Tag: ସମ୍ବିଧାନ

କୋଲକାତା: ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମମତା ବାନାର୍ଜୀ ସଂସଦ ସଦସ୍ୟତା ହରାଇଥିବା ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରାଙ୍କ ସମର୍ଥନରେ ତୀବ୍ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଟିଏମସି ଅଧ୍ୟକ୍ଷା ତଥା ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମମତା ବାନାର୍ଜୀ ବିଜେପିକୁ କଡ଼ା ସମାଲୋଚନା କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରାଙ୍କ ଉପରେ ନିଆଯାଇଥିବା ନିଷ୍ପତ୍ତି ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟଜନକ। ସମ୍ବିଧାନ ଓ ଗଣତନ୍ତ୍ରକୁ ହତ୍ୟା କରାଗଲା। ବାଚସ୍ପତି ତରବରିଆଭାବେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି। ଆଜି ବିଜେପି ଦଳର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଦେଖି ମୁଁ ଦୁଃଖିତ। ସେମାନେ କିପରି ଗଣତନ୍ତ୍ର ସହ ବିଶ୍ୱାସଘାତକତା କଲେ ? ସେ ମହୁଆଙ୍କୁ ନିଜର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିବାକୁ ଦେଇନଥିଲେ। ଏଥିରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅନ୍ୟାୟ ହୋଇଛି। ଲୋକମାନେ ବିଜେପିକୁ ଜବାବ ଦେବେ।

ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରାଙ୍କୁ ଦଳ ପକ୍ଷରୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମର୍ଥନ ଦିଆଯାଉଛି। ମୁଁ ଭାବିଥିଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସଠିକ୍ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ରଖିବେ, କିନ୍ତୁ ତାହା ହେଲା ନାହିଁ। ସମଗ୍ର ସଂସଦ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଦୁଃଖଦ ଦିନ। ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରାଙ୍କୁ ନିଜକୁ ରକ୍ଷା କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇନଥିଲା ତାହା ଗ୍ରହଣୀୟ ନୁହେଁ। ସଂସଦର ସଦସ୍ୟତା ଉଚ୍ଛେଦ ପରେ ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରା ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ କୌଣସି ପ୍ରମାଣ ନାହିଁ। ସଂସଦରେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ବିରୋଧୀଙ୍କ ସ୍ୱରକୁ ଦମନ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର।

ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରା ଏହା କହିଛନ୍ତି

ଶୁକ୍ରବାର ଲୋକସଭାରେ ସଂସଦର ନୈତିକତା କମିଟିର ସୁପାରିସକୁ ଅନୁମୋଦନ ମିଳିଛି। ଏହାପରେ ଟିଏମସି ସାଂସଦ ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରାଙ୍କ ସଦସ୍ୟତା ଉଚ୍ଛେଦ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ସ୍ୱର ଭୋଟରେ ଅନୁମୋଦନ ମିଳିଥିଲା। ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରା କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯଦି ଏହି ମୋଦୀ ସରକାର ଭାବୁଛନ୍ତି ଯେ ମୋତେ ଚୁପ୍ କରି ସେମାନେ ଆଦାନୀ ପ୍ରସଙ୍ଗର ଅନ୍ତ ଘଟାଇବେ, ତେବେ ମୁଁ ଆପଣଙ୍କୁ କହିଦେଉଛି ଯେ ଏହି କଙ୍ଗାରୁ ଅଦାଲତ ସମଗ୍ର ଭାରତକୁ ଦେଖାଇ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ତରବରିଆ ଏବଂ ଉପଯୁକ୍ତ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଦୁରୁପଯୋଗ କରିଛନ୍ତି।

ସୁମିତ ଚନ୍ଦର

ଦେଶର ବିକାଶ ଯେତିକି ହେଉଛି, ସମାଜ ବଦଳିବା ସହିତ ପିଢ଼ିର ଚିନ୍ତାଧାରା ମଧ୍ୟ ବଦଳିବାରେ ଲାଗିଛି। କେବଳ ଦେଶ ନୁହେଁ, ନାଗରିକଙ୍କ ମୂଳ ଧାରଣାକୁ ମଧ୍ୟ ଆଧୁନିକୀକରଣ କରାଯାଉଛି। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ବର୍ତ୍ତମାନର ପିଢ଼ିର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଯାୟୀ ଆଇନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବା ଜରୁରୀ। ଆଜିର ପିଢ଼ି ବିବାହ ଓ ଛାଡ଼ପତ୍ରକୁ ଯେଉଁ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଦେଖୁଛନ୍ତି, ତାହା ଆମ ପିତାଙ୍କ ପିଢ଼ିର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣଠାରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭିନ୍ନ। ଯେତେବେଳେ ବିବାହ ଓ ଛାଡ଼ପତ୍ର ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଏହି ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରାଗଲା, ସେତେବେଳେ ତାହା ସେହି ଯୁଗର ଆବଶ୍ୟକତା ସହିତ ସମାନ ଥିଲା। ଏବଂ ଏହି ଆଇନଗୁଡ଼ିକ କେବେ ଆଇନରେ ପରିଣତ ହେଲା ?

ପୁରୁଣା ହେଉଛି ଆଇନ

ସ୍ୱାଧୀନତାର ତୁରନ୍ତ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବର୍ଷମାନଙ୍କରେ ଏହିସବୁ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା। ସେହି ସମୟରେ ଦେଶବାସୀଙ୍କ ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ଥିଲା ଯେଉଁମାନେ ପଢ଼ି ବା ଲେଖି ପାରୁନଥିଲେ। ୧୯୫୧ ମସିହାରେ ଦେଶର ସାକ୍ଷରତା ହାର ମାତ୍ର ୧୮.୩ ପ୍ରତିଶତ ଥିବାବେଳେ ୨୦୨୧ରେ ଏହା ୭୭.୭ ପ୍ରତିଶତକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଆଜି ମହିଳାମାନେ କେବଳ ଅର୍ଥନୈତିକ ନୁହେଁ, ମାନସିକ ଓ ସାମାଜିକ ସ୍ତରରେ ମଧ୍ୟ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ। ଛାଡ଼ପତ୍ରକୁ ଆଉ ସାମାଜିକ କଳଙ୍କ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ନାହିଁ ଯେପରି କି ଏହା ଏକଦା ଅନୁଭବ କରାଯାଉଥିଲା। ତଥାପି ଯଦି ବିବାହ ଠିକ୍ ନ ହୁଏ, ତେବେ ଉଭୟ ସ୍ୱାମୀ-ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଲମ୍ବା ମକଦ୍ଦମା ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦେଇ ଗତି କରିବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ। ତେଣୁ ବର୍ତ୍ତମାନର ପିଢ଼ିର ଆବଶ୍ୟକତା ଅନୁଯାୟୀ ବିବାହ ଓ ଛାଡ଼ପତ୍ର ନିୟମରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି।

ଛାଡ଼ପତ୍ର ପାଇଁ ନୂଆ କାରଣ

ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଆଇନର ଧାରା ୧୩(୧)ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଛାଡ଼ପତ୍ରର ଆଧାର ମଧ୍ୟରେ ବ୍ୟଭିଚାର, ନିଷ୍ଠୁରତା, ପଳାୟନ, ଧର୍ମାନ୍ତରଣ, ମାନସିକ ବିକୃତି, ସଂକ୍ରାମକ ରୋଗ, ଯୌନ ଅକ୍ଷମତା ଏବଂ ସନ୍ୟାସ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। କିନ୍ତୁ ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ ଏସବୁ ଆଧାର ବ୍ୟତୀତ ଛାଡ଼ପତ୍ରର ଆହୁରି ଅନେକ କାରଣ ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଛି। ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ଏକ କାରଣ ପ୍ରାୟତଃ କୁହାଯାଏ, ‘ଆମର ଭାଚିନ୍ତାଧାରା ମେଳ ଖାଉନାହିଁ’। କିନ୍ତୁ ବିଦ୍ୟମାନ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ବିବାହରେ ଅସମାନତା କିମ୍ବା ବିବାହ ଭାଙ୍ଗିବା ଛାଡ଼ପତ୍ର ପାଇଁ ଆଧାର ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ନାହିଁ।

ବିଫଳ ବିବାହରେ କ’ଣ ହୋଇଥାଏ

ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧୪୨ ଅନୁଯାୟୀ କୌଣସି ପକ୍ଷ ବିରୋଧ କଲେ ମଧ୍ୟ ବିବାହ ଭାଙ୍ଗିବା ଭଳି ମାମଲାରେ ବିବେକ ଭିତ୍ତିରେ ବିବାହକୁ ଅବୈଧ ଘୋଷଣା କରିପାରିବେ ବୋଲି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କହିଛନ୍ତି। ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଆଇନ, ୧୯୫୫ ଅନୁଯାୟୀ ବିବାହର କିଛିଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଭାଙ୍ଗିବା ମାମଲାକୁ ନିଷ୍ଠୁରତା ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଇପାରେ ଏବଂ ଏହାକୁ ଛାଡ଼ପତ୍ର ପାଇଁ ଆଧାର କରାଯାଇପାରିବ ବୋଲି ସେ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ସମୟର ଆବଶ୍ୟକତା ହେଉଛି ଯଦି କୌଣସି ବିବାହ ବିଫଳ ହୋଇଛି, ତେବେ ଏହାକୁ ନିଷ୍ଠୁରତାର ପରିଭାଷା ଅଧୀନରେ ନ ଆଣି ସ୍ୱାଧୀନ ଭାବରେ ଛାଡ଼ପତ୍ର ପାଇଁ ଆଧାର କରାଯିବା ଉଚିତ।

ଭାବିବା ସମୟ ଅନାବଶ୍ୟକ

ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଆଇନର ଧାରା ୧୩ବି ଅନୁଯାୟୀ ଯଦି କୌଣସି ଦମ୍ପତି ଏକ ବର୍ଷ କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ ଅଧିକ ସମୟ ଧରି ଅଲଗା ରହୁଛନ୍ତି, ଏକାଠି ରହିବାର କୌଣସି ସୁଯୋଗ ନାହିଁ ଏବଂ ବିବାହ ଭଙ୍ଗ କରିବାକୁ ରାଜି ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ସେମାନଙ୍କୁ ଛାଡ଼ପତ୍ର ଦେବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଛଅ ମାସର କୁଲିଂ ଅଫ୍ ପିରିୟଡ୍ ବଜାୟ ରଖିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଏହି ଅବଧି ପରେ ହିଁ ଛାଡ଼ପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇପାରିବ। ପୂର୍ବ ଯୁଗର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିଲା ଯେତେବେଳେ ଦମ୍ପତିଙ୍କ ପରିବାର ବିବାହ ବଜାୟ ରଖିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିଲେ। ଆଜିକାଲି ଅଦାଲତ ଭାବିବା ସମୟର ଏହି ଅବଧିକୁ ପୂର୍ବ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ସହଜରେ ଶେଷ କରିଦିଅନ୍ତି। ଯେହେତୁ ଦୁଇପକ୍ଷ ଅଧିକ ସ୍ୱାଧୀନ ହୋଇ ଅଲଗା ଅଲଗା ରହିବା ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି, ତେଣୁ ଏହି ସମୟର ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ନାହିଁ। ଦମ୍ପତିମାନେ ଏହାକୁ ଏକ ଔପଚାରିକତା ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ଏବଂ ଏହି ଅବଧିକୁ ସରଳ ଭାବରେ ଅତିକ୍ରମ କରିବାକୁ ଦିଅନ୍ତି।

ମାମଲା ରୁଜୁ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା

ଆଜିକାଲି ବିବାହ ପରାମର୍ଶଦାତାଙ୍କ ଉପରେ ଛାଡ଼ପତ୍ର ନେଇ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଉଛି। ନ୍ୟାୟିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଏହା ଏକ ନିୟମ ପାଲଟିଯାଇଛି ଯେ ଦମ୍ପତି ଅଦାଲତରେ ଛାଡ଼ପତ୍ର ମାମଲା ଦାୟର କରିବାମାତ୍ରେ ବିଚାରପତି ପ୍ରଥମେ ଉଭୟ ପକ୍ଷଙ୍କୁ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା ପାଇଁ ପଠାଇଥାନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଛାଡ଼ପତ୍ର ଏକ କଷ୍ଟକର ପ୍ରକ୍ରିୟା ହୋଇଥିବାରୁ ଉଭୟ ପକ୍ଷର ଓକିଲମାନେ ଗୁରୁତର ଅଭିଯୋଗ ଆଣି ମାମଲା ରୁଜୁ କରୁଛନ୍ତି। ଫଳରେ ମାମଲା ରୁଜୁ ହେବାମାତ୍ରେ ଉଭୟ ପକ୍ଷ ଓକିଲଙ୍କ ଜରିଆରେ ଏହାର ନକଲ ପାଇବାମାତ୍ରେ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶତ୍ରୁତାର ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ। ତେବେ ସ୍ୱାଭାବିକଭାବେ ମଧ୍ୟସ୍ଥତାର ସୁଯୋଗ କମ ରହିଛି।

ବନ୍ଧୁ ହୋଇ ରହିପାରୁ ନାହାନ୍ତି ଦମ୍ପତି

ଛାଡ଼ପତ୍ରରେ ସଫଳତା ପାଇବା ପରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଦମ୍ପତି ପରସ୍ପର ସହ ବନ୍ଧୁତା କରି ପାରୁନାହାନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କ ମନରେ ବହୁତ ତିକ୍ତତା ରହିଛି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ମାମଲା ରୁଜୁ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ ହେବା ଜରୁରୀ। ଆଇନଗତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଏପରି ହେବା ଦରକାର ଯେ ପ୍ରାକ୍ ଅନୁଷ୍ଠାନିକ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା ନ କରି ଅଦାଲତରେ ମାମଲା ରୁଜୁ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ।

ବିବାହ ପୂର୍ବରୁ ବିଚ୍ଛେଦ ଚୁକ୍ତି

ଆମ ଦେଶରେ ବିବାହକୁ ଏକ ପବିତ୍ର ବନ୍ଧନ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଯାହା କେବଳ ଏହି ଜୀବନ ପାଇଁ ନୁହେଁ ବରଂ ସାତ ଜୀବନ ପାଇଁ ଅଟେ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଛାଡ଼ପତ୍ର ଆଇନକୁ ସ୍ୱାଭାବିକଭାବେ ଏତେ କଠୋର କରାଯାଇଛି ଯେ ବିବାହ ସହଜରେ ଭାଙ୍ଗିନଥାଏ। ତଥାପି ଛାଡ଼ପତ୍ର ଏତେ ସାଧାରଣ ହୋଇଗଲାଣି ଯେ ଏହାକୁ ଆଉ ଏକ ସାମାଜିକ କଳଙ୍କଭାବେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁନାହିଁ। ଆଜିର ଆବଶ୍ୟକତା ହେଉଛି ବିବାହକୁ ଏକ ଅଣ-ବିଚ୍ଛେଦୀୟ ବନ୍ଧନ ଭାବରେ ଦେଖିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ, ଏପରି ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଉଚିତ ଯେ ବିବାହ ପୂର୍ବରୁ ଦମ୍ପତି ଛାଡ଼ପତ୍ରର ସମ୍ଭାବନାକୁ ବିଚାର କରି ଏହାର ସର୍ତ୍ତାବଳୀ ସ୍ଥିର କରନ୍ତୁ ଏବଂ ସେଥିରେ ରାଜି ହୁଅନ୍ତୁ। ଏହି ଚୁକ୍ତିରେ କେବଳ ଅର୍ଥନୈତିକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ନୁହେଁ ବରଂ ପିଲାଙ୍କ ହେପାଜତ ପ୍ରସଙ୍ଗ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହେବା ଉଚିତ। ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ବିବାହ ପରେ ଯେତେବେଳେ ବି ଛାଡ଼ପତ୍ର ହୁଏ, ସବୁକିଛି ସୁରୁଖୁରୁରେ ହେବା ଉଚିତ ଏବଂ ଦୁଇପକ୍ଷ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ଅତିରିକ୍ତ ତିକ୍ତତା ନ ରହୁ। ଏହାଦ୍ୱାରା ଛାଡ଼ପତ୍ର ପରେ ଦୁଇପକ୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତମ ସମ୍ପର୍କ ବଜାୟ ରହିବ ଏବଂ ପିଲାମାନେ ମଧ୍ୟ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଭଲ ପରିବେଶରେ ବଡ଼ ହେବେ।

ଲେଖକ ଜଣେ ସିଭିଲ ଓକିଲ
ସୌଜନ୍ୟ: ନବଭାରତ ଟାଇମ୍ସ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ପ୍ରଥମ ସର୍ବଭାରତୀୟ ଜିଲ୍ଲା ଆଇନ ସେବା କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ସମ୍ମିଳନୀରେ ଆଜି ଉଦବୋଧନ ଦେଇଛନ୍ତି। ଭାରତର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଜଷ୍ଟିସ ଏନ. ଭି. ରମନା, ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ବିଚାରପତି ଜଷ୍ଟିସ ୟୁ ୟୁ ଲଳିତ, ଜଷ୍ଟିସ ଡି. ୱାଇ. ଚନ୍ଦ୍ରଚୂଡ଼, କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ କିରଣ ରିଜିଜ୍ଜୁ, ଏସ.ପି. ସିଂହ ବାଘେଲ, ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ବିଚାରପତିଗଣ, ହାଇକୋର୍ଟର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତିଗଣ, ରାଜ୍ୟ ଆଇନ ପ୍ରାଧିକରଣଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ଅଧ୍ୟକ୍ଷବୃନ୍ଦ (ଏସଏଲଏସଏଏସ) ଓ ଜିଲ୍ଲା ଆଇନ ସେବା ପ୍ରାଧିକରଣ ଅଧ୍ୟକ୍ଷବୃନ୍ଦ ଏହି ଅବସରରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ। ଏହି ଅବସରରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମାଗଣା ଆଇନ ସେବା ଉପରେ ପର୍ଯ୍ୟବସିତ ଏକ ସ୍ମାରକୀ ଡାକ ଟିକଟ ମଧ୍ୟ ଉନ୍ମୋଚନ କରିଥିଲେ।

ସମବେତ ଜନତାଙ୍କୁ ଉଦବୋଧନ ଦେଇ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହା ହେଉଛି ଆଜାଦୀ କା ଅମୃତ କାଳ ସମୟ। ଏହା ହେଉଛି ଏପରି ସମୟ ଯେତେବେଳେ ଆମ ସଂକଳ୍ପ ଦେଶକୁ ଆଗାମୀ ୨୫ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ନୂତନ ଶିଖରରେ ପହଂଚାଇପାରିବ। ବ୍ୟବସାୟିକ ସୁଲଭତା, ଭଲ ଭାବେ ବଂଚିବା ଭଳି ଦେଶର ଅମୃତ ଯାତ୍ରାରେ ଆଇନର ସହଜ ଲଭ୍ୟତା ମଧ୍ୟ ସମଭାବେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ। ରାଜନୀତିର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ନିୟମାବଳୀ ବା ଡାଇରେକ୍ଟିର ପ୍ରିନ୍ସପୁଲ୍ସ ଅଫ ଦି ଷ୍ଟେଟ ପଲିସୀରେ ଆଇନ ସେବା ଉପରେ କିଭଳି ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ରହିଛି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ତା’ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ। ଏହାର ମହତ୍ୱ ନାଗରିକମାନଙ୍କ ନ୍ୟାୟପାଳିକା ଉପରେ ଥିବା ବିଶ୍ୱାସ ପ୍ରତିଫଳିତ ହୋଇଛି। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ “ଯେକୌଣସି ସମାଜରେ ନ୍ୟାୟିକ ପଦ୍ଧତିର ଆଶ୍ରୟ ନେବା ଯେପରି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ନ୍ୟାୟ ପ୍ରଦାନ ମଧ୍ୟ ସେହିଭଳି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ବିଚାରବିଭାଗୀୟ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ମଧ୍ୟ ସେହିପରି ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ରହିଛି। ଗତ ଆଠ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଦେଶର ବିଚାରବିଭାଗୀୟ ଭିତ୍ତିଭୂମିକୁ ମଜବୁତ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଛି।”

ସୂଚନା ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଓ ଫିନଟେକରେ ଭାରତ ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଥିବାବେଳେ, ବିଚାରବିଭାଗୀୟ କାର୍ଯ୍ୟାବଳୀରେ ଏହାର ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ଏହାଠାରୁ ବଳି ଭଲ ସମୟ ଆଉ ନାହିଁ ବୋଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗୁରୁତ୍ୱ ଆରୋପ କରିଥିଲେ। ସେ କହିଥିଲେ, “ଇ-ଅଦାଲତ ଅଭିଯାନ ଜରିଆରେ ଦେଶରେ ଆଭାସୀ ଅଦାଲତ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଟ୍ରାଫିକ ଉଲ୍ଲଂଘନ ଭଳି ଅପରାଧରେ ୨୪ ଘଣ୍ଟିଆ ଅଦାଲତ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି। ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ସୁବିଧା ନିମନ୍ତେ ଦୃଶ୍ୟଶ୍ରାବ୍ୟ ଭିତ୍ତିଭୂମି ମଧ୍ୟ ସମ୍ପ୍ରସାରିତ ହେଉଛି।” ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଦେଶରେ ଏକ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ମାମଲା ଦୃଶ୍ୟଶ୍ରାବ୍ୟ ସମ୍ମିଳନୀ ଜରିଆରେ ଶୁଣାଯାଇଛି। ଏଥିରୁ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଉଛି ଯେ “ଆମ ନ୍ୟାୟିକ ପଦ୍ଧତି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତୀୟ ବିଚାର ପରମ୍ପରା ପ୍ରତି ଅଙ୍ଗୀକାରବଦ୍ଧ ଥିବାବେଳେ ଏକବିଂଶ ଶତାବ୍ଦୀର ବାସ୍ତବତା ସହ ମଧ୍ୟ ଖାପ ଖୁଆଇବାକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ।” ସେ ଆହୁରି କହିଥିଲେ ଯେ “ଜଣେ ସାଧାରଣ ନାଗରିକ ତା’ର ସାମ୍ବିଧାନିକ ଅଧିକାର ଓ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ସମ୍ପର୍କରେ ସଚେତନ ହେବା ଉଚିତ୍। ସେମାନେ ନିଜର ସମ୍ବିଧାନ କ’ଣ ସେ ବିଷୟରେ ଜାଣିବା ଦରକାର ଓ ସମ୍ବିଧାନର ଢାଞ୍ଚା ନିୟମ ଓ ପ୍ରତିକାର ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ଜାଣିବା ଦରକାର । ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିପାରିବ।

ଅମୃତ କାଳ ଏକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟର ସମୟ ବୋଲି ଗୁରୁତ୍ୱର ସହ କହିବା ସହ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଯେଉଁସବୁ ଅଞ୍ଚଳ ଅବହେଳିତ ରହିଯାଇଛି ଆମକୁ ତାହା ପ୍ରତି ବେଶୀ ଧ୍ୟାନ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ବିଚାରାଧୀନ ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କ ଉପରେ ସମ୍ବେଦନଶୀଳତା ନେଇ ପୁଣି ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଥିଲେ। ଜିଲ୍ଲା ଆଇନ ସେବା କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ଏଭଳି ବନ୍ଦୀମାନଙ୍କୁ ଆଇନଗତ ସାହାଯ୍ୟ ଦେବା ପାଇଁ ଦାୟିତ୍ୱ ନେବାଆବଶ୍ୟକ। ବିଚାରାଧୀନ ବନ୍ଦୀ ସମୀକ୍ଷା କମିଟି ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବେ କାମ କରୁଥିବା ଜିଲ୍ଲା ଜଜମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ତୁରନ୍ତ ଖଲାସ ହେବା ନେଇ ତ୍ୱରିତ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାକୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନିବେଦନ କରିଥିଲେ। ଏ ଦିଗରେ ଏକ ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିବାରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଏନଏଏଲଏସଏକୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଥିଲେ। ଅଭିଯାନରେ ଅଧିକ ଆଇନଜୀବୀ ଜଡ଼ିତ ହେବାକୁ ସେ ବାର କାଉନସିଲକୁ ମଧ୍ୟ ନିବେଦନ କରିଥିଲେ।

ଜାତୀୟ ଆଇନ ସେବା ପ୍ରାଧିକରଣ (ଏନଏଏଲଏସଏ) ପକ୍ଷରୁ ଜାତୀୟସ୍ତରୀୟ ସମ୍ମିଳନୀ ଜିଲ୍ଲା ଆଇନ ସେବା ପ୍ରାଧିକରଣ (ଡିଏଲଏସଏଏସ) ଜୁଲାଇ ୩ଠ-୩୧ ୨ଠ୨୨ରେ ବିଜ୍ଞାନ ଭବନ ଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଛି। ଡିଏଲଏସଏରେ ସମୀକରଣ ଓ ସମକାଳୀନ ହେବା ପାଇଁ ଏକ ସମନ୍ୱିତ ପଦ୍ଧତି ଗ୍ରହଣ ନେଇ ଆଲୋଚନା ହେବ।

ଦେଶରେ ମୋଟ ୬୭୬ଟି ଜିଲ୍ଲା ଆଇନ ସେବା ପ୍ରାଧିକରଣ (ଡିଏଲଏସଏଏସ) ରହିଛି। ଜିଲ୍ଲା ଜଜ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଓ ପ୍ରାଧିକରଣ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଅଟନ୍ତି। ଅବଶ୍ୟ ଡିଏଲଏଓଏ ଓ ରାଜ୍ୟ ଆଇନ ସେବା ପ୍ରାଧିକରଣ (ଏସଏଲଏସଏଏସ ) ଦ୍ୱାରା ବିଭିନ୍ନ ଆଇନ ସେବା ଓ ସଚେତନତା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ଏନଏଏଲଏସଏ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିଥାଏ। ଏନଏଏଲଏସଏ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଲୋକ ଅଦାଲତକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରି ଡିଏଲଏସଏଏସ ଅଦାଲତର ଅନେକ ବୋଝ ହାଲୁକା କରିଥାଏ।