ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଯଦି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଚାହାଁନ୍ତି, ତେବେ ସେ ଏକ ଅଜ୍ଞାତ ଜିନିଷରୁ ମଧ୍ୟ ବହୁତ କିଛି ଶିଖିପାରିବେ, ଯାହା ଜୀବନରେ ତାଙ୍କ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇପାରେ। ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାଣୀଙ୍କଠାରୁ ସଫଳତା ଏବଂ ସୁଖମୟ ଜୀବନ ପାଇଁ ଅନେକ ଜିନିଷ ଶିଖିବା ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି। ଯଦିଓ ପଶୁମାନେ ନିରବ ରୁହନ୍ତି, ତଥାପି ସେମାନେ ନିଜର ଶକ୍ତି ଏବଂ ପ୍ରତିଭା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ପଛଘୁଞ୍ଚା ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ।
ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜୀବଙ୍କର ନିଜସ୍ୱ ଗୁଣ ଅଛି, ଯାହା ମଣିଷକୁ ବହୁତ କିଛି ଶିକ୍ଷା କରିବାର କ୍ଷମତା ରଖିଥାଏ। ଗଧ ଏପରି ପଶୁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଗଧ ଅନ୍ଯତମ। ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି କହିଛି ଯେ, ଯଦି ଜୀବନରେ ଗୋଟିଏ ଗଧର ୩ ଟି ଜିନିଷ ଗ୍ରହଣ କର, ବିଫଳତା ତୁମକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିବ ନାହିଁ।
– ଗଧ ପ୍ରବଳ ଉତ୍ତାପ ଏବଂ ହାଡ-ଥଣ୍ଡା ଶୀତରେ ମଜବୁତ ରୁହେ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସ୍ଥିତିରେ କାର୍ଯ୍ୟ ସମାପ୍ତ କରେ। ସେହିଭଳି ଜଣେ ପୁରୁଷ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସ୍ଥିତିର ଦୃଢ ଭାବରେ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବା ଉଚିତ୍। ସଫଳତାର ପଥରେ ଅନେକ ବାଧା ଆସିବ, କିନ୍ତୁ ସେଗୁଡିକୁ ଭୟ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଆମ ଭିତରେ ଲୁଚି ରହିଥିବା ଦକ୍ଷତାକୁ ବଢାଇବା ପାଇଁ ସମସ୍ୟା କାମ କରେ, ତେଣୁ କଷ୍ଟ ସମୟକୁ ଭୟ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ।
– ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଅଳସୁଆ ବିଫଳତାକୁ ନିକଟତର କରିଥାଏ। ଯଦି ଆପଣ ଏହାକୁ ଛାଡିଦିଅନ୍ତି, ଆପଣ ଗଧ ପରି ଆପଣଙ୍କର ଗନ୍ତବ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚିବାରେ ସକ୍ଷମ ହେବେ, ଯେତେ କ୍ଲାନ୍ତ ହେଉନା କାହିଁକି। ଠିକ୍ ସେହିପରି ଭାବରେ, ଜଣେ ନିଜ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଯତ୍ନର ସହିତ ସମାପ୍ତ କରିବା ଉଚିତ୍, କାର୍ଯ୍ୟରେ ଅଳସୁଆ ହେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ।
– ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ହସ ଏପରି ଏକ ଅଳଙ୍କାର ଯାହା କି ଆମେ ଏହାକୁ ନ କିଣି ପିନ୍ଧି ପାରିବା। ସୁଖମୟ ଜୀବନଯାପନ କରିବା ଏବଂ ସମସ୍ୟାକୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ମନର ତୃପ୍ତି ଆବଶ୍ୟକ, ଯଦି ସନ୍ତୁଷ୍ଟ ତେବେ ହସ ସବୁବେଳେ ମୁହଁରେ ରହିବ। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଯିଏ ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଭାବରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ, ସେ ନିଜ ବୁଝାମଣା ଏବଂ ଆତ୍ମ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ସହିତ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରୀକ୍ଷାରେ ଉତ୍ତିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ। ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଦୌଡର ଅଂଶ ହୁଅନ୍ତୁ। ଲୋଭକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦିଅନ୍ତୁ ନାହିଁ।