ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଦମ୍ପତିଙ୍କୁ ଇଶ୍ଵର ତିଆରି କରନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଦାମ୍ପତ୍ୟ ଜୀବନକୁ ସୁଖୀ ରଖିବା ମଣିଷର ଦାୟିତ୍ଵ। ସ୍ୱାମୀ ଏବଂ ସ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୁଖ ଏବଂ ଶାନ୍ତି ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ଚାଣକ୍ୟ କିଛି ବିଶେଷ କଥା କହିଛନ୍ତି। ସ୍ୱାମୀ ଏବଂ ସ୍ତ୍ରୀ ପରସ୍ପର ସହିତ ନିର୍ଭରଶୀଳ। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯେପରି ନିଜ ପତ୍ନୀଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବା ସ୍ୱାମୀଙ୍କ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ, ସେହିଭଳି ସ୍ୱାମୀର ଅସମୟରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଆବଶ୍ୟକତାର ଯତ୍ନ ନେବା ମଧ୍ୟ ପତ୍ନୀଙ୍କ ଦାୟିତ୍ଵ ଅଟେ। ସୁଖୀ ଦାମ୍ପତ୍ୟ ଜୀବନ ପାଇଁ ଏହା ହେଉଛି ସୂତ୍ର।
ଦାମ୍ପତ୍ୟ ଜୀବନରେ ସ୍ୱାମୀ-ସ୍ତ୍ରୀ ପରସ୍ପର ଉପରେ ଅଧିକାର କରନ୍ତି। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଯଦି ସେ ବିବ୍ରତ ହୁଅନ୍ତି କିମ୍ବା ଦୁଃଖ କରନ୍ତି, ତେବେ ପ୍ରେମ ସାହାଯ୍ୟରେ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ସୁଖ ଦେବା ପତ୍ନୀଙ୍କର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ। ଆପଣ ଅଜସ୍ର ପ୍ରେମ ଦିଅନ୍ତୁ। ଏହା କଦାପି ସମ୍ପର୍କକୁ ଖରାପ କରିବ ନାହିଁ ଏବଂ ସମ୍ପର୍କ ମଜବୁତ ରହିବ।
ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି କହିଛି ଯେ, ସ୍ୱାମୀ-ସ୍ତ୍ରୀ ପରସ୍ପର ପ୍ରତି ପ୍ରେମ, ତ୍ୟାଗ ଏବଂ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତତା ପାଇଁ ଲଜ୍ଜିତ ହେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ଏହା କରିବା ଦ୍ଵାରା ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିଭେଦ ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ଏବଂ ସମ୍ପର୍କ ଧୀରେ ଧୀରେ ଖରାପ ହେବାକୁ ଲାଗେ।
ଦାମ୍ପତ୍ୟ ଜୀବନର ଗାଡି ସେତେବେଳେ ଆଗକୁ ବଢେ, ଯେତେବେଳେ ଏଥିରେ ବିଶ୍ଵାସ ଭରସା ଥାଏ। ଜଣେ ସଚ୍ଚୋଟ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ଜୀବନ ସାଥୀ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କାହାଠାରୁ ପ୍ରେମ ପାଇବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରେ ନାହିଁ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପତ୍ନୀ ନିଜ ପ୍ରେମରେ କେବେବି ଅଭାବ କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ପତ୍ନୀ କିଛି ଜିନିଷ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ନିକଟରେ ଲୁଚାନ୍ତି। ଯେପରି ଗମ୍ଭୀର ଅସୁସ୍ଥତା, ପରିବାରର ପାର୍ଥକ୍ୟ। ଏହା ପଛରେ ମହିଳାମାନଙ୍କର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ସେ ନିଜ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ବିବ୍ରତ କରିବାକୁ ଚାହୁଁନାହାଁନ୍ତି।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ନୀତିରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଜଣେ ବାହ୍ୟ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟକୁ ଦେଖି ନିଜ ଜୀବନ ସାଥୀ ବାଛିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ତାଙ୍କ ଗୁଣ ପରଖିବା ଉଚିତ, କାରଣ ଜଣେ ସଂସ୍କାର ନାରୀ କେବଳ ସ୍ୱାମୀଙ୍କ ଜୀବନରେ ସୁଖ ଆଣି ନଥାଏ, ବରଂ ଅନେକ ପିଢୀ ତାଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ଦ୍ୱାରା ରକ୍ଷା ପାଇଥାନ୍ତି।
