ଭୁବନେଶ୍ବର: ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ନ୍ୟାସନାଲ ଟ୍ରଷ୍ଟ ଫର ଆର୍ଟ ଆଣ୍ଡ ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟ ବା INTACH ର ଏକ ତିନିଜଣିଆ ଟିମ୍ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର ଡେଲାଙ୍ଗା ତହସିଲର ହରିରାଜପୁର ଗାଁର ପଶ୍ଚିମା ସୋମାନଥ ମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରାୟ ୧୭୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ଖୋଦିତ ଏକ କାଠଲିପି ଚିହ୍ନଟ କରିଛନ୍ତି। ପୂର୍ବରୁ ଶିଳାଲିପି ରହିଛି। ହେଲେ କାଠଲିପି ଏକ ବିରଳ ଉଦାହରଣ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।
ଏନଟାକ୍ ପ୍ରକଳ୍ପ ସଂଯୋଜକ ଅନୀଲ ଧୀର, ପ୍ରକଳ୍ପ ସହାୟକ ଦୀପକ କୁମାର ନାୟକ ଏବଂ ବିକ୍ରମ ନାୟକଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ଟିମ୍ ଏହାକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିଛନ୍ତି। ଏହା ଦୟା-ରତ୍ନାଚିରା ନଦୀ ଉପତ୍ୟକାରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ସ୍ମାରକୀଗୁଡ଼ିକର ସର୍ବେକ୍ଷଣ ସମୟରେ ଏହା କାଠଲିପି ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ। ଏହି ସ୍ଥାନଟି ଭୋଇ ରାଜବଂଶର ରାଜଧାନୀ ଥିବା ଖୁରୁଧାଗଡ ଦୁର୍ଗ ନିକଟରେ ହରିରାଜପୁର। ଦୀପକ ନାୟକଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଓଡିଆରେ ଲେଖାଯାଇଥିବା କାଠ ଲେଖା ଆମକୁ ରାଜା ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବ ତୃତୀୟର ୪୪ ତମ ଅଙ୍କ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଛି।
ଖୋଦିତ ଏବଂ ସଜାଯାଇଥିବା କାଠ ବ୍ଲକରେ ଲେଖା ଯାଇଛି ” ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବଙ୍କା ୪୪ ଅଙ୍କରେ ତୋଳା” ଯାହା ଦର୍ଶାଏ ଯେ ରାଜାଙ୍କର ୪୪ ତମ ଶାସନ କାଳରେ ଏହି ମନ୍ଦିର ପୁନଃ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା। ଦୀପକ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ଅନେକ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟ୍ ହୋଇ ନ ଥିବା ପଥର ଲେଖା ଆବିଷ୍କାର କରିଛନ୍ତି।
ବିଶିଷ୍ଟ ଐତିହାସିକ କେଦାରନାଥ ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ “ଖୁରଧା ଇତିହାସ” ଅନୁଯାୟୀ ଭୋଇ ରାଜବଂଶର ଚାରିଜଣ ଶାସକ ଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କେବଳ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବ ତୃତୀୟ ୪୪ ରିଗାଲ ବର୍ଷ (୧୮୧୭ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରୁ ୧୮୫୪ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ) ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଶାସନ କରିଥିଲେ।
ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର କମ ଦିନ ଶାସନ ଥିଲା। ତେଣୁ, ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ ଏହା ଗଜପତି ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବ- ତୃତୀୟ ୪୪ ତମ ଅଙ୍କ ସମୟରେ ଥିଲା, କିଛି ସମୟ ୧୮୫୨/୫୩ ମସିହାରେ ଯେତେବେଳେ ଏହି କାଠ ମଣ୍ଡପ ତାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପଶ୍ଚିମା ସୋମନାଥ ମନ୍ଦିର ସମ୍ମୁଖରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା।