ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କେନ୍ଦ୍ର ଖାଦ୍ୟ ଓ ସାଧାରଣ ବଣ୍ଟନ ବିଭାଗ ସଚିବ ସଞ୍ଜୀବ ଚୋପ୍ରା ଆଜି ଗଣମାଧ୍ୟମ ପ୍ରତିନିଧିମାନଙ୍କୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ, ବିଭିନ୍ନ ସାମଗ୍ରୀର ମୂଲ୍ୟକୁ ସ୍ଥିର ରଖିବା ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାର ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିଥିବାରୁ ପାର୍ବଣ ଋତୁରେ ବିଭିନ୍ନ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଖାଦ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀର ମୂଲ୍ୟ ସ୍ଥିର ରହିବ।
ଚିନି
ବର୍ଷ ସାରା ଉପଯୁକ୍ତ ମୂଲ୍ୟରେ ଘରୋଇ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କ ପାଇଁ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ଚିନି ଉପଲବ୍ଧତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାର ପରବର୍ତ୍ତୀ ଆଦେଶ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚିନି ରପ୍ତାନି ଉପରେ ‘ପ୍ରତିବନ୍ଧକ’ ଜାରି ରଖିଛନ୍ତି। ଏହା ଦ୍ୱାରା ଦେଶରେ ଚିନିର ଯଥେଷ୍ଟ ଷ୍ଟକ୍ ସୁନିଶ୍ଚିତ ହେବ ଏବଂ ଇଥାନଲ୍ ମିଶ୍ରିତ ପେଟ୍ରୋଲ (ଇବିପି) କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ ସବୁଜ ଇନ୍ଧନ ଦିଗରେ ଭାରତର ପ୍ରୟାସରେ ସ୍ଥିରତା ବଜାୟ ରହିବ।
ଡିଜିଏଫଟି ଏହାର ବିଜ୍ଞପ୍ତି ନଂ ୩୬/୨୦୨୩ ତାରିଖ ୧୮ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୨୩ ଜରିଆରେ ଭାରତ ସରକାର ଏଚଏସ କୋଡ୍ ୧୭୦୧ ୧୪ ୯୦ ଏବଂ ୧୭୦୧୯୯୯୦ ଅଧୀନରେ ଚିନି (କଞ୍ଚା ଚିନି, ଧଳା ଚିନି, ରିଫାଇଣ୍ଡ ଚିନି ଏବଂ ଜୈବିକ ଚିନି)ର ରପ୍ତାନି ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇବାର ତାରିଖକୁ ୩୧ ଅକ୍ଟୋବର, ୨୦୨୩ ପରେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଆଦେଶ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୃଦ୍ଧି କରିଛନ୍ତି।
ଏହି ନୀତି ମାଧ୍ୟମରେ ସରକାର ପୁଣି ଥରେ ୧୪୦ କୋଟି ଘରୋଇ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେବା ଦିଗରେ ନିଜର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ଦେଖାଇଛନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଚିନି ଉପଲବ୍ଧତାରେ କୌଣସି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ନାହିଁ। ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବଜାରରେ ଚିନି ଦର ୧୨ ବର୍ଷ ର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ତରରେ ଥିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ଭାରତରେ ଚିନି ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ରହିଛି ଶସ୍ତା ଏବଂ ଦେଶରେ ଖୁଚୁରା ଚିନି ମୂଲ୍ୟରେ କେବଳ ନାମମାତ୍ର ବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି, ଯାହା କୃଷକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଆଖୁର ଏଫଆରପି ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ସମାନ। ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଖୁଚୁରା ଚିନି ଦରର ହାରାହାରି ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ବାର୍ଷିକ ପ୍ରାୟ ୨% ରହିଛି।
ଏହାବ୍ୟତୀତ ଘରୋଇ ବଜାରରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ଚିନି ର ଉପଲବ୍ଧତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ସରକାର ଚିନି କଳଗୁଡ଼ିକର ମାସିକ ମାଲ୍ ପ୍ରେରଣ ଉପରେ ନଜର ରଖିଛନ୍ତି। ଏହାବ୍ୟତୀତ ସମସ୍ତ ବ୍ୟବସାୟୀ/ପାଇକାରୀ ବ୍ୟବସାୟୀ, ଖୁଚୁରା ବ୍ୟବସାୟୀ, ବଡ଼ ଖୁଚୁରା ବ୍ୟବସାୟୀ, ପ୍ରୋସେସର ଅଫ୍ ସୁଗାରକୁ ପୋର୍ଟାଲରେ ସେମାନଙ୍କର ଚିନି ଷ୍ଟକ୍ ସ୍ଥିତି ପ୍ରକାଶ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି। ଚିନି କ୍ଷେତ୍ରର ଉନ୍ନତ ତଦାରଖ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଏବଂ ବଜାରରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ଚିନି ଯୋଗାଣକୁ ସୁଗମ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇଛି।
ବେଆଇନ ଭାବେ ମହଜୁଦ କରି ରଖିବା ଓ ଗୁଜବକୁ ରୋକି ସନ୍ତୁଳିତ ଓ ନିରପେକ୍ଷ ଚିନି ବଜାର ବଜାୟ ରଖିବାକୁ ଭାରତ ସରକାର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିବଦ୍ଧ। ଚିନି ଯେପରି ଦେଶର ସମସ୍ତ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କ ପାଇଁ ସୁଲଭ ରହିବ ତାହା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ପ୍ରୟାସ କରାଯାଇଛି। ସରକାରଙ୍କ ସକ୍ରିୟ ପଦକ୍ଷେପ ଏକ ସ୍ଥିର ଏବଂ ସମାନ ଚିନି ବଜାର ପରିବେଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ଏହାର ସମର୍ପଣକୁ ସୂଚାଇଥାଏ।
ଏହି ଚିନି ରପ୍ତାନି ନୀତି ଚିନି ଭିତ୍ତିକ ଫିଡଷ୍ଟକରୁ ଇଥାନଲ ଉତ୍ପାଦନ ଦିଗରେ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀତ୍ବ ମଧ୍ୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ। ଇଥାନଲ ଋତୁ ୨୦୨୨-୨୩ରେ ଭାରତ ପ୍ରାୟ ୪୩ ଲକ୍ଷ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍ ଚିନିକୁ ଇଥାନଲ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ପଠାଯାଇଛି, ଯାହା ଚିନି ଭିତ୍ତିକ ଡିଷ୍ଟିଲରୀଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ପ୍ରାୟ ୨୪,୦୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କାର ରାଜସ୍ୱ ସୃଷ୍ଟି କରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଏହି ରାଜସ୍ୱ ଚିନି ଶିଳ୍ପକୁ ଚାଷୀଙ୍କ ଆଖୁ ବକେୟା ଠିକ୍ ସମୟରେ ପରିଶୋଧ କରିବା ଏବଂ ଚିନି କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ।
ଆଖୁ ଏବଂ ଚିନି ଉପରେ ଉପଯୁକ୍ତ ସରକାରୀ ନୀତି ବଳରେ ଚିନି କଳଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରାୟ ୧.୦୯ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ର ବକେୟା ଦେୟ ପ୍ରଦାନ କରିଛନ୍ତି । ଚିନି ଋତୁ ୨୦୨୨-୨୩ର ଆଖୁ ବକେୟାର ୯୫% ରୁ ଅଧିକ ପରିଶୋଧ କରାଯାଇଛି ଏବଂ ପୂର୍ବ ଋତୁର ୯୯.୯% ଆଖୁ ବକେୟା ପରିଶୋଧ କରାଯାଇଛି। ତେଣୁ ଆଖୁ ବକେୟା ପରିମାଣ ସର୍ବକାଳୀନ ନିମ୍ନସ୍ତରରେ ରହିଛି ଏବଂ ବକେୟା ଅର୍ଥ ମଧ୍ୟ ଯଥାଶୀଘ୍ର ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି।
ଚାଉଳ
ଘରୋଇ ଦର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଏବଂ ଘରୋଇ ଖାଦ୍ୟ ନିରାପତ୍ତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଭାରତରୁ ଚାଉଳ ରପ୍ତାନି ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ଅନେକ ଆଗୁଆ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛନ୍ତି। ୨୦୨୨ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୯ ତାରିଖରେ ଭଙ୍ଗା ଚାଉଳ ରପ୍ତାନି କୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଅଣ-ବାସମତୀ ଧଳା ଚାଉଳ ଉପରେ ୨୦% ରପ୍ତାନି ଶୁଳ୍କ ଲାଗୁ କରାଯାଇଥିଲା। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ୨୦ ଜୁଲାଇ ୨୦୨୩ରେ ଅଣ-ବାସମତୀ ଧଳା ଚାଉଳ ରପ୍ତାନି ଉପରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଯାଇଥିଲା।
୨୦୨୨-୨୩ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଭାରତ ୧୭.୮ ନିୟୁତ ଟନ୍ ଅଣ-ବାସମତୀ ଚାଉଳ ଏବଂ ୪.୬ ନିୟୁତ ଟନ୍ ବାସମତୀ ରପ୍ତାନି କରିଛି। ଅଣ-ବାସମତୀ ଚାଉଳ ରପ୍ତାନି ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୭.୮-୮ ନିୟୁତ ଟନ୍ ଉଷୁନା ଚାଉଳ ରପ୍ତାନି କରାଯାଇଥିଲା। ୨୦୨୩ ଅଗଷ୍ଟ ୨୫ ତାରିଖରୁ ଉଷୁନା ଚାଉଳ ରପ୍ତାନି ଉପରେ ୨୦% ରପ୍ତାନି ଶୁଳ୍କ ଲାଗୁ କରାଯାଇଛି ପ୍ରଥମେ ୨୦୨୩ ଅକ୍ଟୋବର ୧୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ଶୁଳ୍କ ଲାଗୁ କରାଯାଇଥିବା ବେଳେ ଏବେ ଏହାକୁ ୩୧ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୪ କୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଛି। ଏହି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଚାଉଳର ମୂଲ୍ୟବୃଦ୍ଧି ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରଖିବା ଏବଂ ଘରୋଇ ବଜାରରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ଉପଲବ୍ଧତା ବଜାୟ ରଖିବା ହେଉଛି ଚାଉଳ ଉପରେ ଶୁଳ୍କ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ। ଚଳିତ ବର୍ଷ ଅଗଷ୍ଟ ମାସରେ ସରକାର ନେଇଥିବା ଏହି ପଦକ୍ଷେପର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟମୂଳକ ପ୍ରଭାବ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି, କାରଣ ଉଷୁନା ଚାଉଳ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପରିମାଣ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ୬୫.୫୦% ଏବଂ ମୂଲ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ୫୬.୨୯% ହ୍ରାସ ଘଟିଛି। ଏହାବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ପ୍ରକାରର ଚାଉଳ ଯେପରି ଚାଉଳ ରପ୍ତାନି ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ସେଥିପାଇଁ ବର୍ହିଶୁଳ୍କ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କୁ କଡ଼ା ଯାଞ୍ଚ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦିଆଯାଇଛି।
ଅଣ-ବାସମତୀ ଧଳା ଚାଉଳ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ସତ୍ତ୍ୱେ ଭାରତ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଦେଶକୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରିମାଣର ଅଣ-ବାସମତୀ ଧଳା ଚାଉଳ ରପ୍ତାନି ଉପରେ କଟକଣା କୋହଳ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛି। ଏହି ଚାଉଳ ରପ୍ତାନି ପାଇଁ ଯୋଗ୍ୟ ଦେଶମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନେପାଳ (୯୫,୦୦୦ ମେଟ୍ରିକ ଟନ୍), କାମେରୁନ୍ (୧,୯୦,୦୦୦ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍), ମାଲେସିଆ (୧,୭୦,୦୦୦ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍), ଫିଲିପାଇନ୍ସ (୨,୯୫,୦୦୦ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍), ସେସେଲ୍ସ (୮୦୦ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍), କୋର୍ ଡି’ଆଇଭୋର (୧,୪୨,୦୦୦ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍) ଏବଂ ରିପବ୍ଲିକ୍ ଅଫ୍ ଗିନି (୧,୪୨,୦୦୦ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍), ୟୁଏଇ (୭୫,୦୦୦ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍), ଭୂଟାନ (୭୯,୦୦୦ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍), ସିଙ୍ଗାପୁର (୫୦,୦୦୦ ମେଟ୍ରିକ୍ ଟନ୍) ଏବଂ ମରିସସ (୧୪,୦୦୦ ମେଟ୍ରିକ ଟନ) ରହିଛି।