ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ମଥୁରାର ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦ ସର୍ଭେ କରିବାରେ ମଧ୍ୟ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ଆପତ୍ତି ନାହିଁ। ଡିସେମ୍ବର ୧୫ତାରିଖରେ କୋର୍ଟ ସର୍ଭେ ଉପରେ ରୋକ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ହୋଇଥିବା ଆବେଦନକୁ ଖାରଜ କରିଦେଇଥିଲେ। ଆହ୍ଲାବାଦ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ରାୟ ବିରୋଧରେ ଏହି ପିଟିସନ ଦାଖଲ କରାଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ବିବାଦୀୟ ସ୍ଥାନର କମିଶନର ସର୍ଭେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। ଏହି ମାମଲାର ପରବର୍ତ୍ତୀ ଶୁଣାଣି ଜାନୁଆରି ୯ରେ ହେବ।
ମସଜିଦରେ ନିର୍ମିତ ପଦ୍ମ ଓ ଶେଷନାଗ ହିନ୍ଦୁ ପକ୍ଷର ଦାବିର ଆଧାର ପାଲଟିଛି
୧୫ ଡିସେମ୍ବର ୨୦୨୩ରେ ହିନ୍ଦୁ ପକ୍ଷ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ୟୁପି ସୁନ୍ନି ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ୱାକ୍ଫ ବୋର୍ଡ ଏବଂ ଶାହି ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦ କମିଟି ତୁରନ୍ତ ଜବରଦଖଲ ହୋଇଥିବା ଜମି ଖାଲି କରନ୍ତୁ।
ଏହି ଜମିକୁ ଯଥାଶୀଘ୍ର ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଜନ୍ମଭୂମି ଟ୍ରଷ୍ଟକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବାକୁ ଆବେଦନରେ ନିବେଦନ କରାଯାଇଛି। ଏହାବ୍ୟତୀତ କୃଷ୍ଣଭୂମିକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବା ୧୩.୩୭ ଏକର ପରିସରରେ ମୁସଲମାନ ପକ୍ଷର ପ୍ରବେଶ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇବାକୁ ମଧ୍ୟ ଦାବି ହୋଇଛି। ହିନ୍ଦୁ ପକ୍ଷର ଓକିଲ ବିଷ୍ଣୁ ଶଙ୍କର ଜୈନ କୋର୍ଟଙ୍କୁ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମସଜିଦର କାନ୍ଥରେ ତିଆରି କଳସ ହିନ୍ଦୁ ଶୈଳୀର। ମସଜିଦର ସ୍ତମ୍ଭ ଉପରେ ପଦ୍ମ ରହିଛି।
କାନ୍ଥରେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଜନ୍ମ ସମୟରେ ତାଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇଥିବା ଶେଶନାଗ ନାମକ ଏକ କୋଠରୀ ରହିଛି। ଏହିସବୁ ପ୍ରମାଣ ଉପଲବ୍ଧ ଅଛି, କିନ୍ତୁ ତାହା ମୌଖିକ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ। କୋର୍ଟଙ୍କ ଜରିଆରେ ଏହାର ଭିଡିଓଗ୍ରାଫି କରି ରେକର୍ଡକୁ ଆଣିବାକୁ ଦାବି ହୋଇଛି।
ଆବେଦନକାରୀ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦ ଔରଙ୍ଗଜେବ ୧୬୭୦ ମସିହାରେ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ। ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନରେ ଏହି ମସଜିଦ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି। ଏହାକୁ ସେଠାରୁ ହଟାଇବାକୁ ସେମାନେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି।
୩ ବର୍ଷ ତଳେ ଜିଲ୍ଲା ଅଦାଲତରେ ପ୍ରଥମ ପିଟିସନ, ଯେଉଁଥିରେ ମଥୁରା ବିବାଦ ଦେଖାଦେଇଥିଲା
ନଭେମ୍ବର ୨୦୧୯ରେ ଅଯୋଧ୍ୟା ମାମଲାରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ରାୟ ଶୁଣାଇଥିଲେ। ଏହାର ୧୦ ମାସ ପରେ ଆଉ ଏକ ବିବାଦ ଉପୁଜିଥିଲା। ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫, ୨୦୨୦ରେ ମଥୁରା ଜିଲ୍ଲା ଅଦାଲତରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଏହି ମାମଲାରେ ଏକ ପିଟିସନ ଦାଖଲ କରାଯାଇଥିଲା।
ଏହାର ୫ ଦିନ ପରେ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୩୦ତାରିଖରେ ଅତିରିକ୍ତ ଜିଲ୍ଲା ଜଜ୍ ଛାୟା ଶର୍ମା ଆବେଦନକୁ ଖାରଜ କରି କହିଥିଲେ ଯେ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଅଗଣିତ ଭକ୍ତ ଅଛନ୍ତି। ଯଦି ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭକ୍ତଙ୍କ ଆବେଦନର ଶୁଣାଣି ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଏ, ତେବେ ନ୍ୟାୟିକ ଓ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିବ।
ଏଥିସହିତ ଜିଲ୍ଲା ଅଦାଲତ କହିଥିଲେ ଯେ ଆବେଦନକାରୀ ପକ୍ଷ କିମ୍ବା ଟ୍ରଷ୍ଟି ନୁହଁନ୍ତି, ତେଣୁ ଏହି ଆବେଦନଖାରଜ ହୋଇଛି। ବିଳମ୍ବ ନ କରି ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୩୦ରେ ଏହି ମାମଲାରେ ରିଭ୍ୟୁ ପିଟିସନ ଦାଖଲ କରାଯାଇଥିଲା। ଉଭୟ ପକ୍ଷଶୁଣିବା ପରେ କୋର୍ଟ ଆବେଦନକୁ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି।
ନିମ୍ନ ଅଦାଲତରେ ଏହି ମାମଲାର ଶୁଣାଣି ଚାଲିଥିଲା ଯେ ୨୦୨୩ ମେ ୨୬ରେ ଆହ୍ଲାବାଦ ହାଇକୋର୍ଟ ମଥୁରା ବିବାଦ ସହ ଜଡିତ ସମସ୍ତ ମାମଲାନିଜକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିଥିଲେ। ୪ ମାସ ଧରି ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଶୁଣାଣି ପରେ ନଭେମ୍ବର ୧୬ତାରିଖରେ ରାୟ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖାଯାଇଥିଲା। ଡିସେମ୍ବର ୧୪ତାରିଖରେ ହାଇକୋର୍ଟ ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦ୍ ସର୍ଭେ ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲେ।
ଏହାର ପରଦିନ ଅର୍ଥାତ୍ ଡିସେମ୍ବର ୧୫ତାରିଖରେ ମୁସଲିମ ପକ୍ଷ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ବିରୋଧରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ପିଟିସନ ଦାଖଲ କରିଥିଲେ। ଏହି ଆବେଦନକୁ ଖାରଜ କରି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ମଧ୍ୟ ସର୍ଭେକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଛନ୍ତି।
ଯେଉଁ ୨୦୨୦ ପିଟିସନ ଉପରେ ଆଦେଶ ଜାରି କରାଯାଇଥିଲା, ସେଥିରେ କ’ଣ ଦାବି କରାଯାଇଥିଲା?
୨୦୨୦ରେ ଲକ୍ଷ୍ନୌର ଆଇନଜୀବୀ ରଞ୍ଜନା ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରୀ ଅନ୍ୟ ୬ ଜଣଙ୍କ ସହ ସିଭିଲ କୋର୍ଟରେ ପିଟିସନ ଦାଖଲ କରିଥିଲେ। ସାହି ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦକୁ ମନ୍ଦିର ପରିସରରୁ ହଟାଇବାକୁ ଆବେଦନରେ ଦାବି କରାଯାଇଛି। ରଞ୍ଜନା ଶ୍ରୀରାମ ଜନ୍ମଭୂମି ଉପରେ ଏକ ପୁସ୍ତକ ମଧ୍ୟ ଲେଖିଥିଲେ। ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ବିରାଜମାନଙ୍କ ପରିବାର ପକ୍ଷରୁ ସେ ଏହି ମାମଲା ଦାୟର କରିଥିବା ଦାବି କରିଛନ୍ତି।
ଅନ୍ୟତମ ଆବେଦନକାରୀ ମହେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ ଯେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଯେଉଁ ଜେଲରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ସେହି ମୂଳ ଜେଲ୍ ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦ ପରିଚାଳନା କମିଟିଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ନିର୍ମାଣ ତଳେ ରହିଛି। ଖନନ ପରେ ସଠିକ ତଥ୍ୟ କୋର୍ଟରେ ଆସିବ ବୋଲି ଆବେଦନକାରୀ କହିଛନ୍ତି।
ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୨୦ରେ ବିଚାରପତି ଛାୟା ଶର୍ମା ଶୁଣାଣି ଆଧାରରେ ଆବେଦନକୁ ଖାରଜ କରିଦେଇଥିଲେ। ବିଚାରପତି କହିଥିଲେ ଯେ ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରୀ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଆବେଦନକାରୀମାନଙ୍କର କୌଣସି ଠିକଣା ନାହିଁ ଏବଂ ଯେତେବେଳେ ମନ୍ଦିର ପରିଚାଳନା କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ଅଛନ୍ତି, ସେମାନେ ଦେବତାଙ୍କ ତତ୍କାଳ ସମ୍ପର୍କୀୟ ହୋଇପାରିବେ ନାହିଁ।
ଅଦାଲତ ଏହା ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ମନ୍ଦିର ଏବଂ ସାହି ଇଦ୍ଗାହ ମଧ୍ୟରେ ୧୯୬୮ ମସିହାରେ ଚୁକ୍ତି ହୋଇଥିଲା ଯାହା ପରେ ଅଦାଲତର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ମାଧ୍ୟମରେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ରୂପ ଦିଆଯାଇଥିଲା।
ବିବାଦୀୟ ଜମି ଉପରେ କାହାର ଅଧିକାର ରହିଛି?
୧୯୬୫ ମସିହାରେ ପ୍ରକାଶିତ କାଶୀର ଏକ ଗେଜେଟିୟର ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ମସଜିଦ ଏକ ପୁରୁଣା ମନ୍ଦିର ବଦଳରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ନାଜୁଲ ଜମି ଅର୍ଥାତ୍ ଅଣକୃଷି ଜମି ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏଥିରେ ପ୍ରଥମେ ମରାଠା ଓ ପରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଆଧିପତ୍ୟ ଥିଲା।
ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦ ଉପରେ ନିର୍ମିତ ଏହି ୧୩.୩୭ ଏକର ଜମିକୁ ୧୮୧୫ ମସିହାରେ ବନାରସର ରାଜା ପାଟନି ମଲ୍ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନିଠାରୁ ନିଲାମରେ କିଣିଥିଲେ। ରାଜା ପତ୍ନୀ ମଲଙ୍କ ବଂଶଧରମାନେ ଏହି ଜମିକୁ ଯୁଗଳ କିଶୋର ବିର୍ଲାଙ୍କୁ ବିକ୍ରି କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହା ପଣ୍ଡିତ ମଦନ ମୋହନ ମାଲବ୍ୟ, ଗୋସ୍ୱାମୀ ଗଣେଶ ଦତ୍ତ ଏବଂ ଭିକେନ ଲାଲଜୀ ଆଟ୍ରେୟଙ୍କ ନାମରେ ପଞ୍ଜୀକୃତ ହୋଇଥିଲା। ଜୁଗଲ କିଶୋର ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଜନ୍ମଭୂମି ଟ୍ରଷ୍ଟ ନାମରେ ଏକ ଟ୍ରଷ୍ଟ ଗଠନ କରିଥିଲେ, ଯାହା କଟ୍ରା କେଶବ ଦେବ ମନ୍ଦିରର ମାଲିକାନା ଅଧିକାର ହାସଲ କରିଥିଲା।
ଆବେଦନକାରୀମାନେ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଛନ୍ତି ଯେ ୧୯୬୮ ର ଚୁକ୍ତି ଜାଲିଆତି ଥିଲା ଏବଂ ଆଇନଗତ ଭାବେ ବୈଧ ନୁହେଁ।
୧୯୬୮ରେ କ’ଣ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ?
୧୯୪୬ ମସିହାରେ ଯୁଗଲ କିଶୋର ବିର୍ଲା ଏହି ଜମିର ଯତ୍ନ ନେବା ପାଇଁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଜନ୍ମଭୂମି ଟ୍ରଷ୍ଟ ଗଠନ କରିଥିଲେ। ୧୯୬୭ ମସିହାରେ ଯୁଗଳ କିଶୋରଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ଅଦାଲତର ରେକର୍ଡ ଅନୁଯାୟୀ, ୧୯୬୮ ପୂର୍ବରୁ ଏହି କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସର ବିଶେଷ ବିକାଶ ହୋଇନଥିଲା। ଏଥିସହ ୧୩.୩୭ ଏକର ଜମିରେ ଅନେକ ଲୋକ ବସବାସ କରିଥିଲେ।
୧୯୬୮ମସିହାରେ ଟ୍ରଷ୍ଟ ମୁସଲମାନ ପକ୍ଷ ସହ ଚୁକ୍ତି କରିଥିଲା। ଏହା ଅଧୀନରେ ସାହି ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ୱ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯାଇଥିଲା। ୧୯୬୮ମସିହାରେ ହୋଇଥିବା ଚୁକ୍ତି ପରେ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସରେ ରହୁଥିବା ମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ଏହାକୁ ଖାଲି କରିବାକୁ କୁହାଯାଇଥିଲା।
ମସଜିଦ ଓ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟରେ ଏକ କାନ୍ଥ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ ଏକସଙ୍ଗେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ କୁହାଯାଇଥିଲା। ମନ୍ଦିର ଆଡ଼କୁ ମସଜିଦର କୌଣସି ଝରକା, କବାଟ କିମ୍ବା ଖୋଲା ଡ୍ରେନ୍ ରହିବ ନାହିଁ ବୋଲି ଚୁକ୍ତିରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଛି। ଅର୍ଥାତ୍ ଏଠାରେ ଥିବା ଦୁଇଟି ପୂଜାସ୍ଥଳୀକୁ ଏକ କାନ୍ଥଦ୍ୱାରା ଅଲଗା କରାଯାଇଛି। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ କୌଣସି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଦେବତା କାର୍ଯ୍ୟରେ ସାମିଲ ନ ଥିବାରୁ ଆପୋସ ବୁଝାମଣା କରି ଦେବତାଙ୍କ ଅଧିକାରକୁ ବନ୍ଦ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ।
ଦେବତାଙ୍କ ଅଧିକାର କ’ଣ?
ଭାରତରେ ଦେବତାଙ୍କୁ ପ୍ରାକୃତିକ ବ୍ୟକ୍ତି ପରିବର୍ତ୍ତେ ନ୍ୟାୟିକ ବ୍ୟକ୍ତି ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଦେବଦେବୀମାନଙ୍କର ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିଗ୍ରହଣ, ବିକ୍ରୟ, କ୍ରୟ, ହସ୍ତାନ୍ତର ଏବଂ କୋର୍ଟ ମାମଲା ଲଢ଼ିବା ସମେତ ସମସ୍ତ ଆଇନଗତ ଅଧିକାର ରହିଛି। ଏହି ଆଧାରରେ ଅଯୋଧ୍ୟା ରାମଜନ୍ମଭୂମି ବିବାଦ ଉପରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଆସିଥିଲା।
ଦେବତାଙ୍କୁ ନାବାଳକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଏବଂ ପୁରୋହିତଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ କୋର୍ଟରେ ତାଙ୍କର ମାମଲା ଲଢ଼ିପାରିବେ। ହିନ୍ଦୁ ଉତ୍ତରାଧିକାର ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ଦେବଦେବୀମାନଙ୍କୁ ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିକାର ମିଳିଥାଏ।