ଭି ଅନନ୍ତ ନାଗେଶ୍ୱରମ୍ ଏବଂ ଚଂଚଳ ସିି. ସରକାର
ଆର୍ଥିକ ପ୍ରଗତି ଏବଂ ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତିର ଆବଶ୍ୟକତା ଦୀର୍ଘଦିନ ହେଲା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଆବଶ୍ୟକତାର ଭାବରେ ସ୍ୱୀକୃତି ପାଇଛି। ଉତ୍ପାଦନକ୍ଷମ ଅର୍ଥନୀତି ମଧ୍ୟରେ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଦୂରୀକରଣ, ଲୋକଙ୍କ ସଶକ୍ତିକରଣ ଏବଂ ପରସ୍ପର ସହ ସମ୍ପର୍କ ରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହାର ଭୂମିକା ଗୁରୁ୍ତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ପ୍ରଗତି ଲକ୍ଷ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ରହିଥିବା ସତରଟି ଲକ୍ଷ୍ୟ ମଧ୍ୟରୁ ମୁଖ୍ୟ ସାତଟି ମଧ୍ୟରେ ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତି କୁ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇଛି।
୨୦୧୦ମସିହାର ଶେଷଭାଗରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଆର୍ଥିକ ମାନ୍ଦାବସ୍ଥା ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଜି-୨୦ରାଷ୍ଟ୍ରର ନେତୃବୃନ୍ଦ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପି ପ୍ରଗତି ନିମନ୍ତେ ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତଭୁକ୍ତୀକୁ (ଜିବିଏଫଆଇ) ସ୍ୱୀକର କରିଥିଲେ। ତେଣୁ ସେମାନେ ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତି ପଦକ୍ଷେପ ଯୋଜନା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ଜି-୨୦ ରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ଅନ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡିକରେ ଏହାକୁ କାର୍ୟ୍ୟକାରୀ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଥିଲେ । ଏପରିକି ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତି ଜି-୨୦ ରାଷ୍ଟ୍ର ସମୂହ ବାହାରେ ଥିବା ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡିକରେ କାର୍ୟ୍ୟକାରୀ ହେଲା।
ସେହିଦିନଠାରୁ ଜି.ପି.ଏଫ୍.ଆଇ ପକ୍ଷରୁ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇସାରିଲାଣି। ଏହା ଫଳରେ ଅନେକ ଦରକାରୀ ନୀତିଗତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇ କାର୍ୟ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇଛି। ସେଥିମଧ୍ୟରେ ଡିଜିଟାଲ ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତି ନିମନ୍ତେ ଜି-୨୦ ନୀତି, ଆର୍ଥିକ କାରବାରରେ ହେଉଥିବା ଖର୍ଚ୍ଚ କମାଇବା ଏବଂ ଏଥିଯୋଗୁଁ ପରିବାର ମଧ୍ୟରେ ହୋଇପାରୁଥିବା ଉଦ୍ୟୋଗ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ବାଦ୍ ଦେଇ ଅନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରର ସୁଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।
ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶଗୁଡିକରେ ସ୍ମାଟଫୋନ ମାଧ୍ୟମରେ ବୈଷୟିକ ଉଦ୍ଭାବନ ହୋଇପାରିଛି। ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ହାଇସ୍ପିଡ୍ ଇଂଟରନେଟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏହି କାର୍ୟ୍ୟକ୍ରମକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ନେଇଛି। ଏହା ଗତ ଦଶନ୍ଧି ଗୁଡିକରେ ଘଟିଛି। ଜି-୨୦ ଏହି ସବୁକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ସହ କାର୍ୟ୍ୟକାରୀ କରିଛି।
ଜି-୨୦ ରାଷ୍ଟ୍ର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ନ ଥିବା ଦେଶଗୁଡିକ ମଧ୍ୟ ଏହି ନୀତିକୁ ବୈଷୟିକ କୌଶଳ, ଉଦ୍ଭାବନ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଡିଜିଟାଇଜେସନଙ୍କୁ କାର୍ୟ୍ୟକାରୀ କରିବା ନିମନ୍ତେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାବଳୀ ଜାରି କରିଛି। ଅନେକ ବିକାଶଶୀଳ ରାଷ୍ଟ୍ର ସମୂହ କିଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛନ୍ତି, ତାହା ମଧ୍ୟ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ। ବିପୁଳ ସଂଖ୍ୟାରେ ମହିଳା,ଗରିବ, ଅଳ୍ପ ଶିକ୍ଷିତ ବୟସ୍କ ଆଦିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୩୧ଶତାଂଶ।
ଡିଜିଟାଲ ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତଭୁକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆର୍ଥିକ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇ ଥିବା ସମୟରେ ଏମାନଙ୍କ ସ୍ଥିତି କଣ ? ଏମାନେ ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତଭୁକ୍ତିରୁ ବାହାରେ ଅଛନ୍ତି। ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ଉଦ୍ୟମ ଉଲ୍ଳେଖନୀୟ। ଏହାର ଏକ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ରହିଛି। ଡିଜିଟାଲ ଆର୍ଥିକ ପରିବେଶ ମଧ୍ୟକୁ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଧାରକ, ନିୟାମକ, ଘରୋଇ କ୍ଷେତ୍ରଗୁଡିକୁ ଗୋଟିଏ ମଂଚକୁ ଆଣିବା ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦେଶବ୍ୟାପୀ ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ଅର୍ଥନୀତି ଦିଗରେ ଭାରତ କଣ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛି-ଏହା ମଧ୍ୟ ଏକ ପ୍ରଶ୍ନ। ଭାରତର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ- ଏଥିରେ ଜଣେ ଅନ୍ୟ ଜଣଙ୍କୁ ଜାଣିବା, ସମ୍ଭବ ହେବା ଏହି ପ୍ରକାର ପରିବେଶ ଦ୍ୱାରା ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଥିବା ପ୍ରତିବନ୍ଧକଗୁଡିକ ଅତିକ୍ରମ କରାଯାଇପାରିବ। ଏଥିରେ ନିୟାମକ ଗୁଡିକର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇପାରିବ।
ଘରୋଇ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ସୃଜନଶୀଳତା ଦେଖାଦେବ। ଏ ସମ୍ପର୍କୀତ ଅନେକ ପରିଭାଷା ଭାରତରେ ଥିବା ସତ୍ୱେ ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ଏହା ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବ । ଏହା ଫଳରେ ଆମ ଦେଶର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଅନ୍ୟ ଦେଶକୁ ଯାଇପାରିବ। ଅନ୍ୟ ଦେଶଗୁଡିକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭିନ୍ନତା ସତ୍ୱେ ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତଭୁର୍କ୍ତି ପ୍ରୟୋଗ କରି ପାରିବେ।
ଏହି କାରଣରୁ ଗତ ଦଶନ୍ଧିରେ ଭାରତ ୧. ୩ ବିଲିୟନ ଆଧାର ପଞ୍ଜୀକରଣ କରିପାରିଛି। ୧୨ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର ମାସିକ ୟୁପିଆଇ ଦେଣନେଣ ହୋଇପାରିଛି । ୪୭୦ ନିୟୁତ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କୁ ଜନଧନ ଆକାଉଂଟ, ଆଧାର ନମ୍ବର ଏବଂ ମୋବାଇଲ ଫୋନ ମାଧ୍ୟମରେ ଉପକୃତ କରାଯାଇଛି। ଏଥିରେ ୫୫ ଶତାଂଶ ମହିଳା ଏବଂ ୬୭ ଶତାଂଶ ଗ୍ରାମୀଣ ଓ ଅର୍ଦ୍ଧ ସହରାଂଚଳର ମହିଳା ଅଛନ୍ତି। ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ ଦିଗରେ ମାତ୍ର ୭ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ବିପ୍ଳବଭାବରେ ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତଭୁକ୍ତି, ଆର୍ଥିକ ସେବାର ଗୁଣବତା ଓ ପରିମାଣ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପି ଏକ ସଫଳତା ଦିଗରେ ଅଗ୍ରସର ହୋଇଛି।
ଜି-୨୦ରେ ଭାରତର ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ କୋଲକାତାଠାରେ ପ୍ରଥମ ଜି.ପି.ଏଫ୍.ଆଇ. ସମ୍ମିଳନୀ ଭାରତ ଆୟୋଜନ କରିବାକୁ ଯାଉଥିବା ସମୟରେ ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରସଙ୍ଗଗୁଡିକ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରାଯିବ। ଏହା ଫଳରେ ଅର୍ଥନୀତିକ ପ୍ରଗତି ହାସଲ ସହ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନଧାରଣରେ ମାନରେ ଉନ୍ନତି, ଉତ୍ପାଦନର ଅଭିବୃଦ୍ଧି, ଏବଂ ଉତ୍ତମ ଗୁଣବତା ସମ୍ପନ୍ନ ଆର୍ଥିକ ସେବା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇପାରିବ।
ଏହି ସମ୍ମିଳନୀରେ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା କରାଯିବା ନିମନ୍ତେ ଉଦ୍ୟମ ହେବ। ରାଷ୍ଟ୍ରାୟତ ବ୍ୟାଙ୍କ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଗୁଡିକ ଦ୍ୱାରା ନିଆଯାଇଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଡିଜିଟାଲ ଆର୍ଥିକ କାରବାରରେ ସୃଜନଶୀଳତାର ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯିବ। ଏସବୁ ଭାରତର ଆର୍ଥିକ କାରବାର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଡିଜିଟାଲ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ପ୍ରୟୋଗକୁ ସଫଳଭାବରେ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଛନ୍ତି। ବିଶ୍ୱର ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ବକ୍ତାମାନେ ଏଠାରେ ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତି ଓ ଉତ୍ପାଦକତା ବୃଦ୍ଧି ସମ୍ପର୍କରେ ମତ ଉପସ୍ଥାପନ କରିବେ।
ଏଇ ନିକଟରେ କୋଲକାତାଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବାକୁ ଥିବା ଜି-୨୦ ର ପ୍ରଥମ ଜି.ପି.ଏଫ୍.ଆଇ. ୱାର୍କିଂ କମିଟି ବୈଠକରେ ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ଦୃଷ୍ଟିଭଙ୍ଗୀର ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ପ୍ରସାର ହୋଇପାରିବ।
(ଲେଖକ ଦ୍ୱୟ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଅର୍ଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଆର୍ଥିକ ପରାମର୍ଶ ଦାତା ଅଛନ୍ତି)
