ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କଂଗ୍ରେସ ଭିତରେ ବିଦ୍ରୋହ ଓ ଅସନ୍ତୋଷ ଦେଖାଦେବା ନୂଆ କଥା ନୁହେଁ। ଗତ କିଛିବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ରାଜ୍ୟରେ ବିଦ୍ରୋହୀ ସ୍ୱର ଉଭା ହୋଇଛି। କେତେକ ରାଜ୍ୟରେ ଦଳ ଏହାକୁ ଦମନ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହାର ବହୁମୂଲ୍ୟ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। ୧୫ ମାସ ମଧ୍ୟରେ କମଲନାଥ ସରକାରଙ୍କ ପତନ ହେଉ କିମ୍ବା ପାରସ୍ପରିକ ଗୋଷ୍ଠୀକନ୍ଦଳ ଓ ଅସନ୍ତୋଷ ଯୋଗୁଁ ପଞ୍ଜାବ ଓ ହରିୟାଣା ଭଳି ରାଜ୍ୟରେ ସଫଳତା ପାଇବାରେ ବିଫଳତା ମଧ୍ୟ ଏହାର ସଙ୍କେତ। ଏହାର ସଦ୍ୟତମ ଉଦାହରଣ ପାହାଡ଼ିଆ ରାଜ୍ୟ ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି, ଯେଉଁଠାରେ ନିକଟରେ ହୋଇଥିବା ରାଜ୍ୟସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଦଳର ଅଧା ଡଜନ ବିଧାୟକ କ୍ରସ୍ ଭୋଟ ଦେଇ ସୁଖବିନ୍ଦର ସିଂହ ସୁଖୁ ସରକାର ଉପରେ ସଙ୍କଟ ଉଠାଇଥିଲେ। ବିଦ୍ରୋହର ନିଆଁ ଜଳିବା ପାଇଁ କଂଗ୍ରେସ କାହିଁକି ଅପେକ୍ଷା କରିଛି?
ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବଧାନ ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ
କ୍ରମାଗତ ଭାବେ କଂଗ୍ରେସ ଭିତରେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତରରେ ଦେଖାଦେଉଥିବା ଅସନ୍ତୋଷ ପଛର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ହେଉଛି ଯୋଗାଯୋଗର ଅଭାବ। କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଆଞ୍ଚଳିକ ନେତୃତ୍ୱ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦଳୀୟ ନେତା ଓ କର୍ମୀଙ୍କ ସହ କଂଗ୍ରେସ ଭିତରେ ଏହି ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବଧାନ ଜାରି ରହିଛି। ନିକଟରେ ହିମାଚଳରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ବିଦ୍ରୋହରେ ବିଦ୍ରୋହୀ ବିଧାୟକଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ମନ୍ତ୍ରୀ ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ସିଂହ ଓ ରାଜ୍ୟ ସଭାପତି ପ୍ରତିଭା ସିଂହଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ନେତୃତ୍ୱ ଆଗରେ ବାରମ୍ବାର ସମସ୍ୟା ଉଠାଇବା ସତ୍ତ୍ୱେ ନା କୌଣସି ଶୁଣାଣି ହେଉଛି ନା କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନିଆଯାଉଛି।
ସାଧାରଣ କର୍ମୀଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ବିଧାୟକ, ସାଂସଦ ଓ ନେତାଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱଙ୍କ ପାଖରେ ସହଜରେ ପହଞ୍ଚିବା କଂଗ୍ରେସର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସମସ୍ୟା। ଏହି କାରଣରୁ ସମସ୍ତ ପ୍ରୟାସ ସତ୍ତ୍ୱେ ଯେତେବେଳେ ସାଧାରଣ କର୍ମୀ କିମ୍ବା ନେତା ହାଇକମାଣ୍ଡଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚି ପାରୁନାହାନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ଯୋଗାଯୋଗ ବ୍ୟବଧାନ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି। ତୃଣମୂଳ ସ୍ତରର କର୍ମୀ ଓ ନେତାଙ୍କଠାରୁ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ। ଜ୍ୟୋତିରାଦିତ୍ୟ ସିନ୍ଧିଆଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ମିଲିନ୍ଦ ଦେଓରାଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନେକ ନେତା ଦଳ ଛାଡ଼ିବା ସମୟରେ ହାଇକମାଣ୍ଡଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବାକୁ ସପ୍ତାହ କିମ୍ବା କେତେମାସ ଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ସମୟ ମିଳିନଥିଲା ବୋଲି ଅଭିଯୋଗ କରିଥିଲେ। ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାର, ବିଶେଷ କରି ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧିଙ୍କଠାରୁ ସମୟ ନ ମିଳିବା ନେଇ ସାଧାରଣରେ ଅଭିଯୋଗ ହେଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମଲ୍ଲିକାର୍ଜୁନ ଖଡଗେଙ୍କ ହାତକୁ କଂଗ୍ରେସର କମାଣ୍ଡ ଆସିବା ପରେ ମଧ୍ୟ ବିଶେଷ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇନାହିଁ।
ସଠିକ୍ ମତାମତ ମିଳୁନାହିଁ
ଯଦି କଂଗ୍ରେସ ନେତୃତ୍ୱ ଏହି ବିଦ୍ରୋହୀ ସ୍ୱରର କୌଣସି ସମାଧାନ ବାହାର କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ନୁହଁନ୍ତି, ତେବେ ଏହାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ହେଉଛି ଉପଯୁକ୍ତ ମତାମତର ଅଭାବ। ଦଳର ଶୀର୍ଷ ନେତୃତ୍ୱ ଗତ ଦୁଇଦଶନ୍ଧି ଧରି କିଛି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପ୍ରକାରର ଲୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଘେରି ରହିଛନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ବାସ୍ତବତା ଖବରକୁ ଠିକ୍ ଭାବରେ ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ। ଶୀର୍ଷ ନେତୃତ୍ୱଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ଏହି ଦଳ ସେମାନଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ୱାର୍ଥ ଓ ରୁଚି ଆଧାରରେ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ଅନେକ ସମୟରେ ଏହି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସୂଚନା ଅଟକି ରହିଥାଏ। ଫଳରେ ଉପଯୁକ୍ତ ମତାମତ ଶୀର୍ଷ ନେତୃତ୍ୱଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚି ପାରୁନାହିଁ। ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଟିମ୍ ଏବଂ ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଉପରେ ଲଗାତାର ଏଭଳି ଅଭିଯୋଗ ଆସୁଛି। ଶୀର୍ଷ ନେତୃତ୍ୱ ମଧ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ତାଙ୍କ ଦଳର ଆଖପାଖରେ ଥିବା ଲୋକଙ୍କଠାରୁ ପ୍ରାପ୍ତ ମତାମତ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ରାଜ୍ୟର ପ୍ରଭାରୀ ଓ ରାଜ୍ୟ ସଭାପତିମାନେ ନିଜ ଇଚ୍ଛା ଅନୁଯାୟୀ ଶୀର୍ଷ ନେତୃତ୍ୱଙ୍କୁ ମତାମତ ଦେଇଥାନ୍ତି।
ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାରେ ବିଳମ୍ବ
ଦଳ ଭିତରେ ଏଭଳି ସ୍ଥିତି ପଛରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣକୁ ନେତୃତ୍ୱ ସ୍ତରରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାରେ ଅବହେଳା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବିଳମ୍ବ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଇପାରେ। ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସାଙ୍ଗରେ ନେବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି। ଦଳରେ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି ଉପରେ ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବାର ପରମ୍ପରା ରହିଛି। ଏହା ଦଳ ପାଇଁ ଏକ ଗୁଣ ଅପେକ୍ଷା ବୋଝ ଅଧିକ ବୋଝ ହୋଇଛି। ଗତ ଏକ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ କଂଗ୍ରେସ ହିନ୍ଦୀ ଅଞ୍ଚଳର ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ସରକାର ଗଠନ କିମ୍ବା ବଜାୟ ରଖିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଛି, ଯେଉଁଠାରେ ପାରସ୍ପରିକ ଗୋଷ୍ଠୀକନ୍ଦଳ ଏବଂ ସଂଘର୍ଷ ଦଳୀୟ ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିବା ଦେଖାଯାଉଛି।
ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ କମଲନାଥ, ଦିଗବିଜୟ ସିଂହ ବନାମ ଜ୍ୟୋତିରାଦିତ୍ୟ ସିନ୍ଧିଆ, ରାଜସ୍ଥାନରେ ଅଶୋକ ଗେହଲଟ ବନାମ ସଚିନ ପାଇଲଟ, ଛତିଶଗଡ଼ରେ ଭୂପେଶ ବାଘେଲ ବନାମ ଟିଏସ ସିଂହଦେଓ, ପଞ୍ଜାବରେ କ୍ୟାପଟେନ ଅମରିନ୍ଦର ସିଂହ ବନାମ ନବଜୋତ ସିଂହ ସିଦ୍ଧୁ, ତା’ପରେ ଚରଣଜିତ ସିଂହ ଚନ୍ନି ବନାମ ସିଦ୍ଧୁ, ପ୍ରଥମେ ଭୂପିନ୍ଦର ସିଂ ହୁଡା ବନାମ ଅଶୋକ ତନୱାର ଏବଂ ପରେ ହୁଡା ବନାମ ଶୈଲଜା ଏବଂ ରଣଦୀପ ସିଂ ସୁରଜେୱାଲା ଦଳର ବିଜୟ ସମ୍ଭାବନାକୁ ନଷ୍ଟ କରୁଛନ୍ତି। ଦଳ ଭିତରେ ଠିକ୍ ସମୟରେ ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକୁ ଯେମିତି ଅଛି ସେମିତି ରଖିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବା କିମ୍ବା ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖିବାର ଅଭ୍ୟାସ ଯୋଗୁଁ ଏହି ସମସ୍ୟା କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। ଅନେକ ସମୟରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଏତେ ବିଳମ୍ବରେ ନିଆଯାଇଥାଏ ଯେ ସେହି ନିଷ୍ପତ୍ତି କିମ୍ବା କାର୍ଯ୍ୟର କୌଣସି ଯଥାର୍ଥତା ନ ଥାଏ।
ଗୋଟିଏରୁ ଅଧିକ କ୍ଷମତା କେନ୍ଦ୍ର
ଦଳରେ ଏଭଳି ସ୍ଥିତି ପଛରେ ଏକରୁ ଅଧିକ କ୍ଷମତା କେନ୍ଦ୍ର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାରର ତିନିଜଣ ସଦସ୍ୟ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀ, ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଓ ପ୍ରିୟଙ୍କା ଗାନ୍ଧୀ ଏବଂ ମଲ୍ଲିକାର୍ଜୁନ ଖଡଗେଙ୍କ ଭଳି ଅନ୍ୟ ଏକ କ୍ଷମତା କେନ୍ଦ୍ର ଗଠନ ବେଳେବେଳେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାରେ ବିଳମ୍ବ କରିଥାଏ। ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଚେହେରା କିମ୍ବା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଗୋଟିଏ ଶକ୍ତି କେନ୍ଦ୍ରରୁ ଆଶ୍ରୟ ମିଳିବା ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ନବଜୋତ ସିଂହ ସିଦ୍ଧୁ, ସଚିନ ପାଇଲଟଙ୍କ ଭଳି ନେତାଙ୍କ ପଛରେ ପ୍ରିୟଙ୍କା ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ହାତ ଥିବା କୁହାଯାଉଛି। ଏହି କାରଣରୁ ତାଙ୍କର ସମସ୍ତ ବିଦ୍ରୋହୀ ମନୋଭାବ ସତ୍ତ୍ୱେ ଦଳ ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ କଠୋର କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିବାରୁ ଦୂରେଇ ରହିଥିଲା।
