ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କେନ୍ଦ୍ର ଅର୍ଥ ଓ କର୍ପୋରେଟ୍ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରୀ ନିର୍ମଳା ସୀତାରମଣ ଶୁକ୍ରବାର ସଂସଦରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ସମୀକ୍ଷା ୨୦୨୪-୨୫ ଉପସ୍ଥାପନ କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦର ପ୍ରଥମ ଆଗୁଆ ଆକଳନ ଅନୁଯାୟୀ, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଏବଂ ନିର୍ମାଣରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ବୃଦ୍ଧି ଯୋଗୁଁ ୨୦୨୫ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷେତ୍ରର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ୬.୨ ପ୍ରତିଶତ ହେବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଗବେଷଣା ଓ ବିକାଶ, ଉଦ୍ଭାବନ, ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଏବଂ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶ ମାଧ୍ୟମରେ କ୍ଷୁଦ୍ର ନିର୍ମାତାମାନଙ୍କୁ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଢାଞ୍ଚା ପ୍ରଦାନ କରି ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହେବ ବୋଲି ସମୀକ୍ଷାରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି।
ଏହି ସମୀକ୍ଷାରେ ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଅଟୋମୋବାଇଲ, ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଏବଂ ଔଷଧ ଭଳି ଉପଭୋକ୍ତା କେନ୍ଦ୍ରୀତ କ୍ଷେତ୍ର ଅଭିବୃଦ୍ଧିର ଚାଳକ ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଛି। ଅର୍ଥନୈତିକ ସମୀକ୍ଷାରେ ଆଶାବ୍ୟକ୍ତ କରାଯାଇଛି ଯେ ଉତ୍ପାଦନରେ ବିଶ୍ୱର ୨.୮ ପ୍ରତିଶତ ଅଂଶ ଏବଂ ଭାରତ ଏବଂ ଚୀନ୍ ପରି ଉଦୀୟମାନ ଅର୍ଥନୀତି ପ୍ରତି ଉତ୍ପାଦନ ଉତ୍ପାଦନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେତୁ, ଭାରତ ବିଶ୍ୱ ଶିଳ୍ପ ବିବିଧତାରୁ ଉପକୃତ ହେବାର ଭଲ ସମ୍ଭାବନା ଅଛି।
ପ୍ରମୁଖ ଉତ୍ପାଦନ ଶିଳ୍ପ
୧. ସିମେଣ୍ଟ
ସମୀକ୍ଷାରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଚୀନ୍ ପରେ ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ସିମେଣ୍ଟ ଉତ୍ପାଦନକାରୀ ଦେଶ। ରାଜପଥ, ରେଳବାଇ ଏବଂ ଆବାସ ଯୋଜନା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବା ସହିତ ଗ୍ରାମୀଣ ଉନ୍ନୟନ ଶିଳ୍ପ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଭଳି ପ୍ରକଳ୍ପ ଉପରେ ସରକାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଛନ୍ତି, ଯାହା ସିମେଣ୍ଟ ଚାହିଦାରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ବୃଦ୍ଧି ଆଣିବ ।
୨. ଇସ୍ପାତ ଶିଳ୍ପ
ସମୀକ୍ଷାରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ୨୦୨୫ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷର ଏପ୍ରିଲରୁ ନଭେମ୍ବର ମଧ୍ୟରେ ଦେଶରେ ଅଶୋଧିତ ଇସ୍ପାତ ଉତ୍ପାଦନରେ ୩.୩ ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଇସ୍ପାତ ଉତ୍ପାଦନରେ ୪.୬ ପ୍ରତିଶତ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଛି। ଇସ୍ପାତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିରନ୍ତର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଚାଲିଥିବା ଉନ୍ନୟନ ମୂଳକ ପ୍ରକଳ୍ପ ଏବଂ ସାର୍ବଜନୀନ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଉପରେ ବର୍ଦ୍ଧିତ ଖର୍ଚ୍ଚ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥିଲା । ଅର୍ଥନୈତିକ ସମୀକ୍ଷାରେ ଆହୁରି କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଗୃହନିର୍ମାଣ, ସହରାଞ୍ଚଳ ଏବଂ ଗ୍ରାମୀଣ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଉପରେ ସରକାରୀ ପଦକ୍ଷେପ ମଧ୍ୟ ଚାହିଦା ବୃଦ୍ଧିରେ ସହାୟକ ହୋଇଛି।
୩ କ୍ୟାପିଟାଲ ସାମଗ୍ରୀ
ସରକାର ସ୍ମାର୍ଟ ମାନୁଫାକ୍ଚରିଂ ଏବଂ ଇଣ୍ଡଷ୍ଟ୍ରି ୪.୦କୁ ସକ୍ରିୟ ଭାବେ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଛନ୍ତି, ବିଭିନ୍ନ ଅନୁଷ୍ଠାନରେ ସ୍ମାର୍ଟ ଉନ୍ନତ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ଦ୍ରୁତ ରୂପାନ୍ତରଣ ହବ୍ (ସମର୍ଥନ) ଶିଳ୍ପ କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠାରେ ସହାୟତା କରୁଛନ୍ତି।
୪ ଅଟୋମୋଟିଭ୍ ଶିଳ୍ପ
୨୦୨୪ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଏହି ଶିଳ୍ପରେ ମୋଟର ଯାନର ଘରୋଇ ବିକ୍ରିରେ ୧୨.୫ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଛି। ଏହି କ୍ଷେତ୍ରର ସମ୍ଭାବନାକୁ ଅନୁଭବ କରି ସରକାର ପିଏଲଆଇ ଯୋଜନାକୁ ଏକ ବର୍ଷ ପାଇଁ ବୃଦ୍ଧି କରିଛନ୍ତି।
୫ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଶିଳ୍ପ
ଅର୍ଥନୈତିକ ସମୀକ୍ଷାରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ସାମଗ୍ରୀର ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦନ ୨୦୧୫ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ୧.୯୦ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାଥିବା ବେଳେ ୨୦୨୪ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଏହା ୯.୫୨ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ମେକ୍ ଇନ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଓ ଡିଜିଟାଲ ଇଣ୍ଡିଆ ଭଳି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସହିତ ଉନ୍ନତ ଭିତ୍ତିଭୂମି, ବ୍ୟବସାୟ କରିବାର ସହଜତା ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ସହ ବିଦେଶୀ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶକୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିଛି।
୬ ବୟନଶିଳ୍ପ
ସମୀକ୍ଷାରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ବୟନ ଶିଳ୍ପ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଏବଂ ଭାରତର ଜିଭିଏ ଉତ୍ପାଦନରେ ଏହାର ଅଂଶ ପ୍ରାୟ ୧୧ ପ୍ରତିଶତ । କପା, ରେଶମ ଓ ମାନବ ନିର୍ମିତ ତନ୍ତୁ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତ ବିଶ୍ୱରେ ଦ୍ବିତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି।
୭ ଫାର୍ମାସ୍ୟୁଟିକାଲ୍ସ
ସମୀକ୍ଷାରେ ଏହା ମଧ୍ୟ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ ଭାରତର ଔଷଧ ଶିଳ୍ପ ବିଶ୍ୱର ତୃତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଶିଳ୍ପ। ଜେନେରିକ ଔଷଧ, ବଲ୍କ ଔଷଧ, ଓଭର-ଦ-କାଉଣ୍ଟର ଔଷଧ, ଟିକା, ବାୟୋସିମିଲର ଏବଂ ବାୟୋଲୋଜିକ୍ସ ସମେତ ଔଷଧ ଶିଳ୍ପର ଏକ ବିବିଧ ଉତ୍ପାଦ ପୋର୍ଟଫୋଲିଓ ରହିଛି। ସମୀକ୍ଷାରେ ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ୨୦୨୪ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ଔଷଧର ମୋଟ ବାର୍ଷିକ କାରବାର ୪.୧୭ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା, ଯାହା ଗତ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ହାରାହାରି ୧୦.୧ ପ୍ରତିଶତ ହାରରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ସମୀକ୍ଷାରେ ଏହା ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି ଯେ ଭାରତରେ ଚିକିତ୍ସା ଉପକରଣ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରାୟ ୧୫ ପ୍ରତିଶତ ସିଏଜିଆରରେ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି।