ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଲୋକସଭାରେ ଆଜି ଉପକୂଳ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ବିଲ୍, 2024 ପାରିତ ହୋଇଛି। ଏହା ଉପକୂଳ ବାଣିଜ୍ୟ ପାଇଁ ଏକ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚା ପାଇଁ ପଥ ପରିଷ୍କାର କରିଛି। ଦେଶର ସାମୁଦ୍ରିକ କ୍ଷେତ୍ର ଏକ ଆର୍ଥିକ, ବିଶ୍ୱସନୀୟ ଏବଂ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ପରିବହନ ମାଧ୍ୟମ ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଥିବା ବେଳେ ଏହା ସଡ଼କ ଏବଂ ରେଳ ନେଟୱର୍କରେ ହେଉଥିବା ପରିବହନ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ଦକ୍ଷ ପରିବହନ ମାଧ୍ୟମ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। କେନ୍ଦ୍ର ବନ୍ଦର, ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଏବଂ ଜଳପଥ ମନ୍ତ୍ରୀ ସର୍ବାନନ୍ଦ ସୋନୱାଲ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ବିଲ୍ ଭାରତର ବିଶାଳ ଏବଂ ରଣନୈତିକ ଉପକୂଳର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମ୍ଭାବନାକୁ ଉନ୍ମୁକ୍ତ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି, ଯାହା ଉପକୂଳ ବାଣିଜ୍ୟ ପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚା ପ୍ରଦାନ କରିବ।
ଉପକୂଳ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ବିଲ୍, 2024ର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ଉପକୂଳ ବାଣିଜ୍ୟକୁ ସହଜ ଏବଂ ଅଧିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାମୂଳକ କରିବା। ଏହା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କ ସାମଗ୍ରିକ ପରିବହନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ-ଜାତୀୟ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସ ନୀତି ସହିତ ଅଧିକ ସମନ୍ୱିତ। ଏହାର ବହୁବିଧ ଅଗ୍ରଗାମୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସହିତ, ଏହି ବିଲ୍ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଅଧିନିୟମ, 1958 ପରି ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ଆଇନରେ ଥିବା ପୁରୁଣାକାଳିଆ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଉନ୍ନତିକରଣ କରିବା ସହିତ ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ପ୍ରସ୍ତାବିତ ବିଲ୍ ଭାରତର ଉପକୂଳ ବାଣିଜ୍ୟରେ ବିଦେଶୀ ଜାହାଜକୁ ଲାଇସେନ୍ସ ଦେବା ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରମୁଖ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ କରିଛି। ଏହା ଏକ ଜାତୀୟ ଉପକୂଳ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଦେଶୀୟ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ରଣନୈତିକ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଏବଂ ଉପକୂଳ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ପାଇଁ ଏକ ଜାତୀୟ ଡାଟାବେସ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରେ। ଏହି ବିଲ୍ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ଅଣାଯାଇଥିବା ବିଦେଶୀ ଜାହାଜକୁ ମଧ୍ୟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରେ ଏବଂ ଆଇନ ଉଲ୍ଲଂଘନ ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ଚାପ ସହିତ ମେଳ ଖାଇ ଉଲ୍ଲଂଘନ ପାଇଁ ଦଣ୍ଡର ରୂପରେଖ ଦେଇଥାଏ। ଅଧିକନ୍ତୁ, ଏହା ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକଙ୍କୁ ସୂଚନା ପାଇବା, ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଜାରି କରିବା ଏବଂ ଅନୁପାଳନ ଲାଗୁ କରିବା ପାଇଁ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କୁ ଛାଡ଼ ଏବଂ ନିୟାମକ ତଦାରଖ ପ୍ରଦାନ କରିବା, ଭାରତରେ ସୁବ୍ୟବସ୍ଥିତ ଓ ଦକ୍ଷ ଉପକୂଳ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ।
ଏହି ଅବସରରେ କେନ୍ଦ୍ର ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଏବଂ ଜଳମାର୍ଗ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ସର୍ବାନନ୍ଦ ସୋନୱାଲ କହିଛନ୍ତି, ‘‘ଉପକୂଳ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ବିଲ୍ ସ୍ଥାନୀୟ ଆକାଂକ୍ଷାକୁ ଜାତୀୟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସହିତ ଯୋଡ଼ିଥାଏ। ଏହା ସାମୁଦ୍ରିକ ଅମୃତ କାଳ ପରିକଳ୍ପନା 2047 ଅଧୀନରେ ଆଗାମୀ 25 ବର୍ଷର ଉପକୂଳ ଆର୍ଥିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଏକ ଢାଞ୍ଚା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ଭାରତୀୟ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ମାଲିକାନାରେ ଥିବା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଏକ ଉପକୂଳ ନୌବହର ବିକଶିତ କରିବା ଏହି ବିଲର ବ୍ୟାପକ ଲକ୍ଷ୍ୟ। ଏହା ଆମ ଦେଶର ଉପକୂଳ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ପାଇଁ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ନିମନ୍ତେ ବିଦେଶୀ ଜାହାଜ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତାକୁ ହ୍ରାସ କରିବ। ବିଲ୍ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବ, ସବୁଜ ପରିବହନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଜୀଙ୍କ ‘ମେକ୍ ଇନ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ ପଦକ୍ଷେପକୁ ସମର୍ଥନ କରିବ ଏବଂ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ, ବନ୍ଦର ସେବା ଏବଂ ଜାହାଜ ପରିଚାଳନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ହଜାର ହଜାର ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିବ। ଏହି ବିଲ୍ ଉପକୂଳ ବାଣିଜ୍ୟ ପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଆଇନ ଗ୍ରହଣ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଅଭ୍ୟାସ ଅନୁରୂପ କିନ୍ତୁ ଭାରତୀୟ ପରିସ୍ଥିତି ଅନୁଯାୟୀ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି। ଏହା ଉପକୂଳ ବାଣିଜ୍ୟକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚା ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ। ଅନ୍ତର୍ଦେଶୀୟ ଜଳପଥ ଓ ନଦୀ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଆଗେଇ ନେବା ସହିତ ଓଭରଲୋଡ୍ ହୋଇଥିବା ସଡ଼କ ଓ ରେଳ ନେଟୱାର୍କର ଏକ ସ୍ୱଳ୍ପ ମୂଲ୍ୟ, ବିଶ୍ୱସନୀୟ ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀ ବିକଳ୍ପ ପ୍ରଦାନ କରେ।
ଉପକୂଳ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ବିଲ୍, 2024 ର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ପରିବହନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା। ଭାରତର ଅତ୍ୟଧିକ ଭାରାକ୍ରାନ୍ତ ସଡ଼କ ଓ ରେଳ ନେଟୱାର୍କକୁ ଚାପମୁକ୍ତ କରିବାରେ ଉପକୂଳ ପରିବହନ, ଏକ ବ୍ୟୟବହୁଳ ଏବଂ ସ୍ୱଳ୍ପ ନିର୍ଗମନ ପରିବହନ ମାଧ୍ୟମ, ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବ। ଏହି ବିଲର ପ୍ରମୁଖ ବ୍ୟବସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତୀୟ ଜାହାଜଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ସାଧାରଣ ବାଣିଜ୍ୟ ଲାଇସେନ୍ସ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ହଟାଇବା (ଧାରା 3), ଅନୁପାଳନ ବୋଝ ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟିକ ସୁଗମତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସାମିଲ ରହିଛି। ବିଦେଶୀ ଜାହାଜଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ (ଧାରା 4) ଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଜାରି କରାଯାଇଥିବା ଲାଇସେନ୍ସ ଅଧୀନରେ ଉପକୂଳ ବାଣିଜ୍ୟରେ ନିୟୋଜିତ ହୋଇପାରିବେ, ଯେଉଁଥିରେ ଭାରତୀୟ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ ଏବଂ ନାବିକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ନିଯୁକ୍ତିକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥିବା ସର୍ତ୍ତାବଳୀ ରହିଛି।
ଏହି ବିଲ୍ ଏକ ଜାତୀୟ ଉପକୂଳ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଦେଶୀୟ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ରଣନୈତିକ ଯୋଜନା (ଧାରା 8) କୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରିଛି, ଯାହା ଦ୍ୱିବାର୍ଷିକ ଭାବରେ ସଂଶୋଧିତ ହେବ, ମାର୍ଗ ଯୋଜନାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବ, ଟ୍ରାଫିକ ପୂର୍ବାନୁମାନ କରିବା ଏବଂ ଉପକୂଳ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଅନ୍ତର୍ଦେଶୀୟ ଜଳପଥ ସହିତ ଏହାକୁ ସମନ୍ୱିତ କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ। ଏହି ରଣନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଭାରତର ସାମୁଦ୍ରିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସ୍ଥିରତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ।
କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି, ନୂତନ ଉପକୂଳ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ବିଲ୍ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଅଧିନିୟମ, 1958ର ବ୍ୟବଧାନକୁ ଦୂର କରିବା ସହିତ ଉପକୂଳ ବାଣିଜ୍ୟ ନିୟମାବଳୀକୁ ଆଧୁନିକୀକରଣ ଏବଂ ସୁବ୍ୟବସ୍ଥିତ କରିଛି। ଏହି ବିଲ୍ ପ୍ରମୁଖ ସଂସ୍କାର ଉପରେ ଆଧାରିତ, ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରାଥମିକତା ପ୍ରାପ୍ତ ବର୍ଥିଂ, ଗ୍ରୀନ୍ କ୍ଲିୟରାନ୍ସ ଚ୍ୟାନେଲ ଏବଂ ବଙ୍କର ଇନ୍ଧନ ଉପରେ ଜିଏସଟି ହ୍ରାସ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଗତ ଦଶନ୍ଧିରେ ଉପକୂଳ ମାଲ ପରିବହନ 119% ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏହା 2014-15 ରେ 74 ନିୟୁତ ଟନରୁ 2023-24 ରେ 162 ନିୟୁତ ଟନକୁ ବଢ଼ିଛି । 2030 ସୁଦ୍ଧା ମାଲ ପରିବହନକୁ 230 ନିୟୁତ ଟନରେ ପହଞ୍ଚାଇବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି। ଏହି ବିଲ୍ ଆଇନଗତ ସ୍ପଷ୍ଟତା, ନିୟାମକ ସ୍ଥିରତା ଏବଂ ନିବେଶ ଅନୁକୂଳ ନୀତି ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ, ଭାରତର ସାମୁଦ୍ରିକ ସୁରକ୍ଷାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଥାଏ ଏବଂ ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇଥାଏ।
ଶ୍ରୀ ସୋନୱାଲ କହିଛନ୍ତି, “ଉପକୂଳ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଦେଶୀୟ ଜଳପଥର ଏକୀକରଣ ଦେଶରେ ନଦୀ ଏବଂ ଉପକୂଳ ଅଞ୍ଚଳର ଆଞ୍ଚଳିକ ବିକାଶକୁ ସମାନ ଭାବରେ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ। ଏହି ବିଲ୍ ଓଡ଼ିଶା, କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଏବଂ ଗୋଆ ଭଳି ରାଜ୍ୟରେ ଉପକୂଳ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଦେଶୀୟ ଜଳପଥ ପରିବହନ ବିକାଶର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବ। ଅନ୍ତର୍ଦେଶୀୟ ଜଳପଥ ସହିତ ଉପକୂଳ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ମାର୍ଗର ଏକୀକରଣ-ଯାହା ପ୍ରାୟତଃ ଏକାଧିକ ରାଜ୍ୟକୁ ଅତିକ୍ରମ କରିଥାଏ-ସାମୂହିକ ଯୋଜନା ଏବଂ ସମନ୍ୱିତ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଭୂମିକାକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇ, ଏହି ବିଲ୍ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ ଯେ ଉପକୂଳ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସମାବେଶୀ ଏବଂ ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀ ଅଟେ।
ବିରୋଧୀ ଦଳଗୁଡ଼ିକର ସମାଲୋଚନା ଉପରେ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ରଖି କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ଦୃଢ଼ତାର ସହ କହିଛନ୍ତି, “ଉପକୂଳ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ବିଲ୍, 2024 ରାଜ୍ୟ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳଗୁଡ଼ିକର ସକ୍ରିୟ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରି ସହଯୋଗୀ ସଂଘୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବଜାୟ ରଖିଛି। ଏହା ରଣନୀତି, ମାର୍ଗ ଏବଂ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାରେ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଭୂମିକାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଥାଏ।
