିଲେ।

ସେହିପରି ପୂର୍ବବଙ୍ଗରେ ୩୦ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ଭୋକରେ ମରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ। କ୍ଷେତରେ ମୃତଦେହ ପଡ଼ିରହିଥିଲା। ମୃତ ଲୋକଙ୍କ ମୃତଦେହ ନଦୀରେ ଭାସୁଥିଲା। କୁକୁର ଓ ଶାଗୁଣା ମୃତଦେହ ଖାଉଥିଲେ।

ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କର ‘ଅସ୍ୱୀକାର ନୀତି’ରୁ ବଙ୍ଗଳାରେ ଦୁର୍ଭିକ

ଡିସେମ୍ବର ୧୯୪୧ରେ ଜାପାନୀ ସୈନ୍ୟମାନେ ସିଙ୍ଗାପୁର ଏବଂ ବର୍ମା (ମିଆଁମାର)ର ବ୍ରିଟିଶ ଉପନିବେଶ ଉପରେ ଦଖଲ ପାଇଁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ୫ ମାସ ଧରି ଚାଲିଥିବା ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ୧୯୪୨ ମେ’ ମାସରେ ଜାପାନୀ ସେନା ଉଭୟ ସ୍ଥାନରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା। ଏହାପରେ ଜାପାନ ସେନା ଭାରତ ଅଭିମୁଖେ ଯାତ୍ରା କରିଥିଲା।

ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଆଣ୍ଡାମାନ ନିକୋବର ଦ୍ୱୀପପୁଞ୍ଜକୁ ମଧ୍ୟ ଜାପାନୀ ସୈନ୍ୟମାନେ ଦଖଲ କରିନେଇଥିଲେ। ଜାପାନ ଏବେ ବେଙ୍ଗଲ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିବ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଉଥିଲା। ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ କଲିକତା (କୋଲକାତା) ବ୍ରିଟିଶ ଯୁଦ୍ଧ ଯୋଜନାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କେନ୍ଦ୍ର ଥିଲା। ଏହି କାରଣରୁ ବ୍ରିଟିଶ ସେନା ଜାପାନ ନୌସେନାଠାରୁ ଆକ୍ରମଣ ଆଶା କରିଥିଲା।

ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ବଙ୍ଗଳାର ଚିଟାଗଙ୍ଗ ଓ ମିଦନାପୁର ଭଳି ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ଅଞ୍ଚଳରେ ‘ଅସ୍ୱୀକାର ନୀତି’ ଲାଗୁ କରିଥିଲେ। ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଏହି ନୀତି ଯୋଗୁଁ ବଙ୍ଗଳାରେ ଅନାହାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ନୀତି ପଛରେ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କର ଚିନ୍ତାଧାରା ଥିଲା ଯେ ଯଦି ଜାପାନୀ ନୌସେନା ସୈନିକମାନେ ଏଠାରେ ପହଞ୍ଚିଯାଆନ୍ତି, ତେବେ ସେମାନଙ୍କୁ ଖାଇବାକୁ କିଛି ମିଳିବ ନାହିଁ। ବଙ୍ଗଳାର ତତ୍କାଳୀନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଫଜଲୁଲ ହକ୍ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ଏହି ନୀତିକୁ ସମାଲୋଚନା କରିବା ସହ ‘ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଡାଲି ଭାତ’ ସ୍ଲୋଗାନ ଦେଇଥିଲେ।

ଅପରପକ୍ଷରେ ହଜାର ହଜାର ବ୍ରିଟିଶ ସୈନିକ କଲିକତାରେ ପହଞ୍ଚୁଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କ ଖାଇବା ପିଇବା ପାଇଁ ବିପୁଳ ପରିମାଣର ଶସ୍ୟ ଦରକାର ଥିଲା। ବ୍ରିଟିଶ ସୈନିକମାନେ ଯେପରି ଖାଦ୍ୟ ଅଭାବର ସମ୍ମୁଖୀନ ନ ହୁଅନ୍ତି ସେଥିପାଇଁ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଏଭଳି ନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ସାମରିକ ଶିବିର ଓ ସହରକୁ ଶସ୍ୟ ପଠାଯାଇଥିଲା।

ଏହି କାରଣରୁ ବଙ୍ଗଳାର ଗାଁ’ଗୁଡ଼ିକରେ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟର ଅଭାବ ଦେଖାଦେଇଥିଲା। ଏହି ସମୟରେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର କେବଳ ସେହି ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଶସ୍ୟ ପହଞ୍ଚାଇବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲେ, ଯେଉଁମାନେ ଯୁଦ୍ଧ ଲଢ଼ିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲେ। ଗାଁରେ ଭୋକ ଉପାସରେ ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଥିଲା।

ସରକାରୀ ଗୋଦାମରେ ଯେପରି ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟର ଅଭାବ ନ ହୁଏ ସେଥିପାଇଁ ପୁଲିସ ଲୋକଙ୍କ ଘରୁ ଚାଉଳ ଜବତ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ଏହି ସମୟରେ ଚାଉଳ ଦର ପାଖାପାଖି ୮ରୁ ୧୦ ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା। ଗାଁ’ ବଜାରରେ ଚାଉଳ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସରିଯାଇଥିଲା। ସରକାର ଓ ପୁଲିସ ଚାଷୀଙ୍କଠାରୁ ଯେଉଁ ଚାଉଳ ଜବତ କରିପାରିନଥିଲେ, ତାହାକୁ ବ୍ୟବସାୟୀ ଓ କଳାବଜାରୀମାନେ ଅଧିକ ମୂଲ୍ୟରେ କିଣିଥିଲେ। ଫଳରେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା। କଲିକତାର ରାସ୍ତାରେ, ପୂର୍ବବଙ୍ଗର ଗାଁ ଓ କ୍ଷେତରେ ମନୁଷ୍ୟ ମୃତଦେହ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା।

ସେତେବେଳେ ପରିସ୍ଥିତି ଏତେ ଖରାପ ଥିଲା ଯେ ଐତିହାସିକ ମାଇକ୍ ଡେଭିସ୍ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ଲେଟ୍ ଭିକ୍ଟୋରିଆନ୍ ହୋଲୋକାଷ୍ଟ’ରେ ବଙ୍ଗଳାରେ ଭୋକରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ନାଜି ଶିବିରରେ ଭୋକରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସହ ହିରୋସିମା ଓ ନାଗାସାକିରେ ପରମାଣୁ ବୋମା ମାଡ଼ରେ ମୃତ୍ୟୁ ବରଣ କରିଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସହ ତୁଳନା କରିଛନ୍ତି।

ସେ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକରେ ଲେଖିଛନ୍ତି ଯେ ବଙ୍ଗଳାରେ ଉପନିବେଶ କାଳରେ ଭୋକରେ ମରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ପ୍ରାୟ ୧୮,୦୦୦ ଫୁଟ ଉଚ୍ଚତାରୁ ହିରୋସିମା ଏବଂ ନାଗାସାକିରେ ପକାଇଥିବା ପରମାଣୁ ବୋମାରେ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଥିବା ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ସହ ପ୍ରାୟ ସମାନ ଥିଲା।

ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ଅଭାବରୁ ନୁହେଁ, ବରଂ ସରକାରଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଯୋଗୁଁ ବଙ୍ଗଳାବାସୀ ମରୁଥିଲେ

ନୋବେଲ ବିଜେତା ‘ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଓ ନାରୀବାଦ’ ପୁସ୍ତକର ଲେଖକ ଅମର୍ତ୍ୟ ସେନଙ୍କ କହିବା ଅନୁଯାୟୀ, ୧୯୪୩ମସିହାରେ ଯେତେବେଳେ ବଙ୍ଗଳାରେ ଲୋକମାନେ ରାସ୍ତାରେ ଭୋକରେ ମରୁଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ସରକାରୀ ଗୋଦାମରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମଣିଷଙ୍କୁ ଖାଇବାକୁ ଦେବା ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଚାଉଳ ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଏହି ଚାଉଳ କିଣିବା ପାଇଁ ବହୁତ କମ୍ ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ଟଙ୍କା ଥିଲା।

୧୯୪୨ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୧୬ ତାରିଖରେ ବାତ୍ୟା ଯୋଗୁଁ ମିଦନାପୁର ଓ ଏହାର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲା। ସମୁଦ୍ର କୂଳରେ ପ୍ରାୟ ୨୦ ଫୁଟ ଉଚ୍ଚର ଲହରୀ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ଘଣ୍ଟାପ୍ରତି ୨୨୫ କିଲୋମିଟର ବେଗରେ ପବନ ବହିଥିଲା।

ଏହି ବାତ୍ୟାରେ ବଙ୍ଗଳାରେ ପାଖାପାଖି ୪୦ ହଜାର ଲୋକ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ। ବାତ୍ୟାରୁ ବଞ୍ଚିଥିବା ଲୋକମାନେ କୌଣସି ପ୍ରକାରେ ଘର ଛାଡ଼ି ହାୱଡ଼ା ଓ କଲିକତା ଭଳି ସହରକୁ ଯିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ। ବାତ୍ୟା ପଶ୍ଚିମ ମେଦିନୀପୁର ଓ ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ଭଲ ଫସଲ ଉତ୍ପାଦନ କରିନଥିଲେ ମଧ୍ୟ ୧୯୪୧ ତୁଳନାରେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳରେ ଭଲ ଧାନ ଅମଳ ହୋଇଥିଲା।

ଜିଓଫିଜିକାଲ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଲେଟର୍ସ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ଗବେଷଣା ପତ୍ରରେ ରିପୋର୍ଟ କରିଥିଲା ଯେ ୧୯୪୩ରେ ବଙ୍ଗଳା ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ଭାରତୀୟ ଉପମହାଦେଶର ଏକମାତ୍ର ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ଥିଲା, ଯାହା ମରୁଡ଼ି କିମ୍ବା ଫସଲ ନଷ୍ଟ ହେବା କାରଣରୁ ନୁହେଁ।

ଏହି ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ମନୁଷ୍ୟକୃତ ଏବଂ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ଭୁଲ ନୀତିର ପରିଣାମ ଥିଲା। ବିଗତ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକ ତୁଳନାରେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ବଙ୍ଗଳାରେ ମାଟିର ଆର୍ଦ୍ରତା ହାରାହାରିଠାରୁ ଅଧିକ ରହିଥିଲା। ଅର୍ଥାତ୍ ମାଟି ଶସ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲା।

ଚର୍ଚ୍ଚିଲଙ୍କ ଏଭଳି ନିଷ୍ପତ୍ତି, ଯାହା ପାଇଁ ବଙ୍ଗଳାରେ ଲୋକେ ଭୋକରେ ମରିବାକୁ ଲାଗିଲେ

ମଧୁଶ୍ରୀ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ‘ଚର୍ଚ୍ଚିଲ୍ସ ସିକ୍ରେଟ୍ ୱାର୍’ ଅନୁଯାୟୀ, ୧୯୪୩ ମସିହା ଜୁଲାଇ ୨୭ ତାରିଖରେ ଆର୍ଚିବାଲଡ ୱାଭେଲ୍ ତାଙ୍କ ଡାଏରୀରେ ଲେଖିଥିଲେ ଯେ- ବ୍ରିଟିଶ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ୱିନଷ୍ଟନ ଚର୍ଚିଲ ବେଙ୍ଗଲ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷକୁ ଏକ ବଡ଼ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଭାବନ୍ତି ନାହିଁ ବରଂ ଏହାକୁ ଏକ ସ୍ଥାନୀୟ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଭାବନ୍ତି।

ଅଗଷ୍ଟ ୪ରେ ବ୍ରିଟିଶ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଚର୍ଚ୍ଚିଲଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଯୁଦ୍ଧ କ୍ୟାବିନେଟର ଏକ ବୈଠକ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ବୈଠକରେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ଭୋକରେ ମରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ପଠାଇବା ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠିଥିଲା। ତୁରନ୍ତ ୫ ଲକ୍ଷ ଟନ୍ ଗହମ ଭାରତକୁ ପଠାଇବାକୁ ଅଧିକାରୀମାନେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ।

ବୈଠକରେ ଚର୍ଚିଲ ଭାରତକୁ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ପଠାଇବାକୁ ମନା କରି ଦେଇ କହିଥିଲେ- ଏହି ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ଲୋକ, ଯେଉଁମାନଙ୍କର କୁକୁଡ଼ା ଭଳି ସନ୍ତାନ ଅଛନ୍ତି ସେମାନେ ନିଜେ ଦାୟୀ।

ସେହି ବୈଠକରେ ଚର୍ଚ୍ଚିଲ ବାକି ୟୁରୋପକୁ ଶସ୍ୟ ପଠାଇବାକୁ ଆଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। ଯାହାଦ୍ୱାରା ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ବ୍ରିଟିଶ ସୈନିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟର ଅଭାବ ନ ହୁଏ। ଭାରତର ଫିଲ୍ଡ ମାର୍ଶାଲ ଥିବା ଆର୍ଚିବାଲଡ ୱାଭେଲ୍‍ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ତାଙ୍କ ଡାଏରୀରେ ଲେଖିଥିଲେ ଯେ ବଙ୍ଗଳା ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ଉପନିବେଶ କାଳର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଦୁଃଖଦ ଘଟଣା ଥିଲା। ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ଭାବମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଯେଉଁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇଛି ତାହା କେବେ ଭରଣା ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ।

ଆମେରିକା ଓ କାନାଡା ସାହାଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିବାବେଳେ ଚର୍ଚିଲ ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲେ

ନ୍ୟାସନାଲ ମେଡିସିନ୍ ଲାଇବ୍ରେରୀ ୱେବସାଇଟ୍ ରେ ଦାବି କରାଯାଇଛି ଯେ ୧୯୪୩ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ମାସରେ କଲିକତା ମେୟର ସୟଦ ବଦ୍ରୁଦ୍ଦିନଜା ଆମେରିକା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଫ୍ରାଙ୍କଲିନ ଡି ରୁଜଭେଲ୍ଟଙ୍କୁ ଏକ ଚିଠି ଲେଖି ଯଥାଶୀଘ୍ର ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ପଠାଇବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ।

ଭାରତକୁ ଜରୁରୀକାଳୀନ ଖାଦ୍ୟ ଯୋଗାଣ ପାଇଁ ଆମେରିକା ସରକାରଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ୱିନଷ୍ଟନ ଚର୍ଚିଲ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିବା କୁହାଯାଉଛି। ଖାଲି ସେତିକି ନୁହେଁ, କାନାଡା ସହାୟତାସ୍ୱରୂପ ଭାରତକୁ ୧ ଲକ୍ଷ ଟନ୍ ଗହମ ପଠାଇବାକୁ ଚାହୁଁଥିବାବେଳେ ବ୍ରିଟେନର ଏକ କମିଟି ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ନିଷିଦ୍ଧ କରିଥିଲା।

ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ସହାୟତା ଅଭାବରୁ ଯେତେବେଳେ ଭାରତୀୟ ବିଧାନସଭାର ଲୋକମାନେ ଜାତିସଂଘ ରିଲିଫ୍ ଓ ଥଇଥାନ ବିଭାଗଠାରୁ ଖାଦ୍ୟ ସହାୟତା ନେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ଚର୍ଚ୍ଚିଲ ସରକାର ସେମାନଙ୍କୁ ଏଥିପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେଇନଥିଲେ।

ଜଣେ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ପ୍ରଭାବରେ ଚର୍ଚିଲ ଭାରତୀୟ ଲୋକଙ୍କୁ ଭୋକରେ ମରିବାକୁ ଛାଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ

ୱିନଷ୍ଟନ ଚର୍ଚ୍ଚିଲ ତାଙ୍କ ବନ୍ଧୁ ଫ୍ରେଡରିକ୍ ଲିଣ୍ଡେମାନଙ୍କ ସହ ପରାମର୍ଶ କରିବା ପରେ ଅଧିକାଂଶ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଉଥିଲେ। ଫ୍ରେଡ୍ରିକ୍ ପିଏମ୍ ଚର୍ଚିଲଙ୍କ ଏତେ ନିକଟତର ଥିଲେ ଯେ ସେ ତାଙ୍କୁ ଯୁଦ୍ଧ କ୍ୟାବିନେଟର ଏକ ଅଂଶ କରିଥିଲେ। ଖାଲି ସେତିକି ନୁହେଁ ଫ୍ରେଡରିକ୍ ଚର୍ଚ୍ଚିଲଙ୍କୁ ୨୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ମେମୋ ଲେଖି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ଥିଲା ଭାରତରେ ଭୋକରେ ମରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟଶସ୍ୟ ନ ପଠାଇବା।

ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଗୋଦାମରେ ଗଚ୍ଛିତ ଥିବା ଅତିରିକ୍ତ ଶସ୍ୟ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ମୁତୟନ ଥିବା ବ୍ରିଟିଶ ସୈନିକମାନଙ୍କୁ ପଠାଇବାକୁ ମଧ୍ୟ ଚର୍ଚ୍ଚିଲ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆରୁ ଗହମ ବୋଝେଇ ଜାହାଜଭାରତୀୟ ବନ୍ଦରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ବ୍ରିଟିଶ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଏହି ଜାହାଜକୁ ଏଠାରୁ ସିଧାସଳଖ ମଧ୍ୟପ୍ରାଚ୍ୟକୁ ପଠାଇଥିଲେ।

ଦୁର୍ଭିକ୍ଷକୁ ଲୁଚାଇବା ପାଇଁ ଇଂରେଜମାନେ ସେନ୍ସରସିପର ସାହାରା ନେଇଥିଲେ

୧୯୪୩ ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଚର୍ଚ୍ଚିଲଙ୍କ ବୟାନ ଓ ନୀତିରୁ ଲାଗୁଥିଲା ଯେ ବଙ୍ଗଳାରେ ଭୋକରେ ମରୁଥିବା ଲୋକମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ସେ ଚିନ୍ତିତ ନୁହଁନ୍ତି। ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ସେ କେବଳ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବଳର ସର୍ବାଧିକ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ। ଏହି କାରଣରୁ ସେ ବଙ୍ଗଳାରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଖବରକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ସେନ୍ସରସିପ ଏବଂ ପ୍ରଚାରର ସାହାରା ନେଇଥିଲେ।

ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଚର୍ଚିଲ ଚାହୁଁନଥିଲେ ଯେ ଭାରତରେ ଲୋକମାନେ ଭୋକରେ ମରୁଥିବା ଖବର ତାଙ୍କ ଦେଶର ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚୁ। ଏହି କାରଣରୁ ତାଙ୍କ ସରକାର ଭାରତର ଜମିଦାରୀ ପ୍ରଥା ଏବଂ ମୌସୁମୀକୁ ଏହି ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ପାଇଁ ଦାୟୀ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ।

ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୪୩ରୁ ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୪୩ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କାହାକୁ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ବିଷୟରେ ରିପୋର୍ଟ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇନଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଷ୍ଟେଟସମ୍ୟାନ୍ ଖବରକାଗଜର ସମ୍ପାଦକ ଇଆନ୍ ଷ୍ଟିଫେନ୍ସ କଲିକତାର ରାସ୍ତା ଓ ରାସ୍ତାରେ ପଡ଼ିଥିବା ମୃତଦେହର ଫଟୋ ଛାପି ଦୁର୍ଭିକ୍ଷର ଭୟଙ୍କର ଚିତ୍ର ଦେଖାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ। ପ୍ରାୟ ଛଅ ମାସ ପରେ ବ୍ରିଟିଶ ସଂସଦ ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲା ଯେ ବଙ୍ଗଳା ଏକ ଭୟଙ୍କର ଦୁର୍ଭିକ୍ଷର ଶିକାର ହୋଇଛି।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନର ଦେଶଦ୍ରୋହ ଆଇନକୁ ନେଇ ଅନେକ ବିବାଦ ଦେଖାଦେଇଥିଲା। ଉମର ଖାଲିଦଙ୍କ ଭଳି ଅନେକ ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ଦେଶଦ୍ରୋହ ଆଇନ ଲାଗୁ ହେବା ପରେ ବିରୋଧ କରାଯାଇଥିଲା। ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ କ୍ୟାମ୍ପସରେ ଦେଶ ବିରୋଧୀ ସ୍ଲୋଗାନ ଦେଇଥିବା ଜେଏନୟୁ ଛାତ୍ର ଉମର ଖାଲିଦଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଦେଶଦ୍ରୋହ ମାମଲା ରୁଜୁ ହୋଇଛି। ଏବେ ସ୍ୱାଧୀନତା ପୂର୍ବରୁ ଏହି ଆଇନର ଆବଶ୍ୟକତା କ’ଣ ବୋଲି କୁହାଯାଉଥିଲା।

ଗୃହମନ୍ତ୍ରୀ ଅମିତ ଶାହ ଗତକାଲି ଲୋକସଭାରେ ଭାରତୀୟ ଦଣ୍ଡବିଧି ସଂହିତା ୨୦୨୩ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛନ୍ତି, ଏଥିରେ ଏକ ବଡ଼ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଛି ଧାରା ୧୨୪ଏ ଉଚ୍ଛେଦ। ହଁ, ଏହି ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ଦେଶଦ୍ରୋହ ଏକ ଅପରାଧ ଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ଅପବ୍ୟବହାର ହୋଇଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନର ଭାରତୀୟ ଦଣ୍ଡବିଧି ସଂହିତା (ଆଇପିସି)ରେ ମଧ୍ୟ ପରିସ୍ଥିତିର ଉପଯୁକ୍ତ ବ୍ୟାଖ୍ୟା ନାହିଁ।

ଯେତେବେଳେ ବି ଏହା ଅଧୀନରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ହୋଇଥିଲା, ସରକାର ଆଇନର ଅପବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଥିଲା। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ଆପଣଙ୍କ ମନରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି ଯଦି ଏହି ଆଇନକୁ ହଟାଯାଉଛି ତେବେ ତା ସ୍ଥାନରେ ନୂଆ ଆଇନ ଆସିବ କି ? ଯଦି ହଁ, ତେବେ ଏଥିରେ କ’ଣ ହେବ? ବାସ୍ତବରେ ସରକାର ଉପନିବେଶକାଳୀନ ଦେଶଦ୍ରୋହ ଆଇନକୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରି ଏହାକୁ ଏକ ନୂଆ ରୂପରେ ଆଣିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛନ୍ତି। ହଁ, ନୂଆ ଆଇନ ଦେଶଦ୍ରୋହକୁ ‘ଦେଶଦ୍ରୋହ’ ବୋଲି ଏକ ନୂଆ ଶବ୍ଦ ଦେଇଛି, ଯାହା ବ୍ରିଟିଶ ଯୁଗର ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀକୁ ଶେଷ କରିଛି।

ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଆଇନର ଧାରା ୧୫୦ରେ ଦେଶର ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ, ଏକତା ଏବଂ ଅଖଣ୍ଡତା ବିରୋଧରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ବିଚ୍ଛିନ୍ନତାବାଦୀ, ସଶସ୍ତ୍ର ବିଦ୍ରୋହ ଏବଂ ବିଶୃଙ୍ଖଳାକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପାଇଁ କଠୋର ଦଣ୍ଡର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି।

ଏହି ସଂକଳ୍ପରେ ସରକାରଙ୍କ ସମାଲୋଚନା ଏବଂ ଦେଶ ବିରୋଧରେ ବିଶୃଙ୍ଖଳାକାରୀ, ବିଚ୍ଛିନ୍ନତାବାଦୀ ଏବଂ ସଶସ୍ତ୍ର ବିଦ୍ରୋହ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ବିରୋଧରେ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକ୍ଷୋଭ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରାଯାଇଛି।

ଜଣେ ଅଧିକାରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ନୂତନ ଆଇନ ‘ଦେଶଦ୍ରୋହ’ ନାମରେ ପରିଚିତ ହେବ, ବ୍ରିଟିଶ କ୍ରାଉନ୍ ସହ ଜଡ଼ିତ ଦେଶଦ୍ରୋହ ନୁହେଁ।

ବର୍ତମାନ ସମ୍ବିଧାନ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ଅପରାଧରେ ୩ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେଲ ଦଣ୍ଡରୁ ଆଜୀବନ କାରାଦଣ୍ଡ ହୋଇପାରେ। ଜରିମାନା ମଧ୍ୟ ହୋଇପାରେ।

ନୂଆ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ଦୋଷୀଙ୍କୁ ଆଜୀବନ କାରାଦଣ୍ଡ କିମ୍ବା ୭ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେଲ୍ ଓ ଜରିମାନା ହୋଇପାରେ।

ଏହି ବିଲ୍ ଅନୁଯାୟୀ, ଯିଏ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ଏକାଠି କରିବ, ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ସଂଗ୍ରହ କରିବ କିମ୍ବା ଯୁଦ୍ଧ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବ କିମ୍ବା ରାଜ୍ୟ ବିରୋଧରେ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବ, ତାଙ୍କୁ ସର୍ବନିମ୍ନ ୧୦ ବର୍ଷ ଏବଂ ସର୍ବାଧିକ ଆଜୀବନ କାରାଦଣ୍ଡ ସହ ଜରିମାନା ମଧ୍ୟ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ।

ବଡ କଥା: ଦେଶଦ୍ରୋହ ଆଇନର ଅନ୍ତ ଘଟୁଛି ଏବଂ ଏବେ ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଘୃଣା, ପ୍ରତିବାଦକୁ ଦଣ୍ଡ ମିଳିବ ନାହିଁ ବରଂ ଦେଶ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯେକୌଣସି ଜିନିଷକୁ ଦଣ୍ଡ ମିଳିବ।

କେବେ ଏବଂ କ’ଣ ଦଣ୍ଡ, ବୁଝନ୍ତୁ ପୂରା ଘଟଣା

ନୂଆ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁଯାୟୀ, ଦେଶ ବିରୋଧରେ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟ ପାଟିରେ ହେଉ କିମ୍ବା ଲିଖିତ ଭାବରେ ହେଉ କିମ୍ବା ଚିହ୍ନ ମାଧ୍ୟମରେ ହେଉ କିମ୍ବା ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଯୋଗାଯୋଗ ମାଧ୍ୟମରେ ହେଉ, ତାଙ୍କୁ ଆଜୀବନ କାରାଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯାଇପାରିବ। ଭାରତୀୟ ନ୍ୟାୟ ସଂହିତା (ବିଏନଏସ) ବିଲ୍ ୨୦୨୩ ଅନୁଯାୟୀ, ଯିଏ ଜାଣିଶୁଣି ନିଜର ଶବ୍ଦ, ସଙ୍କେତ, ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ଯୋଗାଯୋଗ କିମ୍ବା ଆର୍ଥିକ ଉପାୟ ବ୍ୟବହାର କରି ଲୋକଙ୍କୁ ଉତ୍ତେଜିତ କିମ୍ବା ଉତ୍ତେଜିତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରେ କିମ୍ବା ଭାରତର ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ, ଏକତା ଏବଂ ଅଖଣ୍ଡତା ପ୍ରତି ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରେ; ଯଦି ସେ ଏଭଳି କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ତେବେ ତାଙ୍କୁ ସର୍ବନିମ୍ନ ୭ ବର୍ଷ ଓ ସର୍ବାଧିକ ଆଜୀବନ କାରାଦଣ୍ଡ ଓ ଜରିମାନା ହୋଇପାରେ। ଦେଶଦ୍ରୋହ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପାଇଁ ପ୍ରଚଳିତ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ଅପରାଧରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଆଜୀବନ କାରାଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯାଇଥାଏ।

ଧାରା ୧୨୪ଏ ଉଚ୍ଛେଦ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇ ଗୃହମନ୍ତ୍ରୀ ଲୋକସଭାରେ କହିଥିଲେ ଯେ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ଦେଶଦ୍ରୋହ ଆଇନର କୌଣସି ସ୍ଥାନ ନାହିଁ। ସମସ୍ତଙ୍କର କହିବାର ଅଧିକାର ଓ ସ୍ୱାଧୀନତା ରହିଛି।

ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ, କିଛି ମାସ ତଳେ ଭାରତୀୟ ଆଇନ ଆୟୋଗ କେବଳ ଧାରା ୧୨୪ଏ ଜାରି ରଖିବା କଥା କହିନଥିଲେ ବରଂ ଅଧିବେଶନ ଅଧୀନରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ଜେଲ୍ ଦଣ୍ଡକୁ ୩ ବର୍ଷରୁ ୭ ବର୍ଷକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ସୁପାରିସ କରିଥିଲେ। ଗତ ବର୍ଷ ମେ ମାସରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଏହି ସର୍ତ୍ତ ଅନୁଯାୟୀ ଶୁଣାଣି ଉପରେ ରୋକ୍ ଲଗାଇଥିଲେ ଏବଂ କହିଥିଲେ ଯେ ଧାରା ୧୨୪ଏ ଅଧୀନରେ କୌଣସି ନୂତନ ଏଫଆଇଆର ଦାଖଲ କରାଯିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ।

ଏନସିଆରବି ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦୧୪ରୁ ୨୦୨୧ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ଅଧୀନରେ ୪୨୮ଟି ଦେଶଦ୍ରୋହ ମାମଲା ଏବଂ ୬୩୪ଟି ଗିରଫ କରାଯାଇଛି। ତେବେ ଦେଶଦ୍ରୋହ ମାମଲାରେ ୨୦୧୯ରେ ୩.୩ ପ୍ରତିଶତ ଓ ୨୦୨୦ରେ ୩୩.୩ ପ୍ରତିଶତ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ।

ବିଶ୍ବବିଜୟୀ ଦାଶ

ଖୋର୍ଦ୍ଧା: ୧୯୯୩ ମସିହା ଅପ୍ରେଲ ପହିଲା ଦିନ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଜିଲ୍ଲାର ମାନ୍ୟତା ପାଇଲା। ୧ ଅପ୍ରେଲ ୧୯୯୩ ପୂର୍ବରୁ ଏହା ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଥିଲା। ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଜିଲ୍ଲା ଏକ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷେତ୍ର, ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଏହି ଜିଲ୍ଲା।

ଇତିହାସର ସ୍ମୃତିକୁ ଜାବୁଡ଼ି ଧରିଥିବା ବୀର ଲାଲ ମାଟି ଖୋର୍ଦ୍ଧା, ଯାହାର ମାଟିକୁ ଚିପୁଡିଲେ ରକ୍ତ ବାହାରେ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ୧୮୧୭ରେ ଏହି ମାଟିରୁ ସଙ୍ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା। ପୁଣି ଏହି ମାଟିର ଇତିହାସ ଗାଏ ବୀରତ୍ଵର ଗାଥା। କହେ ସଂହତି ଓ ସଂଘର୍ଷର କଥା। ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇଁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ସଂଗ୍ରାମର ମୂକସାକ୍ଷୀ ହୋଇ ରହିଛି ଅନେକ ସ୍ଥାନ। ଏଠାରେ କ୍ଷରିଛି ସଂଗ୍ରାମୀଙ୍କ ରକ୍ତ। ସେହି ରକ୍ତ ପରାଧୀନତାର ଶୃଙ୍ଖଳରୁ ମୁକ୍ତ କରିଛି ଭାରତକୁ ସେପରି କିଛି ବୀରପୁରୁଷଙ୍କ ପାଇଁ ଖୋର୍ଦ୍ଧାରେ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ୨୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ତ୍ତି ଉତ୍ସବ ବର୍ଷତମାମ ପାଳନ କରିବା ପାଇଁ ସୁଯୋଗ ମିଳିଛି। ଶେଷ ସ୍ଵାଧୀନ ଦୁର୍ଗ ଖୋର୍ଦ୍ଧାଗଡ଼ ଭାବେ ପରିଚିତ ଏ ମାଟି ଶସ୍ୟଶ୍ୟାମଳା।

ସମୃଦ୍ଧ ପବିତ୍ର ମାଟିର ପ୍ରତିଭା, ପାଇକପଟଳ, ସାହିତ୍ୟ, ସଂସ୍କୃତି, ସଂହତି, ଐତିହ୍ୟ, କଳାକାର, ସମରକଳା, ସ୍ଥପତି ଓ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ସମଗ୍ର ଭାରତବର୍ଷରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଛନ୍ତି। ନୈସର୍ଗିକ ଶୋଭା ପସରା ବେଷ୍ଟିତ ବରୁଣେଇ ପାହାଡ଼ ପାଦଦେଶରେ ଦୁର୍ଭେଦ୍ୟ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଗଡ଼ ନିର୍ମାଣ କରି ତତ୍କାଳୀନ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜା ଗଜପତି ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବଙ୍କ ଅକ୍ଷୟ କୀର୍ତ୍ତି ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣାକ୍ଷରରେ ଇତିହାସ ପୃଷ୍ଠା ମଣ୍ଡନ କରିଛି। ଦୁଦ୍ଧର୍ଷ ଯବନ କଳାପାହାଡର ଆକ୍ରମଣ ଯୋଗୁ ଓଡ଼ିଶାର ନୀଳ ଆକାଶରେ ଯେତେବେଳେ ଆତଙ୍କର କଳାବାଦଲ ଘାଟି ଯାଇଥିଲା ସେତେବେଳେ ଉତ୍କଳର ଆରାଧ୍ୟ ଦେବତା ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ପ୍ରଧାନସେବକ ଗଜପତି ଓ ପୂଜକମାନେ ନେଇ ଆଶ୍ରୟ ଦେଇଥିଲେ ଘଞ୍ଚ ଅରଣ୍ୟ ପରିବେଷ୍ଟିତ ବରୁଣେଇ ପାହାଡ ପାଦଦେଶସ୍ଥ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଗଡ଼ରେ।

ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରୁ ଦାରୁ ଦେବତାଙ୍କୁ ଅପସାରିତ କରିବା ଅବସରରେ ଶ୍ରୀବିଷ୍ଣୁ ଭକ୍ତ ତଥା ମୃଦଙ୍ଗବାଦକ ବିଶର ମହାନ୍ତି ମୃଦଙ୍ଗ ଗର୍ଭରେ ଶ୍ରୀଜୀଉମାନଙ୍କ ବ୍ରହ୍ମ ନେଇ ରଖିଥିଲେ କୁଜଙ୍ଗ ଜମିଦାରଙ୍କ ଓଳିଆ ଉପରେ। ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଗଜପତି ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବ କୁଜଙ୍ଗରୁ ବ୍ରହ୍ମଙ୍କୁ ଅଣାଇ ଖୋର୍ଦ୍ଧାଗଡରେ ବନଯାଗ ପୂର୍ବକ ମୂର୍ତ୍ତି ନିର୍ମାଣ କରାଇ ୧୫୭୫ରେ ଶ୍ରୀପୁରୁଷୋତ୍ତମ କ୍ଷେତ୍ରର ରତ୍ନ ସିଂହାସନରେ ବିଜେ କରାଇବା ଗୌରବର କଥା। ଜାଗୁଳେଇପାଟଣାରେ ବିଜେ ହାତଗୋଡ ଥିବା ଅନନ୍ତ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଦେବ ଜଗନ୍ନାଥ) ଗଜପତି ଦିବ୍ୟସିଂହଦେବ ୩ୟଙ୍କୁ ଚତୁର୍ଦ୍ଧାମୂର୍ତ୍ତି ରୂପେ ଦର୍ଶନ ଦେଇଥିବାରୁ ଏଠାକାର ଦାରୁମୂର୍ତ୍ତି ପୂର୍ଣ୍ଣାବୟବରେ ପୂଜିତ। ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ଠାକୁର କାଳିଆ ସାଆନ୍ତଙ୍କ ନବକଳେବର ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦେବଲାଗି ଦାରୁ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ନିକଟ ଚମ୍ପାଝର ଓ ଦମାଛଗାଡିଆ ପରି ପବିତ୍ର ମୃତ୍ତିକାରେ ବର୍ଦ୍ଧିତ ହୋଇ ଶ୍ରୀଜୀଉଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ଗଠନରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେବା ଅତୀବ ଗୌରବର ବିଷୟ। ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ସହିତ ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ସମ୍ପର୍କ ବହୁ ପୁରାତନ ଓ ନିବିଡ।

ଖୋର୍ଦ୍ଧା କହିଲେ ଅତୀତରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜ୍ୟକୁ ବୁଝାଉଥିଲା, ଯାହାର କେନ୍ଦ୍ରାଞ୍ଚଳ ରାଜଧାନୀ ଗଡ଼ଖୋର୍ଦ୍ଧା ନାମରେ ପରିଚିତ। ଖୋର୍ଦ୍ଧାଗଡ଼ ଭାରତର ଶେଷ ସ୍ୱାଧୀନ ଦୁର୍ଗ ଭାବରେ ସର୍ବବିଦିତ। ତେବେ ଗଡ଼ଖୋର୍ଦ୍ଧାକୁ ଛାଡିଦେଲେ ବର୍ତ୍ତମାନର ଖୋର୍ଦ୍ଧା ସହର। ସେତେବେଳେ ବଣଜଙ୍ଗଲରେ ଭରପୂର ଥିଲା। କାଳକ୍ରମେ ବଣଜଙ୍ଗଲକୁ ସଫା କରି ଜନବସତି ଗଢ଼ିଉଠିଲା।

ଅନ୍ୟପକ୍ଷେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାଗଡ଼ ୧୫୬୮ରେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା। ପରେ ୨୩୫ ବର୍ଷ ଧରି ୧୮୦୪ ଡିସେମ୍ବର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗଜପତିମାନେ ଶାସନ କରି ଆସୁଥିଲେ। ୧୮୦୪ ଡିସେମ୍ବର ଶେଷ ସପ୍ତାହରେ ଖୋର୍ଦ୍ଧାଗଡ଼ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ଦଖଲକୁ ଯାଇଥିଲା। ୧୮୦୪ରେ ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ବ୍ରିଟିଶ ବିରୋଧୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଓ ୧୮୧୭ରେ ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ ହୋଇଥିଲା, ଯାହାକି ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କୁ ଭୟଭୀତ କରାଇଥିଲା।

ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁଙ୍କୁ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ମେଦିନପୁରଠାରେ ବରଗଛର ଦୁଇ ଡାଳକୁ ଟାଣି ଆଣି ଫାଶୀ ଦେଇଥିଲେ। ସେ ସମୟରେ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ନେଉଥିବା ବୀରମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଜଣାଇ ଗଡ଼ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଛକରେ ୧୬ ନଂ. ଜାତୀୟ ରାଜପଥ କଡରେ ପଞ୍ଚପାଇକ ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁ, ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ, ପିଣ୍ଡିକି ବାହୁବଳେନ୍ଦ୍ର, କୃତିବାସ ପାଟଶାଣୀ, ତାପଙ୍ଗ ଦଳବେହେରାଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି।

ଖୋର୍ଦ୍ଧା ରାଜ୍ୟରେ ଭୋଇବଂଶର ଶାସନ ଚାଲିଥିଲା। ଏଣୁ ୧୫୬୮ରୁ ୧୮୧୭ ଇତିହାସ ହିଁ ଭୋଇବଂଶର। ଇତିହାସ ପ୍ରଥମ ଗଜପତି ଭାବେ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବ (୧୫୬୮-୧୬୦୦) ରାଜ୍ୟ ଶାସନ କରିଥିଲେ। ପରେ ପୁରୁଷୋତ୍ତମଦେବ (୧୬୦୦ରୁ ୧୬୨୧), ନରସିଂହଦେବ (୧୬୨୧ରୁ ୧୬୪୭), ଗଙ୍ଗାଧର ଦେବ (ସ୍ଵଳ୍ପ ସମୟ ରାଜୁତି), ବଳଭଦ୍ର ଦେବ (୧୬୪୭ରୁ ୧୬୫୬), ପ୍ରଥମ ମୁକୁନ୍ଦଦେବ (୧୬୫୭ ରୁ ୧୬୮୯), ପ୍ରଥମ ଦିବ୍ୟସିଂହଦେବ (୧୬୮୯ ରୁ ୧୭୧୬), ହରେକୃଷ୍ଣ ଦେବ (୧୭୧୬ ରୁ ୧୭୨୦),ଗୋପୀନାଥଦେବ (୧୭୨୦ ରୁ ୧୭୨୭), ୨ୟ ରାମଚନ୍ଦ୍ର। ଦେବ (୧୭୨୭ ରୁ୧୭୩୬), ବୀରକେଶରୀଦେବ (୧୭୩୭ ରୁ ୧୭୯୩), ୨ୟ ଦିବ୍ୟସିଂହଦେବ (୧୭୯୩ ରୁ୧୭୯୮) ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଜ୍ୟ ଶାସନ କଲେ। ଗଜପତି ୨ୟ ମୁକୁନ୍ଦଦେବ ଶେଷ ରାଜା, ଯିଏକି (୧୭୯୮ ରୁ ୧୮୧୭) ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶାସନ କରିଥିଲେ।

ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଜିଲ୍ଲାର ମା’ ବରୁଣେଈ ପୀଠ,ଅଟ୍ରି ସ୍ଥିତ ବାବା ହଟକେଶ୍ବର ମନ୍ଦିର, ଚ଼ଣ୍ଡେଶ୍ବର ସ୍ଥିତ ବାବା ଚ଼ଣ୍ଡିହର ଦେବ ମନ୍ଦିର,ହରିପୁର ସ୍ଥିତ ବାବା ପ୍ରତାପେଶ୍ବର ଦେବ ମନ୍ଦିର, ଜୀବନଦେଈପୁର ସ୍ଥିତ ବାବା ବାଲୁଙ୍କେଶ୍ବର ମନ୍ଦିର, ଜୀବନଦେଈପୁର ସ୍ଥିତ ମା’ ସର୍ବମଙ୍ଗଳା ମନ୍ଦିର, ବାଣପୁରର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଶକ୍ତିପୀଠ ମା’ ଭଗବତୀ ମନ୍ଦିର, ମା’ ବିରଜାଈ ମନ୍ଦିର, ଚ଼ିଲିକା ସ୍ଥିତ ମା’ କାଳିଜାଈ ମନ୍ଦିର, ଭାଟପଡ଼ା ସ୍ଥିତ ମା’ ସିଦ୍ଧେଶ୍ବରୀ ମନ୍ଦିର, ମା’ ନାରାୟଣୀ ମନ୍ଦିର, ବାଣପୁର ସ୍ଥିତ ମା’ ଟିକିରାଇ ମନ୍ଦିର, ଧୂଆଁନଳୀ ସ୍ଥିତ ମା’ ତାରିଣୀ ମନ୍ଦିର, ବାଣପୁର ସ୍ଥିତ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ରଙ୍କନାଥ ଦେବ ମନ୍ଦିର,ବଡ଼ହନ୍ତୁଆଡ଼ ସ୍ଥିତ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଚ଼ରଣ ଚ଼କାଦେବ ମନ୍ଦିର,ବାଣପୁର ସ୍ଥିତ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଦକ୍ଷେଶ୍ବର ଦେବ ମନ୍ଦିର, ଶ୍ରୀ ସ୍ବପ୍ନେଶ୍ବର ଦେବ ମନ୍ଦିର,ପଙ୍କାଳ ସ୍ଥିତ ମା’ ଖିଲାମୁଣ୍ଡା ମନ୍ଦିର, ସୁନାଖଳା ସ୍ଥିତ ବାବା ନୀଳକଣ୍ଠଶ୍ବର ଦେବ ମନ୍ଦିର, ନାଚ଼ୁଣୀ ସ୍ଥିତ ମା’ ପାଣ୍ଡବାଶୁଣୀ ଦେବୀ ମନ୍ଦିର,ବରପାଟଣା ସ୍ଥିତ ବାବା ବାଙ୍କନିଧି ଦେବ ମନ୍ଦିର ଆଦି ଅନେକ ଶୈବ ପୀଠ,ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିର,ଶକ୍ତିପୀଠ ରହିଛି।

ଚ଼ିଲିକା ହ୍ରଦ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଜିଲ୍ଲା ର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳୀ,ଚ଼ିଲିକା ର ପ୍ରାକୃତିକ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ କୁ ଉପଭୋଗ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରାୟତଃ ସବୁଦିନ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ମାନେ ଆସିଥାନ୍ତି,ବିଶେଷତଃ ଶୀତ ଋତୁରେ ଚ଼ିଲିକା କୁ ବହୁତ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ମାନେ ଆସିଥାନ୍ତି,କାରଣ ଶୀତ ଋତୁ ରେ ବହୁ ଦୂରଦୂରାନ୍ତରୁ ବହୁ ପ୍ରଜାତି ର ପକ୍ଷୀ ମାନେ ଚ଼ିଲିକା କୁ ଆସିଥାନ୍ତି, ଚ଼ିଲିକା ର ନଳବଣ ଠାରେ ପକ୍ଷୀ ବିହାର ହୋଇଥାଏ,ପର୍ଯ୍ୟଟକ ମାନେ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶ,ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ କୁ ଉପଭୋଗ କରିଥାନ୍ତି।

ବାଣପୁର ସ୍ଥିତ ଶାଳିଆ ଡ଼୍ୟାମ ଅନ୍ୟ ଏକ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳୀ। ଏସିଆ ମହାଦେଶର ସର୍ବବୃହତ ଶାଳ ଶାଗୁଆନ୍ ଜଙ୍ଗଲ ଏହି ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଜିଲ୍ଲା ବାଣପୁର ସ୍ଥିତ ଦାମିଆ ବରବରା ଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ। ରାଜ୍ୟର ରାଜଧାନୀ ଭୂବନେଶ୍ବର ଏହି ଜିଲ୍ଲାରେ ଅବସ୍ଥିତ।

ଶିକ୍ଷାକୁ ନେଇ ସମୃଦ୍ଧ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଜିଲ୍ଲା। ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ପ୍ରାଣନାଥ ସ୍ଵୟଂଶାସିତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ବାଣପୁର ସ୍ଥିତ ଗୋଦାବରୀଶ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ଯୁକ୍ତ ୨ ଜୁନିୟର କଲେଜ, ମହିଳା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ଗମ୍ଭାରିମୁଣ୍ଡା ସ୍ଥିତ ପର୍ଶୁରାମ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ରହିଛି। ଆଇନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ମହାପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ଆବାସିକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ବିବେକାନନ୍ଦ ଆବାସିକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ ମଧ୍ୟ ଅଛି। ବୈଷୟିକ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ଆଇଟିଆଇ ନ ଥିବାବେଳେ ବେସରକାରୀ ଭାବେ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଆଇଟିଆଇ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ରହିଛି। ବରୁଣେଇରେ ହାଇଟେକ୍, ଅମିତ୍, ଟେଲ ସିଟି ପ୍ରଭୃତି ଟି ଘରୋଇ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ କଲେଜ ରହିଛି। ଶିକ୍ଷକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଜିଲା ଶିକ୍ଷା ଓ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ର, ସ୍କାଉଟ୍ ଗାଇଡ୍ ଓ ରୋଭର ରେଞ୍ଜରଙ୍କ ରାଜ୍ୟସ୍ତରୀୟ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ର ରହିଛି।

ଏହି ଜିଲ୍ଲାରେ ଅନେକ ମହାପୁରୁଷ ଜନ୍ମ ନେଇ ଏହି ଜିଲ୍ଲାକୁ ଗୌରବାନ୍ବିତ କରିଛନ୍ତି। “ଛୋଟ ମୋର ଗାଁଟି “ର କବି ଜ୍ଞାନପୀଠ ବିଜେତା ଗୁରୁଜଙ୍ଗର ପଦ୍ମଶ୍ରୀ ସଚ୍ଚି ରାଉତରାୟ ଏହି ମାଟିର ଗୌରବ। ଯଶସ୍ବୀ କବୟତ୍ରୀ କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ ସାବତ ଏହି ମାଟିର ଗର୍ବ। ଜୟୀ ରାଜଗୁରୁ, ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ, ପିଣ୍ଡିକି ବାହୁବଳେନ୍ଦ୍ର, ମାଧବଚ଼ନ୍ଦ୍ର ରାଉତରାୟ ଏହି ମାଟିର ଗର୍ବ ଓ ଗୌରବ।

ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହର ଶିଖା ବାଣପୁରରେ ପ୍ରଜ୍ଜ୍ବୋଳିତ ହୋଇଥିଲା ଓ ଏହାର ନେତୃତ୍ବ ନେଇଥିଲେ ବିପ୍ଲବୀ ବୀର କୃତ୍ତିବାସ ପାଟ୍ଟଶାଣୀ। ବିପ୍ଲବୀ ବୀର ପାଟ୍ଟଶାଣୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ପାଇକ ଯୋଦ୍ଧା ମାନଙ୍କୁ ନେଇ ବାଣପୁର ପଲଟଣ ପଡ଼ିଆ ଇଂରେଜ ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଶସ୍ତ୍ର ସଂଗ୍ରାମ ହୋଇଥିଲା, ସେହି ସଂଗ୍ରାମରେ ଇଂରେଜ ସେନାଧ୍ୟକ୍ଷ ବେଲ ସାହେବଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି ବାଣପୁରକୁ ୩ ଦିନ ସ୍ବାଧିନତା କଲେ ବିପ୍ଲବୀ ବୀର ପାଟ୍ଟଶାଣୀ। ପାଟ୍ଟଶାଣୀଙ୍କ ସଂଗ୍ରାମ ଦେଖି ଇଂରେଜ ମାନଙ୍କ ଭିତରେ ହୃଦ୍ କମ୍ପନ ଜାତ ହେଲା, କିନ୍ତୁ କିଛି କୁଚ଼କ୍ରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ଇଂରେଜ ସହିତ ହାତ ମିଳାଇ ବିପ୍ଲବୀ ବୀର ପାଟ୍ଟଶାଣୀଙ୍କୁ ଇଂରେଜ ହାତରେ ଧରେଇ ଦେଲେ, ଇଂରେଜମାନେ ବୀର ପାଟ୍ଟଶାଣୀଙ୍କୁ ଆଣ୍ଡାମାନ ଦୀପପୁଞ୍ଜକୁ ନେଇ କାରାଗାରରେ ରଖିଲେ।

ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଜଗତର ସାରସ୍ବତ ସାଧକ ପଣ୍ଡିତ ଗୋଦାବରୀଶ ମିଶ୍ର, କବି ନିଆଁଖୁଣ୍ଟା ଗୋଦାବରୀଶ ମହାପାତ୍ର, ବିପ୍ଲବୀ ଜନନେତା ତଥା ଜାତୀୟତାବାଦୀ ନାଟ୍ୟକାର ପର୍ଶୁରାମ ହରିଚ଼ନ୍ଦନ, ପାଇକ କବି କୃଷ୍ଣଚ଼ନ୍ଦ୍ର ତ୍ରିପାଠୀ, ସମବାୟବିତ୍ ଶଶୀଭୂଷଣ ହରିଚ଼ନ୍ଦନ, ଯାହାଙ୍କର କାନ୍ତ,କୋମଳ, ଭାବମୟ ତଥା ମଧୁମୟ ଗାଥା କବିତା ଯୁଗେଯୁଗେ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟର ଅମୂଲ୍ୟ ଓ ଅକ୍ଷୟ ସମ୍ପଦ। ପଣ୍ଡିତ ରଘୁନାଥ ମିଶ୍ର, ପ୍ରାଣନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ ଆହୁରି ଅନେକ ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଜିଲ୍ଲା ର ଗର୍ବ ଓ ଗୌରବ।

ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ପ୍ରଥମ ଓଡ଼ିଆ ମୁଖ୍ୟ ବିଚ଼ାରପତି ବାଣପୁର ମାଟିର ପୁଅ ଚ଼ିଫ୍ ଜଷ୍ଟିସ ରଙ୍ଗନାଥ ମିଶ୍ର, ଜଷ୍ଟିସ୍ ତୃତୀୟ ମୁଖ୍ୟ ବିଚ଼ାରପତି ଚ଼ିଫ୍ ବାଣପୁର ମାଟିର ପୁଅ ଜଷ୍ଟିସ୍ ଦୀପକ ମିଶ୍ର ଆଦି ରହିଛନ୍ତି। ଓଡ଼ିଶାରୁ ଦଶ ଜଣ ରାଜ୍ୟପାଳ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଦେଶରେ ରହିସାରିଛନ୍ତି। ବାଣପୁର ମାଟିର ପୁଅ ଶ୍ରୀ ଲୋକନାଥ ମିଶ୍ର, ସେ ଆସାମର ଓ ନାଗାଲାଣ୍ଡର ରାଜ୍ୟପାଳ ଥିଲେ। ଶ୍ରୀ ଜାନକୀ ବଲ୍ଲଭ ପଟ୍ଟନାୟକ ଆସାମର ରାଜ୍ୟପାଳ ଥିଲେ। ବାଣପୁର ମାଟିର ଗର୍ବ ଓ ଗୌରବ ଶ୍ରୀ ବିଶ୍ବଭୂଷଣ ହରିଚ଼ନ୍ଦନ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର ରାଜ୍ୟପାଳ ଅଛନ୍ତି। ଖୋର୍ଦ୍ଧାର ଷ୍ଟେପଲ ଲୁଙ୍ଗି, ଜର୍ଦା ଗାମୁଛାର ବାଣପୁରର ବେତ କାର୍ଯ୍ୟର ସ୍ବତତ୍ନ ପରିଚ଼ୟ ରହିଛି।

ବିଶ୍ବବିଜୟୀ ଦାଶ, ଗମ୍ଭାରିମୁଣ୍ଡା, ବାଣପୁର, ଖୋର୍ଦ୍ଧା, ଫୋନ ନଂ- ୬୩୭୦୨୦୮୪୨୮