Tag: ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ/ଭୁବନେଶ୍ୱର: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ସରକାର ଭାରତକୁ ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଥନୀତିରେ ପରିଣତ କରିବା ପାଇଁ ଜୋରଦାର ପ୍ରୟାସ କରୁଛନ୍ତି। ଏହି ଦଶନ୍ଧି ଭାରତର ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ ଏକ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଯାତ୍ରା ଏବଂ ଉତ୍କର୍ଷତା ପ୍ରତି ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ ଏବଂ ଉନ୍ମୋଚନ କରୁଛି ବୋଲି କେନ୍ଦ୍ର ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ ମଙ୍ଗଳବାର ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ଏକ ସାମ୍ବାଦିକ ସମ୍ମିଳନୀକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରି କହିଛନ୍ତି।

ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଅଧୀନରେ ଥିବା ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷା ଓ  ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷାର ଅଗ୍ରଗତି ସମ୍ପର୍କରେ ଶ୍ରୀ ପ୍ରଧାନ ଆଲୋକପାତ କରି କହିଛନ୍ତି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସ୍କୁଲ ଭିତ୍ତିଭୂମି ମଜଭୂତ୍ ହେବା ସହ ସ୍କୁଲରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ସୁବିଧାରେ ବ୍ୟାପକ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ବିଦ୍ୟାଳୟ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତୀକରଣରେ ଉନ୍ନତି ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ନାରୀଶକ୍ତିର ସଶକ୍ତୀକରଣ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ଭାଷାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପଦକ୍ଷେପ ଗୁଣାତ୍ମକ, ସର୍ବବ୍ୟାପୀ ଏବଂ ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶ ପ୍ରତି ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଛି ।

ଏହାର ବିସ୍ତୁତ ସୂଚନା ଦେଇ ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ୨୦୧୩-୧୪ରେ ଦେଶର ୫୩ ପ୍ରତିଶତ ସ୍କୁଲରେ ବିଜୁଳି ଥିବା ବେଳେ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ୯୧.୮ ପ୍ରତିଶତ ସ୍କୁଲରେ ବିଜୁଳି ପହଞ୍ଚିଛି । କମ୍ପ୍ୟୁଟର, ପାଠାଗାର, ଖେଳ ପଡ଼ିଆ ଭଳି ମୌଳିକ ସୁବିଧାରେ ମଧ୍ୟ ଅଭୂତପୂର୍ବ ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି । ୨୦୧୩-୧୪ରେ ମାତ୍ର ୭.୧% ସ୍କୁଲରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସଂଯୋଗ ଥିବା ବେଳେ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ୫୪% ସ୍କୁଲରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସଂଯୋଗ କରାଯାଇଛି। ଏବେ ଶତ ପ୍ରତିଶତ ସ୍କୁଲରେ ବାଳିକା ଶୌଚାଳୟ ରହିଛି। ସ୍ୱଚ୍ଛତାର ମାନଦଣ୍ଡରେ ଆମେ ପ୍ରାୟ ୧୦୦% ଆଡକୁ ଅଗ୍ରସର ହେଉଛୁ। ୨୦୧୩-୧୪ ତୁଳନାରେ ବିଶେଷ ଆବଶ୍ୟକତା ଥିବା ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ ପ୍ରତିଶତ ସ୍କୁଲ ରହିଛି । ୨୦୧୩-୧୪ରେ ଏହା ୫୬.୮% ଥିବାବେଳେ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ଏହା ୭୭%କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ଦୂର କରିବା ଏବଂ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ଶତ ପ୍ରତିଶତ ଉପଲବ୍ଧତା ଦିଗରେ ଆମେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛୁ । ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ମୁଣ୍ଡ ପିଛା ପିଛା ଖର୍ଚ୍ଚ ୧୩୦% ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ୨୦୧୩-୧୪ ବଜେଟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚର ପରିମାଣ ୧୦,୭୮୦ ଟଙ୍କା ଥିବା ବେଳେ ୨୦୨୧-୨୨ ବଜେଟରେ ଏହା ୨୫,୦୪୩ ଟଙ୍କାକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ।

ଆଜିକାଲି ଭାରତର ସମସ୍ତ ଅନୁସୂଚିତ ଭାଷାରେ ପ୍ରଥମ ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀ ପାଇଁ ଡିଜିଟାଲ ବହି ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଛି । ବିଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସ୍କୁଲ ବୋର୍ଡରେ ଗୁଣାତ୍ମକ ଓ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଉନ୍ନତି ଘଟିଛି। ୨୦୧୩-୧୪ରେ ଦଶମ ଶ୍ରେଣୀର ପାସ୍ ହାର ୫୮% ଥିବା ବେଳେ ଆଜି ତାହା ୯୫.୫%କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଦଶମ ଶ୍ରେଣୀର ପାସ୍ ଅନୁପାତରେ ୬୪% ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି।   ଦଶମ ଶ୍ରେଣୀରେ ଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାସ୍ ଅନୁପାତରେ ୭୨% ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି। ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ମହିଳା ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୩୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ସେହିପରି ପିଏମ୍ ପୋଷଣରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ନିବେଶ ଯଥେଷ୍ଟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଏହି ଯୋଜନାରେ  ୨୦୧୪-୨୦୨୪ ମଧ୍ୟରେ ୧.୦୪ ଲକ୍ଷ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଆବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ପୂର୍ବ ଦଶନ୍ଧିରେ ୭୧,୫୨୫ କୋଟି ଟଙ୍କା ଥିଲା ।  ପ୍ରାଥମିକ ଓ ବାଲବାଟିକା ଶ୍ରେଣୀ ପାଇଁ ଭୋଜନର ସାମଗ୍ରୀ ମୂଲ୍ୟ ୫.୪୫ ଟଙ୍କାରୁ ୬.୧୯ ଟଙ୍କା କରାଯାଇଛି  ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ପ୍ରାଥମିକ ଶ୍ରେଣୀ ପାଇଁ ୮.୧୭ ଟଙ୍କାରୁ ୯.୨୯ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଛି ।  ଏହି ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁଁ ୨୪-୨୫ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ୪୨୫.୬୨ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଅତିରିକ୍ତ ଖର୍ଚ୍ଚ ବହନ କରିବେ ।

ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ର ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରି ଶ୍ରୀ ପ୍ରଧାନ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମୋଦୀ ସରକାରରେ ଦେଶରେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ସଂଖ୍ୟା ୧୪% ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ୨୦୧୪-୧୫ ଶିକ୍ଷାବର୍ଷରେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ସଂଖ୍ୟା ୫୧,୫୩୪ ଥିବା ବେଳେ ୨୦୧୨-୨୩ରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ରହିଛି ୫୮,୬୩୪  । ୨୦୧୪ରୁ ୨୦୨୪ ମଧ୍ୟରେ ୮ ଟି ନୂଆ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ, ୭ ଟି ନୂଆ ଆଇଆଇଟି, ୮ ଟି ନୂଆ ଆଇଆଇଏମ୍, ୨ଟି ଆଇଜର ଏବଂ ଆଇଆଇଏସସି, ଗୋଟିଏ ଲେଖାଁଏ ଏନଆଇଟି ଏବଂ ଆଇଆଇଇଏସଟି ଏବଂ ୧୬ଟି ତ୍ରିପଲ ଆଇଆଇଟି ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି । ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ମୋଟ ୪୨ଟି ନୂତନ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଅନୁଦାନପ୍ରାପ୍ତ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି ।

ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷାରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ନାମଲେଖାରେ ୩୦% ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି । ପୂର୍ବରୁ ୨୦୧୪-୧୫ରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୩.୪୨ କୋଟି ଥିବା ବେଳେ ୨୦୨୨-୨୩ରେ ଏହା ୪.୪୬ କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ମହିଳା ନାମଲେଖା .୫୭ କୋଟିରୁ ୨.୧୮ କୋଟିକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ତଥା ୩୮.୪% ଅଭୂତପୂର୍ବ ସଫଳତା ହାସଲ କରିଛି। ସେହିପରି ଷ୍ଟେମ୍ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ମହିଳା ନାମଲେଖା ୩୫.୧୪ ଲକ୍ଷରୁ ୪୩.୦୩ ଲକ୍ଷକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, ଯାହା କି ୨୩% ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।  ଶିଳ୍ପ-ଶିକ୍ଷା ସହଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଛି ।  ୬ଟି ରିସର୍ଚ୍ଚ ପାର୍କ ପ୍ରତିଷ୍ଠା, ୧୩ଟି ନୂଆ ଗବେଷଣା ପାର୍କ ନିର୍ମାଣାଧୀନ ରହିଛି । ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବୃଦ୍ଧି ଉପରେ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ସ୍ୱୀକୃତି ମିଳିଛି । କ୍ୟୁଏସ୍ ୱାର୍ଲ୍ଡ ୟୁନିଭର୍ସିଟି ରାଙ୍କିଙ୍ଗ ୨୦୨୫ରେ ୪୬ ଜଣ ଭାରତୀୟ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ସ୍ଥାନ ପାଇଛି । ୨୦୧୫ ତୁଳନାରେ ୩୧୮% ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଛି।

ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ନୀତିରେ ଭାରତୀୟ ଭାଷା ଓ ମାତୃଭାଷାକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦିଆଯାଇଛି। ଆଜି ଆମର ପ୍ରବେଶିକା ପରୀକ୍ଷା ଆସାମୀ, ବଙ୍ଗାଳି, ଗୁଜରାଟୀ, ହିନ୍ଦୀ, କନ୍ନଡ, ମାଲାୟାଲମ, ମରାଠୀ, ପଞ୍ଜାବୀ, ଓଡ଼ିଆ, ତାମିଲ, ତେଲୁଗୁ, ଉର୍ଦ୍ଦୁ ଏବଂ ଇଂରାଜୀ ଭଳି ୧୩ଟି ଭାଷାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଅଛି। ଏକାଡେମିକ ବ୍ୟାଙ୍କ୍ ଅଫ୍ କ୍ରେଡିଟ୍, ସ୍ୱୟମ, ସମର୍ଥ, ସାଥୀ, ଏନଆଇଆରଏଫ ରାଙ୍କିଂ ଭଳି ପଦକ୍ଷେପର ଶୁଭାରମ୍ଭ ସହ ପୁସ୍ତକକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଓ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପରିକଳ୍ପନାରେ ସ୍ମାର୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ ହାକାଥନର ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଛି ବୋଲି କେନ୍ଦ୍ର ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି।

ଦିଲ୍ଲୀ: ଅଗଷ୍ଟ ୩୧, ୨୦୨୪ରେ ଗୁଜରାଟର ଗାନ୍ଧୀନଗରସ୍ଥିତ ମହାତ୍ମା ମନ୍ଦିରରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ସପ୍ତମ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ପୋଷଣ ମାହରେ ଉନ୍ନତ ଶାସନ ପାଇଁ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ସହିତ ରକ୍ତ ହୀନତା, ଅଭିବୃଦ୍ଧି ତଦାରଖ, ପରିପୂରକ ଆହାର ଏବଂ ପୋଷଣ ଭି , ପଢାଇ ଭି’ ଭଳି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି। ଏହି ଅଭିଯାନ ଏକ ପେଡ୍ ମା କେ ନାମ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମାଧ୍ୟମରେ ପରିବେଶ ନିରନ୍ତରତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରେ , ଯେଉଁଥିରେ ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ୧୩.୯୫ ଲକ୍ଷ ଅଙ୍ଗନୱାଡି କେନ୍ଦ୍ରରେ ବୃକ୍ଷରୋପଣକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରାଯାଏ।

ଦେଶବ୍ୟାପୀ ଏହି ଉତ୍ସବର ଷଷ୍ଠ ଦିନ ସୁଦ୍ଧା ୩୫ ଟି ରାଜ୍ୟ / କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳର ୭୫୨ଟି ଜିଲ୍ଲାରୁ ୧.୩୭ କୋଟି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ରିପୋର୍ଟ କରାଯାଇଛି। ବିହାର, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ତାମିଲନାଡୁ, ଗୁଜରାଟ, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ ଏବଂ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ଏ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସର୍ବାଧିକ ଯୋଗଦାନକାରୀ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛନ୍ତି।

ଥିମ୍ (ବା ମୁଖ୍ୟ ବିଷୟ) ଦୃଷ୍ଟିରୁ, ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ରକ୍ତହୀନତା ଉପରେ ୩୯ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ଅଭିବୃଦ୍ଧି ନିରୀକ୍ଷଣ ଉପରେ ୨୭ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ପରିପୂରକ ଆହାର  ଉପରେ ପାଖାପାଖି ୨୦ ଲକ୍ଷ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ପୋଷଣ ଭି ପଢ଼ାଇ ଭି’ ରେ ୧୮.୫ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଏବଂ ଏକ ପେଡ୍ ମା କେ ନାମ ମାଧ୍ୟମରେ ପରିବେଶ ନିରନ୍ତରତା ଉପରେ ୮ ଲକ୍ଷ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କରାଯାଇଛି । ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଫର ବେଟର ଗଭର୍ଣ୍ଣାନ୍ସ (ଉନ୍ନତ ଶାସନ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁକ୍ତି) ନାମକ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଫୋକସ୍ କ୍ଷେତ୍ର ଡବ୍ଲ୍ୟୁସିଡିର ମନୋନୀତ କର୍ମକର୍ତ୍ତାମାନଙ୍କୁ ୧୦ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଚିହ୍ନିତ କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଛି ଯାହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଆଇସିଟି ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ପୋଷଣ ଟ୍ରାକର ସହିତ ଜଡିତ ପୋଷଣ ସୂଚକାଙ୍କ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମଗତ କ୍ଷେତ୍ର ଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ରୂପାୟନ ଏବଂ ତଦାରଖରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ।

୨୦୧୮ ମସିହାରେ ଦେଶର ପ୍ରଥମ ପୋଷଣ କେନ୍ଦ୍ରିତ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରଠାରୁ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ / ବିଭାଗ ଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ସମନ୍ୱୟ ସର୍ବଦା ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନର ମୂଳ ଆଧାର ରହି ଆସିଛି । ସମନ୍ୱୟ ବିଭିନ୍ନ ଦର୍ଶକଙ୍କ ନିକଟରେ ବିଶେଷ କରି ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରରେ ପହଞ୍ଚିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ । ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା, ଚଳିତ ପୋଷଣ ମାହରେ ଶୀର୍ଷ ଯୋଗଦାନକାରୀ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟଗୁଡ଼ିକ ହେଉଛନ୍ତି , ୧.୩୮ ଲକ୍ଷ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସହିତ ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ (ଏମଓଇ), ୧.୧୭ ଲକ୍ଷ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସହିତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ (ଏମ୍‌ଓଏଚ୍ ଆଣ୍ଡ ଏଫ୍ଡବ୍ଲ୍ୟୁ), ୧.୦୭ ଲକ୍ଷ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସହିତ ଗ୍ରାମୀଣ ଉନ୍ନୟନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ (ଏମଓଆରଡି), ୬୯ ହଜାର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସହିତ ଆୟୁଷ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏବଂ ୬୪ ଲକ୍ଷ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସହିତ ପଞ୍ଚାୟତିରାଜ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ (ଏମଓପିଆର) ପୋଷଣ ମାହ ୨୦୨୪ର ଗୋଟିଏ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ବିଷୟବସ୍ତୁକୁ ସମର୍ଥନ କରି କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି ।

ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଷୟଗତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଲ୍ଲେଖ ହୋଇଥିବା କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ବ୍ୟତୀତ, ଯଦିଓ ରାଜ୍ୟ/ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ଥାନୀୟ ପରିବେଶରେ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଉପଯୁକ୍ତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ସ୍ୱାଧୀନ ଅଟନ୍ତି, ତଥାପି ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରିପୋର୍ଟ ହୋଇଥିବା ଶୀର୍ଷ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଶିଶୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ରକ୍ତହୀନତା ଶିବିର, କିଶୋରୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ରକ୍ତହୀନତା ଶିବିର (୧୪ – ୧୮ ବର୍ଷ), ଅଭିବୃଦ୍ଧି ତଦାରଖ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଉପରେ ସମ୍ବେଦନଶୀଳତା ଅଧିବେଶନ, ଅଭିବୃଦ୍ଧି ମାପ ଯାଞ୍ଚ, ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଜନନ ବୟସରେ ରକ୍ତହୀନତା ଶିବିର, ଅଭିବୃଦ୍ଧି ମାପ ଅଭିଯାନ (ସାମ୍ / ଏମଏଏମ ଯାଂଚ), ପରିପୂରକ ଖାଦ୍ୟ ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ / ଶିବିର (୬ ମାସରେ ସୁରକ୍ଷିତ, ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଏବଂ ଉପଯୁକ୍ତ ପରିପୂରକ ଖାଦ୍ୟ), ସହରାଞ୍ଚଳ ବସ୍ତି ଭିତ୍ତିକ ରକ୍ତହୀନତା ଶିବିର ତଥା ବ୍ୟାପକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ, ସ୍ଥାନୀୟ ଖାଦ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ମାଧ୍ୟମରେ ପରିପୂରକ ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଉପରେ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଅଧିବେଶନ, ଏସଏଚଜି, ଏନଏସଏସ / ଏନୱାଇକେ ଇତ୍ୟାଦି ରକ୍ତହୀନତା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପ୍ରଚାର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ, ପରିପୂରକ ଖାଦ୍ୟରେ ଖାଦ୍ୟ ବିବିଧତା ପାଇଁ ସଚେତନତା ଶିବିର, ଶିକ୍ଷା ଚୌପାଲ ବିଶେଷ କରି ଏଡବ୍ଲ୍ୟୁସିରେ ଇସିସିଇ ଶିକ୍ଷଣ କର୍ଣ୍ଣରକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା, ଏକ୍ ପେଡ୍ ମା କେ ନାମ – ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ଉପରେ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ସହିତ ବୃକ୍ଷରୋପଣ, ଦେଶୀ ଖେଳନାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଥିବା ଖେଳ ଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷା ଉପରେ ପିଲା ଏବଂ ଅଭିଭାବକଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଅଧିବେଶନ / କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଅଧିବେଶନ / କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ, ସହରାଞ୍ଚଳ ବସ୍ତି ଭିତ୍ତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ମାପ ଅଭିଯାନ (ସାମ୍ / ଏମଏଏମ୍ ଯାଂଚ), ଟୟାଥନ୍ – ଡିଆଇୱାଇ / ଏଡବ୍ଲ୍ୟୁମାନଙ୍କ ସହିତ ସ୍ୱଦେଶୀ ଖେଳନା ନିର୍ମାଣ କର୍ମଶାଳା, ଖେଳନା ଭିତ୍ତିକ ଏବଂ ଖେଳ ଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ଗୋଷ୍ଠୀ କେନ୍ଦ୍ରିକ ଖେଳ ଏବଂ ପଢ଼ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳାଙ୍କ ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ମାପ ଅଭିଯାନ (ଗର୍ଭାବସ୍ଥାର ଓଜନ ବୃଦ୍ଧି) ଏବଂ ପୋଷଣ ଟ୍ରାକରରେ ଏହାର ତଥ୍ୟକୁ ଉଲ୍ଲେଖ କରିବା, ଗାଁ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ଉପଲବ୍ଧ ବିଭିନ୍ନ ଖାଦ୍ୟ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିବା ପାଇଁ ଏଡବ୍ଲ୍ୟୁସିର ଫ୍ଲୋରରେ ଫୁଡ୍ ରିସୋର୍ସ ମ୍ୟାପିଂ ଏବଂ ସମ୍ପୃକ୍ତ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ସହ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ଉପରେ ବ୍ୟାପକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ସମୁଦାୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଏବଂ ସରକାରୀ ସହଯୋଗକୁ ନେଇ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ସମନ୍ୱିତ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସହିତ ଚାଲିଥିବା ପୋଷଣ ମାହ ଦେଶର ଦୁର୍ଗମ ଅଂଚଳରେ ପହଂଚି “ସୁପୋଷିତ କିଶୋରୀ ସଶକ୍ତ ନାରୀ” ବିଷୟରେ ଆଲୋଡନ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି ଏବଂ ପୋଷଣ କେନ୍ଦ୍ରିକ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ନିୟୋଜିତ ଏବଂ ସଚେତନ କରୁଛି।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ/ଭୁବନେଶ୍ୱର: ଓଡ଼ିଶାରେ ପିଏମ ଶ୍ରୀ ଯୋଜନା ବା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସ୍କୁଲ ଫର୍ ରାଇଜିଂ ଇଣ୍ଡିଆ କ୍ରିୟାନ୍ୱୟନ ପାଇଁ ଆଜି ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଓ ସାକ୍ଷରତା ବିଭାଗ ଏବଂ ଓଡ଼ିଶା ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ବୁଝାମଣାପତ୍ର ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଛି। କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର, ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ସରକାର, ସ୍ଥାନୀୟ ସଂସ୍ଥା, କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସଂଗଠନ ଏବଂ ନବୋଦୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସମିତି ଅଧୀନରେ ଥିବା ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକର ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ଗୁଣବତ୍ତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଏହି ପଦକ୍ଷେପର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ରହିଛି।

ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ ଓ କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଶିକ୍ଷା ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଜୟନ୍ତ ଚୌଧୁରୀ ଏବଂ ଓଡ଼ିଶାର ଶିକ୍ଷା ସଚିବଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ଏହି ବୁଝାମଣାପତ୍ର ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ସ୍କୁଲ ଗୁଡିକ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତିର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବନାକୁ ନେଇ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବ ତଥା ସମସ୍ତ ମୌଳିକ ଉପାଦାନକୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିବ। ଏହା, ସବୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପାଇଁ ଏକ ଉଦାହରଣ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବ। ପିଲା ମାନଙ୍କ ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ସହ ସେମାନଙ୍କର ବୈଜ୍ଞାନିକ ମନୋଭାବକୁ ବଢାଇବା ପାଇଁ ଏବଂ କଳା, ସାହିତ୍ୟ ବିଜ୍ଞାନରେ ସୃଜନଶୀଳତା ବଢାଇବା ସହ ସବୁ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଶିକ୍ଷକ ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀଙ୍କ ଦକ୍ଷତା ବଢାଇବା ଦିଗରେ ପିଏମ ଶ୍ରୀର ଯୋଜନା। ଏହି ସ୍କୁଲ ଗୁଡିକ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତିର ପରାମର୍ଶ ଅନୁସାରେ ହୋଇଥିବା ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଓ ପାଠପଢାର ପଦ୍ଧତି, ଶିକ୍ଷକ ମାନଙ୍କର ପରିବର୍ଦ୍ଧିତ ଦକ୍ଷତାକୁ ଗୋଟିଏ ସ୍କୁଲରେ ପରିପ୍ରକାଶ କରିବ।

ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ୩୧ଟି ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ସହିତ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସଂଗଠନ (କେଭିଏସ୍) ଏବଂ ନବୋଦୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସମିତି (ଏନଭିଏସ) ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କ ଯୋଜନା ପିଏମ୍ ଶ୍ରୀ ସ୍କୁଲ ଅଧୀନରେ ସେମାନଙ୍କ ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକର ଉନ୍ନତିକରଣ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ସହ ବୁଝାମଣାପତ୍ର ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଛନ୍ତି। ଏହି ଯୋଜନାରେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ଲକ ଏବଂ ପୌରାଞ୍ଚଳରେ ଦୁଇଟି ଲେଖାଏଁ ସ୍କୁଲକୁ ପିଏମ ଶ୍ରୀସ୍କୁଲରେ ବିକଶିତ କରାଯିବ। ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରାୟ ୮୦୦ଟି ସ୍କୁଲ ପିଏମ ଶ୍ରୀ ସ୍କୁଲରେ ବିକଶିତ ହେବାର ଯୋଜନା ରହିଛି।

ପିଏମଶ୍ରୀ ସ୍କୁଲ ଗୁଡିକ ଉତ୍ସାହଭରା ପରିବେଶରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ଗୁଣାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷା ସହ ସର୍ବବ୍ୟାପୀ ଓ ସର୍ବସ୍ପର୍ଶୀ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବ। ଏହି ସ୍କୁଲ ଗୁଡିକ କେବଳ ଜ୍ଞାନର ବିକାଶ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବ ନାହିଁ ବରଂ ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରମୁଖ ଦକ୍ଷତା ସହିତ ସାମଗ୍ରିକ ବ୍ୟକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଦିଗରେ ସହାୟକ ହେବ। ପିଏମ ଶ୍ରୀ ସ୍କୁଲରେ ସମସ୍ତ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ଯତ୍ନ ନିଆଯିବା ସହ ସେମାନଙ୍କ ପାଠପଢା ପାଇଁ ଉତ୍ତମ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ଉପଯୁକ୍ତ ସମ୍ବଳ ସହିତ ଅନେକ ଅଭିଜ୍ଞତା ଆଧାରିତ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ। ପିଏମ ଶ୍ରୀ ସ୍କୁଲ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦିଙ୍କ ପ୍ରାଥମିକତାରେ ରହିଛି। ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତିର କଳ୍ପନାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ଦିଗରେ ପିଏମ ଶ୍ରୀ ସ୍କୁଲ ଏକ ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ, ଯାହା ଭାରତକୁ ଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ ସମାଜରେ ପରିଣତ କରିବ। ଏହି ସ୍କୁଲ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଓ ସାମଗ୍ରିକ ପଦ୍ଧତିରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ପ୍ରଦାନ କରିବ। ନବସୃଜନ ଆଧାରିତ, ନୂତନ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା, ସ୍ମାର୍ଟ କ୍ଲାସ ରୁମ ଏବଂ କ୍ରୀଡ଼ା ସହ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦିଗକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯିବ। ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତିର ପ୍ରୟୋଗଶାଳା ଭାବରେ ଏହି ସ୍କୁଲ ନିଜର ଅଭିଜ୍ଞତା, ସାମଗ୍ରିକ, ଆଲୋଚନାତ୍ମକ ପଦ୍ଧତି ଏବଂ ଶିକ୍ଷଣ କେନ୍ଦ୍ରୀତ ପଦ୍ଧତି ମାଧ୍ୟମରେ ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର କୌଶଳ, ମାନବବାଦୀ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ, ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ଗଠନ କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ।

ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଦେଶବ୍ୟାପୀ ସ୍କୁଲ ଗୁଡ଼ିକୁ ଗୁଣାତ୍ମକ ଭାବେ ମଜଭୂତ କରିବା ପାଇଁ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିକୁ ପୂରଣ କରିବ ପିଏମ ଶ୍ରୀ ସ୍କୁଲ। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଓଡ଼ିଶା ଦେଶର ଲକ୍ଷାଧିକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ଲାଭ ଦେବ।  ସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ଓ ଶିକ୍ଷାଗ୍ରହଣ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଆଧାରିତ ହେବ। ଆଇସିଟି, ଡ଼ିଜିଟାଲ ଲ୍ୟାବ, ଡିଜିଟାଲ ଲାଇବ୍ରେରୀ, ଡିଜିଟାଲ ଲର୍ଣ୍ଣିଂ ଟୁଲ୍ସ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିବ। ବାଲବାଟିକାରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଶିଶୁଯତ୍ନ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ରହିବ। ମାତୃଭାଷାକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେବା ସହ ଶିକ୍ଷକ ଓ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭାଷା ଦୂରତାକୁ ହ୍ରାସ କରିବ। ସମଗ୍ର ଭାରତବର୍ଷରେ ବିକଶିତ ଓ ନବୀକରଣ ହେବାକୁ ଥିବା ପିଏମ ଶ୍ରୀ ସ୍କୁଲ ଦେଶର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଭାବରେ ବିବେଚିତ ହେବ।

କେଜିବିଭି ହେଉଛି ଷଷ୍ଠରୁ ଦ୍ୱାଦଶ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି, ଜନଜାତି, ଓବିସି, ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ଏବଂ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ସୀମାରେଖା ତଳେ ଥିବା (ବିପିଏଲ୍) ଭଳି ଅବହେଳିତ ବର୍ଗର ଝିଅମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଆବାସିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ। ଏହି ଝିଅମାନଙ୍କୁ ଗୁଣାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ ଏବଂ ଗୁଣାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଏବଂ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷାର ସମସ୍ତ ସ୍ତରରେ ଲିଙ୍ଗଗତ ବ୍ୟବଧାନ କୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଶିକ୍ଷାଗତ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ପଛୁଆ ବ୍ଲକଗୁଡିକରେ କେଜିବିଭି ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ଦେଶର ୩୦ଟି ରାଜ୍ୟ/କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ୫୧୧୬ କେଜିବିଭି କାର୍ଯ୍ୟକରୁଛି।

କେଜିବିଭିରେ ଝିଅମାନଙ୍କୁ ଆଇସିଟି ଲ୍ୟାବ୍ ଏବଂ ସ୍ମାର୍ଟ କ୍ଲାସରୁମ୍ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାରଣ କେଜିବିଭିର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଅବହେଳିତ ପୃଷ୍ଠଭୂମିରୁ ଆସିଥାନ୍ତି ଏବଂ ଦୂରତା, ସାଂସ୍କୃତିକ ନିୟମ ଏବଂ ନିରାପତ୍ତା ଚିନ୍ତା ସମେତ ଶିକ୍ଷା ପାଇବାରେ ବିଭିନ୍ନ ବାଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୁଅନ୍ତି। ଡିଜିଟାଲ ସାକ୍ଷରତାର ଉପଲବ୍ଧତା ସେମାନଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥା ବୃତ୍ତିଗତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଏହା ଡିଜିଟାଲ ବିଭାଜନକୁ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ମଧ୍ୟ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ।

ଆଇସିଟିର ଦ୍ରୁତ ବିକାଶ ଏବଂ ଆମ ଜୀବନ ତଥା ଜୀବିକା ସହିତ ଏକୀକରଣର ଏହି ଯୁଗରେ, ସବୁ ବର୍ଗର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଆଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ସହିତ ନିଜକୁ ଦକ୍ଷ କରିବାର ସୁଯୋଗ ପାଇବା ଜରୁରୀ। ଆଇସିଟିକୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ, ବିଶେଷକରି ପଛୁଆ ବର୍ଗର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଅନୁଭୂତିମୂଳକ ପ୍ରଦର୍ଶନ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରାଯାଇପାରିବ।

ଆଇସିଟି ସୁବିଧା ର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା କେଜିବିଭିର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଓ ସାକ୍ଷରତା ବିଭାଗର ଡିଜିଟାଲ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ/ସମ୍ବଳ ଯଥା ସ୍ୱୟଂ, ସ୍ୱୟଂ ପ୍ରଭା, ଜାତୀୟ ଡିଜିଟାଲ ଲାଇବ୍ରେରୀ, ଇ-ପାଠଶାଳା, ଜାତୀୟ ମୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ସମ୍ବଳ ଭଣ୍ଡାର, ଦିକ୍ଷା ଇତ୍ୟାଦିରେ ଉନ୍ନତ ଆକସେସ୍ ପାଇପାରିବେ। ଏହା ଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କ ଶିକ୍ଷଣ ଫଳାଫଳରେ ଉନ୍ନତି ଆସିବ।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ତମାଖୁ ସେବନ ଯୋଗୁଁ ଭାରତରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ପ୍ରାୟ ୧.୩୫ ନିୟୁତ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥାଏ। ଭାରତ ମଧ୍ୟ ତମାଖୁର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଉପଭୋକ୍ତା ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଦେଶ। ଗ୍ଲୋବାଲ ୟୁଥ୍ ଟୋବାକୋ ସର୍ଭେ (ଜିୱାଇଟିଏସ୍) ୨୦୧୯ ଅନୁଯାୟୀ, ସାରା ଦେଶରେ ୧୩ରୁ ୧୫ ବର୍ଷ ବୟସର ୮.୫ ପ୍ରତିଶତ ସ୍କୁଲ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ବିଭିନ୍ନ ରୂପରେ ତମାଖୁ ସେବନ କରିଥାନ୍ତି।

ଆମ ସ୍କୁଲ ଏବଂ କ୍ୟାମ୍ପସ ଚାରିପାଖରେ ବିଭିନ୍ନ ରୂପରେ ତମାଖୁ ଦ୍ରବ୍ୟର ସହଜ ଉପଲବ୍ଧତା ଉପରୋକ୍ତ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ।

ଜାତୀୟ ତମାଖୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ (ଏନଟିସିପି)ର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ନାବାଳକ ଏବଂ ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ତମାଖୁ ସେବନରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ତମାଖୁ ମୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ (ଟିଓଏଫଇଆଇ) ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ଜାରି କରିଛି।

ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଓ ସାକ୍ଷରତା ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଏକ “ଟିଓଏଫଇଆଇ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ମାନୁଆଲ” ବିକଶିତ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ଏହାକୁ ବିଶ୍ୱ ତମାଖୁ ନିଷେଧ ଦିବସ (ଡବ୍ଲୁଏନଟିଡି) ରେ ଉନ୍ମୋଚନ କରାଯାଇଛି ଯାହା ୩୧ ମଇ, ୨୦୨୪ରେ ପାଳନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ସମଗ୍ର ଦେଶର ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକୁ ଟିଓଏଫ୍ଇଆଇ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ପାଳନ କରି #ତମାଖୁ ମୁକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳ ରେ ପରିଣତ କରିବା ।

ତମାଖୁ ମୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଅଭିଯାନକୁ ଆଗକୁ ନେବା ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଓ ସାକ୍ଷରତା ବିଭାଗ ସଚିବ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ/କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ଆଡଭାଇଜରୀ ଜାରି କରିଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଏବଂ ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ନିମ୍ନଲିଖିତ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ଟିଓଏଫଇଆଇ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ମାନୁଆଲ୍ ଅନୁଯାୟୀ ତମାଖୁ ମୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀକୁ ଉପଯୁକ୍ତ ଭବେରେ ପାଳନ କରିବେ :

• ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ପରିସରରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସୂଚନା ସହିତ ‘ତମାଖୁ ମୁକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳ’ ଚିହ୍ନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତୁ।
• ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ପ୍ରବେଶ/ସୀମା କାନ୍ଥରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସୂଚନା ସହିତ “ତମାଖୁ ମୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ଅନୁଷ୍ଠାନ” ଚିହ୍ନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତୁ।
• ପରିସର ଭିତରେ ସିଗାରେଟ୍/ବିଡ଼ି କିମ୍ବା ପରିତ୍ୟକ୍ତ ଗୁଟଖା/ତମାଖୁ ପାଉଚ୍ ଭଳି ତମାଖୁ ବ୍ୟବହାରର କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ।
• ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ପରିସରରେ ତମାଖୁର କ୍ଷତି ସମ୍ପର୍କରେ ପୋଷ୍ଟର ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସଚେତନତା ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରଦର୍ଶନ
• ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ପ୍ରତି ୬ ମାସରେ ଅତି କମରେ ଗୋଟିଏ ତମାଖୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜନ ।
• ‘ତମାଖୁ ନିରୀକ୍ଷକ’ଙ୍କ ନାମାଙ୍କନ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ନାମ, ପଦବୀ ଏବଂ ଯୋଗାଯୋଗ ନମ୍ବର ସାଇନେଜ୍ ରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିବାକୁ ହେବ।
• ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଆଚରଣ ବିଧିରେ “ତମାଖୁ ବ୍ୟବହାର ନିଷେଧ” ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।
• ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ସୀମା ପାଚେରି/ବାଡ଼ର ବାହ୍ୟ ସୀମାଠାରୁ ୧୦୦ ଗଜ ଅଞ୍ଚଳ ଚିହ୍ନଟ।
• ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ୧୦୦ ଗଜ ଭିତରେ ଥିବା ଦୋକାନରେ କୌଣସି ପ୍ରକାର ତମାଖୁ ଦ୍ରବ୍ୟ ବିକ୍ରି ହେବ ନାହିଁ।
• ଟିଓଏଫ୍ଇଆଇର କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ମାନୁଆଲର ଆନେକ୍ସର-୩ ଅନୁଯାୟୀ ତମାଖୁ ବ୍ୟବହାର ବିପକ୍ଷରେ ଶପଥ ନିଅନ୍ତୁ।

ଏହାବ୍ୟତୀତ ରାସ୍ତାନାଟକ, ଭିଡିଓ ଫିଲ୍ମ, ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ସଂଗଠନ, ରିସୋର୍ସ ପର୍ସନ ଇତ୍ୟାଦିଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଶାମୁକ୍ତି ସମ୍ପର୍କରେ ସଚେତନତା ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରସାର କରିବାରେ ନାଗରିକ ସମାଜର ଭୂମିକା ଉପରେ ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ତଦନୁଯାୟୀ, ରାଜ୍ୟ/କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରିଚାଳନା କମିଟି ବୈଠକ, ଜାତୀୟ ସମାଜସେବା ଏବଂ ବିଦ୍ୟାଞ୍ଜଳି-ସ୍କୁଲ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ପଦକ୍ଷେପର ମାର୍ଗ ବ୍ୟବହାର କରି ରିସୋର୍ସ ପର୍ସନ, ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀ ଅନୁଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକୁ ସାମିଲ କରି ତମାଖୁ ନିବାରଣ ଏବଂ ସେବନ ସମ୍ପର୍କରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ପଢ଼ୁଥିବା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ, ଶିକ୍ଷକ, ଅଭିଭାବକ ଓ କାର୍ଯ୍ୟରତ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଇଥିଲା।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଏନଇପି ୨୦୨୦ର ସ୍ୱପ୍ନକୁ ସାକାର କରିବା ଦିଗରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ସ୍ୱରୂପ, ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଓ ସାକ୍ଷରତା ବିଭାଗ (ଡିଓଏସଇଏଲ) ୭ ଜୁନ ୨୦୨୪ରେ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ର ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ (କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ)କୁ ଏକ ବ୍ୟାପକ ଆଡଭାଇଜରୀ ଜାରି କରିଛି। ସରକାରୀ/ସରକାରୀ ଅନୁଦାନପ୍ରାପ୍ତ, ଗୃହ ଭିତ୍ତିକ କିମ୍ବା ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଢୁଥିବା ସମସ୍ତ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଆବଶ୍ୟକତା ଥିବା ପିଲା (ସିଡବ୍ଲୁଏସଏନ୍) ଙ୍କୁ ମାଗଣା ୟୁନିଫର୍ମ, ମାଗଣା ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ, ସମଗ୍ର ଶିକ୍ଷା ଯୋଜନାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଶିକ୍ଷା ଉପାଦାନ ଅଧୀନରେ ସାମିଲ୍‌ ଏବଂ ଶୁଖିଲା ରାସନ କିମ୍ବା ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଲାଭ ହସ୍ତାନ୍ତର ଆକାରରେ ମଧ୍ୟାହ୍ନ ଭୋଜନ ଭଳି ଆରଟିଇ ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଏହି ଆଡଭାଇଜରିରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରାଯାଇଛି।

ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ଜାରି କରାଯାଇଥିବା ଏହି ଆଡଭାଇଜରୀ ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ପଦକ୍ଷେପ, କାରଣ ଏହା ବିଶେଷ କରି ସମାଜ କଲ୍ୟାଣ ବିଭାଗ ଅଧୀନରେ ଥିବା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବିଦ୍ୟାଳୟର ସିଡବ୍ଲ୍ୟୁଏସଏନ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରାୟୋଜିତ ପିଏମ୍ ପୋଷଣ ଯୋଜନାର ପରିସର ବୃଦ୍ଧି କରି ଗୃହ ଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷାରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିବା ଗୁରୁତର ଏବଂ ବହୁବିଧ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପୁଷ୍ଟିକର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପୂରଣ କରିଥାଏ; ଯାହାକି ଶୁଖିଲା ରାସନ କିମ୍ବା ଡିବିଟି ଆକାରରେ ହୋଇପାରେ।

ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ସିଡବ୍ଲ୍ୟୁଏସଏନ ସମେତ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଗୁଣାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷା ଉପଲବ୍ଧ କରାଇବା ପାଇଁ ଏନଇପି ୨୦୨୦ ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାରକୁ ସାକାର କରିବା ଏବଂ ସମନ୍ବିତ ଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା।

ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି ୨୦୨୦ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ଅଧିକାର ଆଇନ, ୨୦୧୬ ଅନୁଯାୟୀ ସିଡବ୍ଲ୍ୟୁଏସଏନ ସମେତ ସମସ୍ତ ପିଲାଙ୍କ ସମାନତା ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତୀକରଣ ହାସଲ କରିବା ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ସମଗ୍ର ଶିକ୍ଷା ଯୋଜନା ଏନଇପି ୨୦୨୦ର ଲକ୍ଷ୍ୟ ସହିତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ସମନ୍ୱିତ ହୋଇଛି ।

ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାର ଆଇନ, ୨୦୦୯ ଅନୁଯାୟୀ ୬ ରୁ ୧୪ ବର୍ଷ ବୟସର ସମସ୍ତ ପିଲାଙ୍କୁ ମାଗଣା ଓ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାର ଅଧିକାର ମିଳିବ। କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରାୟୋଜିତ ସମଗ୍ର ଶିକ୍ଷା ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷାର ସମସ୍ତ ସ୍ତରରେ ଆରଟିଇ ଅଧିକାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ଅଟେ । ମାଗଣା ୟୁନିଫର୍ମ କୁ ମିଶାଇ ଏହି ଆରଟିଇ ଅଧିକାର ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ/କେନ୍ଦ୍ର ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ; ମାଗଣା ପାଠ୍ୟପୁସ୍ତକ; ଧାରା ୧୨(୧) (ସି), ଆରଟିଇ ଆଇନ ଅଧୀନରେ ୨୫% ନାମଲେଖା ପାଇଁ ହୋଇଥିବା ଖର୍ଚ୍ଚ, ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ତରରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଛାଡ଼ିଥିବା ପିଲାଙ୍କ ଉପଯୁକ୍ତ ନାମଲେଖା ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଇତ୍ୟାଦି ବାବଦରେ ଭରଣା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ରହିଛି।

ସମଗ୍ର ଶିକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ସମନ୍ବିତ ଶିକ୍ଷା (ଏଲଇ) ଉପାଦାନ ସିଡବ୍ଲ୍ୟୁଏସ୍ଏନ୍ ପାଇଁ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଶୈକ୍ଷିକ ସହାୟତା ଏବଂ ସମ୍ବଳ ପ୍ରଦାନ କରି ସେମାନଙ୍କୁ ଉଚିତ୍ ଗୁଣାତ୍ମକ ଶିକ୍ଷାର ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରେ । ପରିଚୟ ଓ ମୂଲ୍ୟାୟନ ଶିବିର ଆୟୋଜନ, ସହାୟକ ଉପକରଣ, ସାମଗ୍ରୀ ଓ ସହାୟକ ଉପକରଣ ଯୋଗାଣ, ପରିବହନ ସୁବିଧା, ଲେଖକ ଓ ଏସ୍କର୍ଟ ଭତ୍ତା ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ, ବ୍ରେଲ୍ ପୁସ୍ତକ ଓ ବଡ଼ ପ୍ରିଣ୍ଟ୍ ବୁକ୍ ପ୍ରଦାନ, ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଆବଶ୍ୟକତା ଥିବା ଝିଅମାନଙ୍କୁ ଷ୍ଟାଇପେଣ୍ଡ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଏବଂ ଶିକ୍ଷାଦାନ ସାମଗ୍ରୀ ଯୋଗାଇଦେବା ଭଳି ଟାର୍ଗେଟ୍ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ମାଧ୍ୟମରେ ସିଡବ୍ଲ୍ୟୁଏସ୍ଏନ୍କୁ ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ମୁଖ୍ୟସ୍ରୋତର ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ସେମାନଙ୍କର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଶିକ୍ଷାଗତ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାବରେ ପୂରଣ କରିବା ଏହି ପ୍ରୟାସର ଲକ୍ଷ୍ୟ।

ଏହାବ୍ୟତୀତ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରାୟୋଜିତ ପିଏମ୍ ପୋଷଣ ଯୋଜନାରେ ସରକାରୀ ଓ ସରକାରୀ ଅନୁଦାନପ୍ରାପ୍ତ ବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରାକ୍-ପ୍ରାଥମିକରୁ ଅଷ୍ଟମ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପିଲାଙ୍କୁ ପୋଷକ ସହାୟତା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଛି।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ସ୍ୱୟମ୍ ପ୍ଲସ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରିବ। ବିଶେଷଭାବରେ ଡିଜିଟାଲ ବିପ୍ଳବରୁ ଉପକୃତ ହୋଇ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଥନୀତିରେ ପ୍ରବେଶ କରିନଥିବା ଯୁବଶକ୍ତିଙ୍କୁ ସର୍ବବ୍ୟାପୀ ଓ ସର୍ବସ୍ପର୍ଶୀ ଶିକ୍ଷା ଉପଲବ୍ଧ କରାଇବାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି କେନ୍ଦ୍ର ଶିକ୍ଷା, ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଓ ଉଦ୍ୟମିତା ମନ୍ତ୍ରୀ ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ।

ଶ୍ରୀ ପ୍ରଧାନ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ଠାରେ ସ୍ୱୟମ୍ ପ୍ଲସ ପ୍ଲାଟଫର୍ମର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିବା ଅବସରରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୋଟ ନାମଲେଖା ଅନୁପାତ ୨୦୩୫ ସୁଦ୍ଧା ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ୨୦୪୭ ସୁଦ୍ଧା ୬୫ ପ୍ରତିଶତ ହାସଲ କରିବାକୁ ଭାରତ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି।  ଅର୍ଥାତ୍ ବର୍ତ୍ତମାନର ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଯଥାକ୍ରମେ ୩୭ ନିୟୁତ ଏବଂ ୬୬ ନିୟୁତ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଉଚ୍ଚଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯୋଡ଼ିହେବାର ଆକଳନ କରାଯାଇଛି। ସମସ୍ତ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କୁ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଶିକ୍ଷାର ଉପଲବ୍ଧି କରାଇବା ଦିଗରେ ଡିଜିଟାଲ ପଦ୍ଧତିର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ସରକାର ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଉଛନ୍ତି। ଏ ଦିଗରେ ସ୍ୱୟମ୍ ହେଉଛି ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଏକ ବୃହତ ଓପନ୍ ଅଲାଇନ କୋର୍ସ(ଏମଓଓସି) ପ୍ଲାଟଫର୍ମ,  ଯାହା ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷା ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରୁଛି।

ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆମେ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି ପ୍ରଣୟନ କରିଥିବା ବେଳେ ବିକଶିତ ଭାରତ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ନୂଆପିଢିଙ୍କୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛୁ। ଆଗାମୀ ଦିନରେ ଆମର ଅର୍ଥନୀତି ୩୦ରୁ ୩୫ ଟ୍ରିଲିୟନ ଆମେରିକୀୟ ଡଲାର ହେବ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ନାମଲେଖା ସଂଖ୍ୟା ବଢିଥିବା ବେଳେ ବିଶେଷ ଭାବରେ ଛାତ୍ରୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବଢିଛି। ଷ୍ଟେମ ଶିକ୍ଷାରେ ୪୩ ପ୍ରତିଶତ ଛାତ୍ରୀ ବଢିଛନ୍ତି, ଯାହା ଦୁନିଆର ସବୁଠୁ ସର୍ବାଧିକ। ଆଗାମୀ ଦିନରେ ପାଠପଢା କଣ ହେବ, ଜ୍ଞାନ ଆବଶ୍ୟକତା କଣ ରହିବ, ପ୍ରତିଯୋଗିତା ପାଇଁ କଣ ଆବଶ୍ୟକତା ପଡିବ, ଏହା ଉପରେ ଚର୍ଚ୍ଚା କରିବା ଦରକାର।

ଆଗାମୀ ଦିନରେ ସେମିକଣ୍ଡକର ଓ ଏଆଇ ବଢିବ ଦିଗରେ ସ୍ୱୟମର ବିଶେଷ ଯୋଗଦାନ ରହିବ। ଯୁବପିଢ଼ିଙ୍କ ପାଇଁ ସେମି କଣ୍ଡକ୍ଟର ଓ ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ ଭଳି ଭବିଷ୍ୟତ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ସ୍ଥାନୀୟ ଭାଷାରେ ହେବା ଦରକାର, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ସଶକ୍ତ କରାଯାଇପାରିବ, କାରଣ ଉଦ୍ଭାବନର କୌଣସି ଭାଷା ନାହିଁ ବୋଲି ଶ୍ରୀ ପ୍ରଧାନ କହିଛନ୍ତି।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଓ ସାକ୍ଷରତା ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ‘ପ୍ରେରଣା: ଏକ ଅନୁଭୂତିମୂଳକ ଶିକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ’ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି, ଯାହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସମସ୍ତ ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀଙ୍କୁ ଏକ ଅର୍ଥପୂର୍ଣ୍ଣ, ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଏବଂ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ଅନୁଭୂତି ପ୍ରଦାନ କରିବା, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କୁ ନେତୃତ୍ୱ ଗୁଣରେ ସଶକ୍ତ କରାଯାଇପାରିବ।

ପ୍ରେରଣା ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ନୀତି ଏବଂ ମୂଲ୍ୟଭିତ୍ତିକ ଶିକ୍ଷାର ଦର୍ଶନକୁ ସମନ୍ୱିତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଦୃଢ଼ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଯାହା ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି (ଏନଇପି) ୨୦୨୦ର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ବିଷୟ ଅଟେ ।

ପ୍ରେରଣା ହେଉଛି ନବମରୁ ଦ୍ୱାଦଶ ଶ୍ରେଣୀ ର ମନୋନୀତ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ସପ୍ତାହବ୍ୟାପୀ ଆବାସିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ । ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଥିବା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଅନୁଭୂତିମୂଳକ ଏବଂ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ଶିକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଯେଉଁଠାରେ ଐତିହ୍ୟ ନୂତନତା ସହିତ ମିଳେ। ପ୍ରତି ସପ୍ତାହରେ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରୁ ୨୦ ଜଣ ମନୋନୀତ ଛାତ୍ର (୧୦ ଜଣ ବାଳକ ଓ ୧୦ ଜଣ ବାଳିକା) ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଯୋଗଦେବେ।

୧୮୮୮ ମସିହାରେ ଭାରତର ଅନ୍ୟତମ ପୁରାତନ ବସବାସ କରୁଥିବା ସହର ଭଦନଗର, ଗୁଜୁରାଟର ମେହସାନା ଜିଲ୍ଲାରେ ସ୍ଥାପିତ ଏକ ଭର୍ନାକୁଲାର ସ୍କୁଲରୁ ପ୍ରେରଣା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଚାଲିବ । ଭୂମିକମ୍ପ ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଭଳି ଆହ୍ଵାନର ମୁକାବିଲା କରି ଆସୁଥିବା ଏବଂ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଐତିହାସିକ କାଳରୁ ଏବଂ ଆଧୁନିକ ଯୁଗରୁ ବସବାସ କରୁଥିବା ପ୍ରାଚୀନ ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳ ଓ ସ୍ମାରକୀଗୁଡ଼ିକର ଘର ହୋଇଥିବା ଏକ ଜୀବନ୍ତ ସହର ଭାଦନଗରର ଅଦମ୍ୟ ମନୋବଳପ୍ରତି ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରୁଛି। ଅସାଧାରଣ ଜୀବନର ମୂଳ ପ୍ରାୟତଃ ସାଧାରଣ ଭିତ୍ତିଭୂମିରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ ବୋଲି ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟ ସୂଚାଇଥାଏ । ଭାରତର ସମୃଦ୍ଧ ସଭ୍ୟତାର କାଳଜୟୀ ଜ୍ଞାନ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଏହି ଅନନ୍ୟ ପଦକ୍ଷେପ ଆମ ମାନ୍ୟବର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନୀତି ଏବଂ ଆଦର୍ଶ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ଏକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି, ଯିଏ କି ଜଣେ ପୂର୍ବତନ ଛାତ୍ର ଅଟନ୍ତି ।

ଆଇଆଇଟି ଗାନ୍ଧୀ ନଗର ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ପ୍ରେରଣା ସ୍କୁଲର ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ନଅଟି ମୂଲ୍ୟଭିତ୍ତିକ ବିଷୟବସ୍ତୁ ରହିଛି: ସ୍ୱାଭିମାନ ଏବଂ ବିନୟ, ଶୌର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ସାହାସ, ପରିଶ୍ରମ ଏବଂ ସମର୍ପଣ, କରୁଣା ଏବଂ ସେବା, ବିବିଧତା ଏବଂ ଏକତା, ସତ୍ୟନିଷ୍ଠା ଏବଂ ଶୁଚିତା, ନବାଚାର ଏବଂ ଜିଜ୍ଞାସା, ଶ୍ରଦ୍ଧା ଓ ବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନତା ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ । ଉପରୋକ୍ତ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଯୁବବର୍ଗଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗାଇବ ଏବଂ ବିବିଧତା ମଧ୍ୟରେ ଭାରତର ଏକତା ପ୍ରତି ସମ୍ମାନ ସୃଷ୍ଟି କରିବ, “ବସୁଧୈବ କୁଟୁମ୍ବକମ“ର ଭାବନାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିବ ଏବଂ ଆଜିର ଯୁବପିଢ଼ିଙ୍କୁ ବିକଶିତ ଭାରତର ଜ୍ୟୋତିଧାରୀ ରେ ପରିଣତ କରି ଯୋଗଦାନ କରିବ । ଏହି ପ୍ରୟାସରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀଙ୍କୁ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଅନୁଷ୍ଠାନର ପରାମର୍ଶଦାତାମାନେ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ ପ୍ରଦାନ କରିବେ।

ଦିନବ୍ୟାପୀ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀରେ ଯୋଗ, ମାନସିକତା ଏବଂ ଧ୍ୟାନ ଅଧିବେଶନ, ଏହା ପରେ ଅନୁଭୂତିମୂଳକ ଶିକ୍ଷଣ, ବିଷୟଗତ ଅଧିବେଶନ ଏବଂ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଶିକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ରହିବ। ସଂଧ୍ୟା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ପ୍ରାଚୀନ ଏବଂ ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳପରିଦର୍ଶନ, ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରଦର୍ଶନ, ମିଶନ ଜୀବନ ସୃଜନଶୀଳ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ, ପ୍ରତିଭା ପ୍ରଦର୍ଶନ ଇତ୍ୟାଦି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହେବ ଯାହା ଏକ ସାମଗ୍ରିକ ଶିକ୍ଷଣ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ସ୍ୱଦେଶୀ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରଣାଳୀ, ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଏବଂ ପ୍ରେରଣାଦାୟୀ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱଙ୍କ ଠାରୁ ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରି ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ନିୟୋଜିତ ହେବେ।

ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ପୋର୍ଟାଲ ମାଧ୍ୟମରେ ପଞ୍ଜୀକରଣ କରିପାରିବେ, ଯେଉଁଥିରେ ଆବେଦନକାରୀମାନେ ଉଚ୍ଚାକାଂକ୍ଷୀ ଏବଂ ଆକାଂକ୍ଷୀ ପ୍ରେରଣା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଏକ ଅଂଶ ହେବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ବିବରଣୀ ପୂରଣ କରିପାରିବେ । ପଞ୍ଜୀକୃତ ଆବେଦନକାରୀ ପୋର୍ଟାଲରେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ଏକ ଚୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦେଇ ଯିବେ। ଦେଶର ଭବିଷ୍ୟତ ଗଠନ ପାଇଁ ଆଗ୍ରହୀ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣାର ଆଦର୍ଶ ଉପରେ ଆଧାରିତ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ମାଧ୍ୟମରେ ଆବେଦନକାରୀମାନେ ବିଦ୍ୟାଳୟ/ବ୍ଲକ ସ୍ତରରେ  ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ‘ପ୍ରେରଣା ଉତ୍ସବ’ ଦିନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଚୟନ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଯୋଗ ଦେଇପାରିବେ।

ଚୟନ ପରେ ୨୦ ଜଣ ପ୍ରତିଯୋଗୀ (୧୦ ଜଣ ବାଳକ ଓ ୧୦ ଜଣ ବାଳିକା) ପ୍ରେରଣା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଯୋଗଦେବେ ଏବଂ ପ୍ରେରଣା, ଉଦ୍ଭାବନ ଏବଂ ଆତ୍ମ-ଆବିଷ୍କାରର ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ କରିବେ। କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀମାନେ ପ୍ରେରଣାର ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ନିଜ ନିଜ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ସାମିଲ୍ କରିବେ,  ପରିବର୍ତ୍ତନ ନିର୍ମାତା ହେବେ ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣା ଦେବା ପାଇଁ ସକାରାତ୍ମକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବେ।

ପ୍ରେରଣା ପାଇଁ ପଞ୍ଜୀକରଣ କରିବା ପାଇଁ ନବମରୁ ଦ୍ୱାଦଶ ଶ୍ରେଣୀ ର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ prerana.education.gov.in ଯାଇପାରିବେ।

ଭୁବନେଶ୍ୱର: କେନ୍ଦ୍ର ଶିକ୍ଷା, ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଓ ଉଦ୍ୟମିତା ମନ୍ତ୍ରୀ ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ ଆଜି  ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ‘ଏକ ଭାରତ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭାରତ’ ଅଧୀନରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଯୁବା ସଂଗମର ତୃତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଭୁବନେଶ୍ୱର ଆସିଥିବା କେରଳର ବିଭିନ୍ନ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ପଢୁଥିବା ଯୁବବର୍ଗଙ୍କୁ ଭେଟି ସେମାନଙ୍କର ଅନୁଭୂତି ଶୁଣିଛନ୍ତି।

ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ଆୟୋଜିତ ଆଲୋଚନା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ପ୍ରଧାନ କହିଛନ୍ତି ଯେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦିଙ୍କ କଳ୍ପନା ହେଉଛି ଏକ ଭାରତ-ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭାରତ। ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଗୁଡିକରେ ଆଜିର ଯୁବପିଢିଙ୍କୁ  ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟକୁ ନେଇ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଭାବରେ ଭ୍ରମଣ କରାଇବା ସହ ସେଠାକାର ସାମାଜିକ ସମ୍ପର୍କ ସହ ସଂସ୍କୃତି, ପରମ୍ପରା, ଖାଦ୍ୟଶୈଳୀକୁ ଅନୁଭବ କରାଇବା ପାଇଁ ନେବା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ। ଯୁବା ସଂଗମର ତୃତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଶୁଭାରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଆଇଆଇଏମ ସମ୍ବଲପୁର ନେତୃତ୍ୱରେ କେରଳର ବିଭିନ୍ନ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନର ୪୨ ଜଣ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ଓଡ଼ିଶା ଆସିଛନ୍ତି। ସେମାନେ ସମ୍ବଲପୁର, ପୁରୀ ଓ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସହର ସମେତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବୁଲି ସ୍ଥାନୀୟ କଳା, ସଂସ୍କୃତି ଓ ସାମାଜିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ଅନୁଭବ କରିଛନ୍ତି। ଓଡ଼ିଶାର ସମୃଦ୍ଧ ସଂସ୍କୃତି ଓ ଜ୍ଞାନ ପରମ୍ପରାକୁ ନେଇ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଗର୍ବ ଅନୁଭବ କରିଛନ୍ତି।

ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଓଡ଼ିଶାର ମାନ୍ୟବର ରାଜ୍ୟପାଳ ରଘୁବର ଦାସଙ୍କୁ ଭେଟିବା ସହିତ  ସମାଜ ଜୀବନର ମହତ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କୁ ଭେଟି ନିଜର ଖୁସି ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଏହିପରି ଭାବରେ ଓଡ଼ିଶାର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ମଧ୍ୟ କେରଳର ଏନଆଇଟି କାଲିକଟ୍ ନେତୃତ୍ୱରେ ସେହି ରାଜ୍ୟକୁ ଯାଇ ସମାନ ଅନୁଭବ ନେଉଛନ୍ତି। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ କଳ୍ପନାରେ ଦେଶରେ ବିବିଧତା ମଧ୍ୟରେ ଆମେ କିପରି ଏକ ଅଛୁ, ତାହାକୁ ଯୁବାଶକ୍ତିଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବାର ଏହା ଅନନ୍ୟ ପ୍ରୟାସ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ କଳ୍ପନାରେ ଯୁବା ସଂଗମ ଏକ ଭାରତ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଭାବନାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରୁଛି  ବୋଲି ଶ୍ରୀ ପ୍ରଧାନ ମତବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି।

ଏହି ଆଲୋଚନା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାପାର ଓ ସଂସଦୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ଭି ମୂରଲିଧରଣ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ଠାରେ କେନ୍ଦ୍ର ଶିକ୍ଷା, ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଓ ଉଦ୍ୟମିତା ମନ୍ତ୍ରୀ ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ କେନ୍ଦ୍ର ଶିକ୍ଷା ଓ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଏବଂ ଉଦ୍ୟମିତା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଓ ଅଗ୍ରଣୀ ଟେକ୍ଲୋଲୋଜି କମ୍ପାନୀ ଆଇବିଏମ ମଧ୍ୟରେ ୮ଟି ବୁଝାମଣା ପତ୍ର (ଏମଓୟୁ) ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଯାଇଛି। ଡିଜିଟାଲ ସ୍କିଲିଂ ଏବଂ ଉଭା ହେଉଥିବା ସ୍କିଲିଂକୁ ନେଇ ଏହି ଏମଓୟୁ ସ୍ୱାକ୍ଷର ହୋଇଛି।

ଏହି ଅବସରରେ ଶ୍ରୀ ପ୍ରଧାନ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏକ ବିଶାଳ ଓ ଯୁବ ଜନସଂଖ୍ୟା ସହ ଭାରତ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ସମ୍ଭାବନା ହାସଲ କରିପାରିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶୀର୍ଷରେ ରହିଛି। ଏହି ଜନସଂଖ୍ୟାଗତ ଲାଭକୁ ଉପଯୋଗ କରିବା ପାଇଁ ଆଜିର ଅଧୁନା କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ଯୁବପିଢ଼ିଙ୍କୁ ଆବଶ୍ୟକ ଦକ୍ଷତା ପ୍ରଦାନ କରିବା ଜରୁରୀ । ଏହି ସହଯୋଗ ଆମର ‘ସ୍କିଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଏବଂ ଆଇବିଏମ୍ ସ୍କିଲ୍ସ ବିଲ୍ଡ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ବ୍ୟବହାର କରି ଉଭା ହେଉଥିବା ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାରେ ଡିଜିଟାଲ ଦକ୍ଷତା ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଦିଗରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ । ଆଜି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଏହି ଭାଗିଦାରୀ ଆମ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାର ପ୍ରକୃତ ସମ୍ଭାବନାକୁ ଉପଯୋଗ କରିବା ସହ ସେମାନଙ୍କୁ ଭବିଷ୍ୟତର ଓ୍ୱେଲଥ୍ କ୍ରିଏଟର ଓ ସମାଜର ଉଦ୍ୟୋଗୀରେ ପରିଣତ କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ।

ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଏବଂ ଇନୋଭେସନ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନର ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ ହୋଇସାରିଛି। ଆମେରିକା ଗସ୍ତ ସମୟରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ଭବିଷ୍ୟତର ଦକ୍ଷତା ଇକୋସିଷ୍ଟମକୁ ଅଧିକ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇଥିଲେ। ଜି-୨୦ ଫୋରମରେ ବିଶ୍ୱ ନେତୃତ୍ୱଙ୍କ ସହ ବିଶ୍ୱର ସ୍କିଲ୍ ମ୍ୟାପିଂ କରିବା ଭଳି ଚୁକ୍ତି ହୋଇଛି। ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଏବଂ ଇନୋଭେସନ ଆମ ବିଚାରକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବା ସହ ଜୀବନଶୈଳୀରେ ବ୍ୟପାକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣୁଛି। ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଓ ଡିଜିଟାଲକରଣ ଆମ ଦୈନନ୍ଦିନ ଜୀବନର ଗୋଟିଏ ମାଧ୍ୟମ ହୋଇଛି। ଡିଜିଟାଲ ସାକ୍ଷରତା ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ହୋଇଛି । ଏଆଇ ଆମର ଅର୍ଥନୀତି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଉଛି।

ଆଜି ୮ଟି ଶିକ୍ଷଣ ସଂସ୍ଥା ଆଇବିଏମ ସହ ବୁଝାମଣା କରିଛନ୍ତି। ସ୍କିଲିଂ, ରି-ସ୍କିଲିଂ, ଅପ୍ ସ୍କିଲିଂ ଆମର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପ୍ରାଥମିକତା। ଦେଶର ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଥିବା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ଆଗାମୀ ଦିନରେ କୁଶଳୀ କରିବା ପାଇଁ ଅନେକ ଯୋଜନା ହେଉଛି। ପ୍ରତି ସପ୍ତାହରେ ଚାଟ ଜିପିଟିର ନୂଆ ଭର୍ସନ ଆସୁଛି। ଆଜି ଏହାର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର ହେଉଛି। ଆମ ଦେଶ ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ପଞ୍ଚମ ବୃହତ୍ତମ ଅର୍ଥନୀତିରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି। ଆଗାମୀ ଦିନରେ ବିଶ୍ୱର ଏକ ନମ୍ବର ଅର୍ଥନୀତି ମଧ୍ୟ ହେବ। ତେଣୁ ସମାଜକୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଠାରୁ ସ୍କିଲିଂ, ରି ସ୍କିଲିଂ ଏବଂ ଅପ୍ ସ୍କିଲିଂ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ସେ ଦିଗରେ ଆଜିର ଏମଓୟୁ ଅନ୍ୟତମ ପଦକ୍ଷେପ। ଆଜିର ଯୁବପିଢିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ବଢିଛି। ଏହା ହିଁ ନୂଆ ଭାରତ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି ଅନୁସାରେ ଆଇବିଏମ ଭଳି ସଂସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ଲାଭବାନ ହେବ। ସ୍କିଲିଂ ଇକୋସିଷ୍ଟମରେ କ୍ରେଡିଟ୍ ଫ୍ରେମଓ୍ୱାର୍କରେ ମ୍ୟାପିଂ କରାଯିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଛି।

ପିଏମ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଯୋଜନାକୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦି ନିକଟରେ ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି ।  ୧୮ଟି ପାରମ୍ପରିକ ତଥା କୌଳିକ ବୃତ୍ତିକୁ ଏହି ଯୋଜନାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୃକ୍ତ କରାଯାଇଛି।  ଅର୍ଥାତ୍ ଶିଳ୍ପୀକାରଙ୍କୁ ରି-ସ୍କିଲିଂ ଓ ଅପ୍ ସ୍କିଲିଂ କରାଇବା ପାଇଁ ଏହି ଯୋଜନା ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଛି ବୋଲି କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି।

ଆଇବିଏମ ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷା, ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ଓ ଧନ୍ଦାମୂଳକ ଶିକ୍ଷାରେ ଆଇବିଏମ ସହଯୋଗ ହୋଇ କାର୍ଯ୍ୟକରିବ। ଏହାବ୍ୟତିତ ଆଇବିଏମ ଏକାଦଶ ଓ ଦ୍ୱାଦଶ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ସିବିଏସଇର ଏଆଇ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବ । ହାଇସ୍କୁଲ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ସାଇବର ସ୍କିଲିଂ ଏବଂ ବ୍ଲକ୍ ଚେନ୍ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟ ବିକଶିତ କରାଯିବ।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଐତିହାସିକ ଲାଲ୍ କିଲାରେ ୭୭ତମ ସ୍ବାଧୀନତା ଦିବସ ସମାରୋହରେ ୨୦୨୩ ରେ ଭାଗ ନେବା ପାଇଁ ସମ୍ମାନିତ ସ୍କୁଲ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ‘ବିଶେଷ ଅତିଥି’ ଭାବରେ ଆମନ୍ତ୍ରିତ କରିଛି।

୫୦ ଜଣ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଏକ ମନୋନୀତ ଗୋଷ୍ଠୀ, ଯେଉଁମାନେ ଯୁବ ମନକୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିବା ଏବଂ ବିକଶିତ କରିବା ପାଇଁ ନିଜ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତତା ଏବଂ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଓ ସାକ୍ଷରତା ବିଭାଗ ଦ୍ୱାରା ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇଛି। ଏହି ଶିକ୍ଷାବିତମାନେ ସାରା ଦେଶର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ମାଧ୍ୟମିକ ଶିକ୍ଷା ବୋର୍ଡ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରିୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ ସଂଗଠନ ସ୍କୁଲ ଗୁଡ଼ିକରୁ ଆସିଛନ୍ତି।

ଏହି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅତିଥିମାନେ ଅଗଷ୍ଟ ୧୪ ରୁ ଅଗଷ୍ଟ ୧୫, ୨୦୨୩ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଧାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଥିବା ଦୁଇ ଦିନିଆ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଯୋଗଦେବେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଏହି କାର୍ଯ୍ୟରେ ଦେଶର ଐତିହ୍ୟ ଏବଂ ପ୍ରଗତିର ମହତ୍ତ୍ବକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରୁଥିବା କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ପ୍ରୋଗ୍ରାମର ମୁଖ୍ୟ ବିଷୟ ଗୁଡିକ ନିମ୍ନ ପ୍ରକାରେ:

ଅଗଷ୍ଟ ୧୪,୨୦୨୩: ଇଣ୍ଡିଆ ଗେଟ୍, ୱାର ମେମୋରିଆଲ୍ ଏବଂ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସଂଗ୍ରହାଳୟ ପରିଦର୍ଶନ। କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପଥରେ ସେମାନେ ଦେଶର ସାର୍ବଭୌମତ୍ବ ରକ୍ଷା କରିଥିବା ବୀର ସୈନିକମାନଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରିବେ। ଏହି ବୀରମାନଙ୍କ ସାହସ ଏବଂ ବଳିଦାନ ଉପସ୍ଥିତ ଲୋକଙ୍କ ସ୍ମୃତିରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହେବ। ନୂଆଦିଲ୍ଲୀର ତିନ ମୁର୍ତ୍ତୀ ମାର୍ଗରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସଂଗ୍ରହାଳୟ ପରିଦର୍ଶନ ଦେଶର ଭାଗ୍ୟ ଗଠନ କରିଥିବା ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ସମ୍ପନ୍ନ ନେତାଙ୍କ ଜୀବନ ଏବଂ ଅବଦାନ ବିଷୟରେ ସୂଚନା ମିଳିବ।

ଏହା ପରେ, ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ କେନ୍ଦ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜକୁମାର ରଂଜନ ସିଂଙ୍କ ସହ ନିମନ୍ତ୍ରିତ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ଏକ ପାରସ୍ପରିକ ଅଧିବେଶନ ହେବ।

ଅଗଷ୍ଟ ୧୫,୨୦୨୩: ଐତିହାସିକ ଲାଲ କିଲାରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ସମାରୋହରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ, ଯେଉଁଠାରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ତିରଙ୍ଗା ପତାକା ଉତ୍ତୋଳନ କରାଯିବ, ଜାତୀୟ ସଙ୍ଗୀତର ଉତ୍ସାହଜନକ ଗାନ ମଧ୍ୟରେ।

ସ୍ବାଧୀନତା ଦିବସ ସମାରୋହରେ ଏହି ସ୍ୱୀକୃତି ମାଧ୍ୟମରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଓ ସାକ୍ଷରତା ବିଭାଗ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ଅବଦାନକୁ ସମ୍ମାନିତ କରୁଛି, ଯେଉଁମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଅଦମ୍ୟ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ସହିତ ଦେଶର ଭବିଷ୍ୟତକୁ ବିକଶିତ କରିବାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି। ଯୁବ ପୀଢ଼ିରେ ଜ୍ଞାନ, ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ପ୍ରତିପାଦନରେ ସେମାନଙ୍କର ଭୂମିକା ଅତୁଳନୀୟ ଅଟେ ଏବଂ ଏଥିପାଇଁ ସେମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ଦେଶ କୃତଜ୍ଞତା ଜ୍ଞାପନ କରୁଛି।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଅଧୀନ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଓ ସାକ୍ଷରତା ବିଭାଗ (ଡିଓଏସଇ ଏଣ୍ଡ ଏଲ) ଆଜି 2020-21 ଏବଂ 2021-22 ବର୍ଷ ଲାଗି ଜିଲ୍ଲାଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଦର୍ଶନ କ୍ରମ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ସୂଚକାଙ୍କ ଉପରେ ମିଳିତ ରିପୋର୍ଟ ଜାରି କରିଛି। ଏହା ବ୍ୟାପକ ବିଶ୍ଳେଷଣ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏକ ସୂଚକାଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଜିଲ୍ଲା ସ୍ତରରେ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀର ପ୍ରଦର୍ଶନକୁ ଆକଳନ କରିଥାଏ।

ଭାରତୀୟ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠୁ ବଡ଼ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ। 14.9 ଲକ୍ଷ ବିଦ୍ୟାଳୟ, 95 ଲକ୍ଷ ଶିକ୍ଷକ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ସାମାଜିକ-ଆର୍ଥିକ ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ପ୍ରାୟ 26.5 କୋଟି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ଏହି ପ୍ରଣାଳୀରେ ରହିଛନ୍ତି। ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ସାକ୍ଷରତା ବିଭାଗ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ଲାଗି ପ୍ରଦର୍ଶନ କ୍ରମ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ସୂଚକାଙ୍କ (ପିଜିଆଇ-ଡି) ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି ଏବଂ ସନ୍ଦର୍ଭ ବର୍ଷ 2017-18 ଠାରୁ 2020-21 ପାଇଁ ରିପୋର୍ଟ ଜାରି କରିଛି। ରାଜ୍ୟ ପିଜିଆଇର ସଫଳତା ଦ୍ୱାରା ଉତ୍ସାହିତ ହୋଇ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ସବୁ ଜିଲ୍ଲାଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଦର୍ଶନକୁ ବର୍ଗୀକରଣ କରିବା ଲାଗି 83 ସଙ୍କେତକ ଆଧାରିତ ଜିଲ୍ଲାଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଦର୍ଶନ କ୍ରମ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ସୂଚକାଙ୍କ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି। ଏଥିରେ ଜିଲ୍ଲାଗୁଡ଼ିକ ଦ୍ୱାରା ଅନଲାଇନ ପୋର୍ଟାଲ ମାଧ୍ୟମରେ ତଥ୍ୟ ପୂରଣ କରାଯାଏ। ପିଜିଆଇ-ଡି ରାଜ୍ୟ ଶିକ୍ଷା ବିଭାଗଗୁଡ଼ିକୁ ଜିଲ୍ଲା ସ୍ତରରେ ଅଭାବ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ଏବଂ ବିକେନ୍ଦ୍ରୀକୃତ ଢଙ୍ଗରେ ସେଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରଦର୍ଶନରେ ସୁଧାର ଆଣିବାରେ ସହାୟକ ହେବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ସଙ୍କେତକ ଆଧାରରେ ପିଜିଆଇ ଆକଳନ ସେହି ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିଥାଏ ଯେଉଁଠି କୌଣସି ଜିଲ୍ଲାରେ ସୁଧାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। 2018-19 ଏବଂ 2019-20ର ପିଜିଆଇ-ଡି ରିପୋର୍ଟ ପୂର୍ବରୁ ଜାରି କରାଯାଇସାରିଛି ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନର ବିବରଣୀ 2020-21 ଏବଂ 2021-22 ପାଇଁ ମିଳିତ ଦସ୍ତାବିଜ ଅଟେ।

ପିଜିଆଇ-ଡିର ଭିତ୍ତିଭୂମିର 83 ସଙ୍କେତକ ମଧ୍ୟରୁ 600 ପଏଣ୍ଟର ମୋଟ୍‌ ଭାର ବା ୱେଟେଜ୍‌ ସାମିଲ ରହିଛି, ଯାହାକୁ 6ଟି ଶ୍ରେଣୀରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି ଯଥା : ପ୍ରଭାବୀ ଶ୍ରେଣୀ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ, ମୌଳିକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ସୁବିଧା ଏବଂ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ଅଧିକାର, ବିଦ୍ୟାଳୟ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଶିଶୁ ସଂରକ୍ଷଣ, ଡିଜିଟାଲ ଲର୍ଣ୍ଣିଂ ତଥା ପ୍ରଶାସନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା। ଏହି ଶ୍ରେଣୀକୁ 12ଟି ଡୋମେନ୍‌ରେ ବିଭାଜିତ କରାଯାଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଶିଖିବାର ପରିଣାମ ଓ ଗୁଣବତ୍ତା (ଏଲଓ), ଆକ୍ସେସ୍‌ ବା ପ୍ରାପ୍ତି ପରିଣାମ (ଏଓ), ଶିକ୍ଷକ ଉପଲବ୍ଧତା ଓ ବୃତ୍ତିଗତ ବିକାଶ ପରିଣାମ (ଟିଏପିଡିଓ), ଅଧ୍ୟୟନ ପରିଚାଳନା (ଏଲଏମ), ଶିକ୍ଷଣ ବୃଦ୍ଧି ଗତିବିଧି (ଏଲଇଏ), ମୌଳିକ ଭିତ୍ତିଭୂମି, ସୁବିଧା, ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ସୁଯୋଗ (ଆଇଏଫ ଏଣ୍ଡ ଏସଇ) ବିଦ୍ୟାଳୟ ସୁରକ୍ଷା ଓ ଶିଶୁ ସଂରକ୍ଷଣ (ଏସଏସ ଏଣ୍ଡ ସିପି), ଡିଜିଟାଲ ଅଧ୍ୟୟନ (ଡିଏଲ), ଅର୍ଥରାଶି ସଂଯୋଜନ ଏବଂ ଉପଯୋଗ (ଏଫସିବି), ସିଆରସି ପ୍ରଦର୍ଶନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା (ସିଆରସିପି), ଉପସ୍ଥିତି ଅନୁଧ୍ୟାନ ପ୍ରଣାଳୀ (ଏଏମଏସ) ଏବଂ ବିଦ୍ୟାଳୟ ନେତୃତ୍ୱ ବିକାଶ (ଏସଏଲଡି) ସାମିଲ ରହିଛି।

ପିଜିଆଇ-ଡି ଜିଲ୍ଲାଗୁଡ଼ିକୁ ଦଶଟି ଶ୍ରେଣୀରେ ବର୍ଗୀକୃତ କରିଥାଏ। ଏହି ବର୍ଗୀକରଣ ଅନୁଯାୟୀ, ଦକ୍ଷ ହେଉଛି ସବୁଠୁ ଉଚ୍ଚତମ ଗ୍ରେଡ୍‌। ମୋଟ୍‌ ଉପରେ 90 ପ୍ରତିଶତ କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ ଅଧିକ ପଏଣ୍ଟ ପାଉଥିବା ଜିଲ୍ଲାକୁ ଏହି ଗ୍ରେଡ୍‌ ଦିଆଯାଏ। ପିଜିଆଇ-ଡିରେ ସବୁଠୁ ନିମ୍ନ ଗ୍ରେଡ୍‌କୁ ଆକାଂକ୍ଷୀ-3 କୁହାଯାଏ, ଯାହା ମୋଟ୍‌ ପଏଣ୍ଟର 10 ପ୍ରତିଶତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍କୋର ପାଇଁ ଦିଆଯାଏ। ପିଜିଆଇ-ଡିର ଅନ୍ତିମ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଜିଲ୍ଲାଗୁଡ଼ିକୁ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷାରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ ପାଇଁ ପ୍ରାଥମିକତା ଆଧାରିତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସହାୟତା କରିବା ଏବଂ ଏହା ଜରିଆରେ ଉଚ୍ଚତମ ଗ୍ରେଡରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ସୁଧାର ଜାରି ରଖିବ।