ଭୁବନେଶ୍ବର: ଆଜି ଓଡିଶା ରାଜ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନର ଆସନ୍ତା ପଞ୍ଚାୟତ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ନିର୍ବାଚନ ଆଚରଣ ବିଧି ଚିଠା। ଯେଉଁଦିନ ରାଜ୍ୟରେ ପଞ୍ଚାୟତ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ତାରିଖ ଘୋଷଣା ହେବ ସେହିଦିନଠାରୁ ଏହା କାର୍ଯ୍ୟକାରି କରାଯିବ ବୋଲି କମିଶନରଙ୍କ ତରଫରୁ କୁହାଯାଇଛି।
ଏହି ଚିଠା ତାଲିକାରେ ରହିଛି ମୋଟ 12 ପୃଷ୍ଟା। ଏଥିରେ ରହିଛି ପାଞ୍ଚୋଟି ପରିଚ୍ଛେଦ। ଏଥିସହିତ ଆଚରଣ ବିଧି ଉଲଂଘନ କଲେ କଣ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ହେବ ତାହା ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ମୁଖ୍ୟତଃ ହାଇ ପ୍ରୋଫାଇଲ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାର ବେଳେ କିପରି କଟକଣା ଭିତରେ ରହିବେ ତାହା ସଚେତନ କରାଯାଇଛି।
ନିର୍ବାଚନ ତାରିଖ ଘୋଷଣା ହୋଇ ନ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ କମିଶନରଙ୍କ ତରଫରୁ ଏହି ଆଚରଣ ବିଧି ପ୍ରକାଶ କରିବାର କାରଣ ରହିଛି। ତାହା ହେଲା ଯେଉଁମାନେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ହେବେ ସେମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନଠାରୁ ତାହା ଆବଗତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ। ସେହି ଅନୁସାରେ ସେମାନେ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାର କରିବେ। ଏପରିକି ଏହି ଆଚରଣ ବିଧି ଅନୁସାରେ ସେମାନେ ପ୍ରଚାର ପତ୍ର ଛପାଇ ପାରିବେ।
ଏହି ଆଚରଣ ବିଧିର ପ୍ରଥମ ପରିଚ୍ଛଦ ହେଉଛି ସାଧାରଣ ଆଚରଣ ବିଧି। ଯେଉଁଥିରେ କମିଶନର 6ଟି ପଏଣ୍ଟ ଜାରୀ କରିଛନ୍ତି। ସାଧାରଣ ଆଚରଣ ବିଧିରେ ପ୍ରାର୍ଥୀମାନେ କିପରି ପ୍ରଚାର କରିବେ, କିପରି ଭାଷା ପ୍ରୟୋଗ କରିବେ, ହିଂସା ଉଦ୍ରେକ ପରି କଥା କହିପାରିବେ ନାହିଁ ତାହା ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ସେହିପରି ପ୍ରଚାର ବେଳେ ସେମାନେ ଯେପରି କୌଣସି ସରକାରୀ କୋଠା, ସ୍କୁଲ କଲେଜ ବ୍ୟବହାର ନ କରିବେ ସେ ନେଇ ତାଗିଦ କରାଯାଇଛି।
ସେହିପରି ପରିଚ୍ଛଦ-2 ରେ ରହିଛି ସଭା, ସମିତି, ଶୋଭାଯାତ୍ରା ବେଳେ କିପରି ସାବଧନତା ଅବଲମ୍ବନ କରିବେ। ଏହି ପରିଚ୍ଛଦରେ କମିଶନର 10ଟି ପଏଣ୍ଟ ଜାରୀ କରିଛନ୍ତି। ଶୋଭାଯାତ୍ରାବେଳେ କୌଣସି କୁଶପୂତଳିକା ଦାହ ନ କରିବା, କୌଣସି ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କୁତ୍ସାରଟନା ନ କରିବା ନିୟମ ରହିଛି। ଏଥିସହିତ ସଭାସମିତି ଶୋଭାଯାତ୍ରା ପାଇଁ ଅନୁମତି ଆଣିବା ପାଇଁ ଏହି ପରିଚ୍ଛଦରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି।
ପରିଚ୍ଛଦ-3ରେ ରହିଛି ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ପ୍ରାର୍ଥୀମାନେ କିପରି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବେ। ଏଥିରେ ସେମାନେ ଭୋଟ ଗ୍ରହଣ କେନ୍ଦ୍ରରୁ ଶହେ ମିଟର ଭିତରେ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ କରିପାରିବେ ନାହିଁ। ଭୋଟ ଗ୍ରହଣ ସମୟରେ ପୁସିଂ କାର୍ଡ ପ୍ରଦାନ କରିପାରିବେ ନାହିଁ। ଭୋଟ ଗ୍ରହଣର 24 ଘଣ୍ଟା ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରାର୍ଥୀ ସେମାନଙ୍କ କର୍ମିଙ୍କୁ କୌଣସି ନିଶା ଦ୍ରବ୍ୟ ସେବନ କରିବାକୁ ଦେଇପାରିବେ ନାହିଁ ପ୍ରଭୃତି ରହିଛି।
ପରିଚ୍ଛଦ-4 ଟି ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ। କାରଣ ଏଥିରେ କମିଶନର କ୍ଷମତାସିନ ଦଳ ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ପଦବୀର ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିବିଶେଷଙ୍କ ପାଇଁ ଆଚରଣ ବିଧି ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ମୁଖ୍ୟତଃ ଉଭୟ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀଗଣ, ବିଧାୟକ, ସାଂସଦ, କୌଣସି ସଂସ୍ଥାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷମାନେ ପ୍ରଚାର କରିବାକୁ ହେଲେ କଣ କରିବେ ତାହା ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ଏଥିରେ ସେମାନେ ପ୍ରଚାର ବେଳେ କୌଣସି ସରକାରୀ ଗାଡି, ସରକାରୀ ବଙ୍ଗଳା ବା ଗେଷ୍ଟହାଉସ, ସର୍କିଟ ହାଉସ ବ୍ୟବହାର କରିପାରିବେ ନାହିଁ। ସେହିପରି ସେମାନେ ଭାଷଣ ଦେବାବେଳେ କୌଣସି ଘୋଷଣା, ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା, କିମ୍ବା ସରକାରୀ ପ୍ରକଳ୍ପର ଘୋଷଣା କରିପାରିବେ ନାହିଁ।
ସେହିପରି ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପରିଛଦରେ କମିଶନର କୌଣସି ପ୍ରାର୍ଥୀ, କର୍ମି, ମନ୍ତ୍ରୀ କିମ୍ବା ନେତା ଆଚରଣ ବିଧୀ ଉଲ୍ଲଘନ କଲେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଦଣ୍ଡବିଧାନ ପ୍ରାବଧନ କରିଛନ୍ତି। ଓଡିଶା ଗ୍ରାମ ପଞ୍ଚାୟତ ଆଇନ 1964 ଅନୁସାରେ ଏହି ଦଣ୍ଡବିଧାନ କରାଯିବ ବୋଲି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ରହିଛି।
ବର୍ତ୍ତମାନ ରାଜ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି ଯେ, ପ୍ରଥମେ ପଞ୍ଚାୟତ ନିର୍ବାଚନ ହେବ। ସେଥିପାଇଁ କମିଶନରଙ୍କ ତରଫରୁ ଆଗୁଆ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଉଛି।