ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ; ହିନ୍ଦୀ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ, ନବରାତ୍ରୀ ବର୍ଷରେ ୪ ଥର ପାଳନ କରାଯାଏ। ଦୁଇଥର ଗୁପ୍ତ ନବରାତ୍ରି ଏବଂ ଦୁଇଟି ନବରାତ୍ରି ମୁଖ୍ୟ ଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଏ। ଏଥିରେ ଚୈତ୍ର ଏବଂ ଶାରଦୀୟ ମୁଖ୍ୟ ନବବ୍ରତ ଅଟ, ଯାହା ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉତ୍ସାହ ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଇଥାଏ। ନବରାତ୍ରୀ ଅର୍ଥ ନଅ ରାତି।
ନଅ ଦିନିଆ ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରୀ ସମୟରେ ମା’ ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ନଅ ପ୍ରକାର ପୂଜା କରାଯାଏ। କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ନବରାତ୍ରିଙ୍କ ଦିନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପବିତ୍ର ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହିସମୟରେ ପଣ୍ଡିତଙ୍କ ବିନା ପରାମର୍ଶରେ ଯେକୌଣସି ଶୁଭ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇପାରିବ। ଚଳିତ ବର୍ଷ ଅକ୍ଟୋବର ୭ ତାରିଖ ଗୁରୁବାର ଠାରୁ ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରୀର ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଅକ୍ଟୋବର ୧୫ ତାରିଖ ଶୁକ୍ରବାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପାଳନ କରାଯିବ। ଆସନ୍ତୁ ଆପଣଙ୍କୁ କହିବା ଯେ ଆଶ୍ୱିନ ମାସର ଶୁକ୍ଲ ପକ୍ଷର ପ୍ରତିପଦା ତିଥିରୁ ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରି ଆରମ୍ଭ ହୁଏ। ପୁରାଣରେ ଶାରଦୀୟ ନବରାତ୍ରୀର ବିଶେଷ ମହତ୍ତ୍ୱ କୁହାଯାଇଛି। ସେଥିପାଇଁ ଲୋକମାନେ ଏହି ନବରାତ୍ରୀକୁ ଉତ୍ସାହର ସହିତ ଅପେକ୍ଷା କରନ୍ତି।
ନଅ ରୂପରେ ଦୁର୍ଗା ମାତାଙ୍କର କାହିଁକି ପୂଜା ପାଆନ୍ତି:
ନବରାତ୍ରୀ ହେଉଛନ୍ତି ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ପୂଜା ପର୍ବ, ଯେଉଁଠାରେ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଏହାକୁ ନବରାତ୍ରୀ କୁହାଯାଏ। ଯେତେବେଳେ ବଙ୍ଗୀୟ ଧର୍ମରେ ମାତା ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ନଅ ଦିନ ପୂଜା କରାଯାଏ। ପ୍ରଥମ ଦିନରେ ମାତାଙ୍କର ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଏବଂ ସମାପନରେ ବୁଡ ପକାଯାଏ। ପ୍ରତିବର୍ଷ ନବରାତ୍ରୀ କେବଳ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ପରେ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ। ସବୁ ସ୍ଥାନରେ ଭକ୍ତିମୟ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ। ଏହି ନଅ ଦିନର ଦୀର୍ଘ ପର୍ବରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିନ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଦେବୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଇଥାଏ। ପ୍ରଥମ ତିନି ଦିନରେ ମା ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ଶକ୍ତି ଏବଂ ଉର୍ଜା ପୂଜା କରାଯାଏ। ଏହା ପରେ ଅର୍ଥାତ୍ ଚତୁର୍ଥ, ପଞ୍ଚମ ଏବଂ ଷଷ୍ଠ ଦିନରେ ଜୀବନରେ ଶାନ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରୁଥିବା ଦେବୀ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ। କଳା ଏବଂ ଜ୍ଞାନର ଦେବୀଙ୍କୁ ସପ୍ତମ ଦିନରେ ପୂଜା କରାଯାଏ। ଅଷ୍ଟମ ଦିନ ଦେବୀ ମହାଗୌରୀଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ। ମାତା ସିଦ୍ଧିଦାତ୍ରୀ ଦେବୀଙ୍କୁ ଶେଷ ଦିନରେ ଅର୍ଥାତ୍ ନବମୀ ଦିନ ପୂଜା କରାଯାଏ।
କଳଶର ମହତ୍ତ୍ୱ କ’ଣ?
ଶାସ୍ତ୍ର ଅନୁସାରେ, ନବରାତ୍ରୀର ପ୍ରଥମ ଦିନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ପ୍ରତିପଦା ତିଥି ଅର୍ଥାତ୍ ନବରାତ୍ରୀର ପ୍ରଥମ ଦିନରେ କଳଶ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାନ୍ତି। କଳଶ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ରୂପ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ତେଣୁ ନବରାତ୍ରୀ ପୂଜା ପୂର୍ବରୁ ଘଟ ସ୍ଥାପନା ଅର୍ଥାତ୍ କଳଶ ସ୍ଥାପିତ କରାଯାଏ।
