ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କେନ୍ଦ୍ର ଜଳଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରୀ ସିଆର ପାଟିଲ ହରିଦ୍ୱାରର ଚଣ୍ଡୀ ଘାଟରେ ଗଙ୍ଗା ଉତ୍ସବ ୨୦୨୪ ଉଦଘାଟନ କରିଛନ୍ତି। ଜଳଶକ୍ତି ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜଭୂଷଣ ଚୌଧୁରୀ ଏବଂ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ମହିଳା ଓ ଶିଶୁ କଲ୍ୟାଣ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀମତୀ ରେଖା ଆର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିରେ ଏହି କାର୍ଯକ୍ରମ ଉଦଘାଟିତ ହୋଇଯାଇଛି। ଜଳ ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ସଚିବ ଦେବଶ୍ରୀ ମୁଖାର୍ଜୀ ମଧ୍ୟ ଏହି ଅବସରରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ। ଗଙ୍ଗା ନଦୀକୁ ଜାତୀୟ ନଦୀ ଘୋଷଣା କରିବାର ବାର୍ଷିକୀ ଅବସରରେ ଜାତୀୟ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଗଙ୍ଗା ମିଶନ (ଏନଏମସିଜି) ଦ୍ୱାରା ଗଙ୍ଗା ଉତ୍ସବ ୨୦୨୪ ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଛି। ଏହି ପର୍ବର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ସଂରକ୍ଷଣକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା, ଏହାର ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମହତ୍ତ୍ୱ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବା ସହିତ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ବିଷୟରେ ଜନସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ଅଷ୍ଟମ ସଂସ୍କରଣ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଗଙ୍ଗା ନଦୀ କୂଳରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଗଙ୍ଗା ଅବବାହିକା ରାଜ୍ୟର ୧୩୯ଟି ଜିଲ୍ଲାରେ ଉତ୍ସବ ପାଳନ କରାଯାଇଥିଲା। ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜ୍ୟରେ ଜିଲ୍ଲା ଗଙ୍ଗା କମିଟି ପକ୍ଷରୁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଥିଲା।
ଏହି ଅବସରରେ କେନ୍ଦ୍ର ଜଳଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରୀ ସିଆର ପାଟିଲ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବାର୍ତ୍ତା ବିଷୟରେ ସୂଚନା ଦେଇ କହିଥିଲେ, ଗଙ୍ଗା ଦେଶର ୬୦୦ ନିୟୁତ ଲୋକଙ୍କୁ ଉପକୃତ କରିଥାଏ ଏବଂ ଜଣେ ମା’ ଭାବରେ ସମ୍ମାନିତ, ଏହା ନନେଇ ନିଃସ୍ୱାର୍ଥପର ଭାବରେ ଦେଇଥାଏ। ଶ୍ରୀ ପାଟିଲ ଜୋର ଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ ନଦୀଗୁଡ଼ିକୁ ମା’ ଭାବରେ ସମ୍ମାନ ଦେବା ଆମ ସଂସ୍କୃତିରେ ଗଭୀର ଭାବରେ ଜଡ଼ିତ ଏବଂ ନଦୀର ସଂରକ୍ଷଣ ଏକ ମହାନ ପଦକ୍ଷେପ ଯାହାକୁ ଆମେ ସମସ୍ତେ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। ‘‘ମା’ ଗଙ୍ଗା ମୋତେ ଡାକିଛନ୍ତି’’ ବୋଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ବୋଲି ପାଟିଲ ସ୍ମରଣ କରାଇଦେଇଥିଲେ। ସେବେଠାରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମା’ ଗଙ୍ଗାଙ୍କ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଏବଂ ଜନସମର୍ଥନ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ପାଇଁ ଅତୁଟ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ଦେଖାଇଛନ୍ତି।
କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ପାଟିଲ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଜଳ ସଞ୍ଚୟ, ଜନ ଭାଗିଦାରୀ ଅଭିଯାନ ବ୍ୟାପକ ସମର୍ଥନ ହାସଲ କରିଛି ଏବଂ ଲୋକମାନେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟରେ ସକ୍ରିୟ ଭାବରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଛନ୍ତି। ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରେ ବର୍ଷା ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ଢାଞ୍ଚା ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଛି। ମା’ ଗଙ୍ଗାର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଜନସମର୍ଥନ ଜରୁରୀ ବୋଲି ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ, କାରଣ ଏଥିପାଇଁ ସମସ୍ତଙ୍କର ଏକ ସାମୂହିକ, ସାମଗ୍ରିକ ପ୍ରୟାସର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି।
ଶ୍ରୀ ପାଟିଲ ‘ଗଙ୍ଗା ସମ୍ବାଦ’ ଶୀର୍ଷକ ଏକ ଅଧିବେଶନ ଅଧୀନରେ ଉତ୍ସବରେ ଉପସ୍ଥିତ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ନେତା ଏବଂ ଗୁରୁମାନଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ। ଏହି ଅଧିବେଶନରେ ଶ୍ରୀ ପାଟିଲ ନଦୀ ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିବା ସହ ମା’ ଗଙ୍ଗାଙ୍କୁ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଏ ବିଷୟରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ। ଶ୍ରୀ ପାଟିଲ ଗଙ୍ଗା ମହିଳା ରାଫ୍ଟିଂ ଅଭିଯାନକୁ ପତାକା ଦେଖାଇ ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ୫୦ ଦିନ ଧରି ଚାଲିବାକୁ ଥିବା ଏହି ଅଭିଯାନ ଗଙ୍ଗା ସାଗରଠାରେ ଗଙ୍ଗା ନଦୀ ପାର ହୋଇ ୯ଟି ପ୍ରମୁଖ ସହର ଓ ନଗର ପରିକ୍ରମା କରିବ। ଏହି ଐତିହାସିକ ଅଭିଯାନ ଗଙ୍ଗା ଅବବାହିକାର ପାଞ୍ଚଟି ପ୍ରମୁଖ ରାଜ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ଜିଲ୍ଲାରେ ଆୟୋଜିତ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସହିତ ମିଶିବ। ଏହି ଅବସରରେ ସେ ବିଏସଏଫ ରିଭର ରାଫ୍ଟିଂ ଟିମକୁ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧିତ କରିଥିଲେ।
ଏହି ଅବସରରେ କେନ୍ଦ୍ର ଜଳଶକ୍ତି ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜଭୂଷଣ ଚୌଧୁରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଗଙ୍ଗା ଉତ୍ସବ ନଦୀ ସଂରକ୍ଷଣ ଲାଗି ସମର୍ପିତ ଏକ ଅନନ୍ୟ ପର୍ବ ଏବଂ ଗଙ୍ଗାର ସଂରକ୍ଷଣ ଓ ସ୍ୱଚ୍ଛତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ଅନେକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଯୋଜନା କରାଯାଇଛି। ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ନଦୀ କେବଳ ଜଳର ଉତ୍ସ ନୁହେଁ ବରଂ ପବିତ୍ର ଏବଂ ଗଭୀର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, ବିଶେଷକରି ମା’ ଗଙ୍ଗା ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଏକାଠି କରିଥାଏ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ମା’ ଗଙ୍ଗାଙ୍କ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଓ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ ଜାରି ରହିଛି ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ।
ରାଜଭୂଷଣ ଚୌଧୁରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ନମାମି ଗଙ୍ଗେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମାଧ୍ୟମରେ ବିହାରରେ ୩୯ଟି ସିୱେଜ ଟ୍ରିଟମେଣ୍ଟ ପ୍ଲାଣ୍ଟ (ଏସଟିପି) ପାଇଁ ୭,୧୪୪ କୋଟି ଟଙ୍କା ମଞ୍ଜୁର କରାଯାଇଛି। ଗଙ୍ଗାର ଶାଖା ନଦୀଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରୟାସ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି। ସମୃଦ୍ଧ ଐତିହାସିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ମହତ୍ତ୍ୱ ସମ୍ପନ୍ନ ନଦୀ ମା’ ଗଙ୍ଗାର ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ନଦୀମାନଙ୍କର ସଂରକ୍ଷଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଜାତୀୟ ବିକାଶରେ ସହାୟକ ହେବା ପାଇଁ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପଗୁଡ଼ିକ ଜରୁରୀ ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ।
ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ପୁଷ୍କର ସିଂହ ଧାମୀ ମଧ୍ୟ ମା’ ଗଙ୍ଗାର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଭିଡିଓ ବାର୍ତ୍ତା ମାଧ୍ୟମରେ ଜଣାଇଥିଲେ।
କେନ୍ଦ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜଭୂଷଣ ଚୌଧୁରୀ ଗଙ୍ଗା ଉତ୍ସବ ୨୦୨୪ରେ ଜାତୀୟ ପୁସ୍ତକ ଟ୍ରଷ୍ଟ (ଏନବିଟି) ବସକୁ ପତାକା ଦେଖାଇ ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଗଙ୍ଗା ନଦୀ ସମ୍ପର୍କିତ ସାହିତ୍ୟ ସମ୍ବଳିତ ଜାତୀୟ ବୁକ୍ ଟ୍ରଷ୍ଟ (ଏନବିଟି) ବସ୍ ‘ଗଙ୍ଗା ପୁସ୍ତକ ପରିକ୍ରମା’ ଶୀର୍ଷକରେ ‘ଗଙ୍ଗା ଯୁଗ: ଏକ ସାହିତ୍ୟ ବାୟୋସ୍କୋପ୍’ ଶୀର୍ଷକରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଗଙ୍ଗା ନଦୀ ଅବବାହିକାରେ ଥିବା ୫ଟି ଉପକୂଳବର୍ତ୍ତୀ ରାଜ୍ୟର ପ୍ରମୁଖ ୧୦ଟି ସହର ଦେଇ ଏହି ବସ୍ ଯାତ୍ରା କରିବ।
ଚଳିତ ବର୍ଷର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ନଦୀ ସହର ମେଣ୍ଟ ଅଧୀନରେ ଅନେକ ନଦୀ ସହର ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି। ଦେଶବ୍ୟାପୀ ୧୪୫ଟି ନଦୀ ସହର ଏଥିରେ ସାମିଲ ହୋଇଛି। ନଦୀ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ସହରୀ ଯୋଜନାର ସମନ୍ୱିତ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ମାଧ୍ୟମରେ ସୁସ୍ଥ ସହରାଞ୍ଚଳ ନଦୀକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଏହି ମେଣ୍ଟର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ। ଏହି ଆଭିମୁଖ୍ୟର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ପ୍ରଦୂଷଣ ମୁକ୍ତ, ନିରନ୍ତର ପ୍ରବାହିତ ନଦୀ ଯାହାକୁ ସମସ୍ତେ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି। ଏହା ଜଳ ସୁରକ୍ଷିତ ସହର ଏବଂ ସମାବେଶୀ, ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ସହରୀ ବିକାଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ। ଆମ ସମାଜରେ ନଦୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମହତ୍ତ୍ୱ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ପର୍ବ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ମଞ୍ଚ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ।
ଏହି ମହୋତ୍ସବରେ ନମାମୀ ଗଙ୍ଗେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିବା ପାଇଁ ସ୍ଥାନୀୟ ବିଭାଗର ଷ୍ଟଲ ସହିତ ‘‘ଘାଟ ପର ହାଟ’’ ମାର୍କେଟ ପରିବେଷଣ କରାଯାଇଥିଲା। ପ୍ରଶ୍ନୋତ୍ତର, ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରଦର୍ଶନ, ମ୍ୟାଜିକ୍ ସୋ, କଣ୍ଢେଇ ନାଚ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଏବଂ ଚିତ୍ରାଙ୍କନ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ସମେତ ପିଲାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଆକର୍ଷଣୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ନଦୀ ସଂରକ୍ଷଣରେ ସେମାନଙ୍କ ସମ୍ପୃକ୍ତିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା। ଏହାବ୍ୟତୀତ ନୁକ୍କଡ ନାଟକ (ପଥପ୍ରାନ୍ତ)ରେ ମଧ୍ୟ ଯୁବପିଢ଼ିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନଦୀ ସଂରକ୍ଷଣ ସମ୍ପର୍କରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ନମାମି ଗଙ୍ଗେ ଉପରେ ଏକ ପ୍ରଦର୍ଶନୀ ମଧ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଏହି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପର ବିଭିନ୍ନ ଦିଗକୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରାଯାଇଥିଲା।
ଜଳଶକ୍ତି ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜଭୂଷଣ ଚୌଧୁରୀ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ମାନ୍ୟଗଣ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ହରିଦ୍ୱାରରେ ଗଙ୍ଗା ଆଳତିରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।