ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦିଙ୍କ ଦ୍ୱିତୀୟ ପାଳିର ମଝିରେ ବିହାର ଓ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ବିଜେପି ପାଇଁ ରାଜନୈତିକ ସମସ୍ୟା ପାଲଟିଥିଲା। ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ସହଯୋଗୀ ଥିବା ନୀତୀଶ କୁମାର ଓ ଉଦ୍ଧବ ଠାକରେ ଉଭୟ ରାଜ୍ୟରେ ବିଜେପିକୁ କ୍ଷମତାରୁ ହଟାଇବା ପାଇଁ ବିରୋଧୀଙ୍କ ସହ ମିଶିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏହି ଦୁଇରାଜ୍ୟରେ ବିଜେପି ଯେଉଁଭଳିଭାବେ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଛି, ତାହା ୨୦୨୪ ପାଇଁ ରଣନୀତିର ମୂଳକଥା ଲୁଚି ରହିଛି। ଏହି ରଣନୀତି ହେଉଛି ଆରସିଇ ଅର୍ଥାତ୍ ନବୀକରଣ, ଏକୀକରଣ ଏବଂ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ।
ଲୋକସଭାରେ ୪୦ କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ ଅଧିକ ଆସନ ଥିବା ୟୁପି ଓ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ସମେତ ବିହାର ଓ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ‘ବିଗ୍-୪’ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ। ସଂସଦର ୫୪୩ ଆସନମଧ୍ୟରୁ ଏହି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ୨୧୦ଟି ଆସନ ରହିଛି। ଏହି ବିଗ୍-୪ ରାଜ୍ୟରୁ ୨୦୧୯ରେ ବିଜେପି ଏକାକୀ ୧୨୦ଟି ଆସନରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଏନଡିଏ ସହଯୋଗୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୧୬୨ ଥିଲା। ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ ପାଇଁ ଦଳକୁ ଅତି କମରେ ଦୁଇଟି ‘ବିଗ୍ ୪’ ରାଜ୍ୟରେ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ।
ୟୁପି ବିଜେପି ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷିତ, କିନ୍ତୁ ବିହାର ଓ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତି ଦଳକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଉଛି। ତେବେ ଶିବସେନା ଓ ଜେଡିୟୁର ବିଶ୍ୱାସଘାତକତାଦ୍ୱାରା ହୋଇଥିବା କ୍ଷୟକ୍ଷତିକୁ କମ କରିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ୟୁନିଟ ଏକାକୀ ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ିବାକୁ ଜିଦ ଧରିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ୨୦୨୪ରେ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ପାଇଁ ଭାଜପାର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱ ଭାବିଲେ-
ନିଜର ୨୦୧୯ ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଭାଙ୍ଗିବାରୁ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଯଥାସମ୍ଭବ ଚେଷ୍ଟା କରାଯିବ।
ଏହି ଭିତ୍ତିଭୂମିକୁ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ଅଧିକ ଉପାୟ ଖୋଜିବ। ଦଳ ଉପସ୍ଥିତିର ଭୌଗୋଳିକ ପରିସରକୁ ବଢ଼ାଯିବ ଯାହାଦ୍ୱାରା ଯଦି କିଛି ଝଟକା ହୁଏ, ତେବେ କ୍ଷତିପୂରଣ ପାଇଁ ଅଧିକ ବିକଳ୍ପ ରହିବ। ଏହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବିଜେପିର ରଣନୀତି ଦୁଇଟି ବ୍ୟାପକ ନୀତି ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି। ତାହା ହେଉଛି- ନୂତନ ପ୍ରତିଭାଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିବା, ଅନୁକୂଳ କରିବା ଏବଂ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା। ବିରୋଧୀଙ୍କୁ ଦୁର୍ବଳ କରିବା ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକାଠି ହେବା କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡ଼ିବ।
ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ୩ଟି ବର୍ଗରେ ବିଭକ୍ତ କରି ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛି ବିଜେପି: ନବୀକରଣ କରାଯାଉଛି
ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ପାରମ୍ପରିକଭାବେ ବିଜେପି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ରହିଛି, ସେଠାରେ ଦଳ ନିଜକୁ ନୂଆ ରୂପ ଦେଉଛି। ଗୁଜରାଟ ଏହାର ଉଦାହରଣ। ୨୦୧୭ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଦଳକୁ କଠିନ ସମୟ ଲାଗିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ୨୦୨୨ରେ ବିପୁଳ ବିଜୟ ହାସଲ କରିଥିଲା। ୫ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସମେତ ୪୦ ଜଣ ବିଧାୟକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୧୧୧ ଜଣଙ୍କୁ ବଦଳାଇବା ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଥିଲା। ଏହାସହ ଦଳ ନିଜକୁ ନୂଆ କରିଛି। ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ଓ ରାଜସ୍ଥାନରେ ନୂଆ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଆଣି ବିଜେପି ଦଳ ଭିତରେ ଥିବା ପ୍ରତିଭାମାନଙ୍କୁ ସୁଯୋଗ ଦେବା ପାଇଁ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇଛି।
ଏକୀକରଣ
ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ବିଜେପିର ଦୃଢ଼ ଉପସ୍ଥିତି ରହିଛି, ସେଠାରେ ସହଯୋଗୀ ଦଳକୁ ଏକାଠି ରଖି ନିର୍ବାଚନୀ ଗଣିତକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛି। ବିହାର ଓ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଏହି ବର୍ଗରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ନିଜ କାର୍ଯ୍ୟକାଳର ପ୍ରଥମାର୍ଦ୍ଧରେ ବିରୋଧୀଦଳଠାରୁ ପଛରେ ପଡ଼ିବା ପରେ ବିଜେପି ବିରୋଧୀଙ୍କ ଭିତରେ ଥିବା ଫାଟର ଫାଇଦା ଉଠାଇ ପୁଣି ଥରେ ଫେରିଛି। ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ପଦର ବଳିଦାନ ମଧ୍ୟ ଏହି ରଣନୀତିର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା। ଶିବସେନା ଓ ଏନସିପିର ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିବା ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ଏକାଠି କରି ଦଳ ନିଜର ଭୋଟ୍ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଛି।
ସମ୍ପ୍ରସାରଣ
୨୦୧୯ରେ ବିଜେପିର ଫୋକସ ପୂର୍ବ ଦିଗରେ ଥିଲା। ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ କମ ଉପସ୍ଥିତି ରହିଛି ସେଠାରେ ଦଳ ଅନ୍ୟଦଳର ନେତାଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରି ନିଜକୁ ଗଢ଼ି ତୋଳିଛି। ଏହି ରଣନୀତିର ସଫଳତାର ଉଦାହରଣ ହେଉଛି ଆସାମ। ୨୦୨୪ରେ ବିଜେପିର ଫୋକସ ଦକ୍ଷିଣଆଡ଼କୁ ରହିଛି।
ଦକ୍ଷିଣରେ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଓ ତେଲେଙ୍ଗାନା ଏମିତି ରାଜ୍ୟ ଯେଉଁଠି ବିଜେପି ଶକ୍ତିଶାଳୀ କିମ୍ବା ସ୍ପଷ୍ଟ ଉପସ୍ଥିତି ରହିଛି। ଯଦିଓ କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ହାରିଛି, ତଥାପି ଏହା ବୋମାଇ ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଅସନ୍ତୋଷର ପରିଣାମ ବୋଲି ଦଳ ଅନୁଭବ କରୁଛି। ଆସନ୍ତା ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ମୋଦିଙ୍କ ପ୍ରଚାର କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ପୁଣିଥରେ ଆରମ୍ଭ ହେବ।
ଦକ୍ଷିଣର ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟକୁ ସମାନ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ଏପରିକି ବିଜେପି ମଧ୍ୟ ତାହା କରୁନାହିଁ। ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ଦଳ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛି।
ତେଲେଙ୍ଗାନାରେ ବିଜେପି ଏବେବି ଏକ ଛୋଟ ଦଳ। କିନ୍ତୁ ନିକଟରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଦଳ ନିଜର ଭୋଟ ପ୍ରତିଶତକୁ ଦ୍ୱିଗୁଣିତ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଛି। ବିଜେପି ଭୋଟହାର ପୂର୍ବ ଥରର ୭ ପ୍ରତିଶତରୁ ୧୪ ପ୍ରତିଶତକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି।
ଭାରତ ରାଷ୍ଟ୍ର ସମିତି (ବିଆରଏସ) ବିପକ୍ଷ ଭୋଟରେ କଂଗ୍ରେସ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଲାଭବାନ ହୋଇଛି। ବିଆରଏସରୁ ଛଡ଼ାଇ ନିଆଯାଇଥିବା ଭୋଟ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୬.୫ରୁ ୭ ପ୍ରତିଶତ ବିଜେପିକୁ ଯାଇଥିବାବେଳେ ସର୍ବାଧିକ ୧୧ ପ୍ରତିଶତ କଂଗ୍ରେସକୁ ଯାଇଛି। ତୃତୀୟ ଥର କ୍ଷମତା ଆସିବା ପାଇଁ ପ୍ରଚାରବେଳେ ମୋଦି କଂଗ୍ରେସ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ବିଆରଏସ ବିରୋଧୀ ଭୋଟ ପାଇବେ ବୋଲି ବିଜେପି ଆଶା ରଖିଛି।
ତାମିଲନାଡୁ ଓ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ବିଜେପିକୁ ମେଣ୍ଟ ସହଯୋଗୀଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ତାମିଲନାଡୁରେ ଏଆଇଏଡିଏମକେ ସହ ମେଣ୍ଟ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ହୋଇଛି। କିନ୍ତୁ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ସ୍ଥିତି ଅନିଶ୍ଚିତ। ୱାଇଏସଆର କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ତେଲୁଗୁ ଦେଶମ ପାର୍ଟି ମଧ୍ୟରେ ଲଢ଼େଇ ଚାଲିଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ବିଜେପି ଉଭୟଙ୍କ ସହ ସମାନ ଦୂରତା ବଜାୟ ରଖିଛି। ବିଜେପି ଜାଣୁଛି ଯେ ଉଭୟଙ୍କ ସହ ନିର୍ବାଚନୀ ଫାଇଦା ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ନିର୍ବାଚନ ପାଖେଇ ଆସିଲେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାକୁ ପଡ଼ିବ। କେରଳରେ ଦଳ ଦୁର୍ବଳ ରହିଛି ଏବଂ କେବଳ ଅଳ୍ପ କିଛି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବ।
୨୦୨୪ରେ ବିଜେପି ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ଗ୍ରହଣୀୟତା ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ‘ସଂଖ୍ୟାହୀନ’ ରାଜନୈତିକ ରଣନୀତି ଆପଣାଇବ। ମୋଦିଙ୍କ ତୃତୀୟ ପାଳି, ସୀମାରେ ଏବଂ ଉତ୍ତର-ଦକ୍ଷିଣ ମଧ୍ୟରେ ଜାତୀୟ ନିରାପତ୍ତା ପ୍ରସଙ୍ଗ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ରାମ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଏବଂ ପଞ୍ଜାବକୁ ନେଇ ମୋଦିଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣକୁ ନେଇ ଯେଉଁ ଘଟଣା ଘଟିଛି ସେଥିରେ ଏହା ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି।
ରାଜ୍ୟଭିତ୍ତିକ ଭେଦଭାବ ଅର୍ଥାତ୍ ନବୀକରଣ, ଏକୀକରଣ ଓ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ବିଜେପିର ୨୦୨୪ ରଣନୀତିର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଅଂଶ। ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନ ବିହାରରେ ଯାହା ଘଟିଛି ତାହା ବିଜେପିର ନିର୍ବାଚନୀ ପ୍ରଚାରର ଏକ ଅଂଶ।