ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଇଣ୍ଡିଆ ଟୁଡେ ଗ୍ରୁପ୍ ଏବଂ ସି-ଭୋଟର ମିଳିତଭାବେ ପରିଚାଳିତ ତ୍ରୈମାସିକ ମୁଡ୍ ଅଫ୍ ଦ ନେସନ୍ (ଏମଓଟିଏନ) ୨୦୨୪ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ଏନଡିଏକୁ ସୁରୁଖୁରୁରେ ଯାତ୍ରା କରିବ ବୋଲି ପୂର୍ବାନୁମାନ କରିଛି। କଂଗ୍ରେସର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆସନ ସଂଖ୍ୟା ୭୧ରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଲୋକସଭାରେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ବିରୋଧୀ ଦଳ ନେତା ପଦ ପାଇବା ପାଇଁ ଏହା ଯଥେଷ୍ଟ, କିନ୍ତୁ ଏହା ୧୦୦ ଆସନ ପଛରେ ରହିଛି, ଯାହାକୁ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଉଭୟ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଏବଂ ମଲ୍ଲିକାର୍ଜୁନ ଖଡଗେ କଠିନ ପ୍ରୟାସ କରୁଛନ୍ତି।
ଏମଓଟିଏନର ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଅଣବର୍ଣ୍ଣିତ ଅନୁସନ୍ଧାନଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ କଂଗ୍ରେସ ଅଂଶ ସହିତ ଜଡ଼ିତ, ଯାହାକି ୨୦୧୯ର ୨୦ ତୁଳନାରେ ୧ ପ୍ରତିଶତ ହ୍ରାସ ପାଇ ୧୯ ପ୍ରତିଶତରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ଏହି ପରିସଂଖ୍ୟାନ ପୁଣିଥରେ ଚଳିତ ଭାରତ ଯୋଡ଼ୋ ନ୍ୟାୟ ଯାତ୍ରା (ବିଜେଏନଓ୍ୱାଇ)ର ନିରର୍ଥକତାକୁ ଦର୍ଶାଉଛି।
ରାହୁଲ ନିଜେ ଭାରତ ଯୋଡ଼ୋ ନ୍ୟାୟ ଯାତ୍ରାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଏବଂ ମୂଲ୍ୟ ଲାଭ ବିଶ୍ଳେଷଣ ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। କାନ୍ଥରେ ଥିବା ଲେଖାରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଲେଖାଯାଇଛି, ଆସନ କଥା ଭୁଲି ଯାଆନ୍ତୁ, ଭାରତ ଯୋଡୋ ନ୍ୟାୟ ଯାତ୍ରା ଏବଂ ଭାରତ ଯୋଡ଼ୋ ଯାତ୍ରାର ପୂର୍ବ ଅବତାର ଭୋଟ ଯୋଡ଼ୁନାହିଁ। ଉଭୟ ଭାରତ ଯୋଡ଼ୋ ନ୍ୟାୟ ଯାତ୍ରା ଏବଂ ଭାରତ ଯୋଡ଼ୋ ଯାତ୍ରାର ସମାନ ଫଳାଫଳ ରହିଛି – ଅପ୍ଟିକ୍ସରେ ଅଧିକ, କମ୍ ପଦାର୍ଥ। ବାସ୍ତବରେ ଭାରତ ଯୋଡ଼ୋ ନ୍ୟାୟ ଯାତ୍ରାରେ ମଧ୍ୟ ଆକର୍ଷଣ ରହୁନାହିଁ।
ଅଧିକ ବ୍ୟାବହାରିକ ଭାଷାରେ କହିବାକୁ ଗଲେ, ଏମଓଟିଏନ ଭାରତୀୟ ମେଣ୍ଟକୁ ପୁନର୍ଗଠନ, ପୁନର୍ଗଠନ, ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଅହଂକାର ଏବଂ ମହାନତା ପରିତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ଏବଂ ଏହା ପରିବର୍ତ୍ତେ ବାସ୍ତବ ହେବାକୁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥାଏ। ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ ବେଙ୍ଗଲକୁ ନିଅନ୍ତୁ। ୨୦୧୯ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ତୁଳନାରେ ବିଜେପି ୧୯ଟି ଆସନରେ ବିଜୟୀ ହେବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି, ଯାହା କି ମମତା ବାନାର୍ଜୀଙ୍କ ବିପକ୍ଷରେ ଏକାକୀ ଲଢ଼ିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛି।
ତେବେ ମମତାଙ୍କ ତୃଣମୂଳ କଂଗ୍ରେସ କଂଗ୍ରେସ ସହ ମିଶିଲେ ବିଜେପିକୁ ଏକ ଅଙ୍କରେ ସୀମିତ ରଖିବାର ଅଧିକ ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ଏଠାରେ ‘ବିଲେଇକୁ କିଏ ଘଣ୍ଟି ଦେବ’ର ଶାସ୍ତ୍ରୀୟ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ଆସିଛି, ଯାହା ଏସୋପଙ୍କ ଏକ ଫାବଲ୍ସରେ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିଲା, ଯାହାକି ପିୟର୍ସ ପ୍ଲୋମ୍ୟାନରେ ୱିଲିୟମ ଲାଙ୍ଗଲ୍ୟାଣ୍ଡଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପୁନଃବର୍ଣ୍ଣିତ ହୋଇଥିଲା।
ଉଭୟ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧି ଏବଂ ମମତା ବାନାର୍ଜୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ଭବତଃ ଆସନ୍ତା ସପ୍ତାହରେ ବୁଝାମଣା କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା ରହିଛି। ତେବେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ନିଜକୁ କଂଗ୍ରେସର ସହଯୋଗୀ ବୋଲି ଭାବୁଥିବା ବାମପନ୍ଥୀ ଦଳମାନେ କେରଳରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରୁଥିବାରୁ ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରାଯାଉଛି।
ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟର କଥା ହେଉଛି, ରାହୁଲ ଏବଂ କଂଗ୍ରେସ ଦଳର ପରିଚାଳକମାନେ ଜାଣିଶୁଣି ୨୦୨୨ ଏପ୍ରିଲରେ କେରଳର କନ୍ନୁରଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ସିପିଏମର ୨୩ତମ ପାର୍ଟି କଂଗ୍ରେସର ଶବ୍ଦକୁ ଅଣଦେଖା କରୁଛନ୍ତି କିମ୍ବା ଚମକାଉଛନ୍ତି। କଂଗ୍ରେସପ୍ରତି ସିପିଏମର ଗଠନମୂଳକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ଥିଲା, ‘କଂଗ୍ରେସର ରାଜନୈତିକ ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ସାଂଗଠନିକ ଶକ୍ତି ହ୍ରାସ ପାଇବାରେ ଲାଗିଛି।’
ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଉଛି, ସିପିଏମ କହିଥିଲା ଯେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରେ ଅନେକ ନେତାଙ୍କୁ ବିଜେପିରେ ସାମିଲ କରିବା ସହିତ ଅନେକ ସଙ୍କଟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛି। କଂଗ୍ରେସର ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷତା ବିଷୟରେ ସୀତାରାମ ୟେଚୁରୀ ସଂକଳ୍ପରୁ ପାଠ କରି କହିଥିଲେ, ‘ଏହା ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷତାର ଘୋଷଣା କରୁଥିବାବେଳେ ହିନ୍ଦୁତ୍ୱବାଦୀ ଶକ୍ତିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଆଦର୍ଶଗତ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ଏବଂ ଅନେକ ସମୟରେ ଆପୋସ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ। ଦୁର୍ବଳ କଂଗ୍ରେସ ସବୁ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ବିରୋଧୀ ଦଳକୁ ଏକାଠି କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ।’
ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗଠାରୁ ଦୂରରେ ଥିବା ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ କଂଗ୍ରେସ ଟିକିଏ ବିଶୃଙ୍ଖଳିତ ଅବସ୍ଥାରେ ଥିବା ପରି ମନେହେଉଛି, ଯେଉଁଠାରେ ଏମଓଟିଏନ ଉଦ୍ଧବ ଠାକରେ, ଶରଦ ପାୱାର ଏବଂ କଂଗ୍ରେସ ଗୋଷ୍ଠୀ ପାଇଁ ଏକ ଭଲ ଖବର ସୂଚାଉଛି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ୪୮ଟି ଲୋକସଭା ଆସନ ମଧ୍ୟରୁ ୨୬ଟି ଆସନ ମିଳିବ ବୋଲି ପୂର୍ବାନୁମାନ କରିଛି।
ଉଦ୍ଧବଙ୍କ ଶିବସେନା ଏବଂ ପାୱାରଙ୍କ ଏନସିପି ପ୍ରକୃତ ଶିବସେନା ଏବଂ ଏନସିପି ହେବା ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ପରୀକ୍ଷାରେ ବିଫଳ ହୋଇଥାଇପାରନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ରାଜନୈତିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଭୟ ଉଦ୍ଧବ ଏବଂ ପାୱାର ଏକନାଥ ସିନ୍ଦେ, ଅଜିତ ପାୱାର ଏବଂ ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଫଡନାଭିସଙ୍କୁ ଝଟକା ଦେବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି।
ପୁଣି ଥରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ମେଣ୍ଟ ଆଲୋଚନାକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ବରଂ ଇଣ୍ଡି ମେଣ୍ଟ ‘କମିଟି ରାଜ’ର ଜାଲ ମାଧ୍ୟମରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି। ମୁକୁଲ ବାସନିକ, ଭୂପେଶ ବାଘେଲ, ସଲମାନ ଖୁର୍ସିଦ ଏବଂ ଅଶୋକ ଗେହଲଟଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ କଂଗ୍ରେସ ମେଣ୍ଟ ଆଲୋଚନା କମିଟି ପ୍ରଥମେ କଂଗ୍ରେସ ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟକୁ ଏକ ରିପୋର୍ଟ ପଠାଇବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି ଯାହା ଏହାକୁ ଏଆଇସିସି ସାଧାରଣ ସମ୍ପାଦକ କେସି ବେଣୁଗୋପାଳଙ୍କ ନିକଟକୁ ପଠାଇଥାଏ।
ଏହାପରେ କେସିଭି ଏହାକୁ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ପରିଚାଳନା କରନ୍ତି, ଯିଏ କି ତାଙ୍କ ଅନୌପଚାରିକ ପରାମର୍ଶଦାତାଙ୍କ ସହ ଏହା ଉପରେ ବିଚାର ବିମର୍ଶ କରନ୍ତି। ଏହା ପରେ ଅନେକ “ନା” ଏବଂ “କ’ଣ ହେବ” ପ୍ରଶ୍ନ ସହିତ ଏକ ବିଚ୍ଛେଦିତ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥାଏ ଯାହା ସମାନ ମାର୍ଗ ଏବଂ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ବାଟ ଖୋଜିଥାଏ। ଯଦି ଗୋଟିଏ ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ତିନିଥର ଚେଷ୍ଠା କରାଯାଏ ତେବେ ଏହା କେତେ ସମୟ ଏବଂ ଶକ୍ତି ଖର୍ଚ୍ଚ କରେ ତାହା କଳ୍ପନା କରନ୍ତୁ।
ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧି, ଉଦ୍ଧବ ଠାକରେ ଏବଂ ଶରଦ ପାୱାର ଆଲୋଚନା ଟେବୁଲରେ ବସି ୨୪ ଘଣ୍ଟା କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ କମ୍ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଏହାକୁ ବାହାର କରିବାର ସମୟ ଆସିଛି। ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧି ଏବଂ ମମତା ବାନାର୍ଜୀଙ୍କ ସାକ୍ଷାତ୍ ପାଇଁ ଡିଟୋ। କିନ୍ତୁ ଯଦି କଂଗ୍ରେସରେ ଅଂଶୀଦାରମାନେ ନିର୍ବାଚନୀ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଆକଳନ ଯୋଗ୍ୟ ନୁହେଁ, ସେସବୁ ଜିନିଷ ପାଇଁ ‘ଯାତ୍ରୀ’ ହେବାର ଅଧିକ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କାରଣ ରହିଲେ ବିଲେଇ ବେକରେ କିଏ ଘଣ୍ଟି ବାନ୍ଧିବ?