ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଡିଜିଟାଲ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା (ଡିପିଡିପି) ନିୟମାବଳୀ 2025ର ବିଜ୍ଞପ୍ତି ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ଭାରତ ସରକାର। ଏଥିସହିତ ଡିପିଡିପି ଆଇନ 2023 ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ଲାଗୁ ହୋଇଛି। ଡିଜିଟାଲ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟର ଉତ୍ତରଦାୟୀ ବ୍ୟବହାର ନିମନ୍ତେ ଏହି ଆଇନ ଏବଂ ନିୟମାବଳୀ ଏକ ସରଳ ନାଗରିକ କୈନ୍ଦ୍ରିକ ଏବଂ ନବସୃଜନ ଅନୁକୂଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସୃଷ୍ଟି କରିବ।
11 ଅଗଷ୍ଟ 2023ରେ ଡିପିଡିପି ଆଇନ ସଂସଦର ଅନୁମୋଦନ ଲାଭ କରିଥିଲା। ଏହି ଆଇନ ଡିଜିଟାଲ୍ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ପାଇଁ ଏକ ବ୍ୟାପକ ଢାଞ୍ଚା ସ୍ଥାପନ କରିଥାଏ। ଏଥିସହିତ ତଥ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିବା ସଂସ୍ଥା (ଡାଟା ଫିଡୁସିଆରୀ)ର ଦାୟିତ୍ୱ ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ (ଡାଟା ପ୍ରିନ୍ସିପାଲ୍) ଅଧିକାର ଏବଂ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରେ। ଏହା ସହଜ ବୁଝାମଣା ଏବଂ ଅନୁପାଳନକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ପାଇଁ ସରଳ ଭାଷା ଏବଂ ଚିତ୍ରଣ ବ୍ୟବହାର କରି ସରଳ, ସୁଗମ, ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ବା ‘ଏସଏଆରଏଏଲ’ ଡିଜାଇନକୁ ଅନୁସରଣ କରେ।
ଏହି ଆଇନ ସାତଟି ମୂଳ ନୀତି ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ, ଯେଉଁଥିରେ ସମ୍ମତି ଏବଂ ସ୍ୱଚ୍ଛତା, ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସୀମାବଦ୍ଧତା, ତଥ୍ୟ ସର୍ବନିମ୍ନକରଣ, ସଠିକତା, ସଂରକ୍ଷଣ ସୀମାବଦ୍ଧତା, ସୁରକ୍ଷା ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଦାୟିତ୍ୱ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏହି ଆଇନ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସମାବେଶୀ ଏବଂ ବିଚାରବିମର୍ଶ ଆଧାରିତ ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି। ଦେଶର ପ୍ରମୁଖ ସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକରେ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍, ଏମଏସଏମଇ, ଶିଳ୍ପ ସଂସ୍ଥା, ନାଗରିକ ସମାଜ ଏବଂ ସରକାରୀ ବିଭାଗ ଆଦି ଅଂଶୀଦାରଙ୍କ ସହ ବିଚାରବିମର୍ଶ କରାଯାଇ କେନ୍ଦ୍ର ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ସ ଓ ଆଇଟି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଡିପିଡିପି ନିୟମାବଳୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି।
ଡିପିଡିପି ନିୟମାବଳୀ 18 ମାସିଆ ପର୍ଯ୍ୟାୟୱାରୀ ଅନୁପାଳନ ସମୟସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିଛି। ଫଳରେ ବିଭିନ୍ନ ସଂଗଠନକୁ ସହଜ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ସୁବିଧା ମିଳିପାରିବ। ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟ ଉଲ୍ଲଂଘନ ଘଟଣାରେ, ଡାଟା ଫିଡୁସିଆରିମାନେ ତୁରନ୍ତ ପ୍ରଭାବିତ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କୁ ସରଳ ଭାଷାରେ ସୂଚିତ କରିବେ । ଏଥିରେ ଉଲ୍ଲଂଘନର ପ୍ରକୃତି ଏବଂ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ପରିଣାମ, ଏହାକୁ ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ ନିଆଯାଇଥିବା ପଦକ୍ଷେପ ଏବଂ ସହାୟତା ପାଇଁ ଯୋଗାଯୋଗ ବିବରଣୀ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯିବ। ଦୃଢ଼ ସୁରକ୍ଷା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ, ଡାଟା ଫିଡୁସିଆରିମାନଙ୍କୁ ପିଲାମାନଙ୍କର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଯାଞ୍ଚଯୋଗ୍ୟ ସମ୍ମତି ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ପଡିବ। ତେବେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା, ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ବାସ୍ତବ-ସମୟ ସୁରକ୍ଷା ଭଳି ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ପାଇଁ ସୀମିତ କୋହଳ ସୁବିଧା ରହିଛି । ସହମତି ସହିତ ମଧ୍ୟ ଆଇନଗତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇପାରୁନଥିବା ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ଯାଞ୍ଚ ହୋଇଥିବା ଜଣେ ଆଇନଗତ ଅଭିଭାବକଙ୍କଠାରୁ ସମ୍ମତି ଆସିବା ଆବଶ୍ୟକ।
ଡିପିଡିପି ବ୍ୟବସ୍ଥା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟକୁ ଆକ୍ସେସ୍ ବା ପ୍ରାପ୍ତ କରିବା, ସଂଶୋଧନ, ଅପଡେଟ୍ କିମ୍ବା ଅପସାରଣ କରିବା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ଏହି ଅଧିକାରଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟବହାର କରିବା ପାଇଁ ଅନ୍ୟ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ମନୋନିତ କରିବାର ଅଧିକାରକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରେ। ଡାଟା ଫିଡୁସିଆରୀମାନେ ସର୍ବାଧିକ 90 ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଏପରି ସମସ୍ତ ଅନୁରୋଧର ଉତ୍ତର ଦେବାକୁ ପଡିବ। ଡାଟା ସୁରକ୍ଷା ବୋର୍ଡ ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଡିଜିଟାଲ୍ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବ, ଯାହା ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଏକ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଏବଂ ମୋବାଇଲ୍ ଆପ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ଅନଲାଇନରେ ଅଭିଯୋଗ ଦାଖଲ ଏବଂ ଟ୍ରାକ୍ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ କରିବ। ଏହା ସ୍ୱଚ୍ଛତା, ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ସହଜ ଜୀବନଧାରଣକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ। ଏହାର ନିଷ୍ପତ୍ତି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଆପିଲେଟ୍ ଟ୍ରିବ୍ୟୁନାଲ୍, ଟିଡିସ୍ୟାଟ୍ ପାଖରେ ଆବେଦନ କରାଯିବ।