ଚାଣକ୍ୟନୀତି: ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ନୀତି କଠୋର, କିନ୍ତୁ ଏହି ବିଚାର ଜୀବନର ସତ୍ୟତା ଅଟେ। ଜଣେ ସକ୍ଷମ ହେବାକୁ ବହୁତ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ କରେ। ଅସୁବିଧାଗୁଡ଼ିକ ଦେଇ ଗତି କରେ, ସଫଳତା ପାଇବା ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷ କରିବାକୁ ପଡେ, କିନ୍ତୁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର କିଛି ଅଭ୍ୟାସ ତାଙ୍କ ଦକ୍ଷତାକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ତିନୋଟି ଜିନିଷ ତାଙ୍କ ସଦଗୁଣ ଠାରୁ ଭାରି ପଡେ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ସେହି ତିନୋଟି ଜିନିଷ କ’ଣ?
କ୍ରୋଧ:
କ୍ରୋଧ ହେଉଛି ମଣିଷର ସବୁଠାରୁ ଶତ୍ରୁ। କ୍ରୋଧ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଭଲ ଜିନିଷ ଉପରେ ଏକ ଶତ୍ରୁ ଭଳି କାମ କରେ। କ୍ରୋଧରେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କ ବକ୍ତବ୍ୟକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହୁଏ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଭଲ କାର୍ଯ୍ୟ ଧୋଇଯାଏ। ଜଣେ ଦକ୍ଷ ବ୍ୟକ୍ତି କ୍ରୋଧରେ ନିଜର କ୍ଷତି କରନ୍ତି। କ୍ରୋଧ ସଫଳତାର ପଥରେ ଏକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ, ଯେତେ ଶୀଘ୍ର ଏହାକୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରାଯିବା ଉଚିତ୍, ସେତେ ଭଲ। କାରଣ କ୍ରୋଧର କବଳରେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଚିନ୍ତା କରିବାର କ୍ଷମତା ଶେଷ ହୁଏ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଭବିଷ୍ୟତ ସନ୍ତୁଳିତ ରହିଥାଏ।
ଲୋଭ:
ଲୋଭ ଯେତେବେଳେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିରେ ଜନ୍ମ ହୁଏ, ଏହା ତାଙ୍କ ସୁଖ ଏବଂ ସନ୍ତୁଷ୍ଟିକୁ ନଷ୍ଟ କରିଥାଏ। ଲୋଭ ହେଉଛି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଭୋକ। ଯେତେବେଳେ ଲୋଭ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ମନକୁ କାବୁ କରେ, ସେତେବେଳେ ସେ ଅନ୍ୟାୟ ମାର୍ଗରେ ଯାଏ ଏବଂ ତାଙ୍କ ଦକ୍ଷତା ଉପରେ ଧୂଳି ଚଢିବାକୁ ଲାଗେ। ଜଣେ ଲୋଭୀ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜର ପ୍ରତିଭାକୁ ବିପଦରେ ପକାଇଥାଏ ଏବଂ ଭୁଲ ରାସ୍ତା ଅବଲମ୍ବନ କରି ଜୀବନ ସାରା ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ରହିଥାଏ।
ଅହଂକାର:
ଅହଂକାର ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ନିଜ ପ୍ରିୟଜନଙ୍କଠାରୁ ଦୂରେଇ ଦିଏ। ଅହଂକାର ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିର ବୁଦ୍ଧି ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ। ତାଙ୍କ ଦକ୍ଷତା ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠିଥାଏ ଏବଂ ଧୀରେ ଧୀରେ ତାଙ୍କ ପରିବାର, ସାଙ୍ଗମାନେ ସମସ୍ତେ ତାଙ୍କଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯିବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି। ଅହଂକାର ନିଜ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କାହାର ଯତ୍ନ ନିଏ ନାହିଁ। ଟଙ୍କା, ପଦବୀ, ଯେକୌଣସି ଜିନିଷର ଗର୍ବ ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ବର୍ବାଦ କରିଦିଅ।