ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱରାଷ୍ଟ୍ର ତଥା ସମବାୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ଅମିତ ଶାହ ଆଜି ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ଠାରେ “ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ଗତିଶୀଳତା ଉପରେ କର୍ମଶାଳା” କୁ ଉଦଘାଟନ କରିଛନ୍ତି। ଦୁଗ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମ୍ବଳର ସ୍ଥିରତା, ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣତା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ‘ସହକାର ସେ ସମୃଦ୍ଧି “ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ସାକାର କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ।
କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱରାଷ୍ଟ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ତଥା ସମବାୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ଅମିତ ଶାହ ତାଙ୍କ ଅଭିଭାଷଣରେ କହିଥିଲେ ଯେ ଆଜି ଯେତେବେଳେ ଆମେ ଶ୍ୱେତ ବିପ୍ଳବ-୨.୦ ଆଡ଼କୁ ଅଗ୍ରସର ହେଉଛୁ, ସେତେବେଳେ ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ଗତିଶୀଳତାର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦିଆଯାଉଛି। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ପ୍ରଥମ ଶ୍ୱେତ ବିପ୍ଳବ ସହାୟତାରେ ଆମେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାହା ହାସଲ କରିଛୁ ତାହା ଦୁଗ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ଗତିଶୀଳତାକୁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ସମ୍ପନ୍ନ କରିନାହିଁ। ଶ୍ରୀ ଶାହ କହିଥିଲେ ଯେ ଶ୍ୱେତ ବିପ୍ଳବ ୨.୦ର ମୁଖ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ଗତିଶୀଳତା ଏବଂ ଆମକୁ ଶ୍ୱେତ ବିପ୍ଳବ ୨.୦ର ଆରମ୍ଭରୁ ହିଁ ଏହାର ଯତ୍ନ ନେବାକୁ ପଡ଼ିବ।
ଅମିତ ଶାହ କହିଥିଲେ ଯେ ଦେଶର ତଥା ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ବିକାଶ ତଥା ଭୂମିହୀନ ତଥା କ୍ଷୁଦ୍ର ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବାରେ ଭାରତର ଦୁଗ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହା ଆମ ଦେଶର ପୋଷଣର ଯତ୍ନ ନେଇଛି, ଦେଶକୁ ବିଶ୍ୱର ଏକ ନମ୍ବର ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦକ କରିବାରେ ଯୋଗଦାନ ଦେଇଛି ଏବଂ କୃଷି ଆୟ ବ୍ୟତୀତ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଅତିରିକ୍ତ ଆୟ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଛି।
କେନ୍ଦ୍ର ସମବାୟ ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଆମ ପାଇଁ ତିନୋଟି ଲକ୍ଷ୍ୟ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି, ଯଥା-୫ ଟ୍ରିଲିୟନ ଡଲାରର ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ହେବା, ବିଶ୍ୱର ତୃତୀୟ ସର୍ବବୃହତ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ହେବା ଏବଂ ୨୦୪୭ ସୁଦ୍ଧା ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକଶିତ ଦେଶ ହେବା। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହି ତିନୋଟି ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଆମକୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମସ୍ତ ସମ୍ଭାବନାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅନ୍ୱେଷଣ ଏବଂ ଉପଯୋଗ କରିବା ଲାଗି ଏକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବିକଶିତ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଦୁଗ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ର ଆଜି ୨୫୦ଟି ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦକ ସଙ୍ଗଠନକୁ ଗତିଶୀଳତା ସହ ଜଡ଼ିତ ଉତ୍ତମ ପ୍ରଚଳନ ପ୍ରସାର କରିବା ଲାଗି ଏକ ଦୂରଦୃଷ୍ଟିସମ୍ପନ୍ନ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିଛି।
ଅମିତ ଶାହ କହିଥିଲେ ଯେ ଭାରତର କୃଷି ବ୍ୟବସ୍ଥା କ୍ଷୁଦ୍ର ଚାଷୀମାନଙ୍କ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଏବଂ ଗ୍ରାମରୁ ସହରକୁ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ଥାନାନ୍ତରଣ ସେମାନଙ୍କ ସମୃଦ୍ଧି ସହିତ ଜଡ଼ିତ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ପ୍ରବାସୀ ସମସ୍ୟାକୁ ଦୂର କରିବା ସହିତ କ୍ଷୁଦ୍ର ଚାଷୀମାନଙ୍କୁ ସମୃଦ୍ଧ କରିବା ପାଇଁ ଦୁଗ୍ଧ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକଳ୍ପ। ଶ୍ରୀ ଶାହ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦୁଗ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରର ସମସ୍ତ ସମ୍ଭାବନାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ଅନ୍ୱେଷଣ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ସାମଗ୍ରିକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସହିତ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ସେମିନାର ଅତ୍ୟନ୍ତ ଉପଯୋଗୀ ପ୍ରମାଣିତ ହେବ।
କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱରାଷ୍ଟ୍ର ତଥା ସମବାୟ ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଦେଶରେ କୃଷିରେ ସମୃଦ୍ଧି ଆଣିବା ପାଇଁ ଏକ ଭଲ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଗ୍ରାମରୁ ବିଶ୍ୱକୁ ଯିବାର ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ମାଧ୍ୟମ ମଧ୍ୟ ମିଳିଛି, ସମବାୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ସାମୂହିକ ସଫଳତା ଉପରେ ସେମାନଙ୍କର ବିଶ୍ୱାସ ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। ଶ୍ରୀ ଶାହ କହିଥିଲେ ଯେ, ବର୍ତ୍ତମାନ ଗାଁରେ ହିଁ କ୍ଷେତ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି କାରଖାନା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମଗ୍ର ଶୃଙ୍ଖଳା ସ୍ଥାପନ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ନାମମାତ୍ର ଚାଷୀଙ୍କ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ, ସାମୂହିକ ପ୍ରୟାସ ମାଧ୍ୟମରେ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଏବଂ ଏକ ବ୍ୟାପକ ଫାର୍ମ-ଟୁ-ଫ୍ୟାକ୍ଟ୍ରି ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳା ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା, ଗ୍ରାମରୁ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ମଞ୍ଚ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ଯାତ୍ରାର ମାନଚିତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ମୋଦୀ ସରକାର ‘ସହକାର ସେ ଶକ୍ତି “,’ ସହକାର ସେ ସହଯୋଗ” ଏବଂ ‘ସହକାର ସେ ସମୃଦ୍ଧି “ଭଳି ତିନୋଟି ନୀତି ସହିତ ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଲାଭର ମନ୍ତ୍ରକୁ ସାକାର କରୁଛନ୍ତି।
ଅମିତ ଶାହ କହିଥିଲେ ଯେ ସମବାୟ ସମିତିର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଲାଭ ଅର୍ଜନ କରିବା ସହିତ “ଲୋକଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ’’ ରଖିବା। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଆମେ କେବଳ ସମବାୟ ସମିତି ମାଧ୍ୟମରେ “ଲୋକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଲାଭ” ର ନୀତିକୁ ବାସ୍ତବ ରୂପ ଦେଇପାରିବା। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଆଜି ଦୁଗ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗତିଶୀଳତା ଉପରେ “ମାର୍ଗଦର୍ଶୀକା”, କ୍ଷୁଦ୍ର, ବୃହତ ଏବଂ ସଂକୁଚିତ ଜୈବ ଗ୍ୟାସ ପ୍ରକଳ୍ପକୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପାଇଁ ଏନଡିଡିବିର ଯୋଜନା ଏବଂ ଏନଡିଡିବି. ଏବଂ ସଷ୍ଟେନ୍ ପ୍ଲସ୍ ପ୍ରକଳ୍ପର ଶୁଭାରମ୍ଭ ମଧ୍ୟ ହୋଇଛି।
କେନ୍ଦ୍ର ସମବାୟ ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଜୈବିକ ସାରର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପଯୋଗ ପାଇଁ ଜିଲ୍ଲା ସ୍ତରୀୟ ଦୁଗ୍ଧ ସଂଘ ଏବଂ ଗ୍ରାମୀଣ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକୁ ସେହି କୃଷକମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ସମବାୟର ଧାରାକୁ ଆଣିବାକୁ ପଡିବ ଯେଉଁମାନେ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମବାୟ ସହିତ ଜଡିତ ନୁହଁନ୍ତି। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଅନେକ କୃଷକ ଘରୋଇ ଡାଏରୀଗୁଡ଼ିକୁ ଦୁଗ୍ଧ ଦିଅନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ସମବାୟ କ୍ଷେତ୍ର ସେମାନଙ୍କ ଗୋବର ପରିଚାଳନା କରିବା ଉଚିତ, ଯାହା ଆମର ସର୍ବନିମ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ସମସ୍ୟା ସମାଧାନ କରିବ ଏବଂ ଘରୋଇ କ୍ଷେତ୍ର ଆଡ଼କୁ ଅଗ୍ରସର ହେଉଥିବା କୃଷକମାନଙ୍କୁ ସମବାୟ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଫେରାଇ ଆଣିବାରେ ଆମେ ସଫଳ ହେବୁ। ଶ୍ରୀ ଶାହ କହିଥିଲେ ଯେ ୨ ବର୍ଷର ଲକ୍ଷ୍ୟ ସହିତ ୨୫୦ଟି ଜିଲ୍ଲା ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନ ସଂଘରେ ଏକ ମଡେଲ ଭାବେ ଗ୍ୟାସ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ କରାଯାଇଥିବା ସଫଳ ପରୀକ୍ଷଣକୁ ସଫଳତାର ସହ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ଲାଗି ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯିବା ଉଚିତ।
ଅମିତ ଶାହ କହିଥିଲେ ଯେ ଆମେ ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କରେ ସମସ୍ତ ଆକାଉଣ୍ଟ ଖୋଲିବା ପାଇଁ “ସମବାୟ ମଧ୍ୟରେ ସହଯୋଗ” ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଛୁ ଏବଂ ଆଜି ଗୁଜରାଟର ୯୩ ପ୍ରତିଶତ ଅନୁଷ୍ଠାନର ସମବାୟ ବ୍ୟାଙ୍କରେ ଆକାଉଣ୍ଟ ରହିଛି। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହାଦ୍ୱାରା ସମବାୟ ସମିତିଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ସ୍ୱୟଂକ୍ରିୟ ଭାବେ ପାଣ୍ଠି ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଛି ଏବଂ ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ସୁଦୃଢ଼ ହୋଇପାରିଛନ୍ତି। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଗୁଜରାଟର ମାଇକ୍ରୋ ଏଟିଏମ୍ ମଡେଲ ରାଜ୍ୟର ପଶୁପାଳକମାନଙ୍କୁ ଅଭୂତପୂର୍ବ ଲାଭ ପ୍ରଦାନ କରୁଛି, ନାବାର୍ଡ ଏହି ମଡେଲକୁ ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜିଲ୍ଲାକୁ ନେବା ଉଚିତ। ଶ୍ରୀ ଶାହ କହିଥିଲେ ଯେ ଆମର ପ୍ରୟାସ ହେବା ଉଚିତ ଯେ ଘିଅ ଅଂଶ ମାପିବା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସମସ୍ତ ଦୁଗ୍ଧଜାତ ଦ୍ରବ୍ୟର ପରୀକ୍ଷାପାଇଁ ମେସିନ୍ ଗୁଡିକ ଭାରତରେ ନିର୍ମିତ ହେବା ଉଚିତ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ ଆମ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅଂଶବିଶେଷ କରାଯିବା ଉଚିତ ଏବଂ ସମବାୟ ମଡେଲ ଉପରେ ଏକ ବୈଜ୍ଞାନିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯିବା ଉଚିତ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଏହା କୃଷକମାନଙ୍କ ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିପାରିବ।
କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱରାଷ୍ଟ୍ର ତଥା ସମବାୟ ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆଜି ଦେଶରେ ୨୩ ଟି ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରୀୟ ସଂଘ ଅଛି କିନ୍ତୁ ଆମେ ଶ୍ୱେତ ବିପ୍ଳବ ୨.୦ ଅଧୀନରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜ୍ୟ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏକ ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରୀୟ ସଂଘ ଗଠନ କରିବାର କଳ୍ପନା କରିବା ଉଚିତ୍। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ‘ଶ୍ୱେତ ବିପ୍ଳବ-୨.୦ “ରେ ଆମେ ଦେଶର ୮୦ ପ୍ରତିଶତ ଜିଲ୍ଲାରେ ଦୁଗ୍ଧ ସଂଘ ଗଠନ କରିବା ଏବଂ ବିପଣନ ଡାଏରୀ ସଂଖ୍ୟା ବର୍ତ୍ତମାନର ୨୮ ରୁ ୩ ଗୁଣକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖି ପାରିବା। ଶ୍ରୀ ଶାହ କହିଥିଲେ ଯେ ସମବାୟ ଦୁଗ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କ ଠାରୁ ଆସୁଥିବା ୭୫ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ଅର୍ଥ ସିଧାସଳଖ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ଯାଉଛି। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ କର୍ପୋରେଟ କ୍ଷେତ୍ରରେ କୃଷକମାନେ ମାତ୍ର ୩୨ ପ୍ରତିଶତ ଅର୍ଥ ପାଆନ୍ତି। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଦେଶର ପ୍ରତ୍ୟେକ କୃଷକଙ୍କ ପାଇଁ କୃଷକ ଏବଂ କମ୍ପାନୀ ମଧ୍ୟରେ ଲାଭର ଏହି ବ୍ୟବଧାନକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ଆମର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେବା ଉଚିତ। ଏହା ସହିତ ସମବାୟ ସମିତିର ଲାଭ ପାଇଁ ଆମେ ୧୬ କୋଟି ଟନ୍ ଗୋବର ଆଣିବାକୁ ମଧ୍ୟ ଚେଷ୍ଟା କରିବା ଉଚିତ।
ଅମିତ ଶାହ କହିଥିଲେ ଯେ ମିଥେନ୍ ଏବଂ କାର୍ବନ ଡାଇଅକ୍ସାଇଡର ନିର୍ଗମନରେ ବ୍ୟାପକ ହ୍ରାସ ଘଟିଛି ଏବଂ ଏହାର ୧୦୦ ପ୍ରତିଶତ କାର୍ବନ କ୍ରେଡିଟ୍ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟରେ ଯିବା ଉଚିତ ଏବଂ ଏହା ହିଁ ଗତିଶୀଳତାର ପ୍ରକୃତ ଅର୍ଥ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଦୁଗ୍ଧ ସମବାୟ କ୍ଷେତ୍ର ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ବହୁତ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି ଏବଂ ଆଜି ୭୨ ପ୍ରତିଶତ ମହିଳା ସମବାୟ ଦୁଗ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି। ଶ୍ରୀ ଶାହ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହା ପ୍ରମାଣ କରୁଛି ଯେ ସମବାୟ ଦୁଗ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମହିଳାମାନଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ସଶକ୍ତିକରଣ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଛି।
ଜାତୀୟ ଦୁଗ୍ଧ ବିକାଶ ବୋର୍ଡ (ଏନଡିଡିବି) ସହଯୋଗରେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ପଶୁପାଳନ ଏବଂ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନ ବିଭାଗ (ଡିଏଏଚଡି) ଦ୍ୱାରା ଏହି କର୍ମଶାଳାର ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଥିଲା। କେନ୍ଦ୍ର ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ, ପଶୁପାଳନ ଏବଂ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନ ମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜୀବ ରଞ୍ଜନ ସିଂହ ଓରଫ ଲଲ୍ଲନ ସିଂହ, କେନ୍ଦ୍ର ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ, ପଶୁପାଳନ ଏବଂ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନ ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଫେସର ଏସ. ପି. ସିଂହ ବାଘେଲ ଏବଂ ଜର୍ଜ କୁରିଏନ୍, ମତ୍ସ୍ୟଚାଷ, ପଶୁପାଳନ ଏବଂ ଦୁଗ୍ଧ ଉତ୍ପାଦନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ସଚିବ ଅଲକା ଉପାଧ୍ୟାୟ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଅନେକ ମାନ୍ୟଗଣ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତି ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ।
