ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ହେବାକୁ ଥିବା ବହୁ ପ୍ରତୀକ୍ଷିତ ଜି-୨୦ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ‘ଦିଲ୍ଲୀ ଘୋଷଣାନାମା’କୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଶେଷ ହୋଇଥିବା ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ଶେର୍ପା ବୈଠକ ବିନା ସହମତିରେ ଶେଷ ହୋଇଥିବାରୁ ବିବାଦ ଦେଖାଦେଇଛି।
ବିଶ୍ୱକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ବିବାଦର ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପୁଜିଥିଲା, ୟୁକ୍ରେନରେ ଚାଲିଥିବା ଯୁଦ୍ଧ ଏବଂ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନୀତିକୁ ନେଇ ବହୁମୁଖୀ ଜଟିଳତା। ଏସବୁ ମତଭେଦ ଦୂର କରି ସହମତିରେ ପହଞ୍ଚିବା ଏବେ ନେତାଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଛି।
ୟୁକ୍ରେନ୍ ସଂଘର୍ଷକୁ ନେଇ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ମତ
ୟୁକ୍ରେନ୍ ସଂଘର୍ଷର ସମାଧାନ କରୁଥିବା ଅନୁଚ୍ଛେଦ ଉପରେ ଭାରତର ପ୍ରସ୍ତାବ ଉଭୟ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ରୁଷ-ଚୀନ୍ ଗୋଷ୍ଠୀର ଦାବି ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷ କରୁଥିବାବେଳେ ମଧ୍ୟମ ବାଟ ଖୋଜିବାରେ ଅସମର୍ଥ ହୋଇପଡ଼ିଛି। ଆମେରିକା, ବ୍ରିଟେନ ଏବଂ ୟୁରୋପୀୟ ସଂଘ ସମେତ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ନିଜର ଆପତ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରି ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ୟୁକ୍ରେନରେ ରୁଷିଆର ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ସମାଧାନ କରୁନାହିଁ।
ଋଷର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ସେର୍ଗେଇ ଲାଭରୋଭ ଏବଂ ବୈଦେଶିକ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରୀ ଏସ ଜୟଶଙ୍କର ଜାକର୍ତ୍ତାରେ ଏହି ଅଚଳାବସ୍ଥାକୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ସାକ୍ଷାତ୍ କରିବା ପରେ ପରିସ୍ଥିତି ଗମ୍ଭୀର ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ଭୂ-ରାଜନୈତିକ ଜଟିଳତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ହର୍କୁଲିନ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥିଲା।
ନେତାଙ୍କ ଘୋଷଣା ପତ୍ର ଜାରି କରିବାରେ ଅସମର୍ଥ ପ୍ରଥମ ପ୍ରିଜାଇଡିଂ ଦେଶ ହେବାର ଅଦୃଶ୍ୟ ରେକର୍ଡରୁ ଦୂରେଇ ଯିବାକୁ ଭାରତ ପ୍ରୟାସ କରୁଥିବାବେଳେ ଦୋଷ ରେଖା ଗଭୀର ହେବାରେ ଲାଗିଛି। ୟୁକ୍ରେନରେ ରୁଷିଆର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ଖୋଲାଖୋଲି ନିନ୍ଦା କରିବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରୁଛନ୍ତି, ଯାହାକୁ ଉଭୟ ଚୀନ୍ ଏବଂ ରୁଷିଆ କଡ଼ା ବିରୋଧ କରୁଛନ୍ତି।
ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ: ଏକ ଆକର୍ଷଣୀୟ ବିନ୍ଦୁ
ୟୁକ୍ରେନ ପ୍ରସଙ୍ଗର ସମାନ୍ତରାଳଭାବେ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନୀତି ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଭାବେ ଉଭା ହୋଇଛି। ସେର୍ପା ଆଲୋଚନାରେ ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ ବ୍ୟବହାର, ନବୀକରଣଯୋଗ୍ୟ ଶକ୍ତି ବେଞ୍ଚମାର୍କ ଏବଂ ଗ୍ରୀନହାଉସ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ନିର୍ଗମନ ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରି ପ୍ରମୁଖ ଜଳବାୟୁ ରଣନୀତି ଉପରେ ଏକ ଗଭୀର ମତଭେଦ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା।
୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ଅକ୍ଷୟ ଶକ୍ତି କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ୨୦୩୫ ସୁଦ୍ଧା ଗ୍ରୀନହାଉସ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ନିର୍ଗମନରେ ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ ଆଣିବାର ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ରୁଷ୍, ଚୀନ୍ ଏବଂ ସାଉଦି ଆରବ ସମେତ ଅନ୍ୟ ଦେଶମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତ ନିଜକୁ ବିରୋଧ କରୁଛି।
ସାଉଦି ଆରବ ବିଶେଷଭାବେ ଚିନ୍ତିତ କାରଣ ଏହା ଏକ ଜୀବାଶ୍ମ ଇନ୍ଧନ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ ଅର୍ଥନୀତି। ଅକ୍ଷୟ ଶକ୍ତିକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବା ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଜ୍ଞାନଭିତ୍ତିକ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ବିସ୍ତାର କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଥିବାବେଳେ ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ଏକ ଦଶନ୍ଧି ସମୟ ଲାଗିପାରେ। ଜି-୭ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ନିଟ୍-ଶୂନ୍ୟ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ଜୋରଦାର ତତ୍ପରତା ପ୍ରକାଶ କରୁଥିବା ଜଣାପଡ଼ୁଛି, ଯାହାକୁ ବିକାଶଶୀଳ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଶକ୍ତି ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଗତିପଥକୁ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି।
ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କ ତୁଳନାରେ ବିକଶିତ ବିଶ୍ୱର ‘ପ୍ରଥମ ମୁଭର୍ସ ଫାଇଦା’ ବିଷୟରେ ଭାରତ କହୁଛି ଏବଂ ତେଣୁ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର ବିପଦର ମୁକାବିଲା କରିବା ସମୟରେ ବିକାଶ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହେବା ପାଇଁ ଗ୍ଲୋବାଲ ସାଉଥକୁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ସମୟ ଏବଂ ପାଣ୍ଠି ମିଳିବା ଉଚିତ।
ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଧନୀ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନେ ୨୦୨୦ ସୁଦ୍ଧା ଗରିବ ରାଷ୍ଟ୍ରମାନଙ୍କୁ ବାର୍ଷିକ ୧୦୦ ବିଲିୟନ ଡଲାର ଜଳବାୟୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ଦେଇଥିବା ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇଛନ୍ତି, ଯାହା ଗ୍ଲୋବାଲ ୱାର୍ମିଂ ସହିତ କୌଣସି ସମ୍ପର୍କ ନ ଥିବା ଅସୁରକ୍ଷିତ ଦେଶମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାରେ “ଐତିହାସିକ” ପ୍ରଦୂଷଣକାରୀଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।
ଅସ୍ଥାୟୀ ଭବିଷ୍ୟତ ଏବଂ ଆଗକୁ ରାସ୍ତା
ଏକ ମିଳିତ ‘ଦିଲ୍ଲୀ ଘୋଷଣାନାମା’ରେ ପହଞ୍ଚିବାର ସମ୍ଭାବନାକୁ ନେଇ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ମତ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିବାବେଳେ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ରହିଛି। ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୯-୧୦ରେ ନେତାମାନେ ଏକାଠି ହେଉଥିବାବେଳେ ଜି-୨୦ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକ କିପରି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣର ଏହି ମୋଜାଇକକୁ ନେଭିଗେଟ୍ କରିବେ ଏବଂ ଏହି ବିଶ୍ଵ ସ୍ତରରେ ସେମାନେ ସହମତିର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବାଟ ସୃଷ୍ଟି କରିବେ, ଯାହାର ପ୍ରଭାବ ଶିଖର ସୀମା ଅତିକ୍ରମ କରି ଆଗାମୀ ଦିନରେ ଭୂ-ରାଜନୈତିକ ଦୃଶ୍ୟପଟକୁ ଆକାର ଦେବ।
ଚଳିତ ବର୍ଷ ଶେଷ ଆଡ଼କୁ ସଂଯୁକ୍ତ ଆରବ ଏମିରେଟ୍ସରେ ହେବାକୁ ଥିବା ଆଗାମୀ ସିଓପି-୨୮ ବୈଠକ ଅନ୍ୟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେତ୍ର ଭାବେ ଉଭା ହୋଇଛି, ଯେଉଁଠାରେ ଜଳବାୟୁ ଆଲୋଚନା ଆରମ୍ଭ ହେବ, ଯେଉଁଥିରେ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କ କାର୍ଡକୁ ନିକଟରେ ଧରି ସମୟ ପୂର୍ବରୁ ହାତ ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ଅନିଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିବେ। ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ହେବାକୁ ଥିବା ଜି-୨୦ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରୁ ପରଦା ଉଠିବା ପରେ ସମସାମୟିକ ବିଶ୍ୱ ଦୃଶ୍ୟପଟର ଜଟିଳତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରି ଜଟିଳ ଭୂ-ରାଜନୈତିକ ଜଟିଳତାରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପାଇଁ ମଞ୍ଚ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଛି। ଏହା ଦେଖିବାକୁ ବାକି ରହିଲା ଯେ ସଂଘର୍ଷ ଉପରେ ସହମତି ବିଜୟ ଲାଭ କରିପାରିବ କି ନାହିଁ, ଯାହା କ୍ରମଶଃ ଧ୍ରୁବୀକୃତ ବିଶ୍ୱରେ ଏକୀକୃତ ପ୍ରଗତିର ମାର୍ଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବ କି ନାହିଁ।