ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ହାଇ ପ୍ରାଇସ୍ ଡେ ଆହେଡ ମାର୍କେଟ ଏବଂ ସରପ୍ଲସ ପାୱାର ପୋର୍ଟାଲ୍ (ପିୟୁଏସଏଚପି) ର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି। ଏହା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଚାହିଦା ଋତୁରେ ଶକ୍ତିର ଅଧିକ ଉପଲବ୍ଧତାକୁ ନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ପଦକ୍ଷେପ। କେନ୍ଦ୍ର ଶକ୍ତି ଏବଂ ଏନଆରଇ ମନ୍ତ୍ରୀ ଆର କେ ସିଂହ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଏବଂ ଶକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରର ୨୦୦ ରୁ ଅଧିକ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ଗତକାଲି ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ଏକ ଭର୍ଚୁଆଲ୍ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଏହି ପୋର୍ଟାଲ୍ର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଏହି ଅବସରରେ ଶକ୍ତି ଏବଂ ଭାରୀ ଶିଳ୍ପ ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ କୃଷ୍ଣ ପାଲ ଗୁଜ୍ଜର, ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ସଚିବ ଆଲୋକ କୁମାର, ସିଇଏର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଘନଶ୍ୟାମ ପ୍ରସାଦ, ଆଇଇଏକ୍ସର ସିଏମ୍ଡି ଏସ୍ ଏନ ଗୋଏଲ୍, ଗ୍ରିଡ୍ ଇଣ୍ଡିଆର ସିଏମ୍ଡି ଏସ୍ ଆର ନରସିଂହନଙ୍କ ସମେତ ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ବହୁ ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ।
ଗତ ବର୍ଷ ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ସ୍ଥିତି ଅନୁଧ୍ୟାନ ପରେ ଦେଖିବାକୁ ପାଇଥିଲେ ଯେ କିଛି ଦିନ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିନିମୟରେ ମୂଲ୍ୟ ୨୦ ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାଇଥିଲା, ବିନିମୟ ମୂଲ୍ୟ ୧୨ ଟଙ୍କା ସୀମାରେ ରଖିବାକୁ ସିଇଆରସି କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ, ଯେଭଳି ବିନିୟମ ଦରର ସର୍ବାଧିକ ସୀମା ଧାର୍ଯ୍ୟ ହୋଇପାରିବ। ୦୧.୦୪.୨୦୨୨ ରୁ ଡେ ଆହେଡ ମାର୍କେଟ ଏବଂ ରିଅଲ ଟାଇମ୍ ମାର୍କେଟ ଏବଂ ୦୬.୦୫.୨୦୨୨ ରୁ ସମସ୍ତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହି ସୀମା ଲାଗୁ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ କ୍ରେତାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମୂଲ୍ୟକୁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ କରିଛି। କାରଣ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବଜାରରେ ଗ୍ୟାସର ମୂଲ୍ୟ ଅଧିକ ଥିବାରୁ; ଗ୍ୟାସ୍ ବ୍ୟବହାର କରି ଉତ୍ପାଦିତ ହେଉଥିବା ବିଦ୍ୟୁତ୍ ମହଙ୍ଗା ଥିଲା – ୟୁନିଟ୍ ପିଛା ୧୨ ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ – ଏବଂ ଏହି ଦରରେ ବଜାରରେ ବିକ୍ରି ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ। ସେହିଭଳି, ଆମଦାନୀ ହୋଇଥିବା କୋଇଲା ଭିତ୍ତିକ କାରଖାନା ଏବଂ ବ୍ୟାଟେରୀ-ଶକ୍ତି ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରଣାଳୀରେ ଗଚ୍ଛିତ ନବୀକରଣ ଯୋଗ୍ୟ ଶକ୍ତି ବ୍ୟବହାର ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ, କାରଣ ସେମାନଙ୍କର ଉତ୍ପାଦନ ମୂଲ୍ୟ ଅଧିକ ଥିଲା।
ଚଳିତ ବର୍ଷ ଆଶା କରାଯାଉଛି ଯେ ଗତବର୍ଷ ତୁଳନାରେ ଚାହିଦା ବହୁତ ଅଧିକ ହେବ, ତେଣୁ ଗ୍ୟାସ୍ ଭିତ୍ତିକ କାରଖାନାଣ୍ଟ ଏବଂ ଆମଦାନୀ ହୋଇଥିବା କୋଇଲା ଭିତ୍ତିକ କାରଖାନା ର୍ନିଦ୍ଧାରିତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ – ଏବଂ ସେହି କାରଣରୁ ଅନ୍ୟ ପ୍ରଣାଳୀ ପାଇଁ ଏକ ପୃଥକ କ୍ଷେତ୍ର ସ୍ଥିରୀକୃତ ହୋଇଛି ଯେଉଁଠାରେ ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ ମୂଲ୍ୟ – ଗ୍ୟାସ୍/ଆମଦାନୀ ହୋଇଥିବା କୋଇଲା/ଆରଇ ପ୍ଲସ୍ ଷ୍ଟୋରେଜ୍ ଠାରୁ – ୧୨ ଟଙ୍କା ଅତିକ୍ରମ କରିପାରେ। ଏହି ପୃଥକ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଏଚ୍ପି ଡିଏଏମ୍ କୁହାଯାଏ।
ଏହି ଅବସରରେ କେନ୍ଦ୍ର ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରୀ ଆର କେ ସିଂହ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଗ୍ରାହକଙ୍କୁ ବିଦ୍ୟୁତ ଯୋଗାଣ ପାଇଁ ସମସ୍ତ ଉପଲବ୍ଧ ଶକ୍ତି କ୍ଷମତାକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବା ନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ଏଚ୍ପି-ଡିଏଏମ୍ ସାମଗ୍ରିକ ରଣନୀତିର ଏକ ଅଂଶ। ଏଚପି-ଡିଏଏମର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରି ଶ୍ରୀ ସିଂହ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଅତ୍ୟଧିକ ଦର ଆଦାୟ କରିବାକୁ କାହାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯିବ ନାହିଁ। କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ କେବଳ ଯାହାର ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷମତା ପ୍ରତି ୟୁନିଟ୍ ପାଇଁ ୧୨ ଟଙ୍କାରୁ ଅଧିକ ହେବ ତାହାକୁ ଏଚ୍ପି-ଡିଏଏମ୍ ରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯିବ। ଯଦି ଉତ୍ପାଦନର ମୂଲ୍ୟ ୧୨ ଟଙ୍କାରୁ କମ୍, ଉତ୍ପାଦକମାନଙ୍କୁ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିନିମୟର ଇଣ୍ଟିଗ୍ରେଟେଡ୍ ଡେ ଆହେଡ ମାର୍କେଟ (ଆଇ-ଡିଏଏମ) ରେ କେବଳ ସିଲିଂ ମୂଲ୍ୟ ୧୨ ଟଙ୍କା ସହିତ ଶକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ପଡିବ। ସେ ସିଇଏ ଏବଂ ଗ୍ରୀଡ୍ କଣ୍ଟ୍ରୋଲରଙ୍କୁ ଏଚପି-ଡିଏଏମ୍ ରେ ମୂଲ୍ୟ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ବୋଲି ନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ଏବଂ କୌଣସି ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଉତ୍ପାଦକ ଅତ୍ୟଧିକ ମୂଲ୍ୟ ଆଦାୟ ନକରିବାକୁ ନିଶ୍ଚିତ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାକୁ କହିଥିଲେ, ଯାହା ଉତ୍ପାଦନ ମୂଲ୍ୟଠାରୁ ଅଧିକ ଅଟେ। ଶ୍ରୀ ସିଂହ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ କେତେକ ବିକଶିତ ଦେଶରେ ଏହି ମାମଲା ତୁଳନାରେ ଭାରତ ଏକ ସ୍ଥିର ଶକ୍ତି ବଜାର ଥିଲା ଯେଉଁଠାରେ ଗତ ବର୍ଷ ଉତ୍ପାଦନ ମୂଲ୍ୟ ତୁଳନାରେ ବିଦ୍ୟୁତ ଦରର ପରିସ୍ଥିତି ଅଧିକ ଦେଖାଯାଇଥିଲା।
ଏହି ଅବସରରେ ଶକ୍ତି ଏବଂ ଭାରୀ ଶିଳ୍ପ ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ କୃଷ୍ଣ ପାଲ ଗୁଜ୍ଜର କହିଛନ୍ତି ଯେ ପୂର୍ବ ପରିସ୍ଥିତି ତୁଳନାରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିନା ଜୀବନକୁ କେହି କଳ୍ପନା କରିପାରିବେ ନାହିଁ। ନୂତନ ଜ୍ଞାନକøଶଳ ବିଦ୍ୟୁତ୍ର ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଉପଲବ୍ଧତା ନିଶ୍ଚିତ କରିବ ବୋଲି ସେ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ସଚିବ ଆଲୋକ କୁମାର ନୂତନ ବଜାର ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅନେକ ଲାଭ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି ଯେ କିଛି ରିପୋର୍ଟ ତୁଳନାରେ ୟୁନିଟ୍ ପିଛା ୫୦ ଟଙ୍କା କେବଳ ଏକ ବୈଷୟିକ କ୍ୟାପ୍ ଥିଲା ଏବଂ ବଜାର ଶକ୍ତିମାନେ ବହୁତ କମ୍ ହାର ନିଶ୍ଚିତ କରିବେ।
ସରପ୍ଲସ ପାୱାର ପୋର୍ଟାଲ ହେଉଛି ଏହାର ଏକ ପ୍ରକାର ପଦକ୍ଷେପ, ଯାହା ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏବଂ ନିୟାମକଙ୍କ ଚତୁରତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିଥାଏ। ବିଦ୍ୟୁତ ଯୋଗାଣ ପାଇଁ ବିତରଣ କମ୍ପାନୀଗୁଡିକ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଭିତ୍ତିରେ ପିପିଏ ଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ଅନୁବନ୍ଧିତ ଅଛନ୍ତି। ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଦର ର୍ନିଦ୍ଧାରଣ ନକଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ର୍ନିଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦେୟ ଦେବାକୁ ପଡିବ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଡିସ୍କମ୍ ଗୁଡିକ ପୋର୍ଟାଲରେ ବ୍ଲକ୍ ସମୟ/ଦିନ/ମାସରେ ସେମାନଙ୍କର ଅତିରିକ୍ତ ଶକ୍ତି ସୂଚାଇବାକୁ ସମର୍ଥ ହେବେ। ସେହି ଡିସକମ୍ ଗୁଡିକ ଯେଉଁମାନେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି ସେମାନେ ଅତିରିକ୍ତ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପାଇବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେବେ। ନିୟନ୍ତ୍ରକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସ୍ଥିର ହୋଇଥିବା ନୂତନ କ୍ରେତା ଉଭୟ ଭେରିଏବଲ୍ ଚାର୍ଜ (ଭିସି) ଏବଂ ସ୍ଥିର ମୂଲ୍ୟ (ଏଫସି) ଦେବେ। ଥରେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ପୁନଃନ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଗଲେ, ମୂଳ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କର ସମଗ୍ର ଏଫସି ଦାୟିତ୍ୱ ନୂତନ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କ ନିକଟକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହେବାରେ କୌଣସି ଅଧିକାର ରହିବ ନାହିଁ। ନୂତନ କ୍ରେତାଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ଦାୟିତ୍ୱ ଅସ୍ଥାୟୀ ଆବଣ୍ଟିତ/ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ଶକ୍ତି ପରିମାଣରେ ସୀମିତ ରହିବ। ଏହା ଡିସକମ୍ ଉପରେ ସ୍ଥିର ମୂଲ୍ୟର ଭାର ହ୍ରାସ କରିବ, ଏବଂ ସମସ୍ତ ଉପଲବ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷମତାକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ କରିବ।
