ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଜୁନ୍ 25, 2015 ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଅଟଳ କାୟାକଳ୍ପ ଓ ସହରୀ ପରିବର୍ତ୍ତନ ମିଶନ (ଅମୃତ) ଏକ ଦଶନ୍ଧି ପୂରଣ କରିବା ଅବସରରେ, ଗୃହ ଏବଂ ସହରାଞ୍ଚଳ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ (ଏମଓଏଚୟୁଏ) ସାରା ଦେଶରେ ସହରାଞ୍ଚଳ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ହୋଇଥିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛି। ଜଳ ଯୋଗାଣ, ସ୍ୱେରେଜ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ଉନ୍ନତ ସହରାଞ୍ଚଳ ସୁବିଧା ପାଇଁ ସାର୍ବଜନୀନ ପ୍ରବେଶ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ଏହି ମିଶନ ଭାରତର ସହରାଞ୍ଚଳ ପରିବର୍ତ୍ତନର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ବାହକ ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଛି।
ଭାରତୀୟ ସହରଗୁଡ଼ିକୁ ଜଳ-ସୁରକ୍ଷିତ, ସ୍ୱଚ୍ଛ ଏବଂ ବାସଯୋଗ୍ୟ କରିବାର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ସହିତ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଅମୃତ ଏହାର 10 ବର୍ଷର ଯାତ୍ରାରେ ଯଥେଷ୍ଟ ଅଗ୍ରଗତି ହାସଲ କରିଛି। ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ, ଅମୃତ ଏବଂ ଏହାର ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟ, ଅମୃତ 2.0 ଅଧୀନରେ ଟ.2.73 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର 14,828 ପ୍ରକଳ୍ପ ମଞ୍ଜୁର କରାଯାଇଥିଲା। ଏଥିମଧ୍ୟରୁ ଟ.1.12 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର କାର୍ଯ୍ୟ ସମାପ୍ତ ହୋଇଛି।
ମିଶନର ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ସଫଳତା ହେଉଛି 2.03 କୋଟି ଘରୋଇ ଟ୍ୟାପ୍ ପାଣି ସଂଯୋଗ ଏବଂ 1.50 କୋଟି ସ୍ୱେରେଜ୍ ସଂଯୋଗ ପ୍ରଦାନ, ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ସହରାଞ୍ଚଳ ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ପାଇଁ ଜଳ ସୁବିଧା ଏବଂ ପରିମଳ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଛି। ଏହା ସହିତ, 99 ଲକ୍ଷ ଏଲଇଡି ଷ୍ଟ୍ରିଟ୍ ଲାଇଟ୍ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ବାର୍ଷିକ 666 କୋଟି କେଡବ୍ଲୁଏଚ ସଞ୍ଚୟ କରିବାରେ ଏବଂ 46 ଲକ୍ଷ ଟନ୍ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ନିର୍ଗମନ ହ୍ରାସ କରିବାରେ ଅବଦାନ ରଖିଛି।
ସହରାଞ୍ଚଳରେ ଅମୃତ ର ପ୍ରଭାବ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ହୋଇଛି। ତେରଟି ସହରାଞ୍ଚଳ ସ୍ଥାନୀୟ ସଂସ୍ଥା (ୟୁଏଲବି) ମ୍ୟୁନିସିପାଲ୍ ବଣ୍ଡ ମାଧ୍ୟମରେ ଟ.4,984 କୋଟି ସଂଗ୍ରହ କରିଛି, ସହରାଞ୍ଚଳ ପ୍ରଶାସନ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥାୟୀତ୍ୱକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଛି। ମିଶନ 9,511 ଏକର ଜମିରେ ବିସ୍ତାରିତ 544 ଜଳାଶୟକୁ ପୁନଃରୁଦ୍ଧାର କରିଛି, ପରିବେଶଗତ ସନ୍ତୁଳନ ଏବଂ ଭୂତଳ ଜଳର ବିକାଶ କରିଛି।
ମିଶନ ପ୍ରଥମେ 500 ଟି ସହର ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥିଲା, ପରେ ଜନସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ସହର ସଂଖ୍ୟା ଆଧାରରେ ଏହାକୁ 485 କୁ ସଂଶୋଧିତ କରାଯାଇଥିଲା। କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପ୍ରାୟୋଜିତ ଯୋଜନା ଜଳ ଯୋଗାଣ, ସ୍ୱେରେଜ, ଝଡ଼ ଜଳ ନିଷ୍କାସନ, ସହରାଞ୍ଚଳ ପରିବହନ ଏବଂ ସବୁଜ ସ୍ଥାନ ସମେତ ବହୁବିଧ ଉପାଦାନରେ ସଂସ୍କାର, ଭିତ୍ତିଭୂମି ନିର୍ମାଣ ଏବଂ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଛି।
ମିଶନ ଅଧୀନରେ, ଟ.77,640 କୋଟି ଟଙ୍କାର ରାଜ୍ୟ ବାର୍ଷିକ ଆକ୍ସନ ପ୍ଲାନ (ଏସଏଏପି) ମଞ୍ଜୁର କରାଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଟ.35,990 କୋଟିର ପ୍ରତିବଦ୍ଧ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସହାୟତା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଟ.72,656 କୋଟି ଖର୍ଚ୍ଚ ରିପୋର୍ଟ କରାଯାଇଛି।
ଅମୃତ ଦ୍ୱାରା ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଥିବା ଭିତ୍ତିଭୂମି ଉପରେ, ସରକାର 1 ଅକ୍ଟୋବର, 2021 ରେ ଅମୃତ 2.0 ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ, ଏକ ବିସ୍ତାରିତ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଏବଂ ଟ.2.99 ଲକ୍ଷ କୋଟିର ମୋଟ ବ୍ୟୟ ଅଟକଳ ସହିତ, ଟ.76,760 କୋଟି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଅଂଶ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଅମୃତ 2.0 ଭାରତର ସମସ୍ତ ସହରାଞ୍ଚଳ ସ୍ଥାନୀୟ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକୁ କଭରେଜ୍ ପ୍ରଦାନ କରେ।
ଅମୃତ 2.0 ଅଧୀନରେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଟ.1.14 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର 3,568ଟି ଜଳ ଯୋଗାଣ ପ୍ରକଳ୍ପ ଏବଂ ଟ.67,607 କୋଟି ଟଙ୍କାର 592ଟି ସ୍ୱେରେଜ ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ମଞ୍ଜୁର କରାଯାଇଛି। ଏଥିରେ 181 ଲକ୍ଷ ନୂତନ ଟ୍ୟାପ୍ ସଂଯୋଗ, 67.11 ଲକ୍ଷ ନୂତନ ସ୍ୱେରେଜ ସଂଯୋଗ, 10,647 ଏମଏଲଡି ଜଳ ଉପଚାର କ୍ଷମତା ଏବଂ 6,739 ଏମଏଲଡି ସ୍ୱେରେଜ ଉପଚାର କ୍ଷମତା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
ସ୍ମାର୍ଟ ଏବଂ ଟେକ୍-ସକ୍ଷମ ଶାସନ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରୟାସ ସ୍ୱରୂପ, ରିଅଲ୍-ଟାଇମ୍ ମନିଟରିଂ ଏବଂ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ 1,487 ଜଳ ଯୋଗାଣ ଏବଂ 235 ସ୍ୱେରେଜ ପ୍ରକଳ୍ପରେ ଏସସିଏଡିଏ (ପର୍ଯ୍ୟବେକ୍ଷଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଏବଂ ଡାଟା ଆକ୍ୱିଜିସନ୍) ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି। ଏହା ସହିତ, ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଉପ-ମିଶନ 82ଟି ସହରରେ 120ଟି ଷ୍ଟାର୍ଟ-ଅପ୍ସକୁ ଅଭିନବ ସହରାଞ୍ଚଳ ସମାଧାନ ପାଇଁ ସମର୍ଥନ କରିଛି।
‘ଜଲ୍ ହି ଅମୃତ’ ଭଳି ଅଭିନବ ପଦକ୍ଷେପ ଜଳ ସୁରକ୍ଷାକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ ଦକ୍ଷ ବର୍ଜ୍ୟଜଳ ଉପଚାର ଏବଂ ପୁନଃବ୍ୟବହାରକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରେ। ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ, ‘ଅମୃତ ମିତ୍ର’ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ 10,000 ରୁ ଅଧିକ ମହିଳା ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ସଶକ୍ତ କରିଛି, ଯେଉଁଥିରେ 1762 ଟି କ୍ଷୁଦ୍ର ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ମଞ୍ଜୁରୀ ଦିଆଯାଇଛି। ଅମୃତ 2.0 ଅନ୍ତର୍ଗତ ‘ନଳରୁ ପାନୀୟ ଜଳ’ ପ୍ରୟାସ 23,490 କୋଟି ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର 381 ଟି ପ୍ରକଳ୍ପ ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରାୟ 8 ଲକ୍ଷ ପରିବାରକୁ ଲାଭ ପହଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ସ୍ଥିର ହୋଇଛି।
ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଏକ ଦୃଢ଼ ଫୋକସ୍ କ୍ଷେତ୍ର ହୋଇ ରହିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଠିକାଦାର, ଅଧିକାରୀ, ପ୍ଲାଣ୍ଟ ଅପରେଟର, ମହିଳା ଏବଂ ଯୁବକଙ୍କ ସମେତ 90,000 ରୁ ଅଧିକ ବ୍ୟକ୍ତି ବୈଷୟିକ ଏବଂ ପରିଚାଳନାଗତ ଦିଗଗୁଡ଼ିକରେ ତାଲିମ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି।
ଟ.3.77 ଲକ୍ଷ କୋଟିର ମିଳିତ ଆର୍ଥିକ ବ୍ୟୟବରାଦ ସହିତ, ଯାହା ମଧ୍ୟରୁ 1.02 ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ସହାୟତା ଭାବରେ ଆବଣ୍ଟିତ ହୋଇଛି ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ର, ରାଜ୍ୟ ଏବଂ ୟୁଏଲବି ଦ୍ୱାରା ପୂର୍ବରୁ 97,963 କୋଟି ଟଙ୍କା ମଞ୍ଜୁର କରାଯାଇଛି। ଏହା ଅମୃତ ଭାରତର ସହରାଞ୍ଚଳ ବିକାଶ ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ଏକ ନୂତନ ରୂପ ପ୍ରଦାନ କରିଛି। ଦେଇଛି।
ଯେତେବେଳେ ଅମୃତ ଏହାର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପ୍ରବେଶ କରୁଛି, ଏହା ସହରାଞ୍ଚଳ ଯୋଜନାରେ ସ୍ଥାୟୀତ୍ୱ, ସମାବେଶୀ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାକୁ ଆହୁରି ଉନ୍ନତ କରିବାକୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଉଛି, ଯାହା ଭାରତୀୟ ସହରଗୁଡ଼ିକୁ ଅଧିକ ବିକଶିତ ଏବଂ ନାଗରିକ-ଅନୁକୂଳ କରିବ। ଏହି ମିଶନ୍ ସହରାଞ୍ଚଳ ବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ପାଇଁ ଉନ୍ନତ ଜୀବନଯାପନ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ସହିତ ସହରଗୁଡ଼ିକୁ ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ଇଞ୍ଜିନରେ ପରିଣତ କରିବାର ଭାରତର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣର ଏକ ପ୍ରମାଣ।
