ବାସ୍ତୁ ଶାସ୍ତ୍ର: ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ଶଙ୍ଖର ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନ ରହିଛି। ଶଙ୍ଖର ଓମ୍ ଧ୍ବନି ପ୍ରତିଧ୍ବନିତ ହୋଇଥାଏ। ପୁରାଣ ଓ ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଶଙ୍ଖ ଧ୍ବନିକୁ କଲ୍ୟାଣକାରୀ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ବାସ୍ତୁ ଶାସ୍ତ୍ର ଅନୁସାରେ ଶଙ୍ଖନାଦ ଯୋଗୁଁ ଘରେ ନାକାରାତ୍ମକ ଶକ୍ତି ଦୂର ହୋଇ ସାକାରାତ୍ମକ ଶକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥାଏ।
ବାସ୍ତୁ ଶାସ୍ତ୍ର ଅନୁସାରେ ଶଙ୍ଖରେ ବହୁ ଗୁଣ ରହିଛି। ଏହା ଦ୍ବାରା ଘରକୁ ସାକାରାତ୍ମକ ଶକ୍ତି ଆସିଥାଏ। ଶଙ୍ଖ ଧ୍ବନି ଦ୍ବାରା ଶୋଇଥିବା ଭୂମି ମଧ୍ୟ ଜାଗ୍ରତ ହୋଇ ଶୁଭ ଫଳ ଦେଇଥାଏ ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ଯେଉଁ ଘରେ ଶଙ୍ଖକୁ ପୂଜା କରାଯାଏ ସେହି ଘରେ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ବାସ କରନ୍ତି। ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ପରି ଶଙ୍ଖ ମଧ୍ୟ ସାଗରରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିଲେ। ସମୁଦ୍ରମନ୍ଥନ ସମୟରେ ସାଗରରୁ ଚଉଦ ରତ୍ନ ମଧ୍ୟରୁ ଶଙ୍ଖ ଅନ୍ୟତମ।
ଘରେ ଶଙ୍ଖକୁ ରଖିବା ଦ୍ବାରା ଅନେକ ପ୍ରକାରର ବାସ୍ତୁଦୋଷରୁ ମୁକ୍ତି ମିଳିଥାଏ। ଏହା ସହିତ ଧନ, ଜନ, ଆୟୁ, ଯଶ ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥାଏ। ଘରେ ବାସ୍ତୁଦୋଷ ଥିଲେ କୋଠରୀର ଏକ କୋଣରେ ଶଙ୍ଖ ରଖିବା ଦ୍ୱାରା ଏହା ଲାଘବ ହୋଇଥାଏ। ଯେଉଁ ଘରେ ପ୍ରତ୍ୟେହ ସନ୍ଧ୍ୟା ସକାଳେ ଶଙ୍ଖନାଦ ହୁଏ, ସେହି ଘରେ ସୁଖ ସମୃଦ୍ଧି ସର୍ବଦା ରହିଥାଏ। ଶଙ୍ଖଙ୍କୁ ବିଜୟ, ସମୃଦ୍ଧି, ସୁଖ, ଶାନ୍ତି, ଖ୍ୟାତି ଏବଂ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଶଙ୍ଖ ହେଉଛି ଧ୍ୱନିର ପ୍ରତୀକ। ପ୍ରାକୃତିକ ଭାବରେ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ଶଙ୍ଖ ଅଛି। ମାତ୍ର ଏହା ମଧ୍ୟରୁ ଦକ୍ଷିଣାବର୍ତ୍ତ ଶଙ୍ଖ ବାମାବର୍ତ୍ତ ଶଙ୍ଖ ପୂଜା ପାଇଁ ସର୍ବୋତ୍କୃଷ୍ଟ।
କେତେକ ଶଙ୍ଖର ଆବର୍ତ୍ତ ଡାହାଣ ଆଡ଼କୁ ବୁଲିଥାଏ ଏହାକୁ ଦକ୍ଷିଣାବର୍ତ୍ତକ ଶଙ୍ଖ କୁହାଯାଏ। ସେହିପରି କେତେକ ଶଙ୍ଖର ବାମ ଆଡ଼କୁ ବୁଲିଥାଏ; ଏହାକୁ ବାମାବର୍ତ୍ତ ଶଙ୍ଖ ବୋଲାଯାଏ କୌଣସି କୌଣସି ଶଙ୍ଖର ଆବର୍ତ୍ତ ଡାହାଣ ଆଡକୁ ବୁଲି ଥାଏ, ଏହାକୁ ଦକ୍ଷିଣାବର୍ତ୍ତ ଶଙ୍ଖ ବୋଲାଯାଏ। ଦକ୍ଷିଣବର୍ତ୍ତକ ଶଙ୍ଖ ଜ୍ୱିଚିତ୍ ମିଳେ ଓ ଦକ୍ଷିଣାବର୍ତ୍ତକ ଶଙ୍ଖ ଯାହାର ଥାଏ, ସେ ଆପଣାକୁ ଭାଗ୍ୟବାନ ମନେ କରେ। ସମୁଦ୍ରରେ ନାନାଜାତୀୟ ଓ ନାନା ଆକାରର ତଥା ବର୍ଣ୍ଣର ଶଙ୍ଖ ଦେଖା ଯାଆନ୍ତି ସାଧାରଣତଃ ଶଙ୍ଖର ଆବତ୍ତ (ଭଉଁରୀ) ମାନ ଏତଦ୍ବ୍ୟତୀତ ନାନାଜାତୀୟ ନାନା ବର୍ଣ୍ଣର ଶଙ୍ଖ ନାମ ଅଛି। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦକ୍ଷିଣାବୃତ୍ତ ଶଙ୍ଖ, ମଧ୍ୟାବୃତ୍ତ ଶଙ୍ଖ, ବାମାବୃତ୍ତ ଶଙ୍ଖ, ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଶଙ୍ଖ, ଗଣେଶ ଶଙ୍ଖ, ଗୋମୁଖୀ ଶଙ୍ଖ, କାମଧେନୁ ଶଙ୍ଖ, ବିଷ୍ଣୁ ଶଙ୍ଖ, ଦେବଦତ୍ତ ଶଙ୍ଖ, ଚକ୍ର ଶଙ୍ଖ, ପୋଣ୍ଡୁ ଶଙ୍ଖ, ବୀଣା ଶଙ୍ଖ, ସୁଘୋଷ ଶଙ୍ଖ, ଗରୁଡ଼ ଶଙ୍ଖ, ମଣିପୁଷ୍ପକ ଶଙ୍ଖ, ରାକ୍ଷାସ ଶଙ୍ଖ, ଶନିଶଙ୍ଖ, ରାହୁ ଶଙ୍ଖ, କେତୁ ଶଙ୍ଖ, ଶେଷନାଗ ଶଙ୍ଖ, କଚ୍ଛପ ଶଙ୍ଖ ପ୍ରଭୃତି ଅନ୍ୟତମ।
ଘରେ କେମିତି ରଖିବେ ଶଙ୍ଖ ଜାଣନ୍ତୁ:-
– ଶଙ୍ଖରେ ପାଣି ଭରି ଏହାକୁ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଦିଗରେ ରଖିଲେ ପରିବାରରେ ସୁଖ,ଶାନ୍ତି ବୃଦ୍ଧି ହୋଇଥାଏ।
– ପିଲା ଅଧ୍ୟୟନରେ ଦୁର୍ବଳ ଥିଲେ ଶଙ୍ଖରେ ପାଣି ଭର୍ତ୍ତି କରି ଏହି ପାଣିକୁ ପିଇବା ଦ୍ୱାରା ବୌଦ୍ଧିକ ବିକାଶ ହୋଇଥାଏ।
– ଦକ୍ଷିଣ କୋଣରେ ଶାଳଗ୍ରାମ ଏବଂ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବା ଦ୍ୱାରା ଧନ ଲାଭ ହୋଇଥାଏ।
– ଯେଉଁ ଘରେ ବାସ୍ତୁଦୋଷ ଯୋଗୁଁ ନାକାରାତ୍ମକ ଶକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ, ସେହି ଘରର ଈଶାନ କୋଣରେ ଶଙ୍ଖ ବଜାଇବା ଦ୍ବାରା ସେହି ଘରର ବାସ୍ତୁଦୋଷ ଦୂର ହୋଇଥାଏ।
– ଶଙ୍ଖ ପୂଜା କଲେ ସମସ୍ତ ମନବାଞ୍ଛା ପୂରଣ ହୋଇଥାଏ।
– ଶଙ୍ଖ ଧ୍ବନି ସାତ୍ତ୍ବିକ ଶକ୍ତି ସଂଚାର କରିଥାଏ।