ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ତିସ୍ତା ପ୍ରକଳ୍ପରେ ବାଂଲାଦେଶ ଚୀନ୍ର ସହଭାଗିତା ଯୋଜନା କରୁଛି, ଯାହା ଭାରତର ସୁରକ୍ଷା ତଥା ରଣନୀତିକ ସ୍ୱାର୍ଥ ଉପରେ ଗୁରୁତର ପ୍ରଭାବ ପକାଇପାରେ। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପରେ ଚୀନ୍ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବାର ନିଷ୍ପତ୍ତି ବାଂଲାଦେଶର ଅନ୍ତରୀଣ ସରକାର ନେଇପାରିବେ। ଟେଲିଗ୍ରାଫ୍ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ବାଂଲାଦେଶ ଦ୍ୱାରା ଅନୁମୋଦିତ ତିସ୍ତା ନଦୀର ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ଚୀନ୍ ଏକ ମାଷ୍ଟରପ୍ଲାନ୍ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛି। ବିଶେଷକରି ସିଲିଗୁଡି କରିଡର ପରି ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଅଞ୍ଚଳ ନିକଟରେ ତିସ୍ତା ନଦୀରେ ଚୀନ୍ର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉପସ୍ଥିତି ଯୋଗୁଁ ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସୁରକ୍ଷା ଚିନ୍ତାର କାରଣ ହୋଇପାରେ।
ତିସ୍ତା ନଦୀର ସ୍ରୋତ ଭାରତର ସିକ୍କିମରୁ ଏବଂ ଏହି ନଦୀ ଉତ୍ତର ବଙ୍ଗ ଦେଇ ବାଂଲାଦେଶରେ ପ୍ରବେଶ କରେ। ୨୦୧୧ ମସିହାରୁ ବାଂଲାଦେଶ ଏବଂ ଭାରତ ମଧ୍ୟରେ ତିସ୍ତା ଜଳ ବଣ୍ଟନ ନେଇ ବିବାଦ ଜାରି ରହିଛି। ତେବେ ବାଂଲାଦେଶର ଅନ୍ତରୀଣ ସରକାର ଚୀନକୁ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବାକୁ ଯୋଜନା କରୁଛନ୍ତି। ନିକଟରେ ବାଂଲାଦେଶ “ତିସ୍ତା ନିଏ କୋରୋନିଓ” ନାମକ ଏକ ଜନ ଶୁଣାଣି କରିଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ ଚାଇନାର ମାଷ୍ଟରପ୍ଲାନ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇଥିଲା।
ସୁରକ୍ଷା ଚିନ୍ତା ଏବଂ ଭାରତ ପାଇଁ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବିପଦ:
ଭାରତ ପାଇଁ ସବୁଠୁ ବଡ ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ହେଉଛି ଯେ, ତିସ୍ତା ପ୍ରକଳ୍ପରେ ଚୀନ୍ର ଅଂଶଗ୍ରହଣ ସହିତ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ସିଲିଗୁଡି କରିଡରର ନିକଟତର ହେବ। ସିଲିଗୁଡି କରିଡର, ଯାହାକୁ “ଚିକେନ୍ ନେକ” ଭାବରେ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ, ଏହା ଦେଶର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାଗକୁ ଭାରତ ସହିତ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବାରୁ ଏହା ଭାରତ ପାଇଁ ରଣନୀତିକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଟେ। ଯଦି ଚୀନ୍ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ନିଜର ଉପସ୍ଥିତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରେ, ତେବେ ଏହା ଭାରତର ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ବିପଦ ହୋଇପାରେ।
ବାଂଲାଦେଶ-ଚୀନ୍ ସମ୍ପର୍କର ପ୍ରଭାବ ବୃଦ୍ଧି:
ଶେଖ ହସିନାଙ୍କ ସରକାର ପୂର୍ବରୁ ଚୀନ୍କୁ ତିସ୍ତା ପ୍ରକଳ୍ପରୁ ଦୂରେଇ ରଖିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ କ୍ଷମତାରୁ ହଟାଯିବା ପରେ ମହମ୍ମଦ ୟୁନୁସଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଅନ୍ତରୀଣ ସରକାର ଚୀନ୍ ପ୍ରତି ଆଭିମୁଖ୍ୟ ବଦଳାଇ ଦେଇଛନ୍ତି। ବାଂଲାଦେଶୀ ଗଣମାଧ୍ୟମର ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ସହିତ ଚାଇନାକୁ ସଂଯୋଗ କରିବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ନଦୀ କୂଳରେ ଡ୍ରେନେଜ ସିଷ୍ଟମ, ତଟ ବନ୍ଧ ଏବଂ ଉପଗ୍ରହ ଟାଉନସିପ୍ ନିର୍ମାଣ। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୧ ବିଲିୟନ ଡଲାର ଅଟେ ଏବଂ ଏହା ୨୦୨୫ ସୁଦ୍ଧା ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି।
ଭାରତର ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ କୂଟନୈତିକ ଆହ୍ଵାନ:
ଯଦି ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ଚୀନ୍ ସହିତ ଆଗକୁ ବଢେ, ତେବେ ଭାରତକୁ ଏହାର ସୁରକ୍ଷା ରଣନୀତିରେ ବଡ଼ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ପଡିବ। ସିଲିଗୁଡି କରିଡରର ସୁରକ୍ଷା ତଥା ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତରେ ପ୍ରବେଶ ପାଇଁ ଭାରତକୁ କୂଟନୈତିକ ପ୍ରୟାସକୁ ଆହୁରି ଜୋରଦାର କରିବାକୁ ପଡିବ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ବାଂଲାଦେଶ ଏବଂ ଚୀନ୍ ମଧ୍ୟରେ ବଢୁଥିବା ସମ୍ପର୍କ ମଧ୍ୟ ଭାରତ ପାଇଁ କୂଟନୈତିକ ଆହ୍ଵାନ ବଢାଇପାରେ, ବିଶେଷ କରି ଯଦି ବାଂଲାଦେଶ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ମାଧ୍ୟମରେ ଭାରତ ଉପରେ ଚାପ ପକାଇବାକୁ ଯୋଜନା କରୁଛି।
ତିସ୍ତା ପ୍ରକଳ୍ପରେ ଚୀନର ଅଂଶଗ୍ରହଣ:
ବାଂଲାଦେଶର ଟିସ୍ତା ପ୍ରକଳ୍ପରେ ଚୀନ୍ର ଯୋଗଦାନ ଭାରତର ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରତି ଗୁରୁତର ବିପଦ ଆଣିପାରେ। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପରୁ ଆସୁଥିବା ଆହ୍ଵାନର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଭାରତକୁ ଏହାର ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ କୂଟନୈତିକ ପ୍ରୟାସକୁ ମଜବୁତ କରିବାକୁ ପଡିବ, ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଏହି ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ସ୍ଥିରତା ବଜାୟ ରହିବ।