ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରୟାଗରାଜରେ ଚାଲିଥିବା ମହାକୁମ୍ଭ ୨୦୨୫ର ଅଂଶବିଶେଷ ଭାବେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଜଳ ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ନମାମି ଗଙ୍ଗେ ମିଶନ ଏକ ଭବ୍ୟ, ବିରାଟ ଓ ଆକର୍ଷଣୀୟ ନମାମି ଗଙ୍ଗେ ମଞ୍ଚ ସ୍ଥାପନ କରିଛି। ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ସଂରକ୍ଷଣ ଓ ସଫେଇ ସଂପର୍କରେ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଏକ ନିଆରା ମାଧ୍ୟମ ପାଲଟିଛି ଏହି ମଞ୍ଚ। ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଟେକ୍ନୋଲଜି, ସୃଜନଶୀଳତା, ଶିକ୍ଷଣୀୟ ଉପାଦାନକୁ ନେଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିବା ଏହି ମଞ୍ଚ ସମସ୍ତ ବୟସ ବର୍ଗର ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ପାଲଟିଛି ଆକର୍ଷଣ।
ମୁଖ୍ୟ ଆକର୍ଷଣ: ପାରସ୍ପରିକ ଭାବ ଆଦାନପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ଜୈବ ବିବିଧତାର ସୁଡ଼ଙ୍ଗ
ନମାମି ଗଙ୍ଗେ ମଞ୍ଚରେ ପ୍ରବେଶ କରୁଥିବା ଦର୍ଶକ ପ୍ରଥମେ ପାରସ୍ପରିକ ଭାବର ଆଦାନପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ଏହି ଜୈବ ବିବିଧତାର ସୁଡ଼ଙ୍ଗ ଦେଇ ଯିବେ। ଗଙ୍ଗା ନଦୀର କୂଳରେ ଦେଖା ଯାଉଥିବା ପକ୍ଷୀଙ୍କ କିଚିରି ମିଚିରି ଓ ଜୈବ ବିବିଧତାକୁ ଆଧୁନିକ ପ୍ରକ୍ଷେପଣ ଟେକ୍ନୋଲଜି ଜରିଆରେ ଏହି ସୁଡ଼ଙ୍ଗରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରାଯାଇଛି। ଏହି ସୁଡ଼ଙ୍ଗ କେବଳ ପରିବେଶର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରତିପାଦନ କରୁନାହିଁ ତହା ନୁହେଁ, ବରଂ ଗଙ୍ଗାକୁ ସ୍ୱଚ୍ଛ ଓ ଜୀବନଧାରକ ଭାବେ ରଖିବାର ମହତ୍ତ୍ୱକୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିବାକୁ ଏହା ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି। ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ସଫେଇ ଓ ଏହାକୁ ସଂରକ୍ଷଣ ରଖିବା ପାଇଁ ଯେଉଁ ସବୁ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇଛି, ସେସବୁକୁ ନେଇ ଏହି ମଞ୍ଚରେ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଛି ଏକ ଡିଜିଟାଲ ପ୍ରଦର୍ଶନୀ।
ଏହି ପ୍ରଦର୍ଶନୀର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଅଂଶ ହେଉଛି ପ୍ରୟାଗ ମଞ୍ଚ। ଯକୌଣସି ସମୟରେ ଗଙ୍ଗା, ଯମୁନା ଓ ଏହି ଦୁଇ ନଦୀର ଶାଖା ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିବାକୁ ଏହି ପ୍ରୟାଗ ମଞ୍ଚ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଛି। ନଦୀଗୁଡ଼ିକର ଜଳ ପତ୍ତନ, ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଓ ପ୍ରଦୂଷଣର ସ୍ତର ସଂପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେଇଥାଏ ଏହି ମଞ୍ଚ। ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ସମ୍ମୁଖରେ କରାଯାଉଥିବା ବିକାଶମୂଳକ ପ୍ରକଳ୍ପ ସଂପର୍କରେ ଏହା ସବିଶେଷ ସୂଚନା ଦେଇଥାଏ। ଗଙ୍ଗା ନଦୀରେ ମିଶୁଥିବା ପାଣିକୁ ସଫା କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିବା ଆବର୍ଜନା ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ପ୍ରକଳ୍ପର ଗଠନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ ସଂପର୍କରେ ଏହା ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଓ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣର ବାର୍ତ୍ତା ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ଭଗବାନ ଗଣେଶଙ୍କ ଏକ ସୁନ୍ଦର ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି। ଏହା ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ପବିତ୍ରତା ଓ ସ୍ୱଚ୍ଛତାର ସନ୍ଦେଶ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ।
ଗଙ୍ଗା ନଦୀରେ ଯେଉଁ ସବୁ ପ୍ରାଣୀ ଦେଖା ଯାଆନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରତିକୃତି ମଧ୍ୟ ଏହି ମଞ୍ଚରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରାଯାଇଛି। ଏଥିରେ ରହିଛନ୍ତି ଡଲଫିନ, କଇଁଛ ଓ କୁମ୍ଭୀର। ଗଙ୍ଗା ନଦୀରେ ଦେଖା ଯାଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ମାଛ ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହୋଇଛି। ଶିଶୁ ଓ ଯୁବବର୍ଗଙ୍କ ପାଇଁ ଏହା ବହୁତ ଶିକ୍ଷଣୀୟ ହୋଇଛି। ନଦୀର ଜୈବ ବିବିଧତା ଓ ଏହାର ସଂରକ୍ଷଣ କେତେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, ତାର ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରୁଛି ଏହି ପ୍ରଦର୍ଶନୀ।
ଏହି ପ୍ରଦର୍ଶନୀରେ ଜାତୀୟ ପୁସ୍ତକ ଟ୍ରଷ୍ଟ ( ଏନବିଟି) ତରଫରୁ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରିଡିଂ କର୍ଣ୍ଣର ମଧ୍ୟ କରାଯାଇଛି। ଗଙ୍ଗା, କୁମ୍ଭ ମେଳା, ସାମାଜିକ ନୀତି ଓ ଜାତୀୟ ଗୌରବ ସଂପର୍କିତ ବହି ରହିଛି ଏଠାରେ। ଯେଉଁମାନେ ବହି ପଢ଼ିବାକୁ ଭଲ ପାଆନ୍ତି, ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଐତିହାସିକ ପୃଷ୍ଠଭୂମି ସଂପର୍କରେ ଜାଣିବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରୁଥିବା ପରିଦର୍ଶକଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ରିଡିଂ କର୍ଣ୍ଣର ଏକ ଆକର୍ଷଣ ପାଲଟିଛି।
ଧୀରେ ଧୀରେ ଲୋପ ପାଇ ଯାଉଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରଜାତିର ସଂରକ୍ଷଣ ସଂପର୍କରେ ସୂଚନା, ଜନ ସଚେତନତା ଓ ଆବର୍ଜନା ପରିଚାଳନା ସଂପର୍କିତ ସୂଚନା ମଧ୍ୟ ଭାରତୀୟ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ସଂସ୍ଥାନ, ଗଙ୍ଗା ଟାକ୍ସଫୋର୍ସ ଓ ଆଇଆଇଟି ଦିଲ୍ଲୀ ତରଫରୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଛି । ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ମହତ୍ୱ ଓ ଏହାର ସ୍ୱଚ୍ଛତା ପାଇଁ ନିଆଯାଉଥିବା ପଦକ୍ଷେପ ସଂପର୍କରେ ଲୋକଙ୍କୁ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିବା ହେଉଛି ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ।
ନମାମି ଗଙ୍ଗେ ମଞ୍ଚ କେବଳ ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ଜୈବ ବିବିଧତା ଓ ସଫେଇର ମହତ୍ୱକୁ ଦର୍ଶାଇନଥାଏ, ଏହା ମଧ୍ୟ ନଦୀ ସହିତ ଲୋକଙ୍କୁ ଭାବଗତ ଭାବେ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ଭାବେ ଯୋଡ଼ି ଥାଏ। ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଟେକ୍ନୋଲଜି ଓ ସୃଜନଶୀଳତା ଯୋଗୁଁ ଏହି ମଞ୍ଚ ମହାକୁମ୍ଭ ୨୦୨୫ର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଆକର୍ଷଣ ପାଲଟିଛି।
ଗଙ୍ଗା ନଦୀର ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଓ ସଂରକ୍ଷଣ ସଂପର୍କରେ ସଚେତନ ହେବାକୁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଉଛି ମହାକୁମ୍ଭ ୨୦୨୫ର ନମାମି ଗଙ୍ଗେ ମିଶନ। ଗଙ୍ଗା କେବଳ ଏକ ନଦୀ ନୁହେଁ, ଏହା ହେଉଛି ଭାରତର ସଂସ୍କୃତି, ଇତିହାସ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଜୀବନର ଏକ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଙ୍ଗ। ଏହାକୁ ସ୍ୱଚ୍ଛ ରଖିବା ଓ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ନାଗରିକଙ୍କ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ।